Interpretacja indywidualna z dnia 20 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.326.2024.4.ICZ

Czy w związku z przeniesieniem na rzecz Fundacji rodzinnej w drodze darowizny posiadanego pakietu kontrolnego akcji w spółce akcyjnej, powstanie obowiązek zapłaty podatku VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług, w kwestii objętej pytaniem nr 4, jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 czerwca 2024 r. wpłynął Pani wniosek ORD-IN o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w zakresie objętym pytaniem nr 4, czy w związku z przeniesieniem przez Panią na rzecz Fundacji rodzinnej w drodze darowizny posiadanego pakietu kontrolnego akcji w spółce akcyjnej, po Pani stronie powstanie obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 sierpnia 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pani osobą fizyczną (dalej: „Wnioskodawca”, „Darczyńca” lub „Fundator”) posiadającą polską rezydencję podatkową. Jest Pani fundatorem oraz członkiem zgromadzenia beneficjentów fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna z siedzibą w Polsce (dalej: "Fundacja", "Fundacja rodzinna”) została utworzona i zarejestrowana zgodnie z ustawą z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacjach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 326 z późn. zm., dalej jako „ustawa o fundacjach").

Fundacja została powołana w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie Beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz Beneficjentów, a także w celu zapewnienia ciągłości i sprawności działania podmiotów gospodarczych należących do Pani, pomnażania mienia Fundacji oraz zapewnienia sprawnej sukcesji w ramach Pani rodziny. Celem Fundacji jest także zaspokajanie potrzeb bytowych, edukacyjnych i ochrony zdrowia, a także zapewnienie rozwoju osobistego Beneficjentów, a w szczególności Beneficjentów, którzy nie osiągnęli 26 roku życia.

Beneficjentami Fundacji rodzinnej są : Pani, dzieci, wnuki oraz przyszli Pani zstępni. Za Pani życia wszelkie świadczenia Fundacji będą wypłacane wyłącznie na rzecz Fundatora, który każdorazowo wskaże na wysokość i częstotliwość takich świadczeń. Po Pani śmierci świadczenia Fundacji rodzinnej będą wypłacane na rzecz pozostałych Beneficjentów na zasadach opisanych w statucie Fundacji.

Źródłem dochodów i majątku Fundacji rodzinnej są w szczególności darowizny na jej rzecz. Zamierza Pani w drodze umowy darowizny przenieść na Fundację rodzinną posiadane przez siebie akcje w spółce akcyjnej (pakiet kontrolny przewyższający (...)% akcji), mając w szczególności na celu zapewnienie integralności spółki akcyjnej po Pani śmierci. Przedmiotowe akcje mają stanowić majątek Fundacji niezależny od funduszu założycielskiego Fundacji (nie są wnoszone na poczet funduszu założycielskiego i nie służą jego pokryciu). Darczyńca jest członkiem rady nadzorczej spółki akcyjnej.

Pismem z 12 sierpnia 2024 r. uzupełniła Pani opis sprawy i wyjaśniła co następuje:

Ad. 1)

Pani (założycielka i beneficjent fundacji rodzinnej) od dnia (...) marca 1997 roku prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą oraz jest wspólnikiem w spółce cywilnej. W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jest Pani podatnikiem podatku od towarów i usług. Głównym przedmiotem działalności gospodarczej jest prowadzenie działalności (...) i innych form (...).

Ad. 2)

Nie prowadzi ani nie prowadziła Pani działalności gospodarczej w zakresie obrotu papierami wartościowymi, działalności maklerskiej bądź brokerskiej.

Ad. 3)

Nabycie przez Panią akcji Spółki Akcyjnej nie było i nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem prowadzonej Pani działalności gospodarczej. Akcje Spółki Akcyjnej pierwotnie zostały nabyte przez Pani małżonka w ramach programu prywatyzacyjnego (w związku z nabyciem akcje stały się przedmiotem wspólności majątkowej małżeńskiej), a po śmierci Pani małżonka nabyła akcje Spółki Akcyjnej w drodze dziedziczenia. Akcje Spółki Akcyjnej stanowią Pani majątek prywatny.

Ad. 4)

Nie uczestniczyła i nie uczestniczy Pani w zarządzaniu Spółką Akcyjną, której akcje zamierza przekazać w formie darowizny na rzecz Fundacji. Nie wykonywała i nie wykonuje Pani na rzecz Spółki Akcyjnej żadnych czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, w tym w szczególności nie świadczyła i nie świadczy usług administracyjnych, rachunkowych, informatycznych, finansowych, handlowych lub technicznych. Jest Pani obecnie przewodniczącą rady nadzorczej Spółki Akcyjnej.

Ad. 5)

Wniesienie do Fundacji przez Panią akcji Spółki Akcyjnej będzie miało charakter darowizny, ergo nie będzie miało charakteru odpłatnego. W związku z wniesieniem do Fundacji akcji Spółki Akcyjnej nie otrzyma Pani żadnego wynagrodzenia, żadnego świadczenia wzajemnego, ani żadnego innego ekwiwalentu w jakiejkolwiek postaci.

Dodatkowo należy wskazać, że Pani stanowisko przedstawione we wniosku znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 maja 2024 r., znak 0114-KDIP1-1.4012.201.2024.4.IZ.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone we wniosku nr 4):

Czy w związku z przeniesieniem przez Panią na rzecz Fundacji rodzinnej w drodze darowizny posiadanego pakietu kontrolnego akcji w spółce akcyjnej, po Pani stronie powstanie obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług?

Pani stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług:

Fundator prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą oraz jest wspólnikiem w spółce cywilnej.

Fundator jest podatnikiem podatku VAT. Wnioskodawca nie prowadzi jednak działalności gospodarczej, która zajmowałaby się obrotem papierami wartościowymi, w tym akcjami, ani działalności w zakresie zarządzania papierami wartościowymi (np. działalności maklerskiej i brokerskiej).

Nabycie akcji w Spółce akcyjnej przez Wnioskodawcę nie nastąpiło w ramach czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W związku z nabyciem pakietu kontrolnego akcji, Wnioskodawcy nie przysługiwało także prawo do odliczenia podatku VAT. Akcje zostały pierwotnie objęte przez współmałżonka Wnioskodawcy i weszły do majątku wspólnego małżonków. Następnie, w związku ze śmiercią współmałżonka Wnioskodawcy część akcji została nabyta przez Wnioskodawcę w drodze dziedziczenia.

Wnosząc do Fundacji rodzinnej pakiet kontrolny akcji w Spółce akcyjnej Darczyńca nie otrzyma w zamian żadnych udziałów, certyfikatów lub innych instrumentów prawnych, które dawałyby mu tytuł prawny do wniesionego do Fundacji rodzinnej majątku w postaci akcji lub do otrzymania od Fundacji innego rodzaju świadczeń z tego tytułu.

W uzasadnieniu do projektu ustawy o fundacji rodzinnej wskazano m.in., że: „Skutki podatkowe w zakresie VAT transakcji i zdarzeń dokonywanych w związku z wprowadzeniem do systemu prawnego fundacji rodzinnej będą określane w konkretnych stanach faktycznych w oparciu o istniejące krajowe przepisy o VAT z uwzględnieniem regulacji wynikających z dyrektywy VAT i innych przepisów unijnych. Ustawa nie wprowadza zmian w tym zakresie”.

Z powyższego wynika, że zdarzenia dotyczące Fundacji rodzinnej powinny być analizowane z uwzględnieniem m.in. krajowych przepisów o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024, poz. 361, dalej jako „u.p.t.u.”), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega, odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W świetle art. 7 ust. 2 pkt 2 u.p.t.u. darowizna może stanowić czynność opodatkowaną, uznaną za dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u., jeżeli stanowi przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa.

Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług określony w u.p.t.u. wskazuje, że aby zaistniało opodatkowanie danej czynności tym podatkiem konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał w charakterze podatnika.

Stosownie do art. 15 ust. 1 u.p.t.u., podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 ww. ustawy, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 u.p.t.u., działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Należy zatem wskazać, że dostawa towarów, bądź świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wtedy, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji, bowiem formalne posiadanie statusu podatnika VAT czynnego przez dany podmiot nie jest okolicznością, która przesądzać będzie o tym, że jest on podatnikiem podatku od towarów i usług na gruncie danej transakcji.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07 wskazał, że: „ani formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości, nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, że w odniesieniu do tej konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług”. Przepisy u.p.t.u. stanowią implementację rozwiązań dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej („dyrektywa 2006/112/WE”), w tym również w zakresie ustalenia opodatkowania.

Przepisy u.p.t.u. stanowią implementację rozwiązań dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej („dyrektywa 2006/112/WE”), w tym również w zakresie ustalenia opodatkowania.

W świetle art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112/WE działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów. Za działalność gospodarczą uznaje się również wykorzystywanie w sposób ciągły własności dóbr materialnych lub niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Należy podkreślić, że w u.p.t.u. brak jest jednoznacznego i precyzyjnego unormowania, z którego wynikałoby, że Polska skorzystała z uprawnienia określonego w art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE, na podstawie którego za podatnika należy uznać każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 u.p.t.u.

Biorąc zatem powyższe pod uwagę należy wskazać, że nawet jeśli jakaś czynność jest dokonywana przez podmiot mający status podatnika VAT, to będzie ona podlegała opodatkowaniu tym podatkiem jedynie wówczas, gdy zostanie dokonana w okolicznościach pozwalających na przypisanie jej cech działalności gospodarczej, a zatem jeśli będzie miała ona charakter profesjonalny i ciągły. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Konieczność spełnienia tego warunku opodatkowania danej czynności podatkiem VAT jest mocno akcentowana również w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”). Wynika z niego, że w przypadku osób fizycznych, nawet jeśli są one podatnikami VAT, transakcje przez nich dokonane podlegają opodatkowaniu wyłącznie wówczas, gdy dana czynność ma charakter działalności gospodarczej. Jak wskazał TSUE przykładowo w wyroku z dnia 4 października 1995 r. w sprawie C-291/92 Dieter Ambrecht, jeśli podatnik w rozumieniu artykułu 2(1) VI Dyrektywy (Szósta Dyrektywa Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych (Dz. U. UE. L. z 1977 r. Nr 145, str. 1 ze zm.; dalej: „VI Dyrektywa”) uchylona wraz z wejściem w życie Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 347, str. 1 ze zm.) sprzedaje majątek, którego część przeznaczył na cele inne niż związane z prowadzoną działalnością i którą to część zarezerwował na potrzeby osobiste, w odniesieniu do sprzedaży tej części nie występuje on jako podatnik, a transakcja taka nie podlega zatem opodatkowaniu VAT. Wnioskodawca nie zajmuje się nabywaniem i sprzedażą udziałów lub akcji w sposób profesjonalny. Wnioskodawca nie prowadzi działalności maklerskiej ani brokerskiej, posiadanie akcji w Spółce akcyjnej nie było i nie jest również bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

Wnioskodawca nie prowadzi również działalności gospodarczej w zakresie przechowywania i zarządzania udziałami lub akcjami. Wnioskodawca nie uczestniczy w zarządzaniu spółką akcyjną, której akcje zamierza przekazać w drodze darowizny Fundacji rodzinnej i nie wykonuje dla tej spółki usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, w szczególności nie świadczy usług: administracyjnych, rachunkowych, informatycznych, finansowych, handlowych lub technicznych. Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu własnych udziałów była wielokrotnie przedmiotem orzeczeń TSUE. W wyrokach w sprawach C-60/90 Polysar Investments Netherlands BV z dnia 20 czerwca 1991 r. i C-155/94 Wellcome Trust Ltd z dnia 20 czerwca 1996 r. oraz w sprawie C-80/95 Harnas & Helm CV z dnia 6 lutego 1997 r., TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika.

W wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu VI Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

Stanowisko to zostało podtrzymane w orzeczeniu z dnia 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 Kretztechnik AG, gdzie TSUE odwołał się do swego utrwalonego już orzecznictwa, zgodnie z którym samo nabycie lub dzierżenie udziałów nie może być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu VI Dyrektywy. Samo nabycie wkładów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi wykorzystywania dobra w celach zarobkowych w sposób ciągły, jako że ewentualna dywidenda, stanowiąca pożytek tego wkładu, wynika z prawa własności, a nie jest świadczeniem wzajemnym z tytułu jakiejkolwiek działalności gospodarczej w rozumieniu ww. Dyrektywy. Rozporządzenie majątkiem prywatnym (osobistym), który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży nie jest przejawem prowadzenia działalności gospodarczej. Nie jest również podatnikiem VAT ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko zbywa majątek osobisty. Pakiet kontrolny akcji w spółce akcyjnej nie stanowi majątku prowadzonej przez Darczyńcę działalności gospodarczej, a ich przekazanie na rzecz Fundacji rodzinnej w drodze darowizny, pomimo, że Darczyńca jest podatnikiem VAT, nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu.

Wskazana czynność będzie czynnością zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, a nie przejawem prowadzenia działalności gospodarczej, zatem Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do odprowadzenia w związku z dokonaniem darowizny akcji na rzecz Fundacji rodzinnej podatku od towarów i usług, z uwagi na przedmiot darowizny.

Ocena stanowiska

Pani stanowisko w sprawie jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W tym miejscu trzeba wskazać, że papiery wartościowe to dokumenty gwarantujące posiadanie określonego prawa majątkowego. Jednym z rodzajów papierów wartościowych są akcje, łączące w sobie prawa o charakterze majątkowym i niemajątkowym. Oznacza to, że obrót akcjami, tj. np. ich sprzedaż, zamiana, wniesienie do innego podmiotu, darowizna , w wyniku których następuje przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych wypełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

W pewnych, ściśle określonych przypadkach, na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy, nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

I tak zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy:

W tym miejscu dodać trzeba, że działalność fundacji rodzinnej uregulowana została przepisami ustawy z 21 lutego 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o fundacji rodzinnej:

Stosowanie do art. 2 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej:

W myśl art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej:

Ponadto, zgodnie z art. 20 ww. ustawy:

Aby dana czynność stanowiąca dostawę towarów rozumieniu art. 7, czy świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Kwestia, czy za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu własnych akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyrokach w sprawach C-60/90 Polysar Investments Netherlands BV z 20 czerwca 1991 r. i C-155/94 Wellcome Trust Ltd z 20 czerwca 1996 r. oraz w sprawie C-80/95 Harnas & Helm CV z 6 lutego 1997 r., TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

Posiłkując się tym orzecznictwem, należy stwierdzić, że co do zasady, powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Dotyczy to sytuacji, gdy:

-posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada;

-sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej;

-posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Należy zatem zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób ciągły. Aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności. Podkreślić należy, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.

Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 (2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.

W orzeczeniu TSUE z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations, Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że „zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej”.

W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką – WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r. sygn. akt I SA/Op 176/10, stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani fundatorem oraz członkiem zgromadzenia beneficjentów fundacji rodzinnej. W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jest Pani podatnikiem podatku od towarów i usług. Głównym przedmiotem działalności gospodarczej jest prowadzenie działalności (...) i innych form (...). Nie prowadzi ani nie prowadziła Pani działalności gospodarczej w zakresie obrotu papierami wartościowymi, działalności maklerskiej bądź brokerskiej. Nabycie przez Panią akcji Spółki Akcyjnej nie było i nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej. Akcje Spółki Akcyjnej pierwotnie zostały nabyte przez Pani małżonka w ramach programu prywatyzacyjnego (w związku z nabyciem akcje stały się przedmiotem wspólności majątkowej małżeńskiej), a po śmierci małżonka nabyła Pani akcje Spółki Akcyjnej w drodze dziedziczenia. Akcje Spółki Akcyjnej stanowią Pani majątek prywatny. Nie uczestniczyła i nie uczestniczy Pani w zarządzaniu Spółką Akcyjną, której akcje zamierza Pani przekazać w formie darowizny na rzecz Fundacji. Nie wykonywała i nie wykonuje Pani na rzecz Spółki Akcyjnej żadnych czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, w tym w szczególności nie świadczyła i nie świadczy Pani usług administracyjnych, rachunkowych, informatycznych, finansowych, handlowych lub technicznych. Obecnie jest Pani przewodniczącą rady nadzorczej Spółki Akcyjnej. Wniesienie do Fundacji przez Panią akcji Spółki Akcyjnej będzie miało charakter darowizny, ergo nie będzie miało charakteru odpłatnego. W związku z wniesieniem do Fundacji akcji Spółki Akcyjnej nie otrzyma Pani żadnego wynagrodzenia, żadnego świadczenia wzajemnego, ani żadnego innego ekwiwalentu w jakiejkolwiek postaci.

Pani wątpliwości dotyczą ustalenia czy w związku z przeniesieniem przez Panią na rzecz Fundacji rodzinnej w drodze darowizny posiadanego pakietu kontrolnego akcji w spółce akcyjnej, po Pani stronie powstanie obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług.

Analiza przedstawionego opisu sprawy w kontekście wyżej powołanych przepisów, oraz tez wynikających z powołanego orzecznictwa prowadzi do wniosku, że w sprawie nie będą spełnione przesłanki pozwalające uznać wniesienia przez Panią pakietu kontrolnego akcji w formie darowizny na rzecz Fundacji rodzinnej za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a w konsekwencji uznać Panią za podatnika podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT.

Wniesienie przez Panią pakietu kontrolnego akcji w formie darowizny na rzecz Fundacji rodzinnej będzie czynnością dokonaną w ramach zarządu majątkiem prywatnym, a nie przejawem prowadzenia działalności gospodarczej.

W konsekwencji, wniesienie przez Panią pakietu kontrolnego akcji w formie darowizny na rzecz Fundacji rodzinnej nie będzie wypełniało dyspozycji art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym, Pani stanowisko, że wskazana czynność będzie czynnością zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, a nie przejawem prowadzenia działalności gospodarczej, zatem nie będzie Pani zobowiązana do odprowadzenia w związku z dokonaniem darowizny akcji na rzecz Fundacji rodzinnej podatku od towarów i usług, z uwagi na przedmiot darowizny - uznaję za prawidłowe.

Tym samym Pani stanowisko, w kwestii objętej pytaniem nr 4 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ocena Pani stanowiska w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od czynności cywilnoprawnych i podatku od spadku i darowizn jest przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.