Wyrok NSA z dnia 11 kwietnia 2024 r., sygn. II OSK 1798/21

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Tomasz Bąkowski Sędziowie: sędzia NSA Andrzej Wawrzyniak (spr.) sędzia del. WSA Jan Szuma Protokolant: asystent sędziego Paweł Chyliński po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 2319/20 w sprawie ze skargi M. K. na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 9 października 2020 r., znak DOA.7110.197.2020.KKO w przedmiocie umorzenia postępowania oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2021 r., VII SA/Wa 2319/20, oddalił skargę M. K. na decyzję Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej GINB) z dnia 9 października 2020 r. w przedmiocie umorzenia postępowania.

Wyrok zapadł w następujących okolicznościach prawnych i faktycznych:

Zaskarżoną decyzją GINB na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.), po rozpatrzeniu odwołania M. K., od decyzji Wojewody Podkarpackiego (dalej Wojewoda) z 31 marca 2020 r. w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji - utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Skargę na ww. decyzję GINB złożyła M. K.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wniesioną skargę.

Sąd podkreślił, że Wojewoda uznał, iż strona, która zainicjowała postępowanie nieważnościowe, tj. M. K., nie ma interesu prawnego uprawniającego ją do skutecznego kwestionowania w nadzwyczajnym postępowaniu administracyjnym decyzji Prezydenta Miasta Rzeszowa z 17 lutego 2017 r. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji jest odrębnym postępowaniem, postępowaniem nadzorczym prowadzonym w celu ustalenia, czy kontrolowana decyzja zawiera wymienione w art. 156 § 1 k.p.a. wady powodujące jej nieważność. Jednak również takie postępowanie (tak jak i postępowanie zwykłe) wymaga od organu w pierwszej kolejności przeprowadzenia postępowania wstępnego, formalnoprawnego, w tym ustalenia czy wnioskodawcą tego postępowania jest strona posiadająca interes prawny. W ocenie Sądu, istotne w sprawie jest to (na co zasadnie zwrócił uwagę GINB), że z księgi wieczystej nr [...], prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Rzeszowie, VII Wydział Ksiąg Wieczystych, wyraźnie wynika, że działka nr [...] stanowi własność Miasta Gminy Rzeszowa. Skarżąca na tym etapie postępowania nie dysponuje jeszcze prawomocnym rozstrzygnięciem w formie decyzji administracyjnej o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości. Zdaniem Sądu za odpowiadający prawu należy uznać pogląd organów, że w niniejszej sprawie skarżąca nie posiada żadnych formalnych uprawnień do nieruchomości zarówno objętych decyzją o pozwoleniu na budowę, jak i znajdujących się w obszarze oddziaływania. Ustaleń tych nie podważyła skarga, która skupia się na wykazaniu, że skarżącej przysługuje ekspektatywa, a więc oczekiwanie związane z odzyskaniem nieruchomości objętej pozwoleniem na budowę. Z akt sprawy wynika, że w dacie wydania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę skarżąca nie legitymowała się (i nadal nie legitymuje się) żadnym tytułem prawnym do nieruchomości objętych pozwoleniem na budowę. Brak formalnych uprawnień do nieruchomości oznacza, że skarżąca nie wykazała swojego interesu prawnego i tym samym zasadnie odmówiono jej przymiotu strony w postępowaniu objętym wnioskiem o stwierdzenie nieważności. Nie sposób bowiem twierdzić, że podmiot, który dopiero dochodzi zaspokojenia swoich roszczeń do nieruchomości, może mieć przymiot strony w postępowaniu dotyczącym pozwolenia na budowę, zwłaszcza, że wynik tego postępowania nie jest pewny.