Interpretacja indywidualna z dnia 25 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.237.2024.4.ICZ

Opodatkowanie czynności wykonywanych w ramach umowy cash poolingu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług, tj. w kwestii objętej pytaniem nr 2, jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 kwietnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny ORD-WS o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy w ramach analizowanego Systemu na gruncie VAT będą mieć Państwo jedynie do czynienia z jedną kompleksową usługą finansową (usługa kompleksowego zarządzania płynnością finansową) nabywaną przez X PL, a więc uczestnictwo X PL w analizowanym Systemie nie będzie generować po stronie X PL jakichkolwiek transakcji sprzedaży w rozumieniu VAT i obowiązku ich rozliczeń w polskiej deklaracji VAT (w tym w szczególności w zakresie Odsetek przychodowych otrzymywanych w ramach Systemu).

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 28 czerwca 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania: X Sp. z o.o.

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania: X GmbH

Opis zdarzenia przyszłego

X Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „X PL”, „Spółka”) należy do grupy kapitałowej X (dalej: „Grupa X” lub „Grupa”) i jest polską spółką kapitałową, która prowadzi działalność gospodarczą w zakresie  (…). Spółka jest czynnym podatnikiem zarejestrowanym dla celów podatku od towarów i usług w Polsce.

X GmbH (dalej: „Pool Leader” lub „X CH”) jest podmiotem z siedzibą (…) w Szwajcarii. Podmiot ten jest rezydentem podatkowym w Szwajcarii. X CH jest zarejestrowany jako podatnik podatku od towarów i usług w Szwajcarii w rozumieniu szwajcarskiego prawa podatkowego. Jednocześnie, X CH nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności dla potrzeb podatku od towarów i usług, natomiast jest w Polsce zarejestrowana jako podatnik podatku od towarów i usług.

Oba ww. podmioty składające wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej będą nazywane w dalszej części łącznie jako Zainteresowani.

Spółka planuje dołączyć (w drodze zawarcia umowy) do istniejącego w Grupie X systemu kompleksowego zarządzania płynnością finansową (dalej: „Cash pooling”, „System”), mającego na celu bardziej efektywne zarządzanie środkami pieniężnymi i limitami zadłużenia oraz korzystanie przez poszczególne spółki z Grupy ze wspólnej płynności finansowej.

Obecnie w Cash poolingu uczestniczą:

 1) podmioty z Grupy (do których, po przystąpieniu do umowy Cash poolingu dołączy również Spółka) jako uczestnicy Cash poolingu (dalej: „Uczestnicy”), z takich krajów jak: Holandia, Wielka Brytania, Włochy, Austria, Hiszpania, Francja, Niemcy, Irlandia, Finlandia, Norwegia, Republika Czech, Węgry, Dania i Szwecja;

 2) X CH jako Pool Leader;

 3) Banki: (…) (dalej łącznie jako: „Banki”), działające jako operatorzy Cash poolingu.

Pool Leader jest jednocześnie jedynym udziałowcem Spółki, tj. X CH posiada 100% udziałów w XPL. Wszyscy Uczestnicy oraz X CH są rezydentami podatkowymi w krajach swojej siedziby.

Zgodnie z art. 14b § 3a ustawy Ordynacja podatkowa, z uwagi na fakt, że zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku obejmuje transakcje z udziałem osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które mają miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Spółka przedstawia poniżej dane identyfikujące Uczestników (w przyszłości możliwe są jednak zmiany w tym zakresie, w tym m.in. nowe podmioty mogą przystąpić do Systemu, jak również obecni Uczestnicy mogą z Cash poolingu zrezygnować). Ze względu na ich znaczną ilość zastosowano formę tabeli.

Omawiany System jest obsługiwany przez Banki na podstawie zawartych umów (dalej: „Umowy z Bankami”). Będą one odpowiedzialne za techniczną stronę Systemu, związaną z prowadzeniem rachunków jego uczestników i dokonywaniem operacji związanych z poszczególnymi rachunkami biorącymi udział w Systemie. Czynności te będą polegały w szczególności na utrzymywaniu i zarządzaniu rachunkami uczestników Systemu, udostępnieniu platformy rozliczeniowej dla uczestników Systemu, dokonywaniu zautomatyzowanych transferów pieniężnych, itp.

Zasady działania Systemu w ramach Grupy zostały uregulowane w umowie o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową zawartej przez Uczestników i Pool Leadera (dalej: „Umowa grupowa”). Jej celem jest wspieranie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem uczestniczących podmiotów w taki sposób, aby kwota odsetek płaconych z tytułu istniejącego zadłużenia była jak najmniejsza, a jednocześnie, aby odsetki uzyskiwane przez Uczestników z posiadanych nadwyżek finansowych były zasadniczo wyższe od standardowego oprocentowania depozytów bankowych i innych standardowych bezpiecznych instrumentów finansowych.

Powyżej wspomniany System przyjmuje formę „zero-balancing cash pooling”, czyli tzw. cash-pooling rzeczywisty. Opiera się on na mechanizmie zerowania sald, tj. realnym przepływie środków pieniężnych między rachunkami Uczestników (dalej: „Rachunki Transakcyjne”), a specjalnym rachunkiem prowadzonym na rzecz Pool Leadera o charakterze tzw. rachunku centralnego (dalej: „Rachunek Centralny”) w taki sposób, aby saldo wykazywane na Rachunkach Transakcyjnych wynosiło na koniec dnia zero, natomiast saldo na Rachunku Centralnym odpowiadało rzeczywistej wysokości środków posiadanych przez Uczestników w Systemie Cash-Pooling (przy czym może to być zarówno saldo dodatnie, jak i ujemne).

Waluty rozliczeniowe w Cash poolingu ustalane są indywidualnie dla każdego Uczestnika i w takich walutach prowadzony jest także Rachunek Centralny (m.in. w EUR, USD, GBP, NOK, HUF, DKK). Możliwe jest, że w przyszłości System obejmie rachunki rozliczane także w innych walutach. Spółka pragnie wskazać, iż dla powyższych operacji/transferów w ramach mechanizmu cash poolingu rzeczywistego nie przewidziano w Umowie żadnego specyficznego tytułu prawnego (w tym w szczególności nie wskazano, że tytułem tym jest pożyczka czy też depozyt nieprawidłowy).

Zgodnie z treścią Umowy z Bankami, każdego dnia o godzinie 17:00 czasu lokalnego lub czasu określonego przez Banki, następuje ustalenie salda Rachunku Transakcyjnego wszystkich Uczestników. Wówczas, na podstawie upoważnień udzielonych przez Uczestników, Pool Leader zleca odpowiednie transfery pieniężne między rachunkami, aby na koniec danego dnia roboczego wykazywały saldo zerowe:

- w przypadku zgromadzenia na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika nadwyżki (salda dodatniego) – Pool Leader zleci przelew środków finansowych z tego rachunku na Rachunek Centralny, a następnie zleci Bankom przekazanie tych środków na rachunek innego Uczestnika lub Uczestników, którzy wykazują saldo ujemne, w celu zlikwidowania debetu (do wysokości ustalonego dla niego wewnątrzgrupowo limitu kredytowego),

- w przypadku wykazania na Rachunku Transakcyjnym Uczestnika debetu (salda ujemnego) – Uczestnik otrzyma z Rachunku Centralnego środki pieniężne będące środkami pieniężnymi przekazanymi przez innych Uczestników w wyniku transferu ich sald, które co do zasady pokryją jego niedobory finansowe (do wysokości przyznanego limitu kredytowego).

W wyniku transferów pieniężnych dokonywanych pomiędzy Rachunkiem Centralnym i Rachunkami Transakcyjnymi poszczególnych Uczestników Cash poolingu powstają wierzytelności Pool Leadera względem tych Uczestników (w przypadku ujawnienia przez nich sald ujemnych) oraz wierzytelności Uczestników względem Pool Leadera (w przypadku ujawnienia przez nich sald dodatnich).

W związku z powyższym, Uczestnicy Cash poolingu (w tym po przystąpieniu do Systemu również Spółka), których środki finansowe zostały przekazane na Rachunek Centralny (w wyniku ujawnionych nadwyżek) otrzymują odpowiednie odsetki (dalej: „Odsetki przychodowe”). Analogicznie Uczestnicy, którzy wcześniej otrzymali środki pieniężne, w celu pokrycia ich niedoborów finansowych, mają obowiązek uiścić odpowiednie odsetki za skorzystanie ze środków pieniężnych innego Uczestnika (lub Uczestników) Cash poolingu (dalej: „Odsetki kosztowe”). Spółka w przyszłości może być podmiotem uprawnionym do otrzymania Odsetek przychodowych, ale może również wystąpić sytuacja, w której C PL będzie zobowiązania do uiszczenia Odsetek kosztowych. W konsekwencji, pomimo iż Odsetki kosztowe będą regulowane przez Spółkę bezpośrednio na rzecz Pool Leadera, w sytuacji, gdy środki pieniężne udostępnione Spółce w ramach Cash poolingu nie będą pochodziły od Pool Leadera, rzeczywistym odbiorcą Odsetek kosztowych może być także inny podmiot z Grupy niż Pool Leader.

Wysokość oprocentowania ustalona jest na warunkach rynkowych i okresowo aktualizowana, odrębnie dla dodatnich i ujemnych sald, bazując na kursach overnight dla poszczególnych walut. Pool Leader jest odpowiedzialny za informacje (w tym kalkulacje) w zakresie odsetek.

Pool Leader obciążany jest przez Banki za usługi świadczone w ramach obsługi Systemu, w tym także za środki, które może potencjalnie udostępniać Bank do Systemu. W związku z tym wynagrodzenie X CH jako Pool Leadera (za wykonywanie czynności administracyjnych) jest uwzględniane w odsetkach funkcjonujących w ramach Cash poolingu.

Uczestnicy (w tym po przystąpieniu do Systemu również Spółka), upoważniają Pool Leadera do wykonywania czynności administracyjnych, związanych z realizacją Cash poolingu, polegających w szczególności na:

- zawarciu stosownej umowy z Bankami i koordynacji ich działań związanych z funkcjonowaniem Systemu,

- otwarciu i prowadzeniu w odpowiednim Banku Rachunku Centralnego w poszczególnych walutach,

- dodawaniu nowych Uczestników do Systemu, prowadzeniu i udostępnianiu ich aktualnej listy,

- przeprowadzaniu transferów środków pieniężnych między Rachunkami Transakcyjnymi a Rachunkiem Centralnym,

- zapewnieniu Uczestnikom Systemu finansowania, w sytuacji, gdy prowadzone przez nich Rachunki Transakcyjne wykażą saldo ujemne na koniec danego okresu rozliczeniowego,

- zapewnieniu Uczestnikom dostępu do informacji związanych z prowadzonymi rozliczeniami, w tym wyciągów z Rachunku Centralnego,

- kalkulacji i dystrybucji między Uczestnikami Odsetek przychodowych i Odsetek kosztowych powstałych w ramach Systemu.

Zasadniczym celem przyszłego uczestnictwa Spółki w Cash poolingu jest uzyskanie dostępu do korzyści wynikających z „uwspólniania” płynności finansowej, tj. zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi poprzez zminimalizowanie kosztów finansowania i optymalizację wykorzystania nadwyżek finansowych. Wyłącznie w tym celu Spółka przystępuje do Systemu i jest zainteresowana procesem koncentracji jej środków pieniężnych w ramach Grupy. W kontekście powyższego, wszelkie czynności podejmowane przez Spółkę w ramach systemu Cash poolingu, w tym w szczególności udostępnienie Pool Leaderowi/Bankowi jej Rachunku Transakcyjnego, będą wykonywane wyłącznie w celu umożliwienia wykonania ww. operacji przez Pool Leadera/Bank będących istotą Systemu (m.in. funkcjonowania mechanizmu zero-balancing cash-pooling). Czynności wykonywane przez Spółkę służyć będą wyłącznie prawidłowemu funkcjonowaniu Systemu, tj. będą mieć zatem charakter pomocniczy (techniczny) w stosunku do świadczeń otrzymywanych przez Spółkę w związku z przyszłym uczestnictwem w Systemie.

Pismem z 28 czerwca 2024 r. uzupełnili Państwo opis sprawy w następujący sposób:

W odniesieniu do punktu II Spółka pragnie doprecyzować opis zdarzenia przyszłego, przekazując poniżej odpowiedzi na zadane pytania.

- Jednocześnie w odniesieniu do punktu II, w Wezwaniu Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazuje, iż „W treści opisu wskazali Państwo, że: „(…) dla powyższych operacji/transferów w ramach mechanizmu cash poolingu rzeczywistego nie przewidziano w Umowie żadnego specyficznego tytułu prawnego (w tym w szczególności wskazano, że tytułem tym jest pożyczka czy też depozyt nieprawidłowy).”

W tym względzie, Spółka pragnie zaznaczyć, że w złożonym Wniosku powyższe zdanie brzmi „(…) dla powyższych operacji/transferów w ramach mechanizmu cash poolingu rzeczywistego nie przewidziano w Umowie żadnego specyficznego tytułu prawnego (w tym w szczególności nie wskazano, że tytułem tym jest pożyczka czy też depozyt nieprawidłowy).”

 1. Czy poza wskazanymi we wniosku: (...) z siedzibą w USA oraz (...) z siedzibą we Francji w systemie cash poolingu będą uczestniczyć jakiekolwiek inne banki mające siedzibę poza terytorium Rzeczpospolitej Polskiej; prosimy o wskazanie numerów identyfikacji podatkowej ww. banków oraz innych zagranicznych, jeśli takie są/będą?

Poza wskazanymi Bankami: (...)., w Cash poolingu może brać udział także (..) Bank (z siedzibą w Danii). Będzie on jednak działał w ograniczonym zakresie i prowadził Rachunki Uczestników w tych krajach, w których nie jest obecny (...).

Numery identyfikacji podatkowej Banków: (...).

 2. Czy w związku z planowanym cash poolingiem będą Państwo zaciągać pożyczkę od pozostałych uczestników umowy Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi (zawierać umowy pożyczki w rozumieniu art. 720 ustawy Kodeks cywilny) lub brać środki finansowe w depozyt nieprawidłowy (zawierać umowy depozytu nieprawidłowego w rozumieniu art. 845 ustawy Kodeks cywilny)?

Zgodnie z informacjami zawartymi w opisie zdarzenia przyszłego przedstawionego we Wniosku, dla operacji/transferów odbywających się w ramach mechanizmu cash poolingu rzeczywistego nie przewidziano w Umowie żadnego specyficznego tytułu prawnego (w tym w szczególności nie wskazano, że tytułem tym jest pożyczka czy też depozyt nieprawidłowy).

System cash poolingu, do którego planuje przystąpić Spółka, to system kompleksowego zarządzania płynnością finansową, mający na celu bardziej efektywne zarządzanie środkami pieniężnymi i limitami zadłużenia oraz korzystanie przez poszczególne spółki z Grupy ze wspólnej płynności finansowej. Umowa cash poolingu nie została zdefiniowana w prawie cywilnym (stanowi tzw. umowę nienazwaną).

W opinii Spółki, konstrukcja umowy Cash poolingu, jako wspomnianego sposobu kompleksowego zarządzania środkami finansowymi/płynnością finansową, nie wyczerpuje istotnych znamion umowy pożyczki, a także nie będzie mogła zostać uznana za depozyt nieprawidłowy. Argumentację w tym zakresie Spółka przedstawiła w uzasadnieniu swojego stanowiska dla pytania nr 1 we Wniosku.

 3. Czy X GmbH (podmiot szwajcarski) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361 ze zm.), dalej ustawa o podatku od towarów i usług na terytorium Szwajcarii?

Jak wskazano we Wniosku, X GmbH jest podmiotem z siedzibą w Szwajcarii. Podmiot ten jest rezydentem podatkowym w Szwajcarii. X CH jest zarejestrowany jako podatnik VAT w Szwajcarii w rozumieniu szwajcarskiego prawa podatkowego. Jednocześnie, XCH nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności dla potrzeb VAT, natomiast jest w Polsce zarejestrowana jako podatnik VAT.

X GmbH jest podmiotem wykonującym samodzielną działalność gospodarczą w Szwajcarii i działającym w charakterze podatnika VAT w rozumieniu przepisów o VAT (art. 15 oraz art. 28a ustawy o VAT), w tym pełniąc rolę Pool Leadera w ramach Systemu.

 4. Z jakiego miejsca prowadzonej działalności gospodarczej X GmbH (podmiot szwajcarski) będzie wykonywał czynności Pool Leadera w ramach Umowy cash poolingu na Państwa rzecz?

X GmbH będzie wykonywał czynności Pool Leadera z miejsca swojej siedziby w Szwajcarii.

 5. Czy Państwo będą posiadać na terytorium Szwajcarii siedzibę działalności gospodarczej, lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, lub też będą zarejestrowani dla celów podatku od wartości dodanej na terytorium Szwajcarii?

Nie, Spółka nie posiada i nie planuje posiadać na terytorium Szwajcarii siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Nie jest też obecnie zarejestrowana dla celów podatku od wartości dodanej na terytorium Szwajcarii i nie planuje obecnie takiej rejestracji.

 6. Z opisu sprawy wynika cyt. „Pool Leader obciążany jest przez Banki za usługi świadczone w ramach obsługi Systemu, w tym także za środki, które może potencjalnie udostępniać Bank do Systemu. W związku z tym wynagrodzenie X CH jako Pool Leadera (za wykonywanie czynności administracyjnych) jest uwzględniane w odsetkach funkcjonujących w ramach Cash poolingu”.

- Zatem prosimy o wyjaśnienie czy z umowy wynika, że wynagrodzenie należne Pool Leaderowi uwzględniane w odsetkach funkcjonujących w ramach Cash poolingu jest naliczane przez Banki w Państwa imieniu na rzecz Pool Leadera?

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego we Wniosku, w ramach Umowy Uczestnicy upoważniają Pool Leadera do wykonywania czynności administracyjnych związanych z obsługą i zapewnieniem funkcjonowania Systemu, w tym m.in. koordynacji działań Banków, przeprowadzaniu transferów środków pieniężnych między rachunkami czy kalkulacji Odsetek przychodowych i Odsetek kosztowych.

Pool Leader ponosi wszelkie koszty (głównie opłaty bankowe) związane z Cash poolingiem, a wynagrodzenie Pool Leadera jest uwzględniane w Odsetkach przychodowych i Odsetkach kosztowych Uczestników, tj. stawki stosowane do kalkulacji tych Odsetek będą uwzględniać marżę Pool Leadera. Powyższe oznacza, że efektywnie kwota Odsetek otrzymywanych przez Pool Leadera od Uczestników będzie wyższa niż kwota odsetek płacona przez Pool Leadera do Banku / ewentualnie innych podmiotów finansujących, a jednocześnie kwota odsetek otrzymywanych przez Pool Leadera od Banku będzie wyższa niż kwota Odsetek przychodowych uiszczana przez Pool Leadera do Uczestników (w tym Spółki).

Powyższe zasady wynikają z samej specyfiki Cash poolingu (dość częstej w praktyce gospodarczej i realiach rynkowych) i nie zostały odrębnie uregulowane w Umowach.

 7. Czy Państwo jako Uczestnik w ramach opisanego Systemu Cash Poolingu będą zawierali z innymi Uczestnikami transakcje finansowe lub będą świadczyć na rzecz innych Uczestników jakiekolwiek usługi i czy z tego tytułu będą otrzymywać jakiekolwiek wynagrodzenie (np. prowizję lub inną opłatę)?

Działanie Cash poolingu polega na dokonywaniu szeregu czynności i rozliczeń związanych z zarządzaniem płynnością finansową, za które odpowiada Pool Leader przy wsparciu Banków. Spółka, po przystąpieniu do Systemu, będzie w nich uczestniczyła, jednak jej funkcjonowanie będzie się ograniczało do udostępnienia Pool Leaderowi / Bankowi jej Rachunku Transakcyjnego, w celu umożliwienia wykonania operacji będących istotą Systemu.

W ramach funkcjonowania Systemu Spółka nie zobowiązuje się wobec innych podmiotów Systemu do realizacji żadnych działań za wynagrodzeniem. Tym samym, Spółka nie będzie podejmować aktywnych działań na rzecz Pool Leadera, Banku czy pozostałych Uczestników Systemu, z tytułu których podmioty te odnosiłyby faktyczne korzyści (inne niż wynikające z samego funkcjonowania Systemu). Nie będzie też Spółce przysługiwało jakiekolwiek ustalone wynagrodzenie (Spółka może jedynie otrzymywać odsetki z tytułu udostępnianych w ramach Cash poolingu środków).

Czy pomiędzy Państwem i pozostałymi Uczestnikami zostanie, w ramach przedstawionej Struktury, zawarta odrębna, dodatkowa umowa, w zakresie której Uczestnicy wykonywaliby jakiekolwiek świadczenia związane z realizacją Umowy i czy Umowa przewiduje wynagrodzenie z tego tytułu?

Funkcjonowanie Systemu opiera się na dwóch umowach opisanych we Wniosku – Umowie z Bankami, która wiąże się z funkcjonowaniem Cash poolingu oraz Umowie grupowej, regulującej techniczne zasady udziału w Systemie i relacje między Pool Leaderem a Uczestnikami.

Poza powyższymi umowami Uczestnicy nie będą zawierali pomiędzy sobą innej, odrębnej umowy dotyczącej uczestnictwa w Systemie, w zakresie której Uczestnicy wykonywaliby jakiekolwiek świadczenia związane z realizacją umowy.

9. Czy Państwo jako Uczestnik wypłacają wynagrodzenie na rzecz Banków za wykonywanie obsługi Systemu; jeżeli tak to należy wyjaśnić:

- z jakiego miejsca prowadzonej działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej Banki: (... ) z siedzibą w USA oraz (...) siedzibą we Francji będą wykonywały czynności w ramach Umowy cash poolingu na Państwa rzecz?

W związku z uczestnictwem w Systemie Spółka jako Uczestnik Systemu nie wypłaca wynagrodzenia bezpośrednio Bankom. Za usługi świadczone przez Banki w ramach obsługi Systemu obciążany jest Pool Leader, który następnie uwzględnia koszty jakie ponosi w związku z obsługą Systemu, w którym uczestniczy również Spółka, w wysokości Odsetek przychodowych i Odsetek kosztowych wypłacanych do / pobieranych od Spółki.

Banki będą wykonywały czynności w ramach Umowy cash poolingu na rzecz Spółki odpowiednio:

- (...) - z oddziału w Luksemburgu

- (...) - z oddziału w Paryżu

- (...) - z oddziałów w Finlandii i Norwegii.

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone jak we wniosku):

 2) Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawców, zgodnie z którym w ramach analizowanego Systemu na gruncie VAT będziemy mieć jedynie do czynienia z jedną kompleksową usługą finansową (usługa kompleksowego zarządzania płynnością finansową) nabywaną przez X PL, a więc uczestnictwo X PL w analizowanym Systemie nie będzie generować po stronie X PL jakichkolwiek transakcji sprzedaży w rozumieniu VAT i obowiązku ich rozliczeń w polskiej deklaracji VAT (w tym w szczególności w zakresie Odsetek przychodowych otrzymywanych w ramach Systemu)?

Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług:

Zdaniem Wnioskodawców, w ramach analizowanego Systemu na gruncie VAT będziemy mieć jedynie do czynienia z jedną kompleksową usługą finansową (usługa kompleksowego zarządzania płynnością finansową) nabywaną przez X PL, a więc uczestnictwo X PL w analizowanym Systemie nie będzie generować po stronie X PL jakichkolwiek transakcji sprzedaży w rozumieniu VAT i obowiązku ich rozliczeń w polskiej deklaracji VAT (w tym w szczególności w zakresie Odsetek przychodowych otrzymywanych w ramach Systemu).

Ad. 2)

Jak wynika z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się co do zasady każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Muszą być przy tym spełnione łącznie następujące warunki:

- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Jednocześnie, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei zgodnie z definicją zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza w rozumieniu VAT obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zdaniem Wnioskodawców kluczowym aspektem dla oceny przedstawionego stanowiska jest zrozumienie ekonomicznego celu przystąpienia Spółki do Systemu i jego stosowania w ramach Grupy. Cash pooling jest bowiem formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, ze szczególnym uwzględnieniem aspektu płynności, stosowaną przez powiązane ze sobą podmioty (zazwyczaj w ramach jednej grupy kapitałowej). Ogólna idea działania Systemu sprowadza się do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Kompensowanie bieżących nadwyżek powstałych u części Uczestników lub u Pool Leadera, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych Uczestników lub Pool Leadera, pozwala minimalizować koszty zewnętrznego kredytowania działalności (poprzez „kredytowanie się” przy wykorzystaniu środków własnych Grupy).

W przedstawionych okolicznościach należy zauważyć, iż rola Spółki jako Uczestnika będzie sprowadzona głównie do posiadania Rachunku Transakcyjnego oraz umożliwienia wykonywania na nim przez Pool Leadera odpowiednich operacji. Spółka będzie zatem wyłącznie podmiotem nabywającym kompleksową usługę finansową, świadczoną na jej rzecz (i innych Uczestników Systemu) przez Pool Leadera (przy wsparciu Banku), za ustaloną odpłatnością. Na wskazaną usługę składać się będzie szereg czynności związanych z ustanowieniem i późniejszą codzienną obsługą opisanego Systemu w Grupie, polegających np. na zawarciu stosownej umowy z Bankami i koordynacji ich działań związanych z funkcjonowaniem Systemu, przeprowadzaniu transferów środków pieniężnych między Rachunkami Transakcyjnymi a Rachunkiem Centralnym czy kalkulacji i dystrybucji między Uczestnikami Odsetek przychodowych i Odsetek kosztowych powstałych w ramach Cash poolingu. Z uwagi na specyfikę Cash poolingu, wynagrodzenie Pool Leadera uwzględnione będzie w odpowiednio skalkulowanych odsetkach funkcjonujących w ramach Cash poolingu, tj. wysokość odsetek będzie uwzględniać marżę Pool Leadera.

Z perspektywy Spółki jako (docelowo) Uczestnika Systemu, istotne jest również to, że zasadniczym celem jej uczestnictwa w Cash poolingu jest skorzystanie z płynących z tego korzyści, tj. zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi w zależności od sytuacji poprzez optymalne wykorzystanie nadwyżek środków pieniężnych lub zminimalizowanie kosztów finansowania działalności gospodarczej. Wyłącznie w tym celu Spółka przystępuje do Systemu i jest zainteresowana procesem koncentracji jej środków pieniężnych w ramach Grupy. Spółka nie zobowiązuje się zatem do realizacji żadnych usług / działań zarówno na rzecz Pool Leadera, jak i pozostałych Uczestników. Wszelkie czynności podejmowane przez Spółkę w ramach systemu Cash poolingu, w tym w szczególności udostępnienie Pool Leaderowi rachunku bankowego (lub rachunków bankowych) objętego Systemem, będą wykonywane wyłącznie w celu umożliwienia wykonania ww. operacji przez Pool Leadera / Bank, będących istotą Systemu. Czynności wykonywane przez Spółkę służyć będą wyłącznie prawidłowemu funkcjonowaniu Systemu, tj. będą mieć zatem charakter pomocniczy (techniczny) w stosunku do świadczeń otrzymywanych przez Spółkę w związku z uczestnictwem w Systemie.

Ponadto, Spółce (ani żadnemu z Uczestników), z tytułu żadnej z dokonywanych przez nich czynności nie przysługuje jakiekolwiek ustalone wynagrodzenie (potencjalne Odsetki Przychodowe wynikają bowiem z funkcjonowania samego Systemu).

Biorąc pod uwagę powyższe, za podatników VAT, świadczących usługi w rozumieniu przepisów art. 8 ust. 1 ustawy o VAT mogą zostać w opisanym Systemie uznani wyłącznie Bank i Pool Leader, którzy w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i za wynagrodzeniem będą działali jako podmioty organizujące operacje konsolidacji środków pieniężnych Uczestników w ramach Cash poolingu Grupy X. Jednocześnie całokształt opisanych czynności i rozliczeń realizowanych w ramach Cash poolingu na rzecz Uczestników (w tym Spółki) powinien zostać uznany za jedną kompleksową usługę finansową związaną z zarządzaniem płynnością finansową.

Tym samym, zdaniem Wnioskodawców, Spółka jako bierny uczestnik Cash poolingu nie będzie świadczyła jakiejkolwiek usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT na rzecz Pool Leadera, Banku czy też pozostałych Uczestników. Spółka nie będzie podejmować w ramach opisanego Systemu żadnych aktywnych działań na rzecz Pool Leadera, Banku oraz pozostałych Uczestników Systemu z tytułu których podmioty te odnosiłyby faktyczne korzyści (inne niż wynikające z samego funkcjonowania Systemu). Jej uczestnictwo w Systemie (podobnie jak pozostałych Uczestników) będzie się sprowadzać jedynie do udostępnienia własnego rachunku bankowego i zgromadzonych na nim środków na potrzeby dokonywania konsolidacji sald. Innymi słowy, uczestnictwo Spółki w Cash poolingu (podobnie jak pozostałych Uczestników) będzie się sprowadzać jedynie do udostępnienia własnego rachunku bankowego i zgromadzonych na nim środków na potrzeby dokonywania konsolidacji sald. W konsekwencji, również ewentualne Odsetki przychodowe, które Spółka może otrzymywać w związku z uczestnictwem w Systemie, związane będą jedynie z posiadaniem nadwyżek środków finansowych na rachunku bankowym włączonym do Systemu i nie powinny być łączone z jakimikolwiek usługami świadczonymi przez Spółkę na rzecz Pool Leadera, Banku czy któregokolwiek z Uczestników. Odpowiednio również Odsetki kosztowe, które Spółka będzie płacić w przypadku pojawienia się przejściowych niedoborów, nie będą stanowić wynagrodzenia za jakiekolwiek usługi świadczone na jej rzecz przez Pool Leadera, Bank czy przez Uczestników (będzie to wyłącznie element usługi kompleksowego zarządzania środkami finansowymi / płynnością finansową).

Ocena stanowiska

Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług, tj. w kwestii objętej pytaniem nr 2, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy:

Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

- w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

- w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT:

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash poolingu należy zauważyć, że najczęściej w roli usługodawcy będzie występować bank, który będzie obsługiwał umowę Cash poolingu. Jednakże należy również brać pod uwadze rolę innych Uczestników Systemu Cash poolingu.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług, wyrażone w pytaniu nr 2, dotyczą kwestii czy w ramach analizowanego Systemu na gruncie VAT będą Państwo mieć jedynie do czynienia z jedną kompleksową usługą finansową (usługa kompleksowego zarządzania płynnością finansową) nabywaną przez X PL, a więc uczestnictwo XPL w analizowanym Systemie nie będzie generować po stronie X PL jakichkolwiek transakcji sprzedaży w rozumieniu VAT i obowiązku ich rozliczeń w polskiej deklaracji VAT (w tym w szczególności w zakresie Odsetek przychodowych otrzymywanych w ramach Systemu).

Państwa rola w Systemie cash poolingu jako Uczestnika Systemu, co do zasady, będzie bierna, bowiem jak wynika z opisu sprawy Spółka, po przystąpieniu do Systemu, będzie w nich uczestniczyła, jednak jej funkcjonowanie będzie się ograniczało do udostępnienia Pool Leaderowi / Bankowi jej Rachunku Transakcyjnego, w celu umożliwienia wykonania operacji będących istotą Systemu. W ramach funkcjonowania Systemu Spółka nie zobowiązuje się wobec innych podmiotów Systemu do realizacji żadnych działań za wynagrodzeniem. Tym samym, Spółka nie będzie podejmować aktywnych działań na rzecz Pool Leadera, Banku czy pozostałych Uczestników Systemu, z tytułu których podmioty te odnosiłyby faktyczne korzyści (inne niż wynikające z samego funkcjonowania Systemu). Nie będzie też Spółce przysługiwało jakiekolwiek ustalone wynagrodzenie (Spółka może jedynie otrzymywać odsetki z tytułu udostępnianych w ramach Cash poolingu środków).

Wyjaśnili Państwo, że Funkcjonowanie Systemu opiera się na dwóch umowach opisanych we Wniosku – Umowie z Bankami, która wiąże się z funkcjonowaniem Cash poolingu oraz Umowie grupowej, regulującej techniczne zasady udziału w Systemie i relacje między Pool Leaderem a Uczestnikami. Poza powyższymi umowami Uczestnicy nie będą zawierali pomiędzy sobą innej, odrębnej umowy dotyczącej uczestnictwa w Systemie, w zakresie której Uczestnicy wykonywaliby jakiekolwiek świadczenia związane z realizacją umowy. W związku z uczestnictwem w Systemie Spółka jako Uczestnik Systemu nie wypłaca wynagrodzenia bezpośrednio Bankom.

Wobec powyższego należy uznać, że w świetle opisanego zdarzenia przyszłego, Państwo, jako Uczestnik Systemu cash poolingu, nie będą wykonywać czynności polegających na odpłatnym świadczeniu usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Ponadto należy wskazać, że podejmowane przez Państwa czynności w ramach opisanej umowy, jako Uczestnika, nie będą stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku wskazuje, że czynności podejmowane w ramach Umowy mają służyć do celów związanych z Państwa działalnością gospodarczą.

Z opisu sprawy wynika, że zasadniczym celem przyszłego uczestnictwa Spółki w Cash poolingu jest uzyskanie dostępu do korzyści wynikających z „uwspólniania” płynności finansowej, tj. zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi poprzez zminimalizowanie kosztów finansowania i optymalizację wykorzystania nadwyżek finansowych. Wyłącznie w tym celu Spółka przystępuje do Systemu i jest zainteresowana procesem koncentracji jej środków pieniężnych w ramach Grupy.

Zatem na podstawie umowy cash poolingu Państwo jako Uczestnik, co do zasady, nie będą wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Natomiast biorąc pod uwagę charakter systemu kompleksowego zarządzania płynnością finansową (struktura cash poolingu), do którego Państwo zamierzają przystąpić, należy mieć na uwadze rolę szwajcarskiego podmiotu z Grupy, który będzie pełnić funkcję Pool leadera. Zasady działania Systemu w ramach Grupy zostały uregulowane w Umowie grupowej o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową zawartej przez Uczestników i Pool Leadera. Jej celem jest wspieranie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem uczestniczących podmiotów w taki sposób, aby kwota odsetek płaconych z tytułu istniejącego zadłużenia była jak najmniejsza, a jednocześnie, aby odsetki uzyskiwane przez Uczestników z posiadanych nadwyżek finansowych były zasadniczo wyższe od standardowego oprocentowania depozytów bankowych i innych standardowych bezpiecznych instrumentów finansowych.

Powyżej wspomniany System przyjmuje formę „zero-balancing cash pooling”, czyli tzw. cash-pooling rzeczywisty. Opiera się on na mechanizmie zerowania sald, tj. realnym przepływie środków pieniężnych między rachunkami Transakcyjnymi Uczestników, a specjalnym rachunkiem prowadzonym na rzecz Pool Leadera o charakterze tzw. rachunku centralnego w taki sposób, aby saldo wykazywane na Rachunkach Transakcyjnych wynosiło na koniec dnia zero, natomiast saldo na Rachunku Centralnym odpowiadało rzeczywistej wysokości środków posiadanych przez Uczestników w Systemie Cash-Pooling

Uczestnicy (w tym po przystąpieniu do Systemu również Spółka), upoważniają Pool Leadera do wykonywania czynności administracyjnych, związanych z realizacją Cash poolingu, polegających w szczególności na:

- zawarciu stosownej umowy z Bankami i koordynacji ich działań związanych z funkcjonowaniem Systemu,

- otwarciu i prowadzeniu w odpowiednim Banku Rachunku Centralnego w poszczególnych walutach,

- dodawaniu nowych Uczestników do Systemu, prowadzeniu i udostępnianiu ich aktualnej listy,

- przeprowadzaniu transferów środków pieniężnych między Rachunkami Transakcyjnymi a Rachunkiem Centralnym,

- zapewnieniu Uczestnikom Systemu finansowania, w sytuacji, gdy prowadzone przez nich Rachunki Transakcyjne wykażą saldo ujemne na koniec danego okresu rozliczeniowego,

- zapewnieniu Uczestnikom dostępu do informacji związanych z prowadzonymi rozliczeniami, w tym wyciągów z Rachunku Centralnego,

- kalkulacji i dystrybucji między Uczestnikami Odsetek przychodowych i Odsetek kosztowych powstałych w ramach Systemu.

Jak wynika z opisu sprawy wynagrodzenie X CH jako Pool Leadera, za wykonywanie czynności administracyjnych, jest uwzględniane w odsetkach funkcjonujących w ramach Cash poolingu.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz opis zdarzenia przyszłego należy uznać, że Pool Leader będzie wykonywał na Państwa rzecz czynności, które będą stanowiły świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem jak wynika z opisu sprawy:

- w planowanej strukturze cash poolingu Pool Leader - szwajcarski podmiot z Grupy będzie działał w imieniu pozostałych uczestników Umowy cash poolingu,

- Pool Leader będzie prowadził Rachunek Centralny oraz czynności administracyjne związane z funkcjonowaniem Systemu,

- za ww. czynności gdy Pool Leader będzie otrzymywał wynagrodzenie, które będzie uwzględniane w odsetkach funkcjonujących w ramach Cash poolingu.

Zatem opisane usługi, wykonywane na podstawie Umowy Cash poolingu rzeczywistego, będą wykonywane odpłatnie przez Pool Ledera, który będzie otrzymywał wynagrodzenie.

Tym samym będą spełnione przesłanki wynikające z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT powodujące uznanie wykonywanych czynności przez Pool Leadera na Państwa rzecz jako odpłatne świadczenie usług na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie beneficjentem świadczenia są Państwo, dla których Pool Leader (Podmiot ze Szwajcarii), zobowiązuje się na podstawie Umowy Grupowej cash poolingu rzeczywistego wykonywać czynności związane z konsolidacją sald Rachunków Transakcyjnych poszczególnych Uczestników, pozwalając na efektywne zarządzanie tymi środkami.

Zatem pomiędzy stronami zaistnieje stosunek prawny – zawierana będzie Umow cash poolingu rzeczywistego, a czynności wykonywane na podstawie ww. Umowy będą dokonane odpłatnie.

Wobec powyższego mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz charakter opisanych czynności należy uznać, że w niniejszej sprawie spełnione są przesłanki do uznania tych czynności za świadczenie usług.

W przypadku świadczenia usług, gdy jedna ze stron posiada siedzibę działalności gospodarczej poza terytorium kraju, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlega/ będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, czy też nie.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a) usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b) usługobiorcą jest:

- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

- w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

- w pozostałych przypadkach – podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Z kolei w świetle art. 17 ust. 2 ustawy:

Pojęcie importu usług zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 9 ustawy, zgodnie z którym:

Powołany art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wskazuje na sytuację, w której podatnikiem staje się nabywca usługi, jeśli dokonał on nabycia usługi od usługodawcy spoza terytorium kraju. Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę.

Stosownie do art. 28a ustawy:

Na potrzeby stosowania ww. rozdziału:

1) ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

 a) podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

 b) osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2) podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Wskazany powyżej art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

W omawianej sprawie (jak wykazano wyżej) usługodawcą będzie podmiot zagraniczny tj. Podmiot ze Szwajcarii.

Ponadto jak wynika z opisu sprawy - usługodawca Pool Leader (podmiot ze Szwajcarii) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług na terytorium Szwajcarii w rozumieniu szwajcarskiego prawa podatkowego. Pool Leader (X GmbH) jest podmiotem wykonującym samodzielną działalność gospodarczą w Szwajcarii i działającym w charakterze podatnika VAT w rozumieniu przepisów o VAT (art. 15 oraz art. 28a ustawy o VAT), w tym pełniąc rolę Pool Leadera w ramach Systemu. X GmbH będzie wykonywał czynności Pool Leadera z miejsca swojej siedziby w Szwajcarii.

Usługobiorca - Państwo są podmiotem posiadającym siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski. Spółka nie posiada i nie planuje posiadać na terytorium Szwajcarii siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Nie jest też obecnie zarejestrowana dla celów podatku od wartości dodanej na terytorium Szwajcarii i nie planuje obecnie takiej rejestracji.

Jak wskazano powyżej, działania podejmowane przez Państwa w związku z uczestnictwem w Systemie cash poolingu nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy. Odsetki uzyskane przez Państwa w związku z uczestnictwem w Systemie nie stanowią wynagrodzenia z tytułu ich świadczenia. Tym samym nie będą one podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ponadto należy wyjaśnić, że w wyniku importu usług, Usługobiorca nie wykonuje żadnej usługi – jest wyłącznie zobowiązany do rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu jej nabycia.

Skoro zatem usługodawca tj. Podmiot ze Szwajcarii będzie dokonywać czynności na podstawie Umowy cash poolingu rzeczywistego na rzecz Podmiotu polskiego tj. na Państwa rzecz, to czynności te wykonywane na podstawie ww. Umów będą podlegać opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy tj. Państwa, czyli zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy będą podlegać opodatkowaniu na terytorium Polski.

Reasumując, nabycie przez Państwa usług wykonywanych na podstawie Umowy cash poolingu przez Pool Leadera (podmiot z siedzibą w Szwajcarii) stanowi dla Państwa import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy, tym samym będą Państwo zobowiązani, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować ww. usługę stosownie do art. 28a ust. 1 ustawy na terytorium Polski.

Wobec powyższego, oceniając całościowo Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług, zgodnie z którym uczestnictwo X PL w analizowanym Systemie nie będzie generować po stronie X PL jakichkolwiek transakcji sprzedaży w rozumieniu VAT i obowiązku ich rozliczeń w polskiej deklaracji VAT, należy uznać je za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ocena Państwa stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, w kwestii objętej pytaniem nr 1, jest przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

X Sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.