Interpretacja indywidualna z dnia 6 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.487.2024.2.MN

Skorzystanie z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe  

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 czerwca 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na zakup mieszkania. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 1 lipca 2024 r. (wpływ 1 lipca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W maju 2024 r. dostał Pan (wraz z żoną, z którą pozostaje Pan we wspólnocie majątkowej, jako kredytobiorcy) od (…) Bank S.A. propozycję ugody dotyczącą umorzenia zaciągniętego kredytu waloryzowanego kursem CHF na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (…) położonego w (…), przy ulicy (…).

Bank zaznacza, że umorzenie kredytu może nieść za sobą skutki podatkowe dla Państwa jako kredytobiorców/podatników. Umorzona kwota stanowić będzie - według Banku - Państwa przychód, dlatego mogą Państwo być zobowiązani zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych. Jednocześnie w piśmie przewodnim do propozycji ugodowych (…) Bank powołuje się na Rozporządzenie Ministra Finansów, które pozwala skorzystać z ulgi podatkowej (Rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe), o ile spełnione są określone kryteria i wtedy zawarta z bankiem Ugoda nie będzie miała dla Państwa skutków podatkowych.

Według wspomnianego rozporządzenia mogą Państwo (Pan i żona) skorzystać z ulgi, jeśli łącznie spełniają Państwo następujące warunki:

• zaciągnięto kredyt mieszkaniowy na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,
• nie skorzystano z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego,
• zaciągnięto kredyt mieszkaniowy przed dniem 15 stycznia 2015 r.,
• kredyt został zabezpieczony hipotecznie na jednym z praw do nieruchomości wymienionych w Rozporządzeniu Ministra Finansów,
• umorzenie kredytu mieszkaniowego dotyczy: kwoty kredytu (kapitału), odsetek (w tym odsetek kapitalizowanych), prowizji oraz poniesionych opłat, niezbędnych do zawarcia umowy kredytu (z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń).

(…) 2008 roku został zaciągnięty przez Państwa (małżonków) w (…) Banku kredyt hipoteczny waloryzowany kursem CHF na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (…) położonego w (…), przy ulicy (…) na kwotę 400.000,00 zł - Umowa nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF na okres 360 miesięcy.

Przedmiot kredytu - spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu - zostało zakupione na mocy aktu notarialnego Rep. A (…) z (…) 2008 roku. Uzyskany kredyt pokrył w 73,4% (łączna wartość z aktu notarialnego 545.000,00 zł) zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Zaciągnięcie kredytu waloryzowanego CHF wynikało z faktu, że zgodnie z informacjami przedstawionymi przez Bank taka forma kredytowania w długotrwałej perspektywie spłaty (30 lat) będzie dla Państwa korzystniejsza do spłaty. Sytuacja makroekonomiczna na moment podjęcia decyzji kredytowej wskazywała, że CHF jest walutą stabilną. Kredyt hipoteczny został zaciągnięty w całości na zakup nieruchomości mieszkaniowej, do której wprowadzili się Państwo w lipcu 2008 roku.

W maju 2024 r. Bank przysłał propozycję Ugody do Umowy nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF (Ugoda).

Propozycja Ugody mówi m.in.:

• § 1.3 - Strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytowego oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosi łącznie 456.720,87 PLN;
• § 1.4 - Bank zwalnia Kredytobiorcę/ów z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu kredytu w kwocie 456.720,87 PLN ustalonej przez Strony i wskazanej w ust. 3 powyżej, a Kredytobiorca/y dokonane zwolnienie z długu przyjmuje/ują;
• § 1.5 - W związku ze zwolnieniem z długu (wskazanym w ust. 4) zadłużenie Kredytobiorcy/ów wobec Banku z tytułu Kredytu uznaje się za spłacone w całości.

Dodatkowo propozycje ugody stwierdzają, co następuje:

• przed umorzeniem części zobowiązania dojdzie do przewalutowania kredytu z franka szwajcarskiego na polski złoty, mówi o tym par. 1 pkt 3 Ugody - strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN;
• przewalutowanie nastąpi po kursie średnim NBP według Tabeli kursów średnich na dzień zawarcia ugody;
• przewalutowanie kredytu nie będzie polegać jedynie na zmianie umowy poprzez przeliczenie kapitału powstałego do spłaty na inną walutę niż wskazana w umowie na dzień otrzymania kredytu, tj. wyłącznie na zmianie sposobu wykonania zobowiązania;
• proponowana Ugoda polega na przewalutowaniu kwoty niespłaconego kapitału i odsetek oraz na umorzeniu ww. zadłużenia;
• przewalutowanie i umorzenie zobowiązania kredytowego nastąpi w wyniku podpisania proponowanej Ugody do umowy kredytowej (Ugoda do Umowy nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF).

Dodatkowo:

• kredyt został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości będącej przedmiotem kredytowania (spółdzielcze prawo do lokalu); kwota kredytu pokrywała 73,4% zakupu nieruchomości;
• kredyt był przeznaczony wyłącznie na realizację zakupu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
• bank udzielający kredytu podlega nadzorowi KNF;
• zgodnie z umową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie (wspólność majątkowa małżeńska);
• kredyt został zaciągnięty na realizację własnego celu mieszkaniowego;
• kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej;
• nie korzystali Państwo z umorzenia wierzytelności z tytułu tego lub innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe;
• na kwotę umorzenia będzie się składać zadłużenie z tytułu niespłaconego kapitału oraz odsetek naliczonych za okres od ostatniej spłaty raty do dnia podpisania Ugody;
• obydwie należności przed umorzeniem zostaną przewalutowane po kursie średnim NBP według Tabeli kursów średnich walut obcych na dzień podpisania Ugody;
• w skład umarzanej kwoty nie wchodzi kwota odsetek karnych, gdyż nie zaszła konieczność zastosowania odsetek karnych z tytułu niewykonania przez Państwa umowy kredytowej.

Nie zdecydował się Pan jeszcze na podpisanie zaproponowanej przez Bank Ugody do czasu uzyskania wiążącej opinii z KIS, związku z czym składa Pan niniejszy wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji, czy zdaniem KIS spełnia Pan warunki zaniechania poboru podatku, o którym mowa w złożonym wniosku.

Bank proponuje ugody kredytobiorcom w związku ze zbiorowymi pozwami do sądów o stosowanie klauzul abuzywnych w umowach kredytowych indeksowanych frankiem szwajcarskim oraz z niekorzystnym dla nich (banków) orzecznictwem TSUE, dlatego propozycja Ugody została skierowana także do Państwa (Pana i żony).

Pytanie

Czy w związku z zawarciem proponowanej ugody z Bankiem, w ramach której (…) Bank umorzy Panu część kredytu pozostałą do spłaty, umorzona kwota (jako przychód Pana i żony) będzie objęta zwolnieniem podatkowym, o którym mowa w Rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym na cele mieszkaniowe?

Pana stanowisko w sprawie

Pana zdaniem, spełnia Pan założenia dotyczące zaniechania poboru podatku (na podstawie wspomnianego Rozporządzenia Ministra Finansów), gdyż:

a)kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej/jednego gospodarstwa domowego (wspólność majątkowa małżeńska), której celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego - zakup działki budowlanej z zamiarem budowy domu jednorodzinnego;

b)nigdy nie korzystali Państwo (Pan i żona) z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej (niż opisywana) inwestycji mieszkaniowej;

c)kredyt został zaciągnięty przed 15 stycznia 2015 r. (zaciągnięty 8 maja 2008 r.);

d)kredyt mieszkaniowy został zabezpieczony hipotecznie na jednym z praw do nieruchomości - hipoteka kaucyjna do kwoty 600.000,00 zł na rzecz (…) Bank S.A.;

e)zaciągnięty kredyt mieszkaniowy w całości przeznaczony był na wydatki, o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 25 pkt 1a) tej ustawy), tj. na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;

f)umorzenie kredytu mieszkaniowego dotyczy: kwoty kredytu (kapitału) i odsetek - tego dotyczy ugoda.

Pismem z 1 lipca 2024 r. sprostował Pan, że kredyt został zaciągnięty na zakup spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w (...) przy ul. (...). Zapis „zakup działki budowalnej z zamiarem budowy domu jednorodzinnego” we wniosku jest pomyłką.

Ponadto wskazał Pan, że kredyt (podpisanie umowy i udostępnienie przez bank środków) został zaciągnięty 9 maja 2008 roku. Zapis dotyczący 8 maja jest pomyłką.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazał Pan, że na podstawie proponowanej ugody bank umorzy Panu istniejące zadłużenie.

Umorzenie wierzytelności

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Panu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Przedstawił Pan informacje, z których wynika, że:

1.w maju 2008 r. zaciągnął Pan wraz z żoną kredyt hipoteczny w walucie CHF na zakup lokalu mieszkalnego;

2.bank zaproponował podpisanie ugody, na podstawie której umorzy istniejące zadłużenie.

Powziął Pan wątpliwość, czy z tytułu umorzenia tego zadłużenia będzie Pan mógł skorzystać z zaniechania poboru podatku.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Omawiane rozporządzenie odwołuje się w swej treści do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazując – że główną przesłanką do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w tym artykule.

Zgodnie z tym artykułem, wydatkiem uznawanym za cel mieszkaniowy jest m.in. nabycie lokalu mieszkalnego.

Z opisu sprawy wynika, że zaciągnął Pan kredyt na zakup lokalu mieszkalnego w (…). Zatem główna przesłanka do skorzystania z zaniechania poboru podatku została spełniona.

Ponadto spełnione zostały wszystkie warunki zawarte w omawianym Rozporządzeniu, tj.: kredyt został zabezpieczony hipotecznie i nie korzystał Pan wcześniej z żadnego umorzenia.

Skoro spełnione zostały wszystkie przesłanki wynikające z omawianego Rozporządzenia, może Pan skorzystać z zaniechania poboru podatku w stosunku do kwoty umorzenia.

W konsekwencji, nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonej kwoty wierzytelności.

Pana stanowisko jest więcprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pan, to interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pana żony.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).