Ochrona sygnalistów - kiedy wdrożyć procedurę zgłoszeń wewnętrznych w firmie

Przedsiębiorca, który zostanie objęty przepisami ustawy o ochronie sygnalistów, będzie musiał stworzyć wewnętrzną procedurę dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i określić zasady ich przyjmowania w firmie. Nowe przepisy wejdą w życie 25 września 2024 roku, dlatego też pojawiają się wątpliwości czy taką procedurę można wprowadzić w firmie przed wejściem w życie ustawy. Jakie stanowisku w tej sprawie zajął resort pracy?

Pracodawcy będą musieli wdrożyć nowe procedury związane z ochroną sygnalistów >>>

Ustawa o ochronie sygnalistów – nowe obowiązki dla pracodawców >>>

Kto musi wdrożyć procedurę w zakresie ochrony sygnalistów

Nowe przepisy ustawy o ochronie sygnalistów będą musieli stosować pracodawcy, zarówno z sektora prywatnego, jaki i sektora publicznego. Ustawa określa próg zatrudnienia - 50 osób wykonujących lub świadczących pracę – po przekroczeniu którego pracodawca ma obowiązek ustanowienia wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych.

Zgodnie z przepisami przy ustalaniu tej liczby należy uwzględnić osoby wykonywujące pracę na umowę o pracę w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia (art. 23 ust. 2 ustawy o sygnalistach).

Przedsiębiorca, dokonując weryfikacji przekroczenia powyższego progu będzie uwzględniał oprócz pracowników, także osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowa agencyjnej), czy samozatrudnionych.

Próg ten nie ma zastosowania do podmiotu prawnego wykonującego działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska.

Procedura dokonywania zgłoszeń wewnętrznych w firmie

Pracodawca, który zostanie objęty ustawą o ochronie sygnalistów, będzie musiał stworzyć wewnętrzną procedurę dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych w związku z tym zgłoszeniem.

Procedurę taką trzeba będzie ustalać w drodze konsultacji z:

• zakładową organizacją związkową albo zakładowymi organizacjami związkowymi, jeżeli u pracodawcy działa więcej niż jedna zakładowa organizacja związkowa, albo

• przedstawicielami osób świadczących pracę na rzecz pracodawcy, wyłonionymi w trybie przyjętym w zakładzie pracy, jeżeli nie działa w nim zakładowa organizacja związkowa.

Wskazane konsultacje powinny trwać nie krócej niż 5 dni i nie dłużej niż 10 dni od dnia przedstawienia przez pracodawcę projektu procedury zgłoszeń wewnętrznych.

Kiedy wdrożyć procedurę - stanowisko resortu pracy

Przepisy ustawy o ochronie sygnalistów wejdą w życie 25 września 2024 roku - po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących zgłoszeń zewnętrznych, dla których przewidziano termin 6 miesięczny.

W związku z czym pojawiają się wątpliwości czy procedurę zgłoszeń wewnętrznych można wprowadzić w firmie przed wejściem w życie ustawy. Jakie stanowisku w tej sprawie zajął resort pracy?

Ministerstwo zwraca uwagę, że 3 miesięczny okres vacatio legis między publikacją ustawy a jej wejściem w życie to czas, kiedy podmioty obowiązane do wdrożenia ustawy o ochronie sygnalistów mogą już podjąć działania zmierzające do wprowadzenia procedury zgłoszeń wewnętrznych.

Opracowanie: Katarzyna Bogucka