Legalność uchwał regulujących dostęp radnych do informacji w powiecie - Wyrok NSA z dnia 17 września 2024 r., sygn. III OSK 401/23

Zarządy powiatów nie posiadają kompetencji do ustanawiania procedur realizacji praw dostępowych radnych powiatu wynikających z ustawy o samorządzie powiatowym, gdyż ustawa nie przewiduje takiej delegacji, a wszelkie próby regulacji tej kwestii przez akty niższe niż ustawy są nieuprawnione.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Masternak - Kubiak Sędziowie Sędzia NSA Przemysław Szustakiewicz Sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) po rozpoznaniu w dniu 17 września 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Zarządu Powiatu [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 8 grudnia 2022 r. sygn. akt II SA/Op 284/22 w sprawie ze skargi Wojewody [...] na uchwałę Zarządu Powiatu [...] z dnia 22 maja 2019 r. nr [...] w przedmiocie obsługi praw dostępowych radnego 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od Powiatu [...] na rzecz Wojewody [...] kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wyrokiem z dnia 8 grudnia 2022 r. sygn. akt II SA/Op 284/22 uwzględnił skargę Wojewody [...] i stwierdził niezgodność z prawem zaskarżonej uchwały Zarządu Powiatu [...] z dnia 22 maja 2019 r. nr [...] w przedmiocie obsługi praw dostępowych radnego.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, że Wojewoda trafnie zarzucił uchwale rażące naruszenie prawa, m.in. art. 33 w zw. z art. 21 ust. 2a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2022 r., poz. 1526 z późn. zm.) zwanej dalej u.s.p. Poza sporem jest, że ustawodawca wyposażając radnego w prawo do uzyskiwania informacji i materiałów, wstępu do pomieszczeń, w których znajdują się te informacje i materiały oraz wglądu w działalność starostwa powiatowego, a także spółek z udziałem powiatu, spółek handlowych z udziałem powiatowych osób prawnych, powiatowych osób prawnych, powiatowej jednostki organizacyjnej oraz zakładów i przedsiębiorstw samorządowych, z zachowaniem przepisów o tajemnicy prawnie chronionej, nie uregulował odmiennie – na zasadach – lex specialis procedury wykonania tego prawa. Jedynym ograniczeniem jest, aby wykonując to prawo nie naruszył dóbr osobistych innych osób. Niespornym jest także, że ustawodawca nie ustanowił normy kompetencyjnej dla organów powiatu do odrębnego uregulowania tej kwestii. Tym samym skoro przepisy ustawy o samorządzie powiatowym nie określają trybu ani formy realizacji prawa do uzyskiwania informacji i materiałów przez radnych, to należy przyjąć, że radny, który chce skorzystać z przyznanych mu uprawnień zgłasza, czy też uzewnętrznia swoją wolę skorzystania z tego prawa. W ramach uprawnień informacyjnych z art. 21 ust. 2a u.s.p. radny nie ma nieograniczonego dostępu do danych, albowiem takim ograniczeniem są odmienne regulacje stanowiące dostęp do danych nimi regulowanych. Ta konstatacja wzmacnia uznanie, że zbytecznym i niecelowym jest tworzenie procedury praw dostępowych, skoro wynikają one z właściwych procedur obejmujących wnioskowane dane. Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz. Urz. UE.L nr 119, str. 1), zwanego dalej RODO, przetwarzanie danych jest dopuszczalne, gdy spełniona jest choćby jedna z przesłanek wymienionych w art. 6 ust. 1, w szczególności gdy jest to niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze (art. 6 ust. 1 lit. c RODO). Wobec tego zdaniem Sądu należy uznać, że możliwość dostępu rady i poszczególnych radnych (członków organu kolegialnego) do danych osobowych wynika z kontrolnej i stanowiącej funkcji rady powiatu. Przetwarzanie danych osobowych przez radnych będzie zatem dopuszczalne, jeśli jest ono niezbędne dla wykonania przez radę powiatu i radnych ustawowo nałożonych zadań. Podkreślono, że ustawodawca nie ustanowił żadnego trybu wykonania przez radnego przydanego mu ustawą prawa, zatem żadne inne względy czy też okoliczności nie mogą stanowić podstawy do uszczegółowienia tej regulacji, czy kreowania powinności adresata. Wskazanie, w jakiej formie i w jakim trybie – jak uczynił to prawodawca w § 2 zaskarżonej uchwały - ma postąpić radny wykonując przynależne mu prawo wkracza w sferę kompetencji prawotwórczych.