Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 22 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.308.2024.1.IG
Usługi wskazane we wniosku, które Wnioskodawca świadczy/będzie świadczyć, mieszczą się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. W konsekwencji będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
21 maja 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 15 maja 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zastosowania zwolnienia od podatku VAT do świadczonych usług.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca jest podmiotem działającym w branży zarządzania wierzytelnościami, zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT w Polsce. Wnioskodawca koncentruje się na inwestowaniu w portfele wierzytelności oraz ich obsłudze na wszystkich etapach przeterminowania - od windykacji polubownej po procesy sądowe oraz egzekucyjne, współpracując także z biurami informacji gospodarczej.
Ponadto, Wnioskodawca od 15 lutego 2012 roku na mocy decyzji Komisji Nadzoru Finansowego posiada zezwolenie na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego. W związku z tym, Spółka zawarła z A. S.A. (dalej: A.):
a)umowę o zarządzanie całością portfela inwestycyjnego obejmującego pulę wierzytelności lub sekurytyzowane wierzytelności B.,
b)umowę o zarządzanie całością portfela inwestycyjnego obejmującego pulę wierzytelności lub sekurytyzowane wierzytelności C.,
c)umowę o zarządzanie całością portfela inwestycyjnego obejmującego pulę wierzytelności lub sekurytyzowane wierzytelności D.
- (wskazane powyżej fundusze dalej nazywane będą łącznie „Funduszami”, natomiast umowy o zarządzenie „Umowami o zarządzanie”).
A. działa jako podmiot reprezentujący Fundusze. Takie uprawnienie zostało uregulowane w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 681 ze zm.; dalej: „ustawa o funduszach”). Przepis ten stanowi, że towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi.
Powyższe rozwiązanie wynika przede wszystkim ze specyfiki funduszy inwestycyjnych. Są to bowiem masy majątkowe, które posiadają własną osobowość prawną, jednak nie posiadają zaplecza organizacyjnego pozwalającego na samodzielne zawarcie umowy o zarządzanie. A. w imieniu Funduszy dokonuje więc czynności faktycznych i prawnych, w tym w zakresie nabywania praw i zaciągania zobowiązań.
Fundusze są alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w rozumieniu art. 3 ust. 4 pkt 2 ustawy o funduszach. Działalność Funduszy polega na emisji certyfikatów inwestycyjnych, które są dystrybuowane do podmiotów zewnętrznych oraz na lokowaniu pozyskanych w ten sposób środków przede wszystkim w wierzytelności.
Zarówno A., jak i Fundusze posiadają siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Na podstawie Umów o zarządzanie, A. - działając we własnym imieniu - powierzyła Wnioskodawcy zarządzanie portfelami inwestycyjnymi Funduszy. Zarządzanie polega w szczególności na zabezpieczeniu i realizacji praw Funduszy przysługujących im z wierzytelności, w tym na podejmowaniu przez Wnioskodawcę czynności prawnych i faktycznych mających na celu nabywanie i zbywanie wierzytelności oraz realizację świadczeń wynikających z wierzytelności, a także pełnej obsłudze administracyjnej portfeli wierzytelności.
W szczególności, świadczona przez Wnioskodawcę usługa polega na:
a) organizowaniu procesu nabywania przez Fundusze pakietów wierzytelności i podejmowaniu wszelkich czynności zmierzających do nabycia pakietów wierzytelności, w tym w szczególności:
a.poszukiwaniu i analizowaniu ofert sprzedaży pakietów wierzytelności;
b.informowaniu A. o planowanym wzięciu udziału w przetargu dotyczącym nabycia pakietów wierzytelności;
c.uczestnictwie w przetargach dotyczących nabycia pakietów wierzytelności poprzez sporządzanie i składaniu ofert nabycia pakietów wierzytelności oraz dokonywaniu wszelkich innych czynności w tym czynności prawnych, składaniu oświadczeń i pism koniecznych w procesie zmierzającym do nabycia pakietów wierzytelności;
d.zawieraniu w imieniu Funduszy umów nabycia wierzytelności,
e.przejmowaniu dokumentacji wierzytelności od zbywców;
f.odbiorze dokumentów zabezpieczeń wierzytelności, w tym papierów wartościowych w formie materialnej;
g.nabywaniu prawa własności rzeczy ruchomych oraz nieruchomości w wyniku realizacji zabezpieczeń wierzytelności, na podstawie odrębnie udzielonego pełnomocnictwa;
h.przechowywaniu dokumentacji wierzytelności z należytą starannością.
b) przygotowaniu strategii zarządzania portfelem wierzytelności lub aktualizacji tego dokumentu;
c) podejmowaniu działań zmierzających do zabezpieczenia i prawidłowej realizacji praw Funduszy przysługujących im z wierzytelności,
d) współpracy z kancelariami prawnymi, a także adwokatami i radcami prawnymi w procesie dochodzenia wierzytelności i zapewnieniu Funduszom profesjonalnej reprezentacji na etapie postępowań sądowych oraz egzekucyjnych, w tym:
a.sporządzaniu dokumentów (pism) i wnoszeniu ich do właściwych sądów rejonowych w sprawach dotyczących wierzytelności;
b.sporządzaniu dokumentów (pism) i wnoszeniu do właściwych sądów powszechnych m.in. pozwów o wydanie nakazów zapłaty lub pozwów o zapłatę oraz wszelkich zwyczajnych i nadzwyczajnych środków zaskarżenia oraz pism w toku postępowań sądowych;
c.sporządzaniu dokumentów (pism) i wnoszeniu wniosków o nadanie klauzuli wykonalności wydanym tytułom egzekucyjnym;
d.sporządzaniu dokumentów (pism) w postępowaniach egzekucyjnych i wnoszeniu do komorników wniosków o przeprowadzenie egzekucji wierzytelności zasądzonych na rzecz funduszu;
e.reprezentowaniu Funduszy w postępowaniach zabezpieczających, likwidacyjnych, upadłościowych gospodarczych, upadłości konsumenckiej, w sprawach dotyczących rejestrów zastawów, ksiąg wieczystych.
e) realizacji praw z wierzytelności, prowadzeniu i obsłudze korespondencji z dłużnikami oraz kierowaniu do dłużników wezwań do zapłaty, wezwań do wykupu weksli wystawionych przez dłużników, ostatecznych wezwań przedsądowych, potwierdzeń zapłaty oraz innych dokumentów w związku z dochodzeniem lub realizacją praw wynikających z wierzytelności;
f) monitoringu realizacji wierzytelności przez dłużników, w tym monitoringu realizacji ugód zawartych przez dłużników z Funduszami, w wyniku działań zarządzającego;
g) prowadzeniu negocjacji z dłużnikami i ich przedstawicielami, zmierzających do realizacji praw z wierzytelności, w tym zawieranie w imieniu Funduszy ugód z dłużnikami;
h) rozliczaniu bieżącej wartości praw wynikających z poszczególnych wierzytelności w ramach portfela wierzytelności oraz przekazywaniu takich informacji Funduszom oraz całkowitym rozliczaniu wierzytelności w ramach portfela wierzytelności, w tym wystawianiu potwierdzeń uzyskania całkowitej realizacji praw Funduszów przez dłużników;
i) okresowym ustalaniu wysokości odpowiednich stóp procentowych, kosztów i opłat związanych z realizacją praw z wierzytelności, zgodnie z treścią stosunku prawnego, z którego wynika dana wierzytelność, oraz przekazywaniu tych informacji Funduszom oraz dłużnikom (o ile taki obowiązek wobec dłużników wynika ze stosunku prawnego, z którego wynika dana wierzytelność);
j) prowadzeniu w imieniu i na rzecz Funduszów rozliczeń finansowych związanych z zabezpieczaniem i realizacją praw wynikających z wierzytelności, w tym w szczególności rejestrowanie wpłat i ewidencjonowanie wszelkich korzyści oraz pokrywanych kosztów i wydatków związanych z zarządzaniem portfelem wierzytelności;
k) realizacji praw z wierzytelności w celu zaspokojenia roszczeń Funduszów poprzez restrukturyzację.
Za świadczoną usługę Wnioskodawca otrzymuje od A. wynagrodzenie. Stanowi ono określony w Umowach o zarządzanie procent od kwot uzyskanych od dłużników w danym okresie rozliczeniowym z tytułu realizacji praw wynikających z wierzytelności oraz wartość kosztów poniesionych przez Spółkę.
Końcowo Wnioskodawca wskazuje, że poza opisaną powyżej usługą zarządzania może on świadczyć na rzecz A. inne usługi, które podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych (tj. nie korzystają ze zwolnienia z VAT). Inne od zarządzania usługi świadczone na rzecz A. nie są natomiast przedmiotem wniosku.
Biorąc pod uwagę całość zaprezentowanego stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca, występując z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego, chce zweryfikować możliwość skorzystania ze zwolnienia od VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a oraz b ustawy o VAT w związku z usługą wykonywaną na podstawie Umów o zarządzanie zawartych z A.
Pytanie
Czy przedstawiona w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego usługa wykonywana przez Wnioskodawcę na podstawie zawartych z A. Umów o zarządzanie korzysta ze zwolnienia od VAT?
Państwa stanowisko w sprawie
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlega:
a)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
b)eksport towarów;
c)import towarów na terytorium kraju;
d)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
e)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Przez terytorium kraju - zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 1 ustawy o VAT - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każdą czynność na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, która nie jest dostawą towarów według definicji z art. 7.
Szeroka definicja świadczenia usług sugeruje, że obejmuje ona każdą formę działania podatnika na rzecz innego podmiotu, opierającą się na stosunku zobowiązaniowym, przewidującym istnienie odbiorcy (nabywcy usługi) oraz podmiotu świadczącego usługę. Świadczenie usług odnosi się więc do każdej aktywności niewchodzącej w zakres dostawy towarów, wykonanej na rzecz danego podmiotu.
Ustawa o VAT przewiduje dla określonych towarów i usług zwolnienia z podatku. Warunki i zasady zwolnień określone są m.in. w art. 43 ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a oraz b ustawy o VAT, zwolnienie od VAT dotyczy usług zarządzania:
a)funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych, zgodnie z ustawami regulującymi fundusze inwestycyjne i zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
b)portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częściami.
W odniesieniu do problematyki przedstawionej w zadanym pytaniu, należy podkreślić, że możliwość skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a oraz b ustawy o VAT, jest uzależniona od spełnienia dwóch rodzajów kryteriów:
a)kryterium przedmiotowego - świadczone usługi muszą być uznane za usługi zarządzania oraz
b)kryterium podmiotowego - usługi zarządzania muszą być świadczone dla określonych podmiotów, takich jak fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne oraz zbiorowe portfele papierów wartościowych, zgodnie z ustawą regulującą fundusze inwestycyjne oraz zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.
Ustawa o VAT nie przewiduje obecnie definicji usług zarządzania. Do 1 kwietnia 2014 r. taką definicję zawierał art. 43 ust. 8 ustawy o VAT. Powodem jego uchylenia była konieczność dostosowania przepisów ustawy o VAT do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE” lub „Trybunał”).
Wobec tego, w celu określenia zakresu zwolnienia od VAT usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi należy odnieść się do pojęć prawa unijnego oraz orzecznictwa TSUE.
Należy więc w pierwszej kolejności zauważyć, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm. dalej: „Dyrektywa VAT”). Przepis ten stanowi bowiem, że państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.
Trybunał wielokrotnie wypowiadał się na temat tej regulacji. Przykładowo w:
- orzeczeniu z 4 maja 2006 r. (w sprawie C-169/04 Abbey National plc Inscape lnvestment Fund v. Commissioners of Customs Excise) podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami,
- w orzeczeniu z 7 marca 2013 r. (w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH) Trybunał zajmował się kwestią możliwości zastosowania zwolnienia od VAT w stosunku do usług doradztwa inwestycyjnego. GfBk świadczyła na rzecz specjalnego otwartego funduszu inwestycyjnego usługi w zakresie doradztwa w „zarządzaniu majątkiem funduszu” oraz udzielania zaleceń odnośnie do kupna lub sprzedaży aktywów. Spór z organami podatkowymi dotyczył tego, czy do takich usług GfBk może zastosować zwolnienie na podstawie art. 13 część B lit. d VI dyrektywy (odpowiadającego obecnie obowiązującemu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy VAT). TSUE zauważył przede wszystkim, że „aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcje podlegające zwolnieniu w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 VI dyrektywy, muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. Trybunał potwierdził natomiast możliwość stosowania zwolnienia dla doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz A. zarządzającego specjalnym funduszem inwestycyjnym.
Z powołanego orzecznictwa TSUE wynika więc, że o możliwości zastosowania zwolnienia nie decyduje status usługodawcy, lecz zakres/charakter podejmowanych przez niego działań. Oznacza to, że zwolnieniem od VAT mogą być objęte także usługi świadczone przez podmioty inne niż towarzystwa funduszy inwestycyjnych.
Co jednak szczególnie istotne, Trybunał nadaje pojęciu „zarządzania funduszami inwestycyjnymi” szerokie znaczenie, które poza zarządzaniem portfelem i ryzykiem funduszu inwestycyjnego obejmuje również dodatkowe czynności.
Mając powyższe na uwadze, definicji zarządzania funduszami inwestycyjnymi oraz alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy szukać również w prawie unijnym. W związku z powyższym, dla celów ustalenia definicji / zakresu czynności, jakie mieszczą się w ramach pojęcia zarządzania, stosuje się przykładowo przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), a dokładniej załącznika nr II do Dyrektywy UCITS (dalej: „Załącznik II”).
Załącznik II wskazuje na czynności takie jak:
a)zarządzanie inwestycjami,
b)administracja: obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
c)zapytania klientów;
d)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
e)monitorowanie przestrzegania uregulowań;
f)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
g)wypłata zysków;
h)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
i)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
j)prowadzenie ksiąg;
k)wprowadzanie do obrotu.
W świetle powyższych regulacji i przedstawionego stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, zdaniem Wnioskodawcy usługa stanowiąca przedmiot Umów o zarządzanie wpisuje się w definicję zarządzania w rozumieniu wypracowanym przez TSUE. Usługa ta znajduje również odzwierciedlenie w Załączniku II, co spełnia kryterium przedmiotowe wymagane do zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a oraz b.
Z kolei kryterium podmiotowe określa, że zwolnienie dotyczy usług zarządzania świadczonych na rzecz określonych w ustawie podmiotów, takich jak fundusze inwestycyjne oraz alternatywne fundusze inwestycyjne.
Ustawa o funduszach inwestycyjnych precyzuje co rozumiane jest przez te pojęcia, wskazując na szczegółowe regulacje dotyczące funkcjonowania tych podmiotów na terytorium Polski. W art. 3 ust. 1 tej ustawy zdefiniowano fundusz inwestycyjny jako osobę prawną, której głównym celem działania jest inwestowanie środków finansowych uzyskanych poprzez oferowanie zakupu jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych. Inwestycje te dokonywane są w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego oraz inne prawa majątkowe, które zostały wskazane w ustawie. W ust. 3 niniejszego artykułu podkreślona została natomiast odpowiedzialność funduszu inwestycyjnego za działanie z uwzględnieniem najlepszego interesu uczestników. Wskazuje się na konieczność przestrzegania zasad minimalizowania ryzyka inwestycyjnego, które są określone przez ustawę. Zgodnie z ust. 4 fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:
a)fundusz inwestycyjny otwarty;
b)alternatywny fundusz inwestycyjny, który może być specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym lub funduszem inwestycyjnym zamkniętym.
Analiza powyższych regulacji prowadzi zatem do wniosku, że Fundusze mieszczą się we wskazanych powyżej definicjach. Jak już wspomniano w opisie stanu faktycznego / zdarzenie przyszłego, Fundusze są bowiem alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, o których mówi art. 3 ust. 4 pkt 2 ustawy o funduszach.
Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać, że wykonywana przez Wnioskodawcę usługa spełnia zarówno kryterium przedmiotowe, jak i podmiotowe niniejszego zwolnienia. W rezultacie usługa ta zdaniem Wnioskodawcy powinna zostać objęta zwolnieniem od VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a oraz b ustawy o VAT.
Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych w podobnych sprawach. Przykładowo w:
- interpretacji z 17 października 2023 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.369.2023.1.MKA), w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał: „Usługi wykonywane przez Państwa mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane Usługi zawierają się w ww. załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. Usług”,
- interpretacji z 18 maja 2021 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.124.2021.2.EK), w której czytamy: „(...) uznać należy, że Usługi (zarówno usługi podstawowe jak również usługi powiązane z usługami podstawowymi) mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane Usługi stanowią bowiem zespół powiązanych ze sobą czynności, których zakres oraz cel jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania inwestycjami funduszu - odnoszą się bowiem do zasadniczego elementu aktywności funduszy, jakim jest obowiązkowe sporządzanie wyceny aktywów, ustalanie wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto przypadających na certyfikat inwestycyjny. Ich realizacja jest niezbędna i obowiązkowa celem zapewnienia działalności funduszy, co skutkuje tym, że mają realny wpływ na ich funkcjonowanie. Pozostają więc nierozerwalnie związane z działalnością i zarządzaniem funduszami”.
Ponadto, przedstawione przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje również potwierdzenie w:
- interpretacji indywidualnej z 7 grudnia 2023 r. o sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.708.2023.1.JS;
- interpretacji indywidualnej z 28 listopada 2023 r. o sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.583.2023.3.JS;
- interpretacji indywidualnej z 1 grudnia 2020 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.478.2020.1.DS oraz
- interpretacji indywidualnej z 21 października 2019 r. o sygn. 0112-KDIL1-1.4012.374.2019.1.OA.
Sądy administracyjne odnosiły się również do kwestii kalkulacji (formuły) wynagrodzenia za tego typu usługi i jej potencjalnego wpływu na charakter usługi. Przykładowo problem ten został poruszony przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 23 kwietnia 2018 r. o sygn. I FSK 1028/16. Stwierdzono w nim, że:
„W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sąd opowiedział się też za stanowiskiem, zgodnie z którym okolicznością istotną dla kwalifikacji usługi jako specyficznej i istotnej dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi, był sposób kalkulacji wygrodzenia. Sąd podał w wątpliwość okoliczność, że wynagrodzenie w rozpoznawanej sprawie stanowiło z góry ustalone opłaty za świadczoną usługę, zamiast być związane z wynikiem finansowym (jak to miało miejsce w sprawie GfBk).
NSA podziela w tym zakresie stanowisko kasatora, który nie zauważa istnego związku pomiędzy charakterem usługi (specyficznością/istotnością) a kalkulacją wynagrodzenia. Niewątpliwie wszak charakter usługi powinien być oceniany z perspektywy świadczenia usługodawcy oraz zaspokojonych potrzeb usługobiorcy, a nie świadczenia wzajemnego usługobiorcy”.
Bazując na powyższym, w ocenie Wnioskodawcy sposób ustalania wynagrodzenia nie ma wpływu na klasyfikację usługi wykonywanej przez Spółkę. Każdorazowo po stronie Spółki dochodzi do realizacji wymienionych w ww. Załączniku II świadczeń, które niewątpliwie odzwierciedlają katalog specyficznych działań nakierowanych na obsługę procesu zarządzania funduszem i które stanowią niezbędny element aktywności Funduszy. W rezultacie, niezależnie od sposobu stosowanej formuły wynagrodzenia należnego Spółce, usługa zarządzania będzie korzystała ze zwolnienia od VAT na bazie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a oraz b ustawy o VAT.
Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, przedstawiona w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego usługa wykonywana przez Wnioskodawcę na podstawie zawartych z A. Umów o zarządzanie korzysta ze zwolnienia od VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.
Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.
Podkreślić należy, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo podmiotem działającym w branży zarządzania wierzytelnościami, zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT w Polsce. Koncentrują się Państwo na inwestowaniu w portfele wierzytelności oraz ich obsłudze na wszystkich etapach przeterminowania - od windykacji polubownej po procesy sądowe oraz egzekucyjne, współpracując także z biurami informacji gospodarczej.
Ponadto, od 15 lutego 2012 roku na mocy decyzji Komisji Nadzoru Finansowego posiadają Państwo zezwolenie na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego. W związku z tym, zawarli Państwo z A. S.A.:
a)umowę o zarządzanie całością portfela inwestycyjnego obejmującego pulę wierzytelności lub sekurytyzowane wierzytelności B.,
b)umowę o zarządzanie całością portfela inwestycyjnego obejmującego pulę wierzytelności lub sekurytyzowane wierzytelności C.
c)umowę o zarządzanie całością portfela inwestycyjnego obejmującego pulę wierzytelności lub sekurytyzowane wierzytelności D.
A. działa jako podmiot reprezentujący Fundusze. Takie uprawnienie zostało uregulowane w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Przepis ten stanowi, że towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi. Powyższe rozwiązanie wynika przede wszystkim ze specyfiki funduszy inwestycyjnych. Są to bowiem masy majątkowe, które posiadają własną osobowość prawną, jednak nie posiadają zaplecza organizacyjnego pozwalającego na samodzielne zawarcie umowy o zarządzanie. A. w imieniu Funduszy dokonuje więc czynności faktycznych i prawnych, w tym w zakresie nabywania praw i zaciągania zobowiązań.
Fundusze są alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w rozumieniu art. 3 ust. 4 pkt 2 ustawy o funduszach. Działalność Funduszy polega na emisji certyfikatów inwestycyjnych, które są dystrybuowane do podmiotów zewnętrznych oraz na lokowaniu pozyskanych w ten sposób środków przede wszystkim w wierzytelności.
Zarówno A., jak i Fundusze posiadają siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Na podstawie Umów o zarządzanie, A. - działając we własnym imieniu - powierzyła Państwu zarządzanie portfelami inwestycyjnymi Funduszy. Zarządzanie polega w szczególności na zabezpieczeniu i realizacji praw Funduszy przysługujących im z wierzytelności, w tym na podejmowaniu przez Państwa czynności prawnych i faktycznych mających na celu nabywanie i zbywanie wierzytelności oraz realizację świadczeń wynikających z wierzytelności, a także pełnej obsłudze administracyjnej portfeli wierzytelności.
W szczególności, świadczona przez Państwa usługa polega na:
a) organizowaniu procesu nabywania przez Fundusze pakietów wierzytelności i podejmowaniu wszelkich czynności zmierzających do nabycia pakietów wierzytelności, w tym w szczególności:
a.poszukiwaniu i analizowaniu ofert sprzedaży pakietów wierzytelności;
b.informowaniu A. o planowanym wzięciu udziału w przetargu dotyczącym nabycia pakietów wierzytelności;
c.uczestnictwie w przetargach dotyczących nabycia pakietów wierzytelności poprzez sporządzanie i składaniu ofert nabycia pakietów wierzytelności oraz dokonywaniu wszelkich innych czynności w tym czynności prawnych, składaniu oświadczeń i pism koniecznych w procesie zmierzającym do nabycia pakietów wierzytelności;
d.zawieraniu w imieniu Funduszy umów nabycia wierzytelności,
e.przejmowaniu dokumentacji wierzytelności od zbywców;
f.odbiorze dokumentów zabezpieczeń wierzytelności, w tym papierów wartościowych w formie materialnej;
g.nabywaniu prawa własności rzeczy ruchomych oraz nieruchomości w wyniku realizacji zabezpieczeń wierzytelności, na podstawie odrębnie udzielonego pełnomocnictwa;
h.przechowywaniu dokumentacji wierzytelności z należytą starannością.
b) przygotowaniu strategii zarządzania portfelem wierzytelności lub aktualizacji tego dokumentu;
c) podejmowaniu działań zmierzających do zabezpieczenia i prawidłowej realizacji praw Funduszy przysługujących im z wierzytelności,
d) współpracy z kancelariami prawnymi, a także adwokatami i radcami prawnymi w procesie dochodzenia wierzytelności i zapewnieniu Funduszom profesjonalnej reprezentacji na etapie postępowań sądowych oraz egzekucyjnych, w tym:
a.sporządzaniu dokumentów (pism) i wnoszeniu ich do właściwych sądów rejonowych w sprawach dotyczących wierzytelności;
b.sporządzaniu dokumentów (pism) i wnoszeniu do właściwych sądów powszechnych m.in. pozwów o wydanie nakazów zapłaty lub pozwów o zapłatę oraz wszelkich zwyczajnych i nadzwyczajnych środków zaskarżenia oraz pism w toku postępowań sądowych;
c.sporządzaniu dokumentów (pism) i wnoszeniu wniosków o nadanie klauzuli wykonalności wydanym tytułom egzekucyjnym;
d.sporządzaniu dokumentów (pism) w postępowaniach egzekucyjnych i wnoszeniu do komorników wniosków o przeprowadzenie egzekucji wierzytelności zasądzonych na rzecz funduszu;
e.reprezentowaniu Funduszy w postępowaniach zabezpieczających, likwidacyjnych, upadłościowych gospodarczych, upadłości konsumenckiej, w sprawach dotyczących rejestrów zastawów, ksiąg wieczystych.
e) realizacji praw z wierzytelności, prowadzeniu i obsłudze korespondencji z dłużnikami oraz kierowaniu do dłużników wezwań do zapłaty, wezwań do wykupu weksli wystawionych przez dłużników, ostatecznych wezwań przedsądowych, potwierdzeń zapłaty oraz innych dokumentów w związku z dochodzeniem lub realizacją praw wynikających z wierzytelności;
f) monitoringu realizacji wierzytelności przez dłużników, w tym monitoringu realizacji ugód zawartych przez dłużników z Funduszami, w wyniku działań zarządzającego;
g) prowadzeniu negocjacji z dłużnikami i ich przedstawicielami, zmierzających do realizacji praw z wierzytelności, w tym zawieranie w imieniu Funduszy ugód z dłużnikami;
h) rozliczaniu bieżącej wartości praw wynikających z poszczególnych wierzytelności w ramach portfela wierzytelności oraz przekazywaniu takich informacji Funduszom oraz całkowitym rozliczaniu wierzytelności w ramach portfela wierzytelności, w tym wystawianiu potwierdzeń uzyskania całkowitej realizacji praw Funduszów przez dłużników;
i) okresowym ustalaniu wysokości odpowiednich stóp procentowych, kosztów i opłat związanych z realizacją praw z wierzytelności, zgodnie z treścią stosunku prawnego, z którego wynika dana wierzytelność, oraz przekazywaniu tych informacji Funduszom oraz dłużnikom (o ile taki obowiązek wobec dłużników wynika ze stosunku prawnego, z którego wynika dana wierzytelność);
j) prowadzeniu w imieniu i na rzecz Funduszów rozliczeń finansowych związanych z zabezpieczaniem i realizacją praw wynikających z wierzytelności, w tym w szczególności rejestrowanie wpłat i ewidencjonowanie wszelkich korzyści oraz pokrywanych kosztów i wydatków związanych z zarządzaniem portfelem wierzytelności;
k) realizacji praw z wierzytelności w celu zaspokojenia roszczeń Funduszów poprzez restrukturyzację.
Za świadczoną usługę otrzymują Państwo od A. wynagrodzenie. Stanowi ono określony w Umowach o zarządzanie procent od kwot uzyskanych od dłużników w danym okresie rozliczeniowym z tytułu realizacji praw wynikających z wierzytelności oraz wartość kosztów poniesionych przez Państwa.
Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy usługa wykonywana przez Państwa na podstawie zawartych z A. Umów o zarządzanie, korzysta ze zwolnienia od VAT.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy,
zwalnia się od podatku usługi zarządzania:
a)funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
b)portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.
Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy,
zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
a) czynności ściągania długów, w tym factoringu;
b) usług doradztwa;
c) usług w zakresie leasingu.
Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,
podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:
1)jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
2)złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.
Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu,
podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.
Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku - w tym m.in. właśnie usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.
Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.
Zwolnienie o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:
1)przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania, oraz
2)podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich części.
Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym,
Państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.
W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje.
TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.
W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).
Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:
Działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.
Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:
- zarządzanie inwestycjami,
- administracja:
a) obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
b) zapytania klientów;
c) wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
d) monitorowanie przestrzegania uregulowań;
e) prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
f) wypłata zysków;
g) emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
h) rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
i) prowadzenie ksiąg,
- wprowadzanie do obrotu.
Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.
Biorąc powyższe pod uwagę, uznać należy, że Usługi wykonywane przez Państwa mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane Usługi zawierają się w ww. załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. Usług.
Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.
Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 681 ze zm.; t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1034) - dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.
Zgodnie z art. 1 u.f.i.:
Ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności przez fundusze zagraniczne i spółki zarządzające.
W myśl art. 38 ust. 1 u.f.i.:
Towarzystwem funduszy inwestycyjnych może być wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez towarzystwo).
Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:
Siedziba zarządu towarzystwa powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Natomiast art. 5 u.f.i. stanowi, że:
Siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem.
Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:
Przez „fundusz zagraniczny” rozumie się fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.
Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 7 u.f.i.:
Pod pojęciem „państwa członkowskiego” należy rozumieć państwo inne niż Rzeczpospolita Polska, które jest członkiem Unii Europejskiej.
U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.
Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:
Ilekroć w ustawie jest mowa o unijnym AFI - rozumie się przez to alternatywny fundusz inwestycyjny, który został zarejestrowany jako alternatywny fundusz inwestycyjny przez właściwy organ w państwie członkowskim lub uzyskał zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności jako alternatywny fundusz inwestycyjny, a w przypadku braku wymogu uzyskania zezwolenia lub rejestracji - prowadząc taką działalność, ma siedzibę na terytorium państwa członkowskiego.
Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).
Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.
Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.
Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.
Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:
Ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym – rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.
W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:
Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.
Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:
Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:
1)fundusz inwestycyjny otwarty;
2)alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.
Stosownie do art. 4 ust. 1 u.f.i.:
Towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi.
W myśl art. 4 ust. 1c u.f.i.
Zarządzanie specjalistycznym funduszem inwestycyjnym otwartym albo funduszem inwestycyjnym zamkniętym obejmuje co najmniej zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu i ryzykiem.
Według art. 45 ust. 1 u.f.i.:
Przedmiotem działalności towarzystwa jest wyłącznie tworzenie funduszy inwestycyjnych otwartych lub funduszy zagranicznych, zarządzanie nimi, w tym pośrednictwo w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa, reprezentowanie ich wobec osób trzecich oraz zarządzanie zbiorczym portfelem papierów wartościowych.
Na podstawie art. 45 ust. 1a u.f.i.:
Za zezwoleniem Komisji towarzystwo może rozszerzyć przedmiot działalności o tworzenie specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych i funduszy inwestycyjnych zamkniętych, zarządzanie tymi funduszami, w tym pośrednictwo w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa, a także reprezentowanie ich wobec osób trzecich oraz zarządzanie unijnymi AFI, w tym wprowadzanie ich do obrotu.
Zgodnie z art. 45a ust. 1 u.f.i.:
Z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.
W myśl art. 183 ust. 1 u.f.i.:
Fundusz inwestycyjny zamknięty może być utworzony jako fundusz wierzytelności lokujący aktywa w:
1)wierzytelności, w tym wierzytelności finansowane ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub
2)prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności, wyodrębnionych przez inicjatora przeniesienia ryzyka z wierzytelności lub inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi wszystkich świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami.
Natomiast w myśl art. 183 ust. 2 u.f.i.:
Fundusz wierzytelności może być utworzony jako:
1) standaryzowany fundusz wierzytelności;
2) niestandaryzowany fundusz wierzytelności.
Zgodnie z art. 183 ust. 3 u.f.i:
Fundusz wierzytelności ma obowiązek oraz wyłączne prawo używania w nazwie oznaczenia:
1) „standaryzowany fundusz wierzytelności” - w przypadku funduszu, o którym mowa w ust. 2 pkt 1;
2) „niestandaryzowany fundusz wierzytelności” - w przypadku funduszu, o którym mowa w ust. 2 pkt 2.
Według art. 192 ust. 1 u.f.i.:
Zarządzanie wierzytelnościami, o których mowa w art. 183 ust. 1, w tym zarządzanie pulą wierzytelności, przez podmiot inny niż towarzystwo wymaga uzyskania przez ten podmiot zezwolenia Komisji.
W niniejszej sprawie, podmiotami, na rzecz których świadczą/będą Państwo świadczyć usługi są/będą Niestandaryzowane Sekurytyzacyjne Fundusze Inwestycyjne Zamknięte Wierzytelności, które są alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w rozumienia Ustawy o funduszach inwestycyjnych.
Zarządzanie polega/będzie polegało w szczególności na zabezpieczeniu i realizacji praw Funduszy przysługujących im z wierzytelności, w tym na podejmowaniu przez Państwa czynności prawnych i faktycznych mających na celu nabywanie i zbywanie wierzytelności oraz realizację świadczeń wynikających z wierzytelności, a także pełnej obsłudze administracyjnej portfeli wierzytelności.
Z uwagi na powołane przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych należy stwierdzić, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia przez Państwa usług zostanie spełniona.
Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi wskazane we wniosku, które Państwo świadczą/ będą Państwo świadczyć, mieszczą się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. W konsekwencji będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.
Państwa stanowisko jest zatem prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).
Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935); dalej jako „PPSA”.
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right