Interpretacja indywidualna z dnia 9 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-3.4012.195.2024.2.MAZ; 0111-KDIB3-3.4013.96.2024.2.MAZ

Powstanie obowiązku podatkowego na gruncie podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego w przypadku przedstawionych dwóch modeli rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest:

- prawidłowe w zakresie powstania obowiązku podatkowego na gruncie podatku od towarów i usług, w przypadku przedstawionych dwóch modeli rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej (pytania nr 1 oraz nr 3 lit. a-c);

- nieprawidłowe w zakresie powstania obowiązku podatkowego na gruncie podatku akcyzowego, w przypadku przedstawionych dwóch modeli rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej (pytania nr 2 oraz nr 4 lit. a-c).

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Państwa wniosek z 6 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczący powstania obowiązku podatkowego na gruncie podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego w przypadku przedstawionych dwóch modeli rozliczenia sprzedaży energii elektrycznej, wpłynął 6 maja 2024 r. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 22 czerwca 2024 r. (wpływ 23 czerwca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

… z siedzibą w … (dalej jako: „Wnioskodawca” lub „Spółka”) to spółka prawa handlowego, działająca na rynku od 2013 roku. Głównym przedmiotem jej działalności jest handel energią elektryczną (35.14.Z), a także wytwarzanie energii elektrycznej (35.11.Z), przesyłanie energii elektrycznej (35.12.Z) oraz dystrybucja energii elektrycznej (35.13.Z). W 2014 roku Spółka uzyskała koncesję na obrót energią elektryczną, zaś w 2015 roku rozpoczęła nabywanie energii elektrycznej od wytwórców wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii. Wnioskodawca jest zatem spółką energetyczną, która specjalizuje się w handlu energią elektryczną na rynku hurtowym (relacje B2B).

Wnioskodawca planuje dodać do swojej dotychczasowej działalności profil, polegający na sprzedaży energii elektrycznej na rzecz finalnych konsumentów (B2C). Wszystkie pytania zaprezentowane w niniejszym wniosku dotyczą planowanej działalności na rynku finalnych konsumentów (B2C). Wnioskodawca planuje wprowadzenie dwóch modeli rozliczeń w ramach sprzedaży energii elektrycznej na rzecz konsumentów:

- model A, polegający na rozliczaniu konsumentów według faktycznego zużycia energii elektrycznej,

- model B, tzw. model prognozowy, polegający na wprowadzeniu 6-miesięcznego okresu rozliczeniowego. W okresie tym Wnioskodawca wystawiać będzie dokument/dokumenty stanowiący harmonogram wpłat oraz na koniec każdego okresu rozliczeniowego fakturę rozliczeniową.

W modelu A Wnioskodawca będzie otrzymywał od operatora odczyty rzeczywistego zużycia energii elektrycznej przez poszczególnych klientów Spółki, w okresach jednomiesięcznych. Rozliczenie należności z tytułu dostarczonej energii elektrycznej do klientów Spółki dokonywane będzie zatem w oparciu o dane wynikające z odczytów przekazywanych Spółce przez operatora. Oznacza to, że klient obciążany będzie należnościami za faktycznie dostarczoną energię elektryczną według miesięcznych odczytów, na podstawie wystawianych przez Wnioskodawcę faktur.

Wnioskodawca zakłada przyjęcie również drugiego modelu rozliczeń (model B) z klientami z tytułu dostawy energii elektrycznej, tzw. modelu prognozowego. Rozliczenie w modelu prognozowym będzie dokonywane w przyjętym 6-miesięcznym okresie rozliczeniowym, w oparciu o otrzymywane od operatora sieci energetycznej (dalej jako: „Operator”) odczyty rzeczywistego zużycia energii elektrycznej. W modelu rozliczenia z tytułu dostawy energii elektrycznej do klientów Wnioskodawcy będą dokonywane w następujący sposób:

- pierwsza faktura VAT rozpoczynająca rozliczenie w tzw. modelu prognozowym zostanie wystawiona w momencie rozliczenia dokonywanego według aktualnie obowiązującego modelu harmonogramowego (w przyjętym okresie rozliczeniowym);

- na takiej fakturze VAT zaprezentowana zostanie wartość tzw. blankietów prognozowanych w ilości 5 sztuk, opartych o historię zużycia energii w obiekcie danego klienta, w analogicznych okresach rozliczeniowych (dalej jako: „Prognoza” lub „Prognozy”).

Tak więc powyższe odczyty otrzymywane od Operatora będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę na dwa sposoby. Po pierwsze - [w] celu oszacowania ilości energii elektrycznej pobieranej przez obiekt, w którym przez konsumenta odbierana jest energia elektryczna oraz wystawienia na tej podstawie Prognoz, w oparciu o zużycie w analogicznych okresach rozliczeniowych. Po drugie - na potrzeby wystawienia faktury rozliczeniowej na koniec każdego okresu rozliczeniowego.

Prognozy ze swoje natury obejmują tylko oszacowanie zużycia energii elektrycznej, tak więc w przypadku faktury rozliczeniowej mogą wystąpić zarówno sytuacje, w których po stronie konsumenta pojawi się nadpłata z tytułu Prognoz, jak i niedopłata z tego tytułu. Wnioskodawca wskazuje, że rozliczenie zużycia energii elektrycznej w przyjętym okresie rozliczeniowym wynoszącym 6 miesięcy, na podstawie otrzymanego odczytu przypadającego na określony dzień w miesiącu kończącym okres rozliczeniowy, przebiegać będzie w sposób określony poniżej (dla powyższego przypadku może to być konkretny dzień w okresie od 1 do 31 stycznia 2025 roku). W wyżej wymienionym przykładzie Wnioskodawca przyjmuje, że Operator dokona odczytu dnia 15 stycznia 2025 roku, więc okres rozliczeniowy obejmował będzie okres od lipca 2024 roku do 15 stycznia 2025 roku. Rozliczenie będzie uwzględniało sumę zużytej energii w tym okresie, oparte o odczyty dokonane w tym okresie, pomniejszone o wartość wystawionych i wymagalnych blankietów prognozowych. Wartość rozliczenia będzie prezentowana na fakturze rozliczeniowej jako:

- nadwyżka wpłat dokonanych w oparciu o Prognozy - jeżeli wartość rzeczywistego zużycia energii elektrycznej w przyjętym okresie rozliczeniowym będzie niższa od prognozowanego zużycia przyjętego w wystawionych Prognozach,

- niedopłata - jeżeli wartość rzeczywistego zużycia energii elektrycznej w przyjętym okresie rozliczeniowym będzie wyższa od prognozowanego zużycia przyjętego w wystawionych Prognozach.

Wnioskodawca jednocześnie podkreśla, że wystawiane przez Wnioskodawcę Prognozy nie będą zawierały elementów, o których mowa w art. 106e ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, a zatem nie będą fakturą VAT w rozumieniu przepisów tejże ustawy. W opisanym zdarzeniu przyszłym walor faktury w rozumieniu powyższych przepisów będzie miała jedynie faktura rozliczeniowa wystawiana w oparciu o faktyczne odczyty zużycia energii elektrycznej na podstawie informacji dostarczonych przez Operatora. Powyższe oznacza też, że Prognozy nie będą również fakturami w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym, który definiując fakturę wprost odnosi się do wskazanego powyżej przepisu ustawy o podatku od towarów i usług.

Pytania

1. Czy w przypadku rozliczenia w ramach modelu A, bazującego na realnym odczycie zużycia energii elektrycznej, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług - zgodnie z art. 19 ust. 5 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług - powstanie po stronie Wnioskodawcy z chwilą wystawienia faktury?

2. Czy w przypadku rozliczenia w ramach modelu A, bazującego na realnym odczycie zużycia energii elektrycznej, obowiązek podatkowy w zakresie podatku akcyzowego - zgodnie z art. art. 11 ust. 1 pkt 2, w zw. z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym - powstanie z chwilą udokumentowania faktycznego wydania energii elektrycznej fakturą wystawioną przez Wnioskodawcę?

3. Czy w przypadku rozliczenia w ramach modelu B (model prognozowy) obowiązek podatkowy w przypadku podatku od towarów i usług - zgodnie z art. 19 ust. 5 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług:

a. w zakresie wystawionych Prognoz, powstanie po stronie Wnioskodawcy z chwilą upływu daty terminu płatności wskazanego na Prognozie, której termin płatności dotyczy, nie zaś w odniesieniu do całości należności objętych Prognozą z chwilą wystawienia takiego dokumentu.

b. w zakresie faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie nadwyżka wpłat dokonanych na podstawie Prognoz, obowiązek podatkowy z tytułu takiej faktury nie powstanie, ze względu na fakt, że co do całości podstawy opodatkowania obowiązek podatkowy powstał z chwilą upływu terminów płatności, co do poszczególnych kwot wskazanych na Prognozie?

c. w zakresie faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie niedopłata, powstanie w momencie wystawienia faktury, a podstawą opodatkowania będzie różnica między należnością za rzeczywistą ilość energii elektrycznej (wynikającą z odczytów) a kwotami wykazanymi na Prognozach wystawionych do okresu rozliczeniowego?

4. Czy w przypadku rozliczenia w ramach modelu B (model prognozowy) obowiązek podatkowy w zakresie podatku akcyzowego - zgodnie z art. art. 11 ust. 1 pkt 2, w zw. z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym:

c. w zakresie faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie niedopłata powstanie w momencie wystawienia faktury, a podstawą opodatkowania będzie różnica między należnością za rzeczywistą ilość energii elektrycznej (wynikającą z odczytów) a kwotami wykazanymi na Prognozach wystawionych do okresu rozliczeniowego?

Państwa stanowisko w sprawie (w zakresie pytania nr 4 lit. a stanowisko zostało ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Ad 1.

Zdaniem Wnioskodawcy obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług w przypadku modelu A, bazującego na realnym odczycie zużycia energii elektrycznej - zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług - powstawać będzie każdorazowo z chwilą wystawienia faktury dokumentującej transakcję i zawierającej obligatoryjne elementy wymienione w art. 106e ww. ustawy.

Ad 2.

Zdaniem Wnioskodawcy - zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym - obowiązek podatkowy w zakresie podatku akcyzowego w przypadku modelu A, gdzie faktury będą wystawiane comiesięcznie w oparciu o realny odczyt zużycia energii elektrycznej, powstawać będzie każdorazowo z chwilą wystawienia faktury zawierającej obligatoryjne elementy wymienione w art. 106e ustawy o VAT, w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy akcyzowej i dokumentującej faktyczne zużycie energii w danym okresie rozliczeniowym.

Ad 3a.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku rozliczeń w ramach modelu B (model prognozowy) - w świetle art. 19a ust. 5 pkt 4, w zw. z art. 19a ust. 7 oraz art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług - obowiązek podatkowy w związku z zapłatą kwoty wskazanej na Prognozie powstanie dopiero z chwilą upływu terminu płatności, wskazanego w Prognozie w odniesieniu do kwoty, której termin płatności dotyczy, nie zaś w odniesieniu do całości należności objętych Prognozą z chwilą wystawienia takiego dokumentu.

Ad 3b.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku rozliczeń w ramach modelu B (model prognozowy) - w świetle art. 19a ust. 5 pkt 4, w zw. z art. 19a ust. 7 oraz art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług - w zakresie faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie nadwyżka wpłat dokonanych na podstawie Prognoz, obowiązek podatkowy nie powstanie, ze względu na fakt, że co do całości podstawy opodatkowania obowiązek podatkowy powstał już z chwilą upływu terminów płatności, co do poszczególnych kwot wskazanych na Prognozie.

Ad 3c.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku rozliczeń w ramach modelu B (model prognozowy) - w świetle art. 19a ust. 5 pkt 4, w zw. z art. 19a ust. 7 oraz art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług - w przypadku faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie niedopłata, obowiązek podatkowy powstanie w momencie wystawienia faktury, a podstawą opodatkowania będzie wówczas różnica między należnością za rzeczywistą ilość dostarczonej energii elektrycznej (wynikającą z odczytów) a kwotami wykazanymi na Prognozach wystawionych do okresu rozliczeniowego.

Ad 4a.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku rozliczenia w ramach modelu B (model prognozowy) - zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2, w zw. z art. 11 ust. 2 oraz art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym - obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym powstanie z upływem terminu płatności należności za energię elektryczną sprzedaną (dostarczoną) nabywcy końcowemu na terytorium Polski, wynikającego m.in. z tzw. innego dokumentu (tu: Prognozy) wystawionego przez Wnioskodawcę, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną energię elektryczną.

Ad 4b.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku rozliczeń w ramach modelu B (model prognozowy) - zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2, w zw. z art. 11 ust. 2 oraz art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym - w zakresie faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie nadwyżka wpłat dokonanych na podstawie Prognoz za dany okres rozliczeniowy, obowiązek podatkowy nie powstanie ze względu na fakt, że co do całości podstawy opodatkowania obowiązek podatkowy powstał już z chwilą upływu terminów płatności, co do poszczególnych kwot wskazanych na Prognozach, które faktura rozliczeniowa rozlicza.

Ad 4c.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku rozliczeń w ramach modelu B (model prognozowy) - zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2, w zw. z art. 11 ust. 2 oraz art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym - w przypadku faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie niedopłata w stosunku do wystawionych Prognoz, obowiązek podatkowy powstanie w momencie wystawienia faktury, a podstawą opodatkowania będzie wówczas różnica między należnością za rzeczywistą ilość dostarczonej energii elektrycznej (wynikającą z odczytów) a kwotami wykazanymi na Prognozach wystawionych do okresu rozliczeniowego.

Uzasadnienie stanowiska

W zakresie podatku od towarów i usług - ad 1. oraz ad 3a-c.

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (dalej jako: „ustawa o VAT”), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej jako: „podatek VAT”) podlegają:

- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,

- eksport towarów,

- import towarów na terytorium kraju,

- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,

- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Art. 7 ustawy o VAT definiuje dostawę towarów jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, wskazując jednocześnie przy tym, jakie rodzaje transakcji rozumie się w szczególności za dostawę towarów.

Natomiast zgodnie z art. 8 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu wskazanego powyżej art. 7 ustawy o VAT.

Jak stanowi art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, za świadczenie usług rozumie się również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej.

Jak stanowi definicja zawarta w art. 15 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Art. 19a ustawy o VAT reguluje moment powstania obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o VAT. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem art. 19a ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f ustawy o VAT.

Natomiast art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a ustawy o VAT stanowi, iż obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego. Na podstawie art. 19a ust. 7 ustawy o VAT, w przypadkach, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 3 i 4 ustawy o VAT, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4 ustawy o VAT, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności.

Zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z wyjątkiem:

- dostaw towarów, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w art. 19a ust. 1b ustawy o VAT,

- dostaw towarów i świadczenia usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 ustawy o VAT, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Art. 106e ustawy o VAT wymienia zaś szczegółowo elementy obligatoryjne i fakultatywne faktury, w zależności od rodzaju transakcji, którą dana faktura dokumentuje.

Zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT, fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności, w przypadku gdy dotyczy ona dostawy towarów i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT.

Ad 1.

W zakresie podatku VAT - model A przedstawiony przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego zakłada, że faktury wystawiane będą w okresach miesięcznych na podstawie rzeczywistego zużycia energii elektrycznej, które miało miejsce w danym miesiącu. Rzeczywiste zużycie energii elektrycznej będzie określane na podstawie odczytów przedstawianych Wnioskodawcy przez Operatora. Zatem Wnioskodawca będzie wystawiał faktury w oparciu o powyższe dane, bez pobierania z tego tytułu wcześniejszych przedpłat (niezależnie od ich formy), na podstawie postanowień umownych, prognoz lub też innych dokumentów niebędących fakturą w rozumieniu art. 106e ust. 1 ustawy o VAT. W takim wypadku - jak wynika to wprost z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT - obowiązek podatkowy powstanie z momentem wystawienie faktury z tytułu dostawy energii elektrycznej.

Wnioskodawca stoi zatem na stanowisku, że obowiązek podatkowy w zakresie podatku VAT w przypadku modelu A, bazującego na realnym odczycie zużycia energii elektrycznej, powstawać będzie każdorazowo z chwilą wystawienia faktury zawierającej obligatoryjne elementy wymienione w art. 106e ustawy o VAT i dokumentującej faktyczne zużycie energii w danym okresie rozliczeniowym.

Ad 3a.

W zakresie podatku VAT - model B (model prognozowy) - Prognozy

Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zamierza dokonywać rozliczeń z klientami B2C również w modelu prognozowym (Model B wskazany w opisie zdarzenia przyszłego). Model prognozowy - jak to zostało wskazane opisie zdarzenia przyszłego - polegać będzie na przyjęciu stosownego okresu rozliczeniowego (w założeniu 6-miesięcznego), w ramach którego rozliczenia między Wnioskodawcą a nabywcami energii elektrycznej dokonywane będą o prognozy (w formie blankietów prognozowanych, niestanowiących faktury w rozumieniu art. 106e ustawy o VAT) oraz faktury rozliczeniowej wystawianej na koniec każdego okresu rozliczeniowego. Biorąc pod uwagę treść art. 19a ust. 5 pkt 4, w [zw. z] art. z art. 19a ust. 8 oraz art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT wskazać należy, że w przypadku wystawienia dokumentów w formie blankietów prognozowanych (dalej jako: „Prognoza”), które nie będą stanowiły faktury w rozumieniu art. 106e ustawy o VAT, obowiązek podatkowy nie powstanie zdaniem Wnioskodawcy wraz z chwilą wystawienia takiego dokumentu. W tym miejscu podkreślić należy, że ustawodawca wskazał wyraźnie, iż otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi, z wyłączeniem dostaw towarów i usług wymienionych w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT, powodować będzie powstanie obowiązku podatkowego w stosunku do otrzymanej kwoty. W przypadku dostaw energii elektryczna, otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem dostawy nie będzie powodowało powstania obowiązku podatkowego w stosunku do otrzymanej kwoty.

W przypadku dostaw energii elektrycznej obowiązek podatkowy powstaje na zasadach przewidzianych wyłącznie w art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a, tj. z chwilą wystawienia faktury. Jednocześnie, zgodnie ze wskazanym uprzednio art. 19a ust. 7 ustawy o VAT, w przypadku, gdyby jednak podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą upływu terminów wystawienia faktur określonych w art. 106i ust. 3 i 4 ustawy o VAT, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności.

Wnioskodawca stoi w związku z powyższym na stanowisku, że obowiązek podatkowy w takim wypadku powstanie dopiero z chwilą upływu daty płatności wskazanej [w] Prognozie, ale jedynie w zakresie kwoty należnej do zapłaty za dany okres rozliczeniowy wynikający z Prognozy. Podkreślić w tym miejscu należy, że Prognozy nie będą stanowiły w żadnym wypadku dokumentów zastępujących fakturę. Mają one na celu zapewnienie płynności finansowej Wnioskodawcy przed upływem faktycznego okresu rozliczenia, tj. nakładają na klientów Wnioskodawcy obowiązek zapłaty wskazanych w Prognozach należności, w przewidzianych w nich terminach.

Prognozy - jak zostało to wskazane w opisie zdarzenia przyszłego - nie będą zawierały elementów, o których mowa w art. 106e ust. 1 ustawy o VAT i nie będą fakturą w rozumieniu przepisów tejże ustawy. W opisanym zdarzeniu przyszłym, walor faktury, w rozumieniu powyższych przepisów, będzie miała jedynie faktura rozliczeniowa, wystawiana w oparciu o faktyczne odczyty zużycia energii elektrycznej na podstawie informacji dostarczonych przez Operatora.

Jak wynika z powyżej przytoczonych przepisów art. 19a ust. 5 pkt 4, w zw. z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT, ustawodawca powiązał moment powstania obowiązku podatkowego z tytułu dostawy energii z dwoma okolicznościami – momentem wystawienia faktury oraz upływem terminu płatności. Jednocześnie ustawodawca nie wskazał katalogu dokumentów, z których termin płatności miałby wynikać, co prowadzi do wniosku, iż każdy dokument (dopuszczony prawnie do obrotu na podstawie przepisów odrębnych) może termin płatności określać. W przypadku przedstawionym w opisie zdarzenia przyszłego, dokumentem tym będą Prognozy (blankiety prognozowe).

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w stanowiskach organów podatkowych, zajmowanych na tle art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT, w zakresie dostaw energii elektrycznej (oraz innych towarów i usług wymienionych w przedmiotowym przepisie). Wskazać przykładowo należy na interpretację Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, który w interpretacji indywidualnej z dnia 13 grudnia 2013 roku, sygn. IBPP2/443-859/13/KO wskazał, że: „w stosunku do wymagalnej od klienta należności za prognozowane zużycie energii elektrycznej w następnym okresie rozliczeniowym, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu płatności wynikającego z faktury pro-forma lub z dokumentu który z uwagi na brak wymaganych przez tą ustawę o VAT informacji nie może być uznawany za fakturę”.

Podobnie wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 29 styczna 2020 roku, sygn. 0111-KDIB3-3.4012.583.2019.2.JS, wskazując, że: „obowiązek podatkowy będzie powstawać [...] w dacie, kiedy upływać będą terminy płatności należności wynikających z wystawionych blankietów”.

Reasumując - w świetle art. 19a ust. 5 pkt 4, w zw. z art. 19a ust. 7 oraz art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT oraz dotychczasowych stanowisk organów podatkowych - Wnioskodawca stoi na stanowisku, że obowiązek podatkowy w związku z zapłatą kwoty wskazanej na Prognozie powstanie dopiero z chwilą upływu daty płatności wskazanej [w] Prognozie, w odniesieniu do kwoty, której termin płatności dotyczy, nie zaś w odniesieniu do całości należności objętych Prognozą z chwilą wystawienia takiego dokumentu.

Ad 3b.

W zakresie podatku VAT - model B (model prognozowy) - faktury rozliczeniowe w przypadku nadwyżki wpłat dokonanych w oparciu o Prognozy

Prawidłowość stanowiska Wnioskodawcy w tym zakresie znajduje potwierdzenie m. in. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 styczna 2020 roku, sygn. 0111-KDIB3-3.4012.583.2019.2.JS, w której wskazał on, że: „w dniu wystawienia faktury rozliczeniowej za okres rozliczeniowy 6-miesięczny albo 12-miesięczny, z której będzie wynikała kwota nadpłaty, tj. nadwyżka sumy dokonanych przez klienta wpłat (w wartości netto) wynikających z blankietów nad ceną netto ilość energii elektrycznej wg danych z odczytów, nie powstanie obowiązek podatkowy względem ww. nadwyżki w tym okresie rozliczeniowym i nie będzie określana podstawa opodatkowania”.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku rozliczeń w ramach modelu B (model prognozowy) - w świetle art. 19a ust. 5 pkt 4, w zw. z art. 19a ust. 7 oraz art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT - w zakresie faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie nadwyżka wpłat dokonanych na podstawie Prognoz, obowiązek podatkowy nie powstanie ze względu na fakt, że co do całości podstawy opodatkowania obowiązek podatkowy powstał już z chwilą upływu terminów płatności, co do poszczególnych kwot wskazanych na Prognozie.

Ad 3c.

W zakresie podatku VAT - model B (model prognozowy) - faktury rozliczeniowe w przypadku niedopłaty

W przypadku uznania stanowiska przedstawionego przez Wnioskodawcę w odpowiedzi na pytanie 3a za prawidłowe, konieczne jest ustalenie zasad powstawania obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o VAT, w odniesieniu do faktur rozliczeniowych w sytuacji gdy wartość wpłat wymagalnych na podstawie Prognoz jest niższa od kwoty wynikającej z faktury rozliczeniowej wystawionej na podstawie faktycznych odczytów, tj. w sytuacji, gdy w związku z dostawą energii elektrycznej powstała niedopłata. Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji rozliczeń w ramach modelu B (model prognozowy), w przypadku faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie niedopłata, obowiązek podatkowy powstanie w momencie wystawienia faktury, a podstawą opodatkowania będzie wówczas różnica między należnością za rzeczywistą ilość energii elektrycznej (wynikającą z odczytów) a kwotami wykazanymi na Prognozach wystawionych do okresu rozliczeniowego. Skoro więc z tytułu wpłat należności wynikających z Prognoz, po stronie Wnioskodawcy obowiązek podatkowy powstał w okresach wcześniejszych, co do określonych na Prognozach kwot i w terminach w Prognozach wskazanych, obowiązek podatkowy z tytułu faktury rozliczeniowej powstaje z datą jej wystawienia - zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT - ale tylko w ograniczonym zakresie. Obowiązek podatkowy nie powstanie z tytułu całej kwoty wykazanej na fakturze rozliczeniowej, a jedynie w zakresie różnicy pomiędzy kwotą wynikającą z Prognoz dotyczących danego okresu rozliczeniowego a fakturą rozliczeniową. Odmienna interpretacja prowadziłaby do podwójnego opodatkowania tej samej transakcji w zakresie w jakim obowiązek podatkowy, w zakresie dostawy energii elektrycznej, powstał w związku z upływem terminu zapłaty należności określonej na Prognozach.

Stanowisko tożsame ze stanowiskiem Wnioskodawcy zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 29 styczna 2020 roku, sygn. 0111-KDIB3-3.4012. 583.2019.2.JS, wskazując, że: „obowiązek podatkowy będzie powstawać [...] w dniu wystawienia faktury rozliczeniowej za okres rozliczeniowy 6-miesięczny albo 12-miesięczny, z której będzie wynikała kwota niedopłaty, tj. nadwyżka ceny netto za ilość energii elektrycznej wg danych z odczytów nad sumą dokonanych przez klienta wpłat (w wartości netto), a podstawą opodatkowania będzie wówczas różnica między należnością za rzeczywistą ilość energii elektrycznej (wynikającą z odczytów) a kwotami wykazanymi na blankietach wystawionych do okresu rozliczeniowego, którego dotyczy faktura rozliczeniowa”.

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku rozliczeń w ramach modelu B (model prognozowy) - w świetle art. 19a ust. 5 pkt 4, w zw. z art. 19a ust. 7 oraz art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT - w przypadku faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie niedopłata, obowiązek podatkowy powstanie w momencie wystawienia faktury, a podstawą opodatkowania będzie wówczas różnica między należnością za rzeczywistą ilość dostarczonej energii elektrycznej (wynikającą z odczytów) a kwotami wykazanymi na Prognozach wystawionych do okresu rozliczeniowego.

W zakresie podatku akcyzowego - Ad 2. oraz ad 4a-c.

Na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym (dalej jako: „ustawa akcyzowa”), wyrobem akcyzowym jest w szczególności energia elektryczna.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy akcyzowej, przez fakturę należy rozumieć fakturę w rozumieniu przepisów o podatku VAT zawierającą dane nabywcy i jego adres oraz dane dotyczące ilości (liczby) i miary nabywanych wyrobów akcyzowych.

Jednocześnie zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 19 ustawy akcyzowej, nabywcą końcowym jest podmiot nabywający energię elektryczną, nieposiadający koncesji na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku - Prawo energetyczne, z wyłączeniem:

a) spółki prowadzącej giełdę towarową w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz.U. z 2023 r. poz. 380) nabywającej energię elektryczną z tytułu pełnienia funkcji opisanej w art. 5 ust. 3a ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych,

b) towarowych domów maklerskich i domów maklerskich w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych nabywających energię elektryczną z tytułu pełnienia funkcji opisanej w art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych lub nabywających energię elektryczną na rachunek dającego zlecenie na rynku regulowanym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 646 i 825),

c) giełdowej izby rozrachunkowej, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A. lub spółki, której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, nabywających energię elektryczną z tytułu pełnienia funkcji opisanej w art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych,

d) spółki prowadzącej jednocześnie izbę rozliczeniową i izbę rozrachunkową w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi nabywającej energię elektryczną z tytułu pełnienia funkcji, o której mowa w art. 68a ust. 14 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi lub w celu rozliczenia i rozrachunku transakcji zawieranych na rynku regulowanym.

Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, wszystkie pytania dotyczą sprzedaży energii elektrycznej na rzecz konsumentów w rozumieniu przepisów odrębnych, a więc na rzecz podmiotów będących nabywcami końcowymi w rozumieniu ustawy akcyzowej.

Na podstawie art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy akcyzowej, w przypadku energii elektrycznej obowiązek podatkowy powstaje z momentem wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu, w przypadku sprzedaży energii elektrycznej na terytorium kraju.

Natomiast art. 11 ust. 2 ustawy akcyzowej stanowi, że wydanie energii elektrycznej, o którym mowa w art. 11 ust. 1 pkt 2, nabywcy końcowemu jest związane z wystawieniem przez podatnika faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną.

Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 1 ustawy akcyzowej: „W przypadku energii elektrycznej podatnik, jest obowiązany, bez wezwania organu podatkowego, składać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru oraz obliczać i wpłacać akcyzą na rachunek właściwego urzędu skarbowego, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym:

1. upłynął termin płatności wynikając - z faktury, a jeżeli termin ten nie został - określony - po miesiącu, w którym wystawiono fakturę - w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego energii elektrycznej przez nabywcę końcowego;

2. upłynął termin płatności określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu dostaw energii elektrycznej albo, jeżeli termin ten nie został określony w umowie - upłynął termin płatności wynikający z faktury lub innego dokumentu wystawionego przez podatnika, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną, a jeżeli termin płatności nie został określony w umowie ani w fakturze lub w tym dokumencie albo gdy z faktury nie wynika należność za energię elektryczną sprzedaną w tym okresie - po miesiącu, w którym wystawiono fakturę lub ten dokument - w przypadku sprzedaży energii elektrycznej nabywcy końcowemu na terytorium kraju;

3. nastąpiło zużycie energii elektrycznej - w przypadkach, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 3, 4 i 6”.

Natomiast zgodnie z art. 88 ust. 2 ustawy akcyzowej, podstawą opodatkowania energii elektrycznej jest jej ilość, wyrażona w megawatogodzinach (MWh).

Ad 2.

W zakresie podatku akcyzowego - model A

Model A przedstawiony przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego zakłada, że faktury wystawiane będą w okresach miesięcznych na podstawie rzeczywistego zużycia energii elektrycznej, które miało miejsce w danym miesiącu. Rzeczywiste zużycie energii elektrycznej będzie określane na podstawie odczytów przedstawianych Wnioskodawcy przez Operatora. Zatem Wnioskodawca będzie wystawiał faktury w oparciu o powyższe dane, bez pobierania z tego tytułu wcześniejszych przedpłat (niezależnie od ich formy), na podstawie postanowień umownych, prognoz, też innych dokumentów niebędących fakturą w rozumieniu art. 106e ust. 1 ustawy o VAT. W takim wypadku - jak wynika to wprost z art. 11 ust. 1 pkt 2, w zw. z art. 11 ust. 2 ustawy akcyzowej - obowiązek podatkowy powstanie z momentem wystawienie faktury z tytułu wydania (dostawy) energii elektrycznej, z której wynikać będzie zapłata należności za sprzedaną energię elektryczną. Wnioskodawca stoi zatem na stanowisku, że obowiązek podatkowy w zakresie podatku akcyzowego w przypadku modelu A, gdzie faktury będą wystawiane comiesięcznie w oparciu o realny odczyt zużycia energii elektrycznej, powstawać będzie każdorazowo z chwilą wystawienia faktury zawierającej obligatoryjne elementy wymienione w art. 106e ustawy o VAT oraz art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy akcyzowej i dokumentującej faktyczne zużycie energii w danym okresie rozliczeniowym.

Ad 4a.

W zakresie podatku akcyzowego - model B (model prognozowy) - Prognoza

Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca zamierza dokonywać rozliczeń z klientami B2C również w modelu prognozowym. Model prognozowy – jak to zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego – polegać będzie na przyjęciu stosownego okresu rozliczeniowego (w założeniu 6-miesięcznego), w ramach którego rozliczenia miedzy Wnioskodawcą a nabywcami energii elektrycznej dokonywane będą o Prognozy (w formie blankietów prognozowanych, niestanowiących faktury w rozumieniu art. 106e ustawy o VAT, a więc niestanowiących również faktury w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy akcyzowej) oraz faktury rozliczeniowej wystawianej na koniec każdego okresu rozliczeniowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku wystawienia dokumentów w formie Prognozy, które nie będą stanowiły faktury w rozumieniu art. 106e ustawy o VAT oraz w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy akcyzowej, dokumenty te będą stanowić inny dokument w rozumieniu art. 11 ust. 2 oraz [art.] 24 ust. 1 pkt 2 ustawy akcyzowej. Art. 11 ust. 2 [ustawy akcyzowej] wprost wskazuje, iż obowiązek podatkowy w zakresie wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu powstaje:

- z chwilą wystawienia przez podatnika faktury lub

- innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną.

Natomiast przytoczony powyżej at. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy akcyzowej stanowi, że podatnik zobowiązany jest do zapłaty podatku akcyzowego (oraz dopełnienia innych obowiązków wskazanych w niniejszym przepisie) w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin płatności określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu dostaw energii elektrycznej albo, jeżeli termin ten nie został określony w umowie - upłynął termin płatności wynikający z faktury lub innego dokumentu wystawionego przez podatnika, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną, a jeżeli termin płatności nie został określony w umowie ani w fakturze lub w tym dokumencie albo gdy z faktury nie wynika należność za energię elektryczną sprzedaną w tym okresie - po miesiącu, w którym wystawiono fakturę lub ten dokument - w przypadku sprzedaży energii elektrycznej nabywcy końcowemu na terytorium kraju.

Zatem w świetle art. 11 ust. 2, w zw. z art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy akcyzowej, aby obowiązek podatkowy w związku z wystawieniem Prognozy mógł powstać na gruncie podatku akcyzowego, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

- musi dojść do wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu,

- wydanie musi zostać udokumentowane innym dokumentem niż faktura (tu: Prognoza),

- z innego dokumentu musi wynikać zapłata należności za sprzedaną energię elektryczną, a termin ten musi upłynąć.

Przenosząc powyższe na realia niniejszej sprawy, Wnioskodawca stoi zatem na stanowisku, że w przypadku wystawienia Prognozy obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym powstanie z upływem terminu płatności należności za energię elektryczną sprzedaną (dostarczoną) nabywcy końcowemu na terytorium Polski, wynikającym z tzw. innego dokumentu (tu: Prognozy), wystawionego przez Wnioskodawcę, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną energię elektryczną.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie zarówno w orzecznictwie sądów administracyjnych, jak i organów podatkowych. Przykładowo wskazać należy na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 15 października 2015 roku, sygn. IBPP4/4513-81/15/EK, w której podobnie jak Wnioskodawca wskazał on, że: „W przepisach wskazano, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury lub innego dokumentu wystawionego przez podatnika, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną lub gaz. Zatem „Informacja” nie musi zawierać wszystkich elementów faktury, ma być dokumentem z którego wynika zapłata należności za sprzedaną energię elektryczną lub wyroby gazowe. Tym samym opisana we wniosku „Informacja” spełnia wymagania do uznania jej za dokument, o którym mowa w art. 11 ust. 2 i art. 11b ust. 2 oraz art. 24 ust. 1 pkt 2 i art. 24b ust. 1 pkt 2 ustawy. Podkreślić należy, że w okresach, których dotyczyć będzie Informacja energia elektryczna i wyroby gazowe będą wydawane kontrahentowi. Okoliczność, że policzalna energia elektryczna i gaz, których ilość zostanie ustalona na podstawie odczytu, będzie odpowiadać innej wysokości jej mierników niż wartości prognozowane wynikające z „Informacji”, nie stanowi podstawy do przyjęcia, że nie nastąpiło wydanie energii elektrycznej i gazu. Stosownie do powyższego w sprawie objętej wnioskiem, w przypadku sprzedaży energii elektrycznej lub wyrobów gazowych obowiązek podatkowy będzie powstawał zgodnie z „Informacją” płatności zaliczek (z Informacji tej wynika bowiem zapłata należności za sprzedaną energię, wyroby gazowe). Zatem obowiązek zapłaty podatku nastąpi do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypada termin płatności zaliczek wynikających z Informacji.

W podanym przykładzie w trakcie roku kalendarzowego Klient zobowiązany jest do zapłaty dwunastu zaliczek płatnych do 6. dnia każdego miesiąca, zatem akcyza za energię elektryczną lub wyrób gazowy objęty Informacją winna być rozliczona odpowiednio do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypada termin płatności zaliczek wynikających z Informacji, tj. pierwsza zaliczka płatna do 6 stycznia, zatem akcyza za energię elektryczną lub wyrób gazowy objęty Informacją winna być rozliczona w deklaracji składanej do 25 lutego, druga zaliczka płatna do 6 lutego, zatem akcyza za energię elektryczną lub wyrób gazowy objęty Informacją winna być rozliczona w deklaracji składanej do 25 marca, itd.”.

Podobnie również w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 stycznia 2020 roku, sygn. 0111-KDIB3-3.4013.275.2019.2.JS, w której Organ wskazał, że: „podstawą opodatkowania podatkiem akcyzowym dostawy energii elektrycznej w datach upływu terminu zapłaty należności wynikającej z blankietu będzie ilość energii elektrycznej określona szacunkowo na danym blankiecie, a nie ilość energii elektrycznej wynikająca z odczytów”.

Wskazać też należy, że zagadnienie sposobu określania zapłaty należności z tytułu przedpłat na podstawie dokumentów blankietowych, prognoz czy też każdego innego dokumentu w rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy akcyzowej, było przedmiotem rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 21 września 2011 roku, sygn. I GSK 535/10 wskazał, że: „Ustawodawca ani nie wykluczył ukształtowania stosunku umownego z elementem obowiązku odbiorcy końcowego dokonywania przed końcem okresu rozliczeniowego wpłat za okresy krótsze niż dwa miesiące na podstawie szacunku zużycia energii elektrycznej, ani wystawiania faktur za dostawę energii w tych krótszych okresach na podstawie prognoz. Określenie sposobu spełnienia świadczenia w postaci zapłaty ceny dostarczonej energii objęty jest swobodą kontraktowania”.

Powyższy wyrok nie odnosi się co prawda wprost do kwestii związanych z momentem powstania obowiązku podatkowego w związku z wystawieniem Prognozy (tzw. innego dokumentu), ale wprost wskazuje, że każda forma dokumentu dopuszczona przez przepisy odrębne do obrotu, może określać termin zapłaty za energię elektryczną, gdyż ustawodawca pozostawił w tym zakresie swobodę uczestnikom obrotu.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku rozliczenia w ramach modelu B (model prognozowy) - zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2, w zw. z art. 11 ust. 2 oraz art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy akcyzowej - obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym powstanie z upływem terminu płatności należności za energię elektryczną sprzedaną (dostarczoną) nabywcy końcowemu na terytorium Polski, wynikającym z tzw. innego dokumentu (tu: Prognozy) wystawionego przez Wnioskodawcę, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną energię elektryczną.

Ad 4b.

W zakresie podatku akcyzowego - model B (model prognozowy) - faktury rozliczeniowe w przypadku nadwyżki wpłat dokonanych w oparciu o Prognozy

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku rozliczeń w ramach modelu B (model prognozowy) - zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2, w zw. z art. 11 ust. 2 oraz art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy akcyzowej - w zakresie faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie nadwyżka wpłat dokonanych na podstawie Prognoz za dany okres rozliczeniowy, obowiązek podatkowy nie powstanie, ze względu na fakt, że co do całości podstawy opodatkowania obowiązek podatkowy powstał już z chwilą upływu terminów płatności, co do poszczególnych kwot wskazanych na Prognozach, które faktura rozliczeniowa rozlicza.

Ad 4c.

W zakresie podatku akcyzowego - model B (model prognozowy) - faktury rozliczeniowe w przypadku niedopłaty

W przypadku uznania stanowiska przedstawionego przez Wnioskodawcę w odpowiedzi na pytanie 4a za prawidłowe, konieczne jest ustalenie zasad powstawania obowiązku podatkowego na gruncie ustawy akcyzowej w odniesieniu do faktur rozliczeniowych w sytuacji, gdy wartość wpłat wymagalnych na podstawie Prognoz jest niższa od kwoty wynikającej z faktury rozliczeniowej, wystawionej na podstawie faktycznych odczytów, tj. w sytuacji, gdy w związku z dostawą energii elektrycznej powstała niedopłata. Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku rozliczeń w ramach modelu B (model prognozowy w przypadku faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie niedopłata, obowiązek podatkowy powstanie w momencie wystawienia faktury, a podstawą opodatkowania będzie wówczas różnica między należnością za rzeczywistą ilość dostarczonej energii elektrycznej (wynikającą z odczytów) a kwotami wykazanymi na Prognozach (tj. innych dokumentach, o których mowa w art. 11 ust. 2 oraz art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy akcyzowej), wystawionych do okresu rozliczeniowego. Skoro więc z tytułu wpłat należności wynikających z Prognoz, po stronie Wnioskodawcy obowiązek podatkowy powstał w okresach wcześniejszych, co do określonych na Prognozach kwot i w terminach w Prognozach wskazanych, obowiązek podatkowy z tytułu faktury rozliczeniowej powstanie z datą jej wystawienia - zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy akcyzowej - ale tylko w ograniczonym zakresie. Obowiązek podatkowy nie powstanie z tytułu całej kwoty wykazanej na fakturze rozliczeniowej, a jedynie w zakresie różnicy w kwocie, wynikającej z Prognoz dotyczących danego okresu rozliczeniowego a fakturą rozliczeniową. Odmienna interpretacja prowadziłaby do podwójnego opodatkowania tej samej transakcji, w zakresie w jakim obowiązek podatkowy w związku z dostawą energii powstał w związku z upływem terminu zapłaty należności określonej na Prognozach.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje również potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe. Przykładowo należy wskazać tutaj na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 29 stycznia 2020 roku, sygn. 0111-KDIB3-3.4013.275.2019.2.JS, w której wskazano, że: „w przypadku, gdy faktura rozliczeniowa będzie dokumentowała niedopłatę, tj. gdy faktycznie sprzedana nabywcy końcowemu ilość energii elektrycznej wynikająca z odczytów będzie w wartości większej niż suma ilości energii elektrycznej wykazanej na blankietach prognozowych wystawionych w okresie rozliczeniowym, którego dotyczy faktura rozliczeniowa, wskazać należy, że wystąpi wówczas dodatkowa należność z tytułu sprzedaży energii elektrycznej. Od tej dodatkowej (ponad uwzględnioną na wystawionych wcześniej blankietach) wartości sprzedaży energii elektrycznej na rzecz nabywców końcowych powstanie zobowiązanie podatkowe wynikające z art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy. Zatem w opisanym przypadku, konieczność rozliczenia akcyzy nastąpi do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin płatności wynikający z wystawionej faktury rozliczeniowej. Przy czym, podkreślenia wymaga, że zobowiązanie podatkowe dotyczyć będzie wyłącznie dodatkowej (niewykazanej na blankietach prognozowych wystawionych w tym okresie rozliczeniowym) wartości energii elektrycznej sprzedanej nabywcy końcowemu”.

W świetle powyższych przepisów oraz praktyki organów podatkowych, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że - zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2, w zw. z art. 11 ust. 2 oraz art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy akcyzowej - w przypadku faktury rozliczeniowej, z której wynikać będzie niedopłata w stosunku do wystawionych Prognoz, obowiązek podatkowy powstanie w momencie wystawienia faktury, a podstawą opodatkowania będzie wówczas różnica między należnością za rzeczywistą ilość dostarczonej energii elektrycznej (wynikającą z odczytów) a kwotami wykazanymi na Prognozach wystawionych do okresu rozliczeniowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest:

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; dalej jako: „ustawa” lub „ustawa o VAT”):

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak wynika z art. 2 pkt 22 ustawy:

Sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W myśl art. 19a ust. 1 ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.

Konstrukcja podatku od towarów i usług wskazuje, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

Jak stanowi art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu:

a) dostaw energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,

b) świadczenia usług:

- telekomunikacyjnych,

- wymienionych w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy,

- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,

- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,

- stałej obsługi prawnej i biurowej,

- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego

- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.

Zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy:

W przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności.

W art. 19a ust. 8 ustawy wskazano, że:

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z wyjątkiem:

1) dostaw towarów, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 1b;

2) dostaw towarów i świadczenia usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 5 pkt 4.

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy o VAT:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Przepis art. 2 pkt 31 ustawy o VAT stanowi, że:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o fakturze - rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Stosownie do art. 106a pkt 1 ustawy:

Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do sprzedaży, z wyjątkiem:

a) przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 oraz ust. 1a, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów,

b) czynności rozliczanych w procedurach szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 6a, 7 i 9, dla których państwem członkowskim identyfikacji w rozumieniu przepisów tych rozdziałów jest państwo członkowskie inne niż Rzeczpospolita Polska.

Jak stanowi art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W myśl art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy:

Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:

a) czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4,

b) czynności, o których mowa w art. 106a pkt 3 i 4,

- jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Natomiast w art. 106e ust. 1 ustawy wskazane zostały szczegółowo dane, jakie powinna zawierać faktura.

Stosownie do art. 106i ust. 1 ustawy o VAT:

Fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-9.

Zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy:

Fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności - w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.

W myśl art. 106i ust. 7 pkt 1 ustawy:

Faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 60. dnia przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi.

Jak stanowi art. 106i ust. 8 ustawy:

Przepis ust. 7 pkt 1 nie dotyczy wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.

W opisie zdarzenia przyszłego Spółka podała, że Wnioskodawca planuje dodać do swojej dotychczasowej działalności profil, polegający na sprzedaży energii elektrycznej na rzecz finalnych konsumentów (B2C). Wnioskodawca planuje wprowadzenie dwóch modeli rozliczeń w ramach sprzedaży energii elektrycznej na rzecz konsumentów:

- model A - polegający na rozliczaniu konsumentów według faktycznego zużycia energii elektrycznej,

- model B, tzw. model prognozowy - polegający na wprowadzeniu 6-miesięcznego okresu rozliczeniowego. W okresie tym Wnioskodawca wystawiać będzie dokument/dokumenty stanowiący harmonogram wpłat oraz na koniec każdego okresu rozliczeniowego fakturę rozliczeniową.

Powyższe odczyty otrzymywane od Operatora będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę na dwa sposoby: w celu oszacowania ilości energii elektrycznej pobieranej przez obiekt, w którym przez konsumenta odbierana jest energia elektryczna oraz wystawienia na tej podstawie Prognoz, w oparciu o zużycie w analogicznych okresach rozliczeniowych; na potrzeby wystawienia faktury rozliczeniowej na koniec każdego okresu rozliczeniowego.

- niedopłata - jeżeli wartość rzeczywistego zużycia energii elektrycznej w przyjętym okresie rozliczeniowym będzie wyższa od prognozowanego zużycia przyjętego w wystawionych Prognozach.

Wystawiane przez Wnioskodawcę Prognozy nie będą zawierały elementów, o których mowa w art. 106e ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, a zatem nie będą fakturą VAT w rozumieniu przepisów tejże ustawy. W opisanym zdarzeniu przyszłym walor faktury w rozumieniu powyższych przepisów będzie miała jedynie faktura rozliczeniowa wystawiana w oparciu o faktyczne odczyty zużycia energii elektrycznej na podstawie informacji dostarczonych przez Operatora. Powyższe oznacza też, że Prognozy nie będą również fakturami w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym, który definiując fakturę wprost odnosi się do wskazanego powyżej przepisu ustawy o podatku od towarów i usług.

Wątpliwości Wnioskodawcy związane są z powstaniem obowiązku podatkowego na gruncie przepisów ustawy o VAT oraz ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1542, ze zm.; dalej jako: „ustawa o podatku akcyzowym”), w przypadku obu przedstawionych modeli rozliczeń sprzedaży energii elektrycznej konsumentom.

Odnosząc się do przywołanych przepisów w zakresie podatku od towarów i usług należy zauważyć, że - co do zasady - w przypadku sprzedaży energii elektrycznej, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu dostawy energii elektrycznej, o czym stanowi art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a ustawy o VAT. Zatem w przypadku, gdy Wnioskodawca będzie rozliczał nabywców energii elektrycznej według faktycznego zużycia tej energii, obciążając ich z tego tytułu na podstawie wystawionych faktur, wówczas obowiązek podatkowy po stronie Spółki powstanie z chwilą wystawienia faktury. Przy czym zauważyć należy, że zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT, fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności.

Reasumując - w przypadku rozliczenia w ramach modelu A, opartego o odczyt realnego zużycia energii elektrycznej, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług będzie powstawał z chwilą wystawienia faktury, tzn. zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a ustawy o VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 należy uznać za prawidłowe.

Wnioskodawca przedstawił również model B rozliczeń z nabywcami energii elektrycznej, stanowiący połączenie faktury rozliczeniowej (mogącej wykazywać nadpłatę lub niedopłatę, wynikającą z rzeczywistego zużycia energii w danym okresie) oraz prognozy wartości zużycia energii elektrycznej w okresach przyszłych, wykazanej na blankietach, które nie zawierają właściwych dla faktury VAT elementów, o których mowa w art. 106e ust. 1 ustawy o VAT.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że łączna analiza przywołanych norm prawnych - dotyczących zarówno obowiązku podatkowego, jak też dokumentowania sprzedaży - prowadzi do wniosku, że samo wystawienie blankietów prognozowanej wartości zużytej energii elektrycznej nie wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego w VAT, skoro te blankiety nie stanowią faktur. Jak wskazał Wnioskodawca, model B rozliczenia przewiduje wystawienie dokumentu stanowiącego harmonogram wpłat. W takim przypadku więc – dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego - kluczowe znaczenie będzie miał art. 19a ust. 7 ustawy o VAT. Przepis ten dotyczy sytuacji, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury, określonych w art. 106i ust. 3 i 4 ustawy o VAT. Z kolei w przypadku, gdy nie określono terminu wystawienia faktury, wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności. Powyższe oznacza, że w przypadku wystawianych przez Wnioskodawcę blankietów prognozowanych - niespełniających definicji faktury w myśl art. 106e ust. 1 ustawy o VAT - na których wskazane zostaną terminy płatności za energię elektryczną, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu płatności.

Reasumując - w przypadku rozliczenia w ramach modelu B, w zakresie wystawianych prognoz, obowiązek podatkowy będzie powstawał zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy o VAT, tzn. z chwilą upływu terminu płatności danej kwoty wykazanej na blankietach prognozowanych.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 3 lit. a należy uznać za prawidłowe.

Wystawiana w modelu B rozliczeń faktura rozliczeniowa może wykazywać nadwyżkę wpłat dokonanych w oparciu o prognozy w sytuacji, gdy rzeczywista wartość zużytej energii elektrycznej będzie niższa od wartości prognozowanej. Obowiązek podatkowy w tym wypadku - w związku z dokonywanymi wpłatami na podstawie prognoz - będzie powstawał z chwilą upływu terminu płatności poszczególnych wartości prognozowanych na blankietach, czyli zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy o VAT. Zatem w sytuacji, gdy faktura rozliczeniowa dokumentuje nadwyżkę (nadpłatę), w chwili wystawienia tej faktury nie powstanie u Wnioskodawcy obowiązek podatkowy z tytułu dostaw energii elektrycznej.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 3 lit. b należy uznać za prawidłowe.

Wystawiana w modelu B rozliczeń faktura rozliczeniowa może wykazywać niedopłatę, gdy wpłaty dokonane w oparciu o prognozy będą niższe od rzeczywistej wartości zużytej energii elektrycznej. W takim przypadku ta niedopłata będzie stanowić dodatkową należność z tytułu sprzedaży energii elektrycznej. Zauważyć należy, że w związku z dokonywanymi wpłatami na podstawie prognoz, obowiązek podatkowy w odniesieniu do tych wpłat będzie powstawał z chwilą upływu terminu płatności poszczególnych wartości prognozowanych na blankietach, czyli zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy o VAT. Natomiast od dodatkowej wartości sprzedanej energii elektrycznej (ponad przyjętą na wystawionych wcześniej blankietach) na rzecz nabywcy, stanowiącej niedopłatę, obowiązek podatkowy powstanie zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. a ustawy o VAT, tj. z chwilą wystawienia faktury rozliczeniowej z tytułu tej dostawy.

Podstawą opodatkowania będzie wówczas różnica między należnością za rzeczywistą ilość energii elektrycznej (wynikającą z rozliczenia za danych okres) a kwotami wykazanymi na blankietach prognozowanych, dotyczących tego wystawionych do okresu rozliczeniowego, którego dotyczy faktura rozliczeniowa. W związku z powyższym, wynikająca z faktury rozliczeniowej niedopłata zwiększy u Wnioskodawcy podstawę opodatkowania z tytułu sprzedaży i powinna zostać rozliczona w okresie, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 3 lit. c należy uznać za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym:

Ustawa określa opodatkowanie podatkiem akcyzowym, zwanym dalej „akcyzą”, wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych, organizację obrotu wyrobami akcyzowymi, a także oznaczanie znakami akcyzy.

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym:

Wyroby akcyzowe to wyroby energetyczne, energia elektryczna, napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe, susz tytoniowy, płyn do papierosów elektronicznych oraz wyroby nowatorskie, określone w załączniku nr 1 do ustawy.

Jak stanowi art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o podatku akcyzowym:

Faktura oznacza fakturę w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług zawierającą dane nabywcy i jego adres oraz dane dotyczące ilości (liczby) i miary nabywanych wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych.

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku akcyzowym:

Nabywca końcowy oznacza podmiot nabywający energię elektryczną, nieposiadający koncesji na wytwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucję lub obrót energią elektryczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 1385, z późn. zm.), z wyłączeniem:

W myśl art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym:

W przypadku energii elektrycznej obowiązek podatkowy powstaje z momentem wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu, w przypadku sprzedaży energii elektrycznej na terytorium kraju.

W art. 11 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym:

Wydanie energii elektrycznej, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nabywcy końcowemu jest związane z wystawieniem przez podatnika faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną.

Jak stanowi art. 13 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym:

Podatnikiem akcyzy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą […].

Stosownie do art. 21 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym:

Podatnik jest obowiązany, bez wezwania organu podatkowego:

1) składać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru,

2) obliczać i wpłacać akcyzę na rachunek właściwego urzędu skarbowego

- za miesięczne okresy rozliczeniowe, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Jak wskazano w art. 21 ust. 5 ustawy o podatku akcyzowym:

Zobowiązanie podatkowe przyjmuje się w wysokości wynikającej z deklaracji podatkowej lub z deklaracji uproszczonej, chyba że organ podatkowy określi inną wysokość tego zobowiązania.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym:

W przypadku energii elektrycznej podatnik jest obowiązany, bez wezwania organu podatkowego, składać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklaracje podatkowe według ustalonego wzoru oraz obliczać i wpłacać akcyzę na rachunek właściwego urzędu skarbowego, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin płatności określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu dostaw energii elektrycznej albo, jeżeli termin ten nie został określony w umowie - upłynął termin płatności wynikający z faktury lub innego dokumentu wystawionego przez podatnika, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną, a jeżeli termin płatności nie został określony w umowie ani w fakturze lub w tym dokumencie albo gdy z faktury nie wynika należność za energię elektryczną sprzedaną w tym okresie - po miesiącu, w którym wystawiono fakturę lub ten dokument - w przypadku sprzedaży energii elektrycznej nabywcy końcowemu na terytorium kraju.

W myśl art. 88 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym:

Podstawą opodatkowania energii elektrycznej jest jej ilość, wyrażona w megawatogodzinach (MWh).

Odnosząc się do przywołanych przepisów w zakresie podatku akcyzowego należy zauważyć, że - co do zasady - w przypadku sprzedaży energii elektrycznej na terytorium kraju, obowiązek podatkowy powstaje z momentem wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu, o czym stanowi art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym. Przy czym wydanie energii elektrycznej nabywcy końcowemu jest związane z wystawieniem przez podatnika faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną, na co wskazano w art. 11 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym.

Jednak nie należy utożsamiać faktu wystawienia faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną, z momentem powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy powstaje już w momencie wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu na terytorium kraju, co wynika wprost z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym. Przy czym ten obowiązek podatkowy musi być dodatkowo związany z wystawieniem faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną.

Stanowisko to potwierdza aktualne orzecznictwo sądów administracyjnych, m.in. wyrok WSA w Warszawie z 18 września 2020 r., sygn. akt V SA/Wa 1870/19 oraz wyrok NSA z 20 marca 2024 r., sygn. akt I GSK 454/20.

Reasumując - w przypadku rozliczenia w ramach modelu A, opartego o odczyt realnego zużycia energii elektrycznej, obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym będzie powstawał z momentem wydanie energii elektrycznej nabywcy końcowemu, tzn. zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym. Tym samym ten obowiązek podatkowy nie będzie powstawał z momentem wystawienia przez Spółkę faktury, dokumentującej wydanie energii elektrycznej nabywcy końcowemu. Przepis art. 11 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym jedynie wskazuje, że z momentem powstania obowiązku podatkowego związane jest wystawienie faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 należy uznać za nieprawidłowe.

Wnioskodawca podał, że w przedstawionym modelu B rozliczeń będzie wystawiał dokument stanowiący harmonogram wpłat (tzw. blankiety prognozowane), zawierający prognozy zużycia energii elektrycznej oraz wskazujący na termin płatności z tego tytułu określonych kwot. Blankiety te nie będą zawierały elementów właściwych do uznania, że stanowią faktury w rozumieniu art. 106e ust. 1 ustawy o VAT.

Odnosząc powyższe okoliczności zdarzenia przyszłego do przepisów ustawy o podatku akcyzowym należy zauważyć, że wydanie energii elektrycznej nabywcy końcowemu determinuje moment powstania obowiązku podatkowego. Z kolei wydanie energii elektrycznej jest związane z wystawieniem faktury lub innego dokumentu, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną.

Fakt wystawienia przez Wnioskodawcę blankietów prognozowanych, zawierających wskazanie terminów płatności określonych kwot za zużycie energii elektrycznej, nie ma więc wpływu na powstanie obowiązku podatkowego. W ramach modelu B rozliczeń, obowiązek podatkowy będzie każdorazowo powstawał zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym, czyli w momencie wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu. Na moment powstania obowiązku podatkowego nie będzie więc miał wpływu termin płatności za energię elektryczną, wskazany w Prognozie (na blankietach prognozowanych). Przepisów art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym nie należy więc wiązać z chwilą upływu terminów płatności poszczególnych kwot wskazanych w Prognozach, kiedy to - zdaniem Wnioskodawcy - miałby powstać obowiązek podatkowy.

Wystawiane blankiety prognozowane będą stanowiły wypełnienie obowiązku związanego z wydaniem energii elektrycznej nabywcy końcowemu, o czym stanowi art. 11 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym. Terminy płatności wskazane na blankietach prognozowanych będą służyły wypełnieniu obowiązków w zakresie zgodnego z terminem składania deklaracji podatkowych, a także obliczania i wpłacania akcyzy od energii elektrycznej, co wynika z art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym.

Zatem nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że powstanie obowiązku podatkowego - w związku z wystawieniem Prognozy (blankietów prognozowanych) - będzie determinowane upływem terminu płatności należności za energię elektryczną dostarczoną. Powstanie obowiązku podatkowego nie wymaga zaistnienia przesłanki w postaci udokumentowania wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu fakturą lub innym dokumentem, z którego wynika zapłata należności za sprzedaną przez podatnika energię elektryczną. Obowiązek podatkowy będzie powstawał z momentem wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 4 lit. a należy uznać za nieprawidłowe.

W ramach modelu B rozliczeń, Wnioskodawca będzie wystawiał dla okresu minionego faktury rozliczeniowe sprzedaży energii elektrycznej, mogące wykazywać nadpłatę lub niedopłatę, wynikającą z rzeczywistego zużycia energii w danym okresie w stosunku do wartości wykazanych na blankietach prognozowanych. W przypadku nadwyżki (nadpłaty), dokonane wpłaty na podstawie blankietów prognozowanych będą wyższe od wartości rzeczywiście zużytej energii elektrycznej przez nabywcę końcowego.

Należy więc zauważyć, że w przypadku wystawienia faktury rozliczeniowej, z której będzie wynikać nadwyżka wpłat (nadpłata) dokonanych na podstawie prognoz, obowiązek podatkowy będzie powstawał zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym, tj. z momentem wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu. Na moment powstania obowiązku podatkowego nie będzie więc miała wpływu chwila, w której upłynie termin płatności za energię elektryczną, wskazany w Prognozie (na blankietach prognozowanych). Terminy płatności za energię elektryczną, wykazane na blankietach prognozowanych, nie mają wpływu na powstanie obowiązku podatkowego.

Wprawdzie rację ma Wnioskodawca twierdząc, że w przypadku wystawienia faktury rozliczeniowej - z której będzie wynikała nadwyżka wpłat dokonanych przez nabywcę końcowego nad wartością rzeczywiście zużytej energii elektrycznej - obowiązek podatkowy nie powstanie. Jednak nie można zgodzić się ze Spółką co do przyczyny, która spowoduje, że ten obowiązek nie powstanie. Wnioskodawca błędnie wskazał, że obowiązek podatkowy nie powstanie, ponieważ powstał z chwilą upływu terminów płatności poszczególnych kwot wskazanych w Prognozach (blankietach prognozowanych). Obowiązek podatkowy powstał z momentem wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 4 lit. b należy uznać za nieprawidłowe.

W przypadku wystąpienia niedopłaty będzie to oznaczało, że dokonane - na podstawie blankietów prognozowanych - wpłaty za wydaną energię elektryczną będą niższe od wartości energii elektrycznej rzeczywiście dostarczonej nabywcy końcowemu. W tej sytuacji Wnioskodawca będzie wystawiał fakturę rozliczeniową, w której zostanie wykazana kwota niedopłaty.

Zatem wystawienie faktury rozliczeniowej, wykazującej wyższą od prognozowanej ilość wydanej energii elektrycznej odbiorcy końcowemu oraz wskazującej na wartość powstałej z tego tytułu niedopłaty w danym okresie rozliczeniowym, nie będzie powodowało powstania nowego obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy, jak wskazano już wyżej, powstanie bowiem w momencie faktycznego wydania energii elektrycznej nabywcy końcowemu, czyli zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym. Wystawienie faktury rozliczeniowej będzie jedynie determinowało konieczność rozliczenia - w deklaracji podatkowej za odpowiedni miesiąc - dostaw energii elektrycznej, a także obliczenia i terminowego wpłacenie podatku od tej energii.

Nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że obowiązek podatkowy powstanie w momencie wystawienia faktury rozliczeniowej, z której będzie wynikała niedopłata za dostarczoną energię elektryczną. Wystawienie faktury rozliczeniowej z wykazana niedopłatą będzie wypełniało obowiązek związany z wydaniem energii elektrycznej nabywcy końcowemu, o czym stanowi art. 11 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym. Wystawienie tej faktury rozliczeniowej będzie służyło wypełnieniu obowiązków w zakresie zgodnego z terminem składania deklaracji podatkowych, a także obliczania i wpłacania akcyzy od energii elektrycznej, co wynika z art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym. Wskazanych przepisów nie należy wiązać z powstaniem obowiązku podatkowego w przypadku energii elektrycznej wydawanej nabywcy końcowemu.

W przypadku wystawienia faktury rozliczeniowej z wykazaną niedopłatą, podstawą opodatkowania będzie różnica między wartością energii elektrycznej faktycznie wydanej nabywcy końcowemu a sumą wpłat wynikających z Prognoz (blankietów prognozowanych) dla okresu rozliczeniowego. Podstawę opodatkowania należy określić w oparciu o art. 88 ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym, w wysokości stanowiącej wartość powstałej niedopłaty.

Tym samym - oceniając całościowo - stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 4 lit. c należy uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Ponadto Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zadanych pytań) Wnioskodawcy, w odniesieniu do opisanego zdarzenia przyszłego. Zauważyć bowiem należy, że to wyłącznie Wnioskodawca, w treści składanego wniosku, kształtuje jego zakres przedmiotowy. Zatem kwestie, które nie zostały objęte pytaniami wskazanymi we wniosku, nie mogą być rozpatrzone - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do faktu, że na poparcie własnej argumentacji Wnioskodawca powołał się na funkcjonujące w obrocie prawnym interpretacje indywidualne, Organ pragnie zauważyć, że zostały one wydana w indywidualnych sprawach i odnoszą się wyłącznie do okoliczności przedstawionych w inicjujących tę sprawę wnioskach. Podkreślenia w tym miejscu bowiem wymaga, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podmiotów w wyniku rozstrzygnięć, dotyczących konkretnych stanów faktycznych/zdarzeń przyszłych. Interpretacje indywidualne nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego, co oznacza, że należy je traktować indywidualnie (por. prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 27 marca 2015 r., sygn. akt III SA/Łd 109/15).

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy lub stanu prawnego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2383, ze zm.; dalej jako: „Ordynacja podatkowa”). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1634, ze zm.; dalej jako: „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Kiedy powstanie obowiązek podatkowy przy refakturowaniu usługi wodociągowej

Dane dokumentu

Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 9 sierpnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-3.4012.195.2024.2.MAZ; 0111-KDIB3-3.4013.96.2024.2.MAZ