Odpowiedzialność porządkowa i materialna pracowników

Choć stosunek pracy jest dwustronnym stosunkiem prawnym, zawieranym przez pracodawcę i pracownika dobrowolnie, to jednak jest on oparty na kierownictwie i podporządkowaniu, co automatycznie czyni pracodawcę silniejszą stroną. Aby zrównoważyć tę przewagę, w obowiązujących przepisach zamieszczono wiele regulacji, które chronią prawa pracowników i zobowiązują pracodawców do przestrzegania w zatrudnieniu określonych reguł. Jednak w stosunkach pracy wcale nie tak rzadkie jest również nadużywanie praw pracodawców. Na tę okoliczność ustawodawca stworzył instrumenty prawne, które pozwalają na ochronę praw silniejszej strony stosunku pracy – są to reguły odpowiedzialności porządkowej pracowników.

1. Stosunek pracy jest oparty na kierownictwie i podporządkowaniu pracownika pracodawcy.

2. Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować karę upomnienia, karę nagany.

3. Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bhp lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości albo w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu, lub spożywanie alkoholu, lub zażywanie środka działającego podobnie do alkoholu w czasie pracy – pracodawca może również stosować karę pieniężną.

4. Przepisy nie przewidują obowiązku stopniowania kar.

5. Konieczną przesłanką odpowiedzialności porządkowej pracownika jest wina.

6. Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty, po dokonaniu potrąceń.

7. Wpływy z kar pieniężnych pracodawca ma obowiązek przekazać na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.