Nowe zasady zatrudniania obywateli Ukrainy - zmiany od 1 lipca 2024 r.

1 lipca 2024 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Wydłuża ona legalny pobyt obywateli Ukrainy w Polsce do 30 września 2025 roku i wprowadza zmiany w powiadomieniu, które legalizuje ich pracę. O czym powinni pamiętać pracodawcy zatrudniający pracowników z Ukrainy?

Jak zatrudnić obywatela Ukrainy na podstawie karty pobytu od 1 lipca 2024 r. >>>

Zatrudnianie Ukraińców po 1 lipca 2024 r. >>>

Legalizacja pobytu obywateli Ukrainy

Nowelizacja ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw wydłuża prawo do pobytu i pracy w Polsce dla osób objętych tą ustawą do 30 września 2025 r. Ponadto modyfikuje niektóre procedury, którym podlegają przebywający w Polsce obywatele Ukrainy, np. wprowadza zmiany w nadawaniu numeru PESEL, zgłaszaniu powierzenia pracy obywatelowi Ukrainy czy legalizacji pobytu.

Nowe regulacje umożliwiają obywatelom Ukrainy, którzy aktualnie przebywają w Polsce na podstawie tymczasowej ochrony, na wnioskowanie o przekształcenie posiadanych uprawnień pobytowych w zezwolenia na pobyt na podstawie karty pobytu. 

Obywatel Ukrainy, którego pobyt na terytorium Polski uznaje się za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 specustawy ukraińskiej, może zawnioskować o kartę pobytu, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

• w dniu 4 marca 2024 r. posiadał status UKR,
• w dniu złożenia wniosku o wydanie karty pobytu posiada status UKR,
• posiadał nieprzerwany status UKR przynajmniej przez 365 dni.

Obywatele Ukrainy, którzy otrzymają kartę pobytu w specjalnym trybie, uzyskają także dostęp do polskiego rynku pracy, poprzez zwolnienie z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę i bez obowiązku dokonywania powiadomienia PUP o powierzeniu im pracy. Na takich samych zasadach jak obywatele polscy mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.

Zmiany w zatrudnianiu obywateli Ukrainy od 1 lipca 2024 r.

Nowelizacja nie zmieniła nic w kwestii legalnego zatrudnienia obywateli Ukrainy. Nadal mogą oni pracować na podstawie powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy, które pracodawca wysyła do urzędu pracy (korzystając z systemu praca.gov.pl).

Zmienił się jednak termin na wysłanie powiadomienia. Od 1 lipca 2024 r. pracodawca (podmiot powierzający pracę) ma 14 dni, a nie 7 na wypełnienie tego obowiązku.

Od 1 lipca 2024 r. na podstawie nowelizacji specustawy obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Polski (na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej), jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

• przebywa legalnie w Polsce lub jego pobyt na terytorium Polski uznaje się za legalny (obywatel Ukrainy przybył legalnie do Polski w okresie od 24 lutego 2022 r. w związku z działaniami wojennymi i deklaruje zamiar pozostania w tym kraju – w takim przypadku jego pobyt uznaje się za legalny do 30 września 2025 r. (art. 1 pkt 2 lit. a ustawy z 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw),

• podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi, w terminie 7 dni (do 30 czerwca 2024 r. termin ten wynosił 14 dni), od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy, powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi,

• wymiar czasu pracy nie jest niższy niż wskazany w powiadomieniu lub liczba godzin nie jest mniejsza niż wskazana w powiadomieniu,

• otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż określona w powiadomieniu lub ustalonej według stawki określonej w powiadomieniu, proporcjonalnie zwiększonej w przypadku podwyższenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy,

• wynagrodzenie, które otrzymuje obywatel Ukrainy, spełnia wymogi określone w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu – w przypadkach, gdy przepisy te mają zastosowanie.

Kiedy pracodawca ma obowiązek złożyć powiadomienie powtórnie

W nowelizacji sprecyzowano również kiedy pracodawca ma obowiązek złożyć powiadomienie ponownie.

Jeżeli obywatel Ukrainy nie należy do kategorii osób, którzy mogą wykonywać w Polsce pracę bez zezwolenia, pracodawca musi uzyskać dla niego jeden z dokumentów tj. zezwolenie na pracę lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (jeżeli posiada legalną podstawę pobytu) lub zgłosić powiadomienie o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy.

Z obowiązku złożenia powiadomienia jest zwolniony pracodawca jeśli zatrudnia obywatela Ukrainy, który korzysta z dostępu do rynku pracy na podstawie art. 87 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Opracowanie: Katarzyna Bogucka