Interpretacja indywidualna z dnia 28 listopada 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.699.2024.1.ESZ

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe w zakresie braku opodatkowania otrzymanej zaliczki i braku obowiązku wystawienia z tego tytułu faktury.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 2 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

•  opodatkowania zaliczki na poczet przyszłej dostawy i obowiązku wystawienia faktury dokumentującej otrzymanie zaliczki,
• korekty rozliczeń w VAT w związku z otrzymaną zaliczką.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Przedsiębiorcy A.A. oraz B.B. (dalej jako: „Wspólnicy”) prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod firmą A. spółka cywilna (dalej jako: „Wnioskodawca”, „Spółka”). Wspólnicy Spółki są polskimi rezydentami podatkowymi, podlegającymi opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny.

W 2019 r. do majątku wspólnego wspólników spółki nabyty został budynek (dalej jako: „Nieruchomość”) wraz z prawem wieczystego użytkowania gruntu, który następnie został wpisany do ewidencji środków trwałych spółki cywilnej. Zgodnie z klasyfikacją środków trwałych przedmiotowa Nieruchomość stanowi budynek biurowy (KŚT-032, 105, 613, 663). Wspólnicy od wartości początkowej Nieruchomości dokonywali odpisów amortyzacyjnych. Nieruchomość była wykorzystywana na potrzeby związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Wspólników.

W ciągu ostatnich dwóch lat wspólnicy ponosili nakłady na Nieruchomość. Główną inwestycją była termomodernizacja Nieruchomości, która nie została jeszcze ukończona - Wspólnicy przewidują dalsze nakłady na rzecz wskazanej inwestycji. Dotychczas poniesione nakłady przewyższają 30% wartości początkowej Nieruchomości.

Poniesione nakłady nie są traktowane jako koszty uzyskania przychodu ani też nie są obecnie rozliczane w drodze amortyzacji. Po zakończeniu inwestycji będą rozliczone w ramach odpisów amortyzacyjnych. Od poniesionych nakładów na Nieruchomość Wnioskodawca odliczał podatek od towarów i usług.

Wspólnicy mają w planach sprzedaż Nieruchomości i przygotowują się do realizacji tego zamierzenia. W tym celu jeszcze w trakcie trwania inwestycji termomodernizacji zostanie zawarta umowa przedwstępna z kontrahentem, na podstawie której nabywca będzie zobowiązany do uiszczenia zaliczki na poczet ceny sprzedaży.

Ponadto Wnioskodawca wskazuje, że umowa przyrzeczona ma zostać zawarta po upływie co najmniej dwóch lat od zakończenia prac termomodernizacyjnych. Jednocześnie budynek będzie pozostawał w ciągłej eksploatacji, co oznacza, że od razu po zakończeniu inwestycji termomodernizacyjnej rozpoczęte zostanie użytkowanie nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe, Wspólnicy zakładają, że dostawa nieruchomości nastąpi po upływie dwóch lat od pierwszego zasiedlenia rozumianego jako rozpoczęcie do użytkowania budynku po ich ulepszeniu.

Jednakże nie można także wykluczyć, że wystąpi inna sytuacja, tj. ze względu na okoliczności rynkowe realizacja umowy przyrzeczonej zostanie przyspieszona lub nie dojdzie do zawarcia umowy w ogóle.

Bez względu na powyższe, Wspólnicy zakładają, że dostawa Nieruchomości w ramach umowy przyrzeczonej skorzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 10 ustawy o VAT, jako że jest to najbardziej prawdopodobny scenariusz.

Pytania

1.Czy w przedstawionym stanie faktycznym otrzymanie zaliczki na poczet przyszłej dostawy Nieruchomości będzie powodowało powstanie obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, czy też otrzymanie zaliczki nie podlega opodatkowaniu VAT i nie będzie podlegało obowiązkowi udokumentowaniu fakturą VAT?

2.Czy w przypadku, gdy przedmiotowa zaliczka nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT, a dostawa Nieruchomości w ramach umowy przyrzeczonej zostanie objęta opodatkowaniem, to po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek korekty rozliczeń w VAT polegającej na rozliczeniu podatku należnego od kwoty otrzymanej zaliczki?

Państwa stanowisko w sprawie

W przedstawionym stanie faktycznym otrzymanie zaliczki na poczet przyszłej dostawy Nieruchomości nie podlega opodatkowaniu VAT i nie będzie podlegało obowiązkowi udokumentowania fakturą VAT.

W przypadku gdy przedmiotowa zaliczka nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT, a dostawa Nieruchomości w ramach umowy przyrzeczonej zostanie objęta opodatkowaniem, to po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek korekty rozliczeń w VAT polegającej na rozliczeniu podatku należnego od kwoty otrzymanej zaliczki.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna odstawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Definicja pojęcia „towaru” została zawarta w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z związku z powyższym należy uznać, że odpłatne zbycie nieruchomości stanowi dostawę towarów w rozumieniu ustawy o VAT.

W celu odniesienia powyższych przesłanek do opisanego zdarzenia przyszłego, konieczne jest również powołanie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy: dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Natomiast w myśl art. 2 pkt 14 ustawy o VAT, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich: wybudowaniu lub ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

W określonym w niniejszym wniosku zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca nie ukończył jeszcze prac termomodernizacyjnych. Wysokość poniesionych dotychczas przez Wnioskodawcę nakładów przewyższa 30% wartości początkowej Nieruchomości. Wspólnicy planują zawrzeć umowę przedwstępną jeszcze w trakcie trwania inwestycji a umowa przyrzeczona ma zostać zawarta po upływie dwóch lat od przyjęcia Nieruchomości do używania po jej ulepszeniu.

Zatem istnieją dwie możliwości ostatecznego kształtu obowiązku podatkowego powstałego wskutek realizacji dostawy nieruchomości.

Pierwsza możliwość, najbardziej prawdopodobna i zgodna z planowanym przebiegiem transakcji przewiduje, że Wnioskodawca zawrze z kontrahentem umowę przyrzeczoną po upływie dwóch lat od pierwszego zasiedlenia. Oznacza to, że zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT dostawa Nieruchomości będzie zwolniona z opodatkowania.

Druga możliwość, o niskim stopniu prawdopodobieństwa, dotyczy realizacji dostawy Nieruchomości przed upływem dwóch lat od pierwszego zasiedlenia. Wówczas skutkiem przeniesienia własności Nieruchomości będzie opodatkowanie dostawy podstawową stawką VAT.

Art. 19a ust. 1 ustawy o VAT formułuje ogólną zasadę, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Oznacza to, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

Natomiast należy zwrócić uwagę na regulację art. 19a ust. 8 ustawy o VAT stanowiącą, że jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Wymaga podkreślenia fakt, że zaliczka, rozumiana jako zapłata na poczet przyszłej należności, musi być powiązana z konkretną transakcją. W związku z tym należy uznać, że otrzymanie przez podatnika części należności (np. zaliczki) nie jest samodzielną czynnością w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, a tym samym nie jest odrębnym zdarzeniem opodatkowanym.

Takie stanowisko jest prezentowane w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 lutego 2006 r. w sprawie C-419/02 (BUPA Hospitals Ltd. i Goldsborough Developments Ltd. przeciwko Commisioners of Customs Excise). W związku z tym, że powstanie obowiązku podatkowego w chwili otrzymania zaliczki stanowi odstępstwo od zasady ogólnej, przewidującej powstanie obowiązku podatkowego w momencie dostarczenia towarów lub wykonania usług, podlega ścisłej wykładni. W przywołanym wyroku TSUE uznał, że „(...) w przypadku dokonania płatności zaliczkowej obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje zanim dostawa towarów lub świadczenie usług zostaną wykonane. Aby obowiązek podatkowy powstał w takiej sytuacji, wszelkie okoliczności mające znaczenie dla zaistnienia zdarzenia podatkowego, tzn. przyszła dostawa lub przyszłe świadczenie usług muszą już być znane, a zatem w szczególności, (...) w momencie dokonania takiej zapłaty, towary i usługi powinny być szczegółowo określone”. Innymi słowy, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają dostawy towarów i świadczenie usług, nie zaś płatności dokonane z tytułu tych transakcji. Oznacza to, że nie zawsze powstanie obowiązek podatkowy w związku z otrzymaną kwotą pieniężną na poczet przyszłej transakcji. Należy w każdym przypadku zbadać stopień szczegółowości powiązanej z zaliczką dostawy towaru.

Mimo że powyższy wyrok TSUE był wydany na gruncie szóstej dyrektywy w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, to tezy prezentowane w orzeczeniu zachowują swoją aktualność także w świetle obowiązującej dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 347, str. 1 z późn. zm.).

Tezy postawione przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zostały zaaprobowane i przyjęte przez sądy administracyjne. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lutego 2015 r., sygn. I FSK 1910/13, obowiązek podatkowy na podstawie art. 19 ust. 11 ustawy o VAT (przepis ten odpowiadał treściowo obecnie obowiązującemu art. 19a ust. 8 ustawy o VAT) powstaje jedynie wówczas, gdy zapłata dokonana przed wykonaniem dostawy lub świadczeniem usług, następuje w sytuacji, gdy wszelkie okoliczności mające znaczenie dla zaistnienia zdarzenia podatkowego, tzn. przyszłej dostawy lub świadczenia usług, są jednoznacznie i niezmiennie określone pod względem podmiotowym i przedmiotowym, a nie ma ona jedynie charakteru zabezpieczającego wykonanie nie do końca jeszcze sprecyzowanej czynności opodatkowanej.

Tożsame stanowisko wyrażono w innych wyrokach NSA (np. wyrok z 25 sierpnia 2010 r., sygn. I FSK 1100/09; wyrok z 28 lipca 2009 r., sygn. 932/08).

Ponadto, w odniesieniu do interpretacji indywidualnych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (np. interpretacja indywidualna z 25 stycznia 2023 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.624.2022.2.KP; interpretacja indywidualna z 13 kwietnia 2018 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.118.2018.4.ICz; interpretacja indywidualna z 2 sierpnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.371.2024.1.LM), powołać należy wypracowane jednolite stanowisko, zgodnie z którym w celu uznania zapłaty na poczet dostawy towarów za zaliczkę, której otrzymanie rodzi obowiązek podatkowy, muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:

• zapłata musi zostać dokonana na poczet konkretnej transakcji, t. j.:
• przyszłej dostawy/świadczenia powinny być określone co do rodzaju w sposób jednoznaczny (określone powinny być cechy identyfikujące rodzaj towaru bądź usługi),
• konkretyzacja przyszłego świadczenia powinna być wystarczająco dokładna dla określenia zasad opodatkowania świadczenia, tj. w szczególności należy móc określić miejsce świadczenia i stawkę opodatkowania,
• w momencie dokonania zaliczki, strony nie powinny mieć intencji zmiany dostawy towarów/ świadczenia w przyszłości.

Przedstawione przesłanki uznania zapłaty na poczet dostawy za zaliczkę, wynikające z dorobku interpretacyjnego Krajowej Informacji Skarbowej, pozostają aktualne w świetle stanu przedstawionego w przedmiotowym wniosku.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy uznać, że o ile został określony rodzaj towaru będącego przedmiotem przyszłej transakcji, o tyle nie jest możliwe określenie zasad opodatkowania dostawy przedmiotowej Nieruchomości ze względu na planowany moment zawarcia umowy przyrzeczonej przenoszącej własność Nieruchomości na kontrahenta. Tym samym powstanie obowiązku podatkowego z tego tytułu na gruncie ustawy o VAT, nie jest możliwe do określenia na tym etapie przez Wnioskodawcę, przy czym najbardziej prawdopodobne jest, że dostawa będzie objęta zwolnieniem przedmiotowym z VAT.

Brak możliwości konkretyzacji przyszłej dostawy Nieruchomości na obecnym etapie przedsięwzięcia Wnioskodawcy sprawia, że Wnioskodawca nie może prawidłowo określić stawki VAT planowanej transakcji, co rzutuje również na możliwość opodatkowania otrzymania zaliczki. Jak było wcześniej podkreślone, sama czynność otrzymania zaliczki nie może być traktowana w oderwaniu od planowanej dostawy towaru. Tym samym obie czynności powinny podlegać tożsamym zasadom opodatkowania.

W sytuacji, w której Wnioskodawca nie może precyzyjnie określić planowanej dostawy Nieruchomości, w świetle powyższego przedmiotowa kwota pieniężna uzyskana w ramach umowy przedwstępnej nie może zostać uznana za zaliczkę, o której może w art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, a tym samym jej otrzymanie nie będzie powodowało powstania obowiązku podatkowego po stronie Wnioskodawcy.

Zgodnie ze stanowiskiem wskazanym w uzasadnieniu do pytania 1, otrzymanie zaliczki przez Wnioskodawcę nie będzie powodowało powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT.

Transakcja dostawy Nieruchomości zostanie objęta opodatkowaniem VAT dopiero w momencie zawarcia umowy przyrzeczonej - najprawdopodobniej jako czynność zwolniona przedmiotowo lub jako transakcja opodatkowana.

Niemniej jednak, ewentualne objęcie dostawy opodatkowaniem nie wpływa na obowiązek korekty uprzednio dokonanej kwalifikacji podatkowej otrzymanej zaliczki. Na moment otrzymania zaliczki, brak jest bowiem podstaw do objęcia tej zaliczki podatkiem VAT.

W rezultacie, ewentualne późniejsze objęcie transakcji opodatkowaniem VAT nie spowoduje powstania obowiązku skorygowania rozliczeń Wnioskodawcy w podatku VAT z tytułu otrzymanej zaliczki - pozostanie prawidłową kwalifikacja otrzymania zaliczki jako zdarzenia niepowodującego obowiązku podatkowego w VAT.

Ewentualne objęcie dostawy Nieruchomości podatkiem VAT spowoduje wyłącznie powstanie obowiązku podatkowego w dacie zawarcia umowy przyrzeczonej.

W konsekwencji, w przypadku, gdy przedmiotowa zaliczka nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT, a dostawa Nieruchomości w ramach umowy przyrzeczonej zostanie objęta opodatkowaniem, to po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek korekty rozliczeń w VAT polegającej na rozliczeniu podatku należnego od kwoty otrzymanej zaliczki.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe w zakresie braku opodatkowania otrzymanej zaliczki i braku obowiązku wystawienia z tego tytułu faktury.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

Należy przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości gruntowych, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Powyższe przepisy pozwalają stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Tym samym, nie jest działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku prywatnego, który nie został nabyty ani też wykorzystany w trakcie jego posiadania w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego przepisu wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem, dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynku, budowli lub ich części istotnym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Jak stanowi art. 2 pkt 14 ustawy:

Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie budynku, budowli lub ich części do używania. Zatem, aby można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do zajęcia budynku, budowli lub ich części, ich używania, w tym na potrzeby własne. Pierwsze zasiedlenie budynku, budowli lub ich części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynek, budowlę lub ich części oddano w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku, budowli lub ich części na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika czy też potrzeby własne osoby fizycznej – bowiem w obydwu przypadkach dochodzi do korzystania z budynku, budowli lub ich części.

W przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Ponadto, w sytuacji, gdy dostawa działek czy to zabudowanych, czy niezabudowanych nie korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. przepisów, to należy zbadać, czy do dostawy nie będzie miało zastosowanie zwolnienie przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Wskazać należy, że dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

• towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
• brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a oraz art. 43 ust. 1 pkt 2 będzie bezzasadne.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:

Co do zasady zatem, grunt będący przedmiotem sprzedaży podlega opodatkowaniu według takiej stawki podatku od towarów i usług, jaką opodatkowane są budynki/budowle na nim posadowione. Oznacza to, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, również sprzedaż gruntu korzysta ze zwolnienia od podatku.

Art. 19a ust. 1 stanowi, że:

Natomiast stosownie do art. 19a ust. 8 ustawy:

Należy wskazać, że ustawodawca nie zamieścił w treści ustawy o podatku od towarów i usług definicji zaliczki. Zgodnie z definicją zawartą w „Słowniku języka polskiego PWN” www.sjp.pwn.pl) zaliczka to część należności wpłacana lub wypłacana z góry przed faktyczną dostawą lub faktycznym wykonaniem usługi.

Zgodnie z powyższym, aby zapłatę na poczet przyszłej należności uznać za zaliczkę, zadatek musi ona być powiązana z konkretną transakcją, co zostało potwierdzone także przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

W wyroku z 21 lutego 2006 r. w sprawie C-419/02 BUPA Hospitals Ltd. Goldsborough development Ltd. przeciwko Commisioners Of Customs Excise, TSUE stwierdził, że w zakresie art. 10 ust. 2 akapit drugi VI Dyrektywy VAT, nie mieści się przedpłata dokonana w kwocie ryczałtowej na towary wskazane w sposób ogólny w wykazie, który może zostać w każdej chwili zmieniony za porozumieniem nabywcy i sprzedawcy, z którego nabywca może ewentualnie wybrać towary, na podstawie umowy, którą może on w każdej chwili rozwiązać, odzyskując w całości wykorzystaną przedpłatę. Należy wskazać, że art. 10 ust. 2 akapit drugi powyższej Dyrektywy stanowi, że w przypadku gdy zapłata następuje, przed wykonaniem dostawy towarów lub świadczenia usług, podatek staje się wymagalny w momencie otrzymania płatności i od jej wysokości.

W powyższym wyroku TSUE podkreślił, że: „(...) w przypadku dokonania płatności zaliczkowej obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje zanim dostawa towarów lub świadczenie usług zostaną wykonane. Aby obowiązek podatkowy powstał w takiej sytuacji, wszelkie okoliczności mające znaczenie dla zaistnienia zdarzenia podatkowego, tzn. przyszła dostawa lub przyszłe świadczenie usług muszą już być znane, a zatem w szczególności, (...) w momencie dokonania takiej zapłaty, towary i usługi powinny być szczegółowo określone”.

Podobnie wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 28 lipca 2009 r. sygn. akt I FSK 932/08. Sąd uznał, że: „dla uznania wpłaconej kwoty jako zaliczki na poczet wykonanych usług, w rozumieniu art. 19 ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.), istotnym jest, aby przyszłe świadczenie było określone w sposób jednoznaczny co do rodzaju towaru bądź usługi, tzn. w sposób umożliwiający ich identyfikację, a dodatkowo strony tego świadczenia, w momencie wpłaty zaliczki, nie mają woli dokonywania jego zmian w przyszłości”.

Zatem, aby zapłatę na poczet przyszłych należności uznać za zaliczkę, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

• zapłata musi zostać dokonana na poczet konkretnej transakcji, tj. przyszłe świadczenie powinno być określone co do rodzaju w sposób jednoznaczny (określone powinny być cechy identyfikujące rodzaj towaru bądź usługi),
• konkretyzacja przyszłego świadczenia powinna być wystarczająco dokładna dla określenia zasad opodatkowania świadczenia, tj. w szczególności należy móc określić miejsce świadczenia i stawkę opodatkowania,
• w momencie dokonania zaliczki strony nie mają intencji zmiany świadczenia w przyszłości.

Na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 29a ust. 10 ustawy:

Art. 29a ust. 13 ustawy stanowi, że:

Na podstawie art. 29a ust. 14 ustawy:

Od 1 stycznia 2021 r. , zgodnie z art. 29a ust. 13 w związku z ust. 14, podatnik nie musi oczekiwać na potwierdzenie odbioru faktury korygującej, która została wystawiona do faktury z wykazaną kwotą podatku wyższą niż należna, pod warunkiem, że z posiadanej przez podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją.

Z opisu sprawy wynika, że Państwa Spółka jest czynnym podatnikiem podatku VAT.

W 2019 r. do majątku wspólnego spółki został nabyty budynek wraz z prawem wieczystego użytkowania gruntu, który został wpisany do ewidencji środków trwałych spółki. Nieruchomość była wykorzystywana na potrzeby związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Wspólników.

W ciągu ostatnich dwóch lat ponosili Państwo nakłady na nieruchomość – główną inwestycją byłą termomodernizacja nieruchomości. Dotychczas poniesione nakłady przekraczają 30% wartości początkowej nieruchomości i nadal będą ponoszone.

Zamierzają Państwo sprzedać nieruchomość, w tym celu jeszcze w trakcie trwania inwestycji termomodernizacji zostanie zawarta umowa przedwstępna z kontrahentem, na podstawie której nabywca będzie zobowiązany do uiszczenia zaliczki na poczet sprzedaży ceny.

Wskazali Państwo, że umowa przyrzeczona zostanie zawarta po upływie co najmniej dwóch lat od zakończenia prac termomodernizacyjnych. Budynek będzie pozostawał w ciągłej eksploatacji, co oznacza że po zakończeniu inwestycji termomodernizacyjnej rozpoczęte zostanie użytkowanie nieruchomości. Niemniej jednak nie wykluczają Państwo sytuacji, gdy dostawa nieruchomości zostanie przyspieszona lub nie dojdzie do zawarcia umowy w ogóle.

Odnosząc powołane przepisy prawa do przedstawionego opisu sprawy wskazać należy, że otrzymanie przez Państwa zaliczki w związku z dostawą przedmiotowej Nieruchomości podlega opodatkowaniu, gdyż mieści się w dyspozycji art. 19a ust. 8 ustawy i rodzi obowiązek podatkowy w podatku VAT u Sprzedawcy.

W momencie otrzymania zaliczki, będzie możliwe określenie przedmiotu dostawy tj. nieruchomości zabudowanej budynkiem, w stosunku do którego zostały poniesione ulepszenia, nakłady przewyższające 30 % wartości początkowej nieruchomości. Zatem nie zostanie spełniona przesłanka zawarta w art. 2 pkt 14 ustawy, dotyczącą oddania budynku do używania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie na potrzeby własne budynków po ich ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej budynku.

W konsekwencji dostawa budynku nie będzie korzystała ze zwolnienia wskazanego w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, zatem należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy. Aby dostawa mogła korzystać ze zwolnienia na podstawie ww. przepisu muszą być spełnione oba warunki określone w tym przepisie.

Jak wynika z opisu sprawy, ponosili Państwo nakłady na Nieruchomość, główną inwestycją była termomodernizacja nieruchomości, która nie została jeszcze ukończona i na którą Państwo przewidują dalsze nakłady. Dotychczas poniesione nakłady przewyższają 30 % wartości początkowej nieruchomości. Od poniesionych nakładów na nieruchomość będą Państwo korzystali z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W związku z powyższym należy stwierdzić, że zaliczka na poczet dostawy budynku nie będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

Ponadto, z opisu sprawy wynika, iż do opodatkowania otrzymanej zaliczki na dostawę ww. budynku nie znajdzie zastosowania zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, z uwagi na fakt, iż nie został spełniony jeden z warunków, o których mowa w tym przepisie. Od poniesionych nakładów na termomodernizację budynku przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zatem, skoro sprzedaż budynku nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT, to dostawa gruntu, na którym znajduje się ww. budynek, na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy, również będzie korzystała ze zwolnienia od tego podatku.

Mając zatem na uwadze okoliczności istniejące w dniu otrzymania zaliczki stwierdzam, iż w przypadku zaliczki, która zostanie uiszczona w trakcie trwania inwestycji modernizacyjnej, z uwagi na fakt, że w momencie otrzymania przez Państwa zaliczki na poczet dostawy ww. Nieruchomości nie upłyną 2 lata od pierwszego zasiedlenia (nakłady przewyższają 30 % wartości początkowej budynku wchodzącego w skład Nieruchomości), to ww. zaliczka nie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2, pkt 10 i pkt 10a.

Kwestię opodatkowania otrzymanych zaliczek należy rozstrzygać na podstawie okoliczności zaistniałych w dacie ich otrzymania. Nie wiedzą Państwo kiedy dokładnie nastąpi dostawa budynku, czy w okresie krótszym niż 2 lata od pierwszego zasiedlenia, czy też po upływie tych 2 lat, dlatego otrzymana zaliczka na poczet przyszłej dostawy Nieruchomości musi być opodatkowana zgodnie z informacją dotyczącą opodatkowania budynku na dzień otrzymania zaliczki.

Z uwagi na fakt, iż zaliczka dotyczy sprzedaży nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem, to odpowiednio będzie miał zastosowanie przepis art. 29a ust. 8 ustawy, zgodnie z którym w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Jednocześnie, jak wyżej wskazałem, planowana dostawa Nieruchomości na moment otrzymania zaliczki nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT.

Zatem, w dniu otrzymania zaliczki na poczet dostawy Nieruchomości, będą Państwo zobowiązani do rozliczenia podatku należnego z tytułu jej otrzymania.

Podkreślić bowiem należy, że – jak wskazano wyżej – regulacji dotyczących zaliczki nie można rozpatrywać w oderwaniu od czynności opodatkowanej, na poczet której zaliczka jest dokonywana.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości dotyczących obowiązku wystawienia faktury dokumentującej zaliczkę otrzymaną w związku z przyszłą dostawą nieruchomości, należy zauważyć, że zasady dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu regulują przepisy art. 106a-106q ustawy.

Zgodnie z art. 106b ust. 1, 2 i 3 ustawy:

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów - co do zasady - podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie – jak wyjaśniłem w interpretacji – zaliczka w momencie jest otrzymania, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT według właściwej stawki podatku. W konsekwencji powinni Państwo udokumentować fakturą otrzymaną zaliczkę na poczet przyszłej dostawy

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznaję za nieprawidłowe.

Dodatkowo, oczekiwali Państwo odpowiedzi na pytania nr 2 dotyczące kwestii obowiązku korekty rozliczeń w VAT w przypadku uznania, że przedmiotowa zaliczka nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.W wydanej interpretacji uznałem, że zaliczka na poczet przyszłej dostawy Nieruchomości jest opodatkowana podatkiem VAT według właściwej stawki podatku od towarów i usług, w związku z powyższym odstąpiłem od odpowiedzi na pytanie nr 2 zadane w złożonym wniosku.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwa przedstawił i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnośnie powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych zauważam, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.)