Interpretacja indywidualna z dnia 5 lipca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.268.2024.2.AAR

Opodatkowanie sprzedaży udziałów w spółce oraz zwolnienie od podatku tej transakcji na podst. art. 43 ust. 1 pkt 40a, oraz obowiązek udokumentowania tej transakcji fakturą.

Interpretacja indywidualna

- stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

• nieprawidłowe, w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT planowanej sprzedaży udziałów,
• prawidłowe, w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku do planowanej sprzedaży udziałów w Spółce,
• nieprawidłowe, w zakresie obowiązku udokumentowania fakturą planowanej sprzedaży udziałów.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 kwietnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania planowanej sprzedaży udziałów w Spółce, możliwości korzystania ze zwolnienia od podatku VAT tej transakcji oraz obowiązku udokumentowania jej fakturą.  Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 1 lipca 2024 r. (wpływ 1 lipca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest osobą fizyczną posiadającą status polskiego rezydenta podatkowego. Podlega on w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, niezależnie od miejsca ich osiągania.

Wnioskodawca i jego małżonka są udziałowcami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej „Spółka”). Wnioskodawca pełni w Spółce, od momentu jej powstania, funkcję Prezesa Zarządu Spółki. Spółka nie posiada rady nadzorczej, ma siedzibę i zarząd na terytorium RP. Wnioskodawca jako udziałowiec ma uprawnienie m.in. do uzyskiwania dywidendy.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT, a działalność gospodarczą prowadzi od kilkudziesięciu lat. W ramach tej działalności prowadził on produkcję i sprzedaż, a następnie postanowił tę działalność przenieść do założonej przez niego Spółki. Część posiadanych w działalności ruchomości i nieruchomości, z uwagi na brak zgody małżonki Wnioskodawcy, pozostawały poza Spółką i były Spółce wynajmowane przez Wnioskodawcę. W ostatnich latach, już po powstaniu Spółki, działalność gospodarcza Wnioskodawcy polegała głównie na wynajmie Spółce nieruchomości i ruchomości za wynagrodzeniem. Usługi świadczone Spółce przez Wnioskodawcę obejmowały również usługi licencyjne dotyczące np. wartości niematerialnych i prawnych posiadanych przez Wnioskodawcę, czy też inne poboczne usługi, np. informatyczne, w związku z posiadanymi przez Wnioskodawcę „zasobami”.

W okresie od powstania Spółki świadczyła ona Wnioskodawcy usługi niezbędne do prowadzenia przez niego działalności gospodarczej, jak np. najem części nieruchomości.

Całość majątku Wnioskodawcy i jego małżonki była (przed powstaniem Spółki) i jest nadal objęta małżeńską wspólnością majątkową (udział 1/1).

Założenie Spółki i przeniesienie do niej działalności Wnioskodawcy miało na celu zabezpieczenie ciągłości działalności gospodarczej na wypadek choroby lub śmierci. Założenie Spółki nastąpiło przed wejściem w życie ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw.

Ponadto należy zauważyć, że Wnioskodawca od kilku lat zamierza zakończyć działalność gospodarczą oraz zbyć udziały w Spółce. W celu realizacji tego przedsięwzięcia, Wnioskodawca wraz z małżonką postanowili dokonać zmian organizacyjnych (konsolidacji Spółki wraz z Przedsiębiorstwem) i podjąć działania w celu znalezienia nabywcy udziałów w Spółce.

„Przeniesienie działalności gospodarczej” Wnioskodawcy (majątku Wnioskodawcy i jego żony) do Spółki, umożliwi w przyszłości zawarcie umowy zbycia udziałów na rzecz zainteresowanego inwestora, bez konieczności odrębnego zbywania udziałów oraz Przedsiębiorstwa. W ocenie Wnioskodawcy, nie było możliwe (celowe) połączenie Spółki i Przedsiębiorstwa w inny sposób niż poprzez przeniesienie Przedsiębiorstwa do Spółki, a zbycie Spółki będzie możliwe poprzez zbycie jej udziałów.

W celu realizacji tego zamierzenia w 2023 r. do Spółki został wniesiony zespół składników materialnych i niematerialnych, przeznaczonych do realizacji określonej działalności gospodarczej, składający się przede wszystkim z nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych, ruchomości, obejmujących maszyny i narzędzia, znaków, praw do oprogramowania, wierzytelności, umów związanych z przedsiębiorstwem zbywcy (zwany Przedsiębiorstwem).

W wyniku tych czynności Wnioskodawca objął i posiada udziały w Spółce w ilości ok. 90%, dodatkowo nowym udziałowcem w Spółce została małżonka Wnioskodawcy w ilości ok. 10% udziałów w Spółce.

W związku z wniesieniem aportu w postaci Przedsiębiorstwa, Wnioskodawca nie zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej (po zbyciu Przedsiębiorstwa w działalności zbywcy pozostały m.in. dwa samochody osobowe - używane przez Wnioskodawcę, które nie były przedmiotem wynajmu, umowy związane z tymi samochodami (np. ubezpieczenia) czy oprogramowanie, które Spółka już posiadała, a które Wnioskodawcy jest niezbędne do rozliczenia się m.in. z podatku dochodowego za 2023 rok). Ze względów bilansowych wartość udziałów przypadających Wnioskodawcy oraz jego małżonce została zaksięgowana w księgach rachunkowych działalności gospodarczej prowadzonej przez Wnioskodawcę (udziały te zostały nabyte w zamian za aport Przedsiębiorstwa prowadzonego przez Wnioskodawcę). Po zbyciu udziałów przez Wnioskodawcę i jego małżonkę wartość ta zostanie wyksięgowana.

Wycena wartości wkładu w postaci Przedsiębiorstwa została dokonana przez rzeczoznawcę majątkowego, wpisanego na listę biegłych sądowych. Wartość ta odpowiada wartości nominalnej udziałów wydanych Wnioskodawcy i jego małżonce, a także jest wyższa niż wartość składników Przedsiębiorstwa wynikająca z ksiąg rachunkowych Wnioskodawcy.

Spółka przyjęła dla celów podatkowych nabyte składniki majątku wchodzące w skład Przedsiębiorstwa w wartości wynikającej z ksiąg działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Przyjęta dla celów podatkowych wartość składników Przedsiębiorstwa na dzień wniesienia ich do Spółki była o ok. połowę niższa niż przyjęta na podstawie wyceny rzeczoznawcy majątkowego wartość Przedsiębiorstwa (równa wartości wydanych udziałów).

Na moment wniesienia wkładu do Spółki Wnioskodawca nie rozpoznał przychodu z uwagi na zastosowanie zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt. 109 ustawy o PIT, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są przychody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 9, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 23 - jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część i spółka lub spółdzielnia otrzymująca wkład przyjęła dla celów podatkowych składniki majątku wchodzące w skład tego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w wartości wynikającej z ksiąg podatkowych podmiotu wnoszącego ten wkład.

Przed 2023 rokiem Wnioskodawca był jedynym udziałowcem Spółki. Udziały w tej Spółce nabył:

1) częściowo w zamian za wkład pieniężny (dwukrotnie); wartość nominalna wydanych udziałów była równa wartości wniesionego wkładu; nie rozpoznawano przychodu/dochodu podatkowego w związku z obejmowaniem udziałów za wkłady pieniężne;

2) częściowo w zamian za wkład niepieniężny (jednorazowo) w postaci nieruchomości/użytkowania wieczystego wykorzystywanego przez Wnioskodawcę w jego działalności gospodarczej; wartość wkładu odpowiadała wartości rynkowej określonej przez rzeczoznawcę majątkowego, przy czym wartość wydanych za ten wkład udziałów odpowiadała wartości netto nieruchomości (bez podatku od towarów i usług); objęcie udziałów w zamian za nieruchomości/użytkowania wieczyste rozliczono jako transakcję opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych (u Wnioskodawcy).

Wszystkie udziały w Spółce mają równą wartość nominalną i są niepodzielne.

Wnioskodawca planuje dokonać sprzedaży posiadanych przez niego udziałów w Spółce. Zbycie udziałów przez Wnioskodawcę i jego małżonkę powinno nastąpić w tym samym czasie na rzecz jednego nabywcy. Sprzedaż udziałów w Spółce przez Wnioskodawcę i jego małżonkę nastąpi na podstawie jednej umowy albo dwóch lub więcej umów. Wnioskodawca przewiduje, że tą umowę lub umowy poprzedzi umowa przedwstępna. Z uwagi na to, że udziały w Spółce posiadane przez Wnioskodawcę oraz udziały w Spółce posiadane przez współmałżonkę Wnioskodawcy stanowią majątek objęty małżeńską wspólnością majątkową, stąd w umowach dotyczących odpłatnego zbycia udziałów w Spółce Wnioskodawca i jego małżonka będą zbywali te udziały wspólnie albo każdy z nich z osobna za zgodą drugiego małżonka.

Zarówno w momencie objęcia udziałów, jak również w momencie ewentualnej sprzedaży udziałów, przedmiotem faktycznie prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej nie jest i nie będzie działalność maklerska, ani działalność brokerska. Podobnie posiadanie udziałów i akcji w ww. Spółce nie było bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej. Wnioskodawca nie prowadził działalności gospodarczej, w ramach której zajmował się obrotem udziałami oraz nie prowadził działalności w zakresie zarządzania udziałami.

Planowana sprzedaż ma charakter jednostkowy - Wnioskodawca nie zajmuje się zawodowo nabywaniem, a następnie sprzedażą udziałów w spółkach.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

W odpowiedzi na pytanie o to, czy wykonywane przez Wnioskodawcę czynności obejmują usługi, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług (czynności ściągania długów w tym factoringu, usługi doradztwa, usługi w zakresie leasingu), Wnioskodawca wskazał, że wykonywane przez Wnioskodawcę czynności nie obejmują takich usług.

Przedmiotem świadczonych przez Wnioskodawcę usług nie jest przechowywanie udziałów i zarządzanie nimi.

Udziały, o których mowa we wniosku są udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, stąd nie odzwierciedlają one:

a)tytułu prawnego do towarów;

b)tytułu własności nieruchomości;

c)praw rzeczowych dających ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

d)udziałów i innych tytułów prawnych dających ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo;

e)praw majątkowych, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Obecnie Wnioskodawca nie dokonuje na rzecz Spółki, w której posiada udziały, czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, w szczególności nie świadczy na rzecz Spółki usług administracyjnych, rachunkowych, informatycznych, finansowych, handlowych lub technicznych. Poprzednio na rzecz Spółki (przed wniesieniem w grudniu 2023 r. przez Wnioskodawcę do Spółki) świadczył on na rzecz Spółki usługi biurowe (obsługa sekretariatu i poczty) oraz informatyczne (wynikało to przede wszystkim z faktu współdzielenia infrastruktury lokalowej i informatycznej). Natomiast przed 2020 r., Wnioskodawca świadczył też usługi m.in. w zakresie rachunkowości czy obsługi sprzedaży, a także udzielił Spółce pożyczki (do 2022 r.) - nie prowadził w tym zakresie działalności gospodarczej (środki pochodziły z prywatnego rachunku bankowego) - a od 2022 r. do teraz, wniósł do Spółki dopłaty.

Wnioskodawca uczestniczy w zarządzaniu Spółką, w której posiada ok. 90% udziałów - jest Prezesem Zarządu Spółki.

Wnioskodawca sprawuje kontrolę nad Spółką - jest jej większościowym udziałowcem.

Wnioskodawca nie ma wpływu na ceny towarów i usług w Spółce, w której posiada udziały. Wnioskodawca jako Prezes Zarządu wpływa na politykę cenową, natomiast ceny ustalane są/były przez inne osoby.

Wnioskodawca jest większościowym udziałowcem Spółki (posiada ok. 90% udziałów i 90% głosów na zgromadzeniu wspólników Spółki). Zasiada on w zarządzie Spółki. Natomiast jak wskazano we wniosku, małżonka Wnioskodawcy posiada pozostałe udziały w Spółce. Wnioskodawca we wcześniejszych okresach świadczył usługi na rzecz Spółki (do czasu przeniesienia swojego przedsiębiorstwa na rzecz Spółki). Funkcje zarządcze w Spółce przejdą na osobę, która przez zgromadzenie wspólników Spółki zostanie wyznaczona do pełnienia funkcji prezesa/członka zarządu Spółki; zbycie udziałów ma na celu przeniesienie udziałów w Spółce na inwestora, a na inwestora przejdą jedynie te prawa, które przysługują udziałowcowi, a określone w Kodeksie spółek handlowych i akcie założycielskim Spółki, tym samym nie dojdzie bezpośrednio do przekazania na rzecz nabywcy części/lub całości funkcji zarządczych.

Wnioskodawca nie posiada udziałów w innych spółkach.

Wnioskodawca nie zamierza prowadzić działalności w zakresie nabywania i zbywania udziałów. Natomiast po dokonaniu zbycia udziałów w Spółce Wnioskodawca rozważa możliwość nabycia papierów wartościowych (np. akcji) na rynku regulowanym (np. GPW), celem zabezpieczenia wartości otrzymanego wynagrodzenia.

Pytania

1. Czy planowana sprzedaż udziałów przez Wnioskodawcę podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

2. Alternatywnie, w przypadku błędnego stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1, tj. jeżeli planowana sprzedaż udziałów będzie opodatkowana podatkiem od towarów, to czy transakcja ta będzie zwolniona z opodatkowania, a Wnioskodawca ma obowiązek udokumentować tę transakcję wystawioną przez siebie fakturą?

Pana stanowisko w sprawie

1. Zdaniem Wnioskodawcy, w opisanym stanie faktycznym, sprzedaż udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

2. Alternatywnie, w przypadku błędnego stanowiska Wnioskodawcy w pytaniu nr 1, tj. jeżeli planowana sprzedaż będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, wówczas zdaniem Wnioskodawcy sprzedaż udziałów w Spółce korzystać będzie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a lit. a ustawy o podatku od towarów i usług.

Ad 1.

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), dalej jako ustawa o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Należy zaznaczyć, iż czynności są opodatkowane podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy wykonywane są przez podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, działającego w takim charakterze w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Nie każda czynność dokonana przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Kluczowe jest to, czy dany podmiot dokonując określonej czynności, np. sprzedaży udziałów, występuje jako podatnik podatku od towarów i usług. Ponadto, nawet podmiot mający status podatnika, nie będzie automatycznie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT w stosunku do każdej aktywności, którą wykonuje. Status bycia podatnikiem podatku VAT nie powoduje bowiem automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem, za działalność rodzącą obowiązki w podatku VAT, należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Podkreślenia wymaga, że warunkiem koniecznym do opodatkowania danej transakcji podatkiem VAT nie jest sam fakt bycia podatnikiem, lecz występowanie w roli podatnika w odniesieniu do konkretnej transakcji wchodzącej w zakres działalności gospodarczej danego podmiotu. Poniżej Wnioskodawca prezentuje stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego w tym zakresie:

„Przepisy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) powinny być rozumiane w ten sposób, że warunkiem sine qua non uznania, iż dany podmiot działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik lub jako osoba wykonująca wolny zawód.

Ani formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, ani okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości, nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, że w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.” - Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29 października 2007 r., sygn. akt: I FPS 3/07.

Czynności związane ze zwykłym wykonywaniem praw własności nie mogą być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i sprzedaży akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej m.in. w sprawach C-142/99, C-102/00, C-77/01 i C-16/00. Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem. Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Należy zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/sprzedaży akcji czy udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy.

Z kolei w wyroku w sprawie C-16/00 Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (zob. także orzeczenie TSUE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Z okoliczności opisanych w niniejszym wniosku wynika, że Wnioskodawca, będący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, od kilkudziesięciu lat prowadzi działalność gospodarczą. W związku z tym, że miał obawy związane z możliwością choroby lub śmierci założył Spółkę, do której został wniesiony majątek w postaci nieruchomości i pieniędzy, a także do Spółki została przeniesiona działalność produkcyjna. Z uwagi na to, że nie wszystkie ruchomości i ruchomości zostały wniesione do Spółki, Wnioskodawca świadczył na rzecz Spółki usługi, w ostatni latach były to głównie usługi dot. wynajmu nieruchomości i ruchomości.

W 2023 r. Wnioskodawca wraz z małżonką Wnioskodawcy podjęli decyzję o przeniesieniu całej działalności gospodarczej prowadzonej w ramach działalności Wnioskodawcy do Spółki, a jednocześnie postanowili poszukiwać nabywcy udziałów w Spółce. Podejmowane działania służyły więc zarządzaniu majątkiem w celu ochrony na wypadek choroby lub śmierci Wnioskodawcy, a następnie w celu wyzbycia się tych działalności. Struktura w postaci działalności gospodarczej Wnioskodawcy miała komplementarny charakter względem Spółki. Działalność ta miała więc na celu zarządzanie własnym majątkiem.

Ponadto, sprzedaż udziałów nie jest prowadzona w ramach wykonywanej przez Wnioskodawcę działalności maklerskiej lub brokerskiej. Nie jest również bezpośrednim, stałym i koniecznym warunkiem rozszerzenia działalności gospodarczej posiadacza.

Zdaniem Wnioskodawcy wynika z tego, że dokonując planowanej sprzedaży, nie wystąpi on w charakterze podatnika VAT, a co za tym idzie planowana sprzedaż udziałów nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Podobne wnioski płyną z indywidualnych interpretacji prawa podatkowego wydawanych na gruncie analizy przytoczonych przepisów, przykładowo:

„Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - według ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższego wynika, że nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika, będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.” - Pismo z 3 grudnia 2015 r., wydane przez: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, ITPP1/443-1132/14/KM.

„Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma na tyle uniwersalny charakter, że pozwala na objęcie pojęciem „podatnika” te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Dlatego też, że nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika, będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.” - Pismo z 27 grudnia 2023 r., wydane przez: Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB3-1.4012.683.2023.8.IO.

Ad 2.

Alternatywnie jednak, w przypadku błędnego stanowiska Wnioskodawcy w pytaniu nr 1, tj. jeżeli Wnioskodawca zostałaby uznany za podatnika podatku VAT przy planowanej transakcji, wówczas kluczowe będzie określenie czy transakcja podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże zgodnie z art. 146ef ust. 1 ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2024 r. do końca roku, w którym suma wydatków wymienionych w art. 40 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. poz. 2305 oraz z 2023 r. poz. 347 i 641) określonych na ten rok w ustawie budżetowej, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 lipca tego roku, oraz planie finansowym Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych przedłożonym zgodnie z art. 42 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny albo projekcie tego planu przedstawionym do zatwierdzenia Ministrowi Obrony Narodowej zgodnie z art. 42 ust. 2 i 3 tej ustawy, jeżeli plan ten nie został przedłożony zgodnie z art. 42 ust. 4 tej ustawy, po wyłączeniu planowanych przepływów finansowych w ramach tej sumy wydatków, jest wyższa niż 3% wartości produktu krajowego brutto określonego zgodnie z art. 40 ust. 2 tej ustawy:

1)stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2, art. 110 i art. 138i ust. 4, wynosi 23%;

2)stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 2, art. 120 ust. 2 i 3 oraz tytule załącznika nr 3 do ustawy, wynosi 8%;

3)stawka zryczałtowanego zwrotu podatku, o której mowa w art. 115 ust. 2, wynosi 7%;

4)stawka ryczałtu, o której mowa w art. 114 ust. 1, wynosi 4%.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział jednak opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ww. ustawy.

Zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

a) spółkach,

b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

- z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Ponadto, stosownie do art. 43 ust. 15 ww. ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2. usług doradztwa;

3. usług w zakresie leasingu.

Zgodnie z art. 43 ust. 16 ustawy o VAT, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1) tytuł prawny do towarów;

2) tytuł własności nieruchomości;

3) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

4) udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

5) prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Biorąc pod uwagę opisane zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, należy stwierdzić, że w sytuacji, gdyby Wnioskodawca został uznany za podatnika podatku od towarów i usług, wówczas planowana sprzedaż będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jednakże z uwagi na treść przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40a lit. a ustawy, sprzedaż ta korzystać będzie ze zwolnienia od tego podatku.

Jeżeli zbycie udziałów przez Wnioskodawcę podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ale będzie z niego zwolnione, natomiast jego małżonka nie będzie występować jako podatnik w tej transakcji, wówczas na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek wystawienia faktury dokumentującej zbycie udziałów, w części w jakiej udziały mu przysługują.

Sprzedaż udziałów jego małżonki jako czynność niepodlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT, powinna zostać udokumentowana wówczas odrębnym dokumentem.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest:

• nieprawidłowe, w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT planowanej sprzedaży udziałów,
• prawidłowe, w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku do planowanej sprzedaży udziałów w Spółce,
• nieprawidłowe, w zakresie obowiązku udokumentowania fakturą planowanej sprzedaży udziałów.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Dlatego też, nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem, za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

A więc w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samej sprzedaży udziałów bądź akcji nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z czym nie podlega opodatkowaniu.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu własnych akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyrokach w sprawach C-60/90 i C-155/94 oraz w sprawie C-80/95 TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady, powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Należy zatem zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/ sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób ciągły.

Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, w określonych okolicznościach, a mianowicie gdy:

• posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,
• sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,
• posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności. Podkreślić należy, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C‑142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.

Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 (2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.

W orzeczeniu TSUE z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations, Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką - WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r., sygn. akt I SA/Op 176/10, stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Jak wynika z opisu sprawy, jest Pan osobą fizyczną oraz czynnym podatnikiem VAT, a działalność gospodarczą prowadzi Pan od kilkudziesięciu lat.

Jest Pan udziałowcem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (Spółka). Pełni Pan w Spółce, od momentu jej powstania, funkcję Prezesa Zarządu Spółki. Spółka nie posiada rady nadzorczej, ma siedzibę i zarząd na terytorium RP. Jako udziałowiec ma Pan uprawnienie m.in. do uzyskiwania dywidendy.

Uczestniczy Pan w zarządzaniu Spółką, w której posiada ok. 90% udziałów - jest Pan Prezesem Zarządu Spółki. Sprawuje Pan kontrolę nad Spółką - jest Pan jej większościowym udziałowcem.  Nie ma Pan ma wpływu na ceny towarów i usług w Spółce, w której posiada udziały. Jako Prezes Zarządu wpływa Pan na politykę cenową, natomiast ceny ustalane są/były przez inne osoby.

W ramach działalności gospodarczej prowadził Pan produkcję i sprzedaż, a następnie postanowił Pan tę działalność przenieść do założonej przez Pana Spółki. Część posiadanych w działalności ruchomości i nieruchomości, z uwagi na brak zgody Pana małżonki, pozostawały poza Spółką i były Spółce wynajmowane przez Pana. W ostatnich latach, już po powstaniu Spółki, Pana działalność gospodarcza polegała głównie na wynajmie Spółce nieruchomości i ruchomości za wynagrodzeniem. Usługi świadczone Spółce przez Pana obejmowały również usługi licencyjne dotyczące np. wartości niematerialnych i prawnych posiadanych przez Pana, czy też inne poboczne usługi, np. informatyczne, w związku z posiadanymi przez Pana „zasobami”.

Całość Pana majątku i Pana małżonki była (przed powstaniem Spółki) i jest nadal objęta małżeńską wspólnością majątkową (udział 1/1).

Założenie Spółki i przeniesienie do niej Pana działalności miało na celu zabezpieczenie ciągłości działalności gospodarczej na wypadek choroby lub śmierci.

Zamierza Pan zakończyć działalność gospodarczą oraz zbyć udziały w Spółce. W celu realizacji tego przedsięwzięcia wraz z małżonką postanowił Pan dokonać zmian organizacyjnych (konsolidacji Spółki wraz z Przedsiębiorstwem) i podjąć działania w celu znalezienia nabywcy udziałów w Spółce.

„Przeniesienie działalności gospodarczej” Pana (majątku Pana i Pana żony) do Spółki umożliwi w przyszłości zawarcie umowy zbycia udziałów na rzecz zainteresowanego inwestora, bez konieczności odrębnego zbywania udziałów oraz Przedsiębiorstwa. W Pana ocenie nie było możliwe (celowe) połączenie Spółki i Przedsiębiorstwa w inny sposób niż poprzez przeniesienie Przedsiębiorstwa do Spółki, a zbycie Spółki będzie możliwe poprzez zbycie jej udziałów.

W celu realizacji tego zamierzenia w 2023 r. do Spółki został wniesiony zespół składników materialnych i niematerialnych, przeznaczonych do realizacji określonej działalności gospodarczej, składający się przede wszystkim z nieruchomości zabudowanych i niezabudowanych, ruchomości, obejmujących maszyny i narzędzia, znaków, praw do oprogramowania, wierzytelności, umów związanych z Przedsiębiorstwem.

W wyniku tych czynności objął Pan i posiada udziały w Spółce w ilości ok. 90%, dodatkowo nowym udziałowcem w Spółce została Pana małżonka - ok. 10% udziałów w Spółce.

W związku z wniesieniem aportu w postaci Przedsiębiorstwa, nie zaprzestał Pan prowadzenia działalności gospodarczej (po zbyciu Przedsiębiorstwa w Pana działalności pozostały m.in. dwa samochody osobowe – używane przez Pana, które nie były przedmiotem wynajmu, umowy związane z tymi samochodami (np. ubezpieczenia) czy oprogramowanie, które Spółka już posiadała, a które jest niezbędne Panu do rozliczenia się m.in. z podatku dochodowego za 2023 rok. Ze względów bilansowych wartość udziałów przypadających Panu oraz Pana małżonce została zaksięgowana w księgach rachunkowych działalności gospodarczej prowadzonej przez Pana (udziały te zostały nabyte w zamian za aport Przedsiębiorstwa prowadzonego przez Pana). Po zbyciu udziałów przez Pana i Pana małżonkę wartość ta zostanie wyksięgowana.

Wycena wartości wkładu w postaci Przedsiębiorstwa została dokonana przez rzeczoznawcę majątkowego, wpisanego na listę biegłych sądowych. Wartość ta odpowiada wartości nominalnej udziałów wydanych Panu i Pana małżonce, a także jest wyższa niż wartość składników Przedsiębiorstwa wynikająca z Pana ksiąg rachunkowych.

Spółka przyjęła dla celów podatkowych nabyte składniki majątku wchodzące w skład Przedsiębiorstwa w wartości wynikającej z ksiąg Pana działalności gospodarczej. Przyjęta dla celów podatkowych wartość składników Przedsiębiorstwa na dzień wniesienia ich do Spółki była o ok. połowę niższa niż przyjęta na podstawie wyceny rzeczoznawcy majątkowego wartość Przedsiębiorstwa (równa wartości wydanych udziałów).

Przed 2023 rokiem był Pan jedynym udziałowcem Spółki. Udziały w tej Spółce nabył Pan:

1) częściowo w zamian za wkład pieniężny (dwukrotnie); wartość nominalna wydanych udziałów była równa wartości wniesionego wkładu; nie rozpoznawano przychodu/dochodu podatkowego w związku z obejmowaniem udziałów za wkłady pieniężne;

2) częściowo w zamian za wkład niepieniężny (jednorazowo) w postaci nieruchomości/użytkowania wieczystego wykorzystywanego przez Pana w Pana działalności gospodarczej; wartość wkładu odpowiadała wartości rynkowej określonej przez rzeczoznawcę majątkowego, przy czym wartość wydanych za ten wkład udziałów odpowiadała wartości netto nieruchomości (bez podatku od towarów i usług); objęcie udziałów w zamian za nieruchomości/użytkowania wieczyste rozliczono jako transakcję opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych (u Pana).

Wszystkie udziały w Spółce mają równą wartość nominalną i są niepodzielne.

Obecnie nie dokonuje Pan na rzecz Spółki, w której posiada udziały, czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, w szczególności nie świadczy Pan na rzecz Spółki usług administracyjnych, rachunkowych, informatycznych, finansowych, handlowych lub technicznych. Poprzednio na rzecz Spółki (przed wniesieniem w grudniu 2023 r. przez Pana do Spółki) świadczył Pan na rzecz Spółki usługi biurowe (obsługa sekretariatu i poczty) oraz informatyczne (wynikało to przede wszystkim z faktu współdzielenia infrastruktury lokalowej i informatycznej). Natomiast przed 2020 r., świadczył Pan też usługi m.in. w zakresie rachunkowości czy obsługi sprzedaży, a także udzielił Spółce pożyczki (do 2022 r.) - nie prowadził w tym zakresie działalności gospodarczej (środki pochodziły z prywatnego rachunku bankowego) - a od 2022 r. do teraz, wniósł Pan do Spółki dopłaty.

Zarówno w momencie objęcia udziałów, jak również w momencie ewentualnej sprzedaży udziałów, przedmiotem faktycznie prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej nie jest i nie będzie działalność maklerska, ani działalność brokerska. Podobnie posiadanie udziałów i akcji w ww. Spółce nie było bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej. Nie prowadził Pan działalności gospodarczej, w ramach której zajmował się obrotem udziałami oraz nie prowadził działalności w zakresie zarządzania udziałami.

Planowana sprzedaż ma charakter jednostkowy - nie zajmuje się Pan zawodowo nabywaniem, a następnie sprzedażą udziałów w spółkach.

Nie posiada Pan udziałów w innych spółkach.

Nie zamierza Pan prowadzić działalności w zakresie nabywania i zbywania udziałów. Natomiast po dokonaniu zbycia udziałów w Spółce rozważa Pan możliwość nabycia papierów wartościowych (np. akcji) na rynku regulowanym (np. GPW), celem zabezpieczenia wartości otrzymanego wynagrodzenia.

Pana wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia, czy planowana sprzedaż udziałów w Spółce, będzie stanowiła czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Odnosząc się do Pana wątpliwości, należy przytoczyć wyrok z 29 października 2009 r., sygn. C-29/08. Trybunał stwierdził, że czynności samego nabywania, posiadania i sprzedaży akcji nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu szóstej dyrektywy VAT. TSUE rozróżnił jednak sytuację, w której udziałowi finansowemu w innym przedsiębiorstwie towarzyszy pośrednia lub bezpośrednia ingerencja w zarządzanie spółką, w której udział został nabyty, bez uszczerbku dla praw właściciela udziału jako akcjonariusza lub wspólnika, jeżeli taka ingerencja skutkuje dokonywaniem transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT takich jak świadczenie usług administracyjnych, księgowych i informatycznych. Ponadto według Trybunału transakcje dotyczące akcji lub udziałów w spółce objęte są zakresem opodatkowania podatkiem VAT, gdy są one dokonywane w ramach działalności handlowej polegającej na obrocie papierami wartościowymi w celu pośredniej lub bezpośredniej ingerencji w zarządzanie spółkami, w których udział został nabyty albo, gdy transakcje te stanowią bezpośrednią, stałą i niezbędną kontynuację działalności podlegającej opodatkowaniu.

Zestawiając okoliczności sprawy z wnioskami płynącymi z powołanego wyroku TSUE, należy stwierdzić, że ingerował Pan w zarządzanie Spółką, której udziały planuje Pan sprzedać. W ostatnich latach, już po powstaniu Spółki, Pana działalność gospodarcza polegała głównie na wynajmie Spółce nieruchomości i ruchomości za wynagrodzeniem. Poprzednio na rzecz Spółki świadczył Pan usługi biurowe (obsługa sekretariatu i poczty) oraz informatycznej. Przed 2020 r. świadczył Pan też usługi m.in. w zakresie rachunkowości czy obsługi sprzedaży. Pełni Pan w Spółce, od momentu jej powstania, funkcję Prezesa Zarządu Spółki. Uczestniczy Pan w zarządzaniu Spółką, w której posiada ok. 90% udziałów. Sprawuje Pan kontrolę nad Spółką – jest Pan jej większościowym udziałowcem. Jako Prezes Zarządu wpływa Pan na politykę cenową Spółki. Zatem, wbrew Pana twierdzeniu, czynności te wykraczają poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca.

W związku z powyższym, należy uznać, że Pana działania podejmowane na rzecz Spółki wpisują się w definicję prowadzenia działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Pana rola w omawianej sprawie nie ograniczała się do biernego modelu realizacji praw własnościowych. W konsekwencji, planowana transakcja sprzedaży przedmiotowych udziałów będzie stanowiła działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, w której wystąpi Pan w charakterze podatnika w rozumieniu ust. 1 tego artykułu, a tym samym, transakcja ta będzie czynnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług.

Pana stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest nieprawidłowe.

Pana wątpliwości dotyczą również możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla planowanej transakcji sprzedaży udziałów w Spółce oraz obowiązku udokumentowania jej fakturą.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy:

Ponadto, stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy:

Należy również wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług,których przedmiotem są udziały w spółkach, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Z okoliczności sprawy wynika, że przedmiotem świadczonych przez Pana usług nie jest przechowywanie udziałów i zarządzanie nimi. Nie prowadził Pan działalności w zakresie zarządzania udziałami. Nie zajmuje się Pan zawodowo nabywaniem, a następnie sprzedażą udziałów w spółkach ani nie zamierza Pan prowadzić takiej działalności. Ponadto, z wniosku wynika, że w analizowanej sprawie nie mamy do czynienia z wyłączeniem ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 15 i 16 ustawy.

W związku z powyższym, sprzedaż tych udziałów będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy. Przy czym z wniosku nie wynika, że zrezygnuje Pan ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 22 ustawy.

Zatem, Pana stanowisko w zakresie prawa do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy do transakcji zbycia udziałów, jest prawidłowe.

Odnosząc się do kwestii udokumentowania planowanej transakcji sprzedaży udziałów w Spółce, w części, w jakiej Panu przysługują, należy zauważyć, że w świetle art. 106b ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 106b ust. 2 ustawy:

W myśl art. 106b ust. 3 ustawy:

Szczegółowe elementy, które powinna zawierać faktura, określa art. 106e ustawy.

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów - co do zasady - podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika.

Zgodnie z powołanym wyżej art. 106b ust. 2 ustawy, podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury m.in. do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy. Natomiast na mocy art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy, podatnik jest zobowiązany do udokumentowania takiej sprzedaży fakturą tylko na żądanie nabywcy.

Jak rozstrzygnięto powyżej, planowana przez Pana sprzedaż udziałów w Spółce będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jednak na mocy art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy korzystać będzie ze zwolnienia od podatku. W związku z tym, nie ma Pan obowiązku udokumentowania tej czynności fakturą (chyba, że nabywca zażąda wystawienia faktury).

Na podstawie art. 106b ustawy, będzie Pan jednak uprawniony do wystawienia faktury dokumentującej zbycie udziałów, w części w jakiej Panu przysługują, na rzecz nabywcy udziałów w Spółce, który będzie podatnikiem podatku od towarów i usług. Z kolei w przypadku, gdy żądanie nabywcy do wystawienia faktury zostanie zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym zostanie dokonana ta czynność bądźotrzyma Pan całość lub część zapłaty, wówczas będzie Pan zobowiązany do jej wystawienia.

Pana stanowisko jest zatem nieprawidłowe, wskazał Pan bowiem, że będzie na Panu ciążył obowiązek wystawienia faktury dokumentującej zbycie udziałów.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja oparta jest na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (pytań). Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniami nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Należy zauważyć, że w myśl art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Niniejsza interpretacja rozstrzyga kwestie skutków podatkowych związanych ze zbyciem udziałów w Spółce wyłącznie dla Pana, nie rozstrzyga ww. kwestii dla Pana żony.

W tym miejscu wskazuję, że powołanie przez Pana w uzupełnieniu wniosku art. 43 ust. 1 ustawy o VAT w odpowiedzi na pytanie związane z art. 43 ust. 15, uznałem za oczywistą omyłkę pisarską.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).