Wynagrodzenie za pracę

Wynagrodzenie za pracę

Anna Martuszewicz

Prawidłowe ustalanie, naliczanie i wypłacanie wynagrodzenia jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy i jakiekolwiek nieprawidłowości w tym zakresie mogą skutkować odpowiedzialnością za wykroczenia przeciwko prawom pracownika.

Formy płac stosowane w zakładzie powinny wynikać z przepisów ustalonych dla danego pracodawcy (oraz z umowy o pracę).

Formy wynagradzania

Do najczęściej spotykanych form wynagradzania należą: czasowa (za czas pracy), czasowo-premiowa, akordowa, dniówkowo-zadaniowa, prowizyjna.

Artykuł 78 kodeksu pracy nie wyklucza również możliwości obliczania wynagrodzenia na podstawie zysku osiągniętego z określonej działalności (wynagrodzenia tantiemowe). W niektórych rodzajach pracy, zwłaszcza w działalności artystycznej, ten system wynagradzania jest uzasadniony.

Forma czasowa

W tym systemie wynagrodzenie pracownika zależne jest wyłącznie od długości przepracowanego czasu. Nie uwzględnia on różnic ilościowych i jakościowych w wynikach pracy. Stosowany jest przede wszystkim tam, gdzie nie jest możliwe obiektywne zmierzenie wykonanej przez pracownika pracy.

W tej formie wynagradzania nie ma bezpośredniej zależności pomiędzy wysokością wynagrodzenia a ilością wykonanej pracy (produktu, usług), jej efektywnością. Jest to forma stosowana przede wszystkim dla niektórych pracowników sektora handlu, pracowników wykonujących prace o charakterze umysłowym lub pracowników administracji czy sfery budżetowej.

Wynagrodzenie takie może stanowić jeden składnik (płaca zasadnicza) lub też składać się z kilku składników o zróżnicowanych kryteriach przyznawania (dodatki służbowe, funkcyjne, stażowe, zmianowe itp.).

Forma czasowo-premiowa

Podobnie jak w czasowej formie płac, podstawowym elementem wynagrodzenia jest wynagrodzenie zasadnicze zależne wyłącznie od przepracowanego czasu. Jednakże wraz z tym wynagrodzeniem przyznaje się premię, której wypłata uzależniona jest od ściśle określonych kryteriów dotyczących utrzymania lub poprawy wymaganych parametrów (np. ilości wytwarzanych produktów, zachowania odpowiedniej jakości, poczynienia oszczędności). Na osiągnięcie lub utrzymanie tych parametrów pracownicy muszą mieć wpływ.