Interpretacja indywidualna z dnia 19 września 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.660.2024.1.MKA

Umorzenie części kredytu mieszkaniowego - zaniechanie poboru podatku.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

21 sierpnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 13 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych umorzenia części kredytu hipotecznego. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

Pan (…);

2)Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

Pani (…)

Opis stanu faktycznego

(...) 2010 r. zawarli Państwo wraz z synem i synową umowę kredytu hipotecznego indeksowanego do waluty CHF z bankiem (…) na kwotę 224 400 zł z przeznaczeniem na budowę domu jednorodzinnego przez syna i synową w Polsce, w (…). Kredyt został w całości wykorzystany na ten cel, tj. na osobisty cel mieszkaniowy syna i synowej. Kredyt został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości. Dom wybudowany z kredytu mieszkaniowego jest zamieszkiwany przez syna i synową. Państwo mieszkają pod innym adresem. Zostali Państwo dopisani do kredytu (jako współkredytobiorcy) w celu poprawy zdolności kredytowej. Nie są Państwo współwłaścicielami nieruchomości, na którą został zaciągnięty kredyt. Właścicielami nieruchomości są syn i synowa, więc nieruchomość został wybudowana w celu zaspokojenia ich osobistego celu mieszkaniowego. W umowie kredytowej nie określono udziałów poszczególnych kredytobiorców, a więc wszystkie strony odpowiadają solidarnie za zadłużenie z niej wynikające.

(...).

(...) 2024 r. podpisali Państwo z bankiem (…) ugodę, uzgodnioną w procesie mediacji przy KNF, na mocy której nastąpiła zmiana waluty kredytu na polski złoty (PLN). W ramach ugody bank (…) dokonał też m.in. umorzenia części kapitału w kwocie 24 976,19 zł, co w świetle prawa jest traktowane jako przychód. Żadna z czterech osób zaciągających kredyt (współkredytobiorców) nie korzystała dotąd z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację inwestycji mieszkaniowej. Kredytobiorcy planują skorzystać z takiej możliwości w odniesieniu do opisywanego umorzenia.

Pytanie

Czy dla uzyskanego przez Państwa przychodu związanego z umorzeniem części kapitału w wyniku ugody kredytowej, spełnione są przesłanki umorzenia części kredytu zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a wartość uzyskanego przychodu podlega zaniechaniu poboru podatku dochodowego zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, każdy z kredytobiorców uzyskuje w równej części przychód podatkowy w wysokości 1/4 wartości umarzanego zobowiązania. O uzyskaniu przychodu decyduje bowiem okoliczność bycia dłużnikiem w stosunku prawnym podlegającym (jako zobowiązanie) umorzeniu. Nie jest przy tym istotne, że kredyt został zaciągnięty w celu zaspokojenia osobistych potrzeb tylko dwóch z kredytobiorców (syna i synowej), gdyż wszyscy kredytobiorcy byli solidarnie odpowiedzialni za zwrot kredytu i odsetek. Umorzenie przyczyniło się do zwolnienia z długu każdego z kredytobiorców, stąd przychód z tytułu umorzenia podlega przypisaniu w częściach równych każdemu z kredytobiorców.

Państwa zdaniem w świetle zaistniałych zdarzeń spełnione są przesłanki zastosowania rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. (ze zmianami z 20 grudnia 2022 r.) w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej (co określono w umowie) i został zrealizowany w praktyce poprzez budowę domu jednorodzinnego przez syna i synową w celu zaspokojenia ich potrzeb mieszkaniowych (realizacji jednej inwestycji mieszkaniowej – domu zaspakajającego potrzeby mieszkaniowe jednego gospodarstwa domowego).

Spełnione są również warunki określone w § 1 ust. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia, gdyż żadne z kredytobiorców nie korzystało do tej pory z zaniechania poboru podatku. Zaciągnięty kredyt jest jedynym kredytem a dokonane przewalutowanie i umorzenie kredytu jest jedyną taką czynnością zawieraną przez kredytobiorców.

Spełniony jest też wymóg określony w § 1 ust. 3 rozporządzenia, gdyż zadłużenie podlegające umorzeniu nie wykroczy poza zakres regulacji (kapitał kredytu). Kredyt został udzielny przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym (bank), uprawiony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów i został zabezpieczony hipoteką, w związku z czym spełnione są też warunki wynikające z § 3 pkt 1 i pkt 2 rozporządzenia.

Zgodnie z § 3 pkt 3 rozporządzenia, kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kredyt został zaciągnięty na ww. wydatki, gdyż w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy mowa jest m.in. o budowie własnego budynku mieszkalnego i tak też został spożytkowany kredyt – na budowę domu na potrzeby syna i synowej. Powyższa przesłanka została więc spełniona, a okoliczność, że nie zaspokajali Państwo osobiście swoich potrzeb mieszkaniowych, tylko potrzeby mieszkaniowe syna i synowej, nie stanowi tutaj przeszkody dla zastosowania rozporządzenia.

W świetle powyższych argumentów spełniają Państwo wszystkie wymogi rozporządzenia, a przychód uzyskany z tytułu umorzenia kapitału kredytu będzie podlegał zaniechaniu poboru podatku na mocy § 1 rozporządzenia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu hipotecznego, zaciągniętego przez Państwa, wskazuję, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu wskazuję na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie:

-do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie,

-do kredytów udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw,

-do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz

-w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W literze d) art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych została wymieniona m.in. budowa własnego budynku mieszkalnego. Zatem udzielony Państwu oraz pozostałym kredytobiorcom kredyt wypełnia przesłanki do uznania go za kredyt mieszkaniowy, o którym mowa w rozporządzeniu. Fakt, że właścicielami budynku mieszkalnego na budowę kredytu są Państwa syn i synowa nie powoduje, że kredyt ten w stosunku do Państwa nie jest kredytem mieszkaniowym, o którym mowa w rozporządzeniu.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Państwa na sfinansowanie budowy domu jednorodzinnego, stanowić będzie dla Państwa przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie do uzyskanego przez Państwa przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Dlatego nie będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od uzyskanego przychodu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został złożony przez Państwa jako dwojga ze współkredytobiorców, zaznaczam, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla pozostałych współkredytobiorców, tj. Państwa syna i synowej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan (…) (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).