Interpretacja indywidualna z dnia 14 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.200.2024.2.IG

Uznanie za opodatkowane VAT i ustalenia podstawy opodatkowania w przypadku czynności wykonywanych przez B na rzecz Spółki oraz prawa A do odliczenia podatku naliczonego VAT z faktur wystawianych przez B dla udokumentowania należnego wynagrodzenia z tytułu usług faktoringu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

28 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 28 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania za opodatkowane VAT i ustalenia podstawy opodatkowania w przypadku czynności wykonywanych przez B na rzecz Spółki oraz prawa A do odliczenia podatku naliczonego VAT z faktur wystawianych przez B dla udokumentowania należnego wynagrodzenia z tytułu usług faktoringu. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z 10 czerwca 2024 r. (wpływ 10 czerwca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

• A Sp. z o. o.

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

• B

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A sp. z o.o. [dalej: A lub Spółka] jest osobą prawną, polskim rezydentem podatkowym dla celów podatku dochodowego od osób prawnych [dalej: CIT] i czynnym podatkiem podatku od towarów i usług [dalej: VAT].

A jest oficjalnym dystrybutorem samochodów i części zamiennych marki (…), których sprzedaż do ostatecznych odbiorców jest realizowana poprzez sieć autoryzowanych salonów samochodowych [dalej: Dealerzy]. W prowadzonej działalności Spółka dokonuje sprzedaży pojazdów i części zamiennych na rzecz Dealerów, którzy następnie dystrybuują je do ostatecznych odbiorców bądź wykorzystują - w przypadku części zamiennych - do wykonywania usług serwisowych, przeglądów pojazdów bądź napraw powypadkowych. Sprzedaż na rzecz Dealerów podlega opodatkowaniu VAT według zasad ogólnych i jest każdorazowo dokumentowana przez A za pomocą faktur. W odniesieniu do sprzedaży samochodów Spółka stosuje dodatkowe zabezpieczenia spłaty wierzytelności przez Dealerów, tj. własność pojazdów jest zastrzeżona na rzecz A do czasu otrzymania zapłaty za dany pojazd od Dealera, przy czym w zależności od przeznaczenia pojazdów, terminy płatności przewidziane w umowach zawartych między Spółką a Dealerami mogą być różne, w tym również dość odległe. W związku z tym, w celu niezwłocznego otrzymania zapłaty za dostarczone na rzecz Dealerów pojazdy, Spółka rozważa zawarcie umowy faktoringu [dalej: umowa faktoringu] z podmiotem powiązanym, tj. B. Wskazać przy tym należy, że z uwagi na prowadzoną działalność opodatkowaną VAT (sprzedaż pojazdów, części zamiennych i usług towarzyszących), Spółce przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT.

B [dalej: B] jest oddziałem zagranicznej osoby prawnej, polskim rezydentem podatkowym dla celów CIT i czynnym podatnikiem podatku VAT. B jest podmiotem z Grupy (…) zajmującym się finansowaniem i specjalizującym się w finansowaniu dystrybucji pojazdów.

A i B zamierzają zawrzeć umowę faktoringu, której przedmiotem będzie przelew wierzytelności przysługujących Spółce z tytułu sprzedaży samochodów nowych, samochodów używanych, a także części zamiennych na rzecz Dealerów, przy czym jednocześnie B zawrze stosowne umowy o finansowanie zakupów tych pojazdów i części zamiennych z Dealerami, na podstawie których ustalone zostaną zasady spłaty tych wierzytelności przez Dealerów na rzecz B i stosowne wynagrodzenie B z tytułu odroczonych terminów spłaty.

Wierzytelności będące przedmiotem przelewu przez Spółkę na rzecz B wynikać będą z faktur wystawionych przez Spółkę na rzecz Dealerów z tytułu sprzedaży pojazdów oraz części zamiennych, przy czym każdorazowo wraz z przelewem wierzytelności wynikającej z danej faktury B przejmować będzie ryzyko niewykonania zobowiązania przez Dealera wobec A. Stąd też, jako że w ramach przelewu wierzytelności B przejmować będzie ryzyko braku spłaty tej wierzytelności przez Dealera, przelew obejmować będzie również wszelkie prawa przysługujące Spółce i stanowiące zabezpieczenie należności z tytułu sprzedaży - przykładowo, w przypadku samochodów będzie to zabezpieczenie w postaci zastrzeżenia prawa własności pojazdu do czasu spłaty wierzytelności przez Dealera.

W wyniku przelewu (sprzedaży) wierzytelności na podstawie umowy faktoringu ryzyko niewykonania zobowiązania przez Dealera co do zasady przejmuje B (bez możliwości roszczeń regresowych względem Spółki). Stąd też, B będzie analizować sytuację finansową każdego z Dealerów jako ich wierzyciel, ustalać terminy spłaty wierzytelności z Dealerami, a także prowadzić działania windykacyjne wobec nich, przy czym te działania będzie wykonywać już we własnym imieniu i na własny rachunek na podstawie umów finansowania zawartych przez B z poszczególnymi Dealerami.

Wynagrodzeniem B należnym z tytułu przejęcia wierzytelności od A będzie prowizja [dalej: Prowizja], przy czym cena wierzytelności przelewanych przez Spółkę na rzecz B, odpowiadająca wartości nominalnej tych wierzytelności, przelewana będzie na wydzielony rachunek A bez jakichkolwiek potrąceń. Niezależnie od przelewu ceny wierzytelności, A dokona na rzecz B zapłaty kwoty Prowizji i należnego od niej podatku VAT.

Sama cesja wierzytelności ma następować w dniu zapłaty przez B ceny tych wierzytelności, tj. w pierwszym dniu roboczym następującym po dniu, w którym A przedstawił B fakturę dokumentującą sprzedaż pojazdu bądź części zamiennych na rzecz Dealera. Z kolei otrzymanie przez B należnej Prowizji będzie wynagradzać B za przejęcie ryzyka nieuregulowania zobowiązania przez Dealera wobec A w terminie wskazanym w umowie o dostawę pojazdów (bądź części zamiennych) oraz za działania związane z zarządzaniem tym ryzykiem (analizę standingu finansowego Dealerów). Ryzyko to wygaśnie w momencie dokonania płatności przez Dealera na rzecz wierzyciela, którym stanie się B.

Założeniem umowy faktoringowej jest więc przelew wierzytelności przysługujących Spółce od Dealerów na rzecz B z jednoczesnym przeniesieniem na B stosownych zabezpieczeń tych wierzytelności, zaś koszty finansowania tych wierzytelności - w zakresie wykraczającym ponad standardowy termin płatności - ponosić będą na rzecz finansującego (B) faktyczni dłużnicy, tj. Dealerzy, na podstawie odrębnych umów finansowania zawartych odpowiednio przez B i Dealerów.

Umowa faktoringowa przewiduje również, że obok kosztu Prowizji z tytułu nabycia wierzytelności przez B, Spółka będzie ponosić również koszt odsetek należnych B w okresie od momentu cesji wierzytelności wynikającej z danej faktury do upływu terminu płatności tej faktury bądź do dnia faktycznej zapłaty za tę fakturę przez Dealera, w zależności co nastąpi wcześniej (jeśli w związku z szybkim pozyskaniem klienta na dany samochód Dealer dokona spłaty wierzytelności na rzecz B przed standardowym terminem płatności, koszt odsetek należny będzie do daty otrzymania spłaty wierzytelności przez B). Jest to tzw. okres odroczenia (karencji), w trakcie którego Dealer nie ponosi kosztów wynikających z odroczonego terminu płatności i który jest wyznaczany przez przyjęty pomiędzy Spółką a Dealerem termin płatności wierzytelności wynikającej z danej faktury. Ustalanie tzw. okresów karencji, jak i ponoszenie przez sprzedającego kosztów odsetek naliczanych w tym okresie - mimo iż dłużnikiem jest nabywca towarów (tj. Dealer) - jest powszechną praktyką rynkową, standardowym elementem ogólnych kosztów faktoringu. Na wynagrodzenie faktora składa się bowiem, co do zasady, prowizja bądź dyskonto (przy czym obie te formy pełnią analogiczną rolę) oraz odsetki za okres od wypłaty ceny należnej z tytułu cesji wierzytelności do upływu terminu płatności bądź zapłaty wierzytelności przez dłużnika, a także inne opłaty (np. za dokonanie przez faktora indywidualnej oceny nowego dłużnika).

W związku z powyższym po stronie A oraz B powstały wątpliwości co do zasad opodatkowania VAT usług faktoringu, w tym poszczególnych elementów wynagrodzenia, które należne byłoby na rzecz B z tytułu świadczenia tych usług, tj. Prowizji i wynagrodzenia za okres karencji.

Pytania

1. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym czynności wykonywane przez B na rzecz Spółki podlegać będą opodatkowaniu VAT według zasad ogólnych, przy czym podstawą opodatkowania tych usług będzie pełna kwota należnego na rzecz B wynagrodzenia, tj. zarówno Prowizja jak i odsetki należne B za tzw. okres odroczenia (karencji)?

2. Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym A będzie uprawnione do odliczenia podatku naliczonego VAT z faktur wystawianych przez B dla udokumentowania należnego wynagrodzenia z tytułu usług faktoringu, tj. zarówno od elementu prowizyjnego jak i wynagrodzenia należnego za tzw. okres odroczenia (karencji)?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie

Ad Pytanie nr 1

A oraz B stoją na stanowisku, że czynności wykonywane przez B na rzecz Spółki podlegać będą opodatkowaniu VAT według zasad ogólnych, tj. w szczególności nie znajdą w tym przypadku zastosowania zwolnienia przewidziane w art. 43 ustawy o VAT, przy czym podstawą opodatkowania tych usług będzie pełna kwota należnego na rzecz B wynagrodzenia, tj. zarówno Prowizja jak i odsetki należne B za tzw. okres odroczenia (karencji).

Na gruncie art. 5 ust. 1 pkt 1) ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jednocześnie, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

W art. 43 ust. 1 ustawy o VAT przewidziano szereg zwolnień dla usług o charakterze finansowym, w tym w szczególności:

• w pkt 38) - za zwolnione uznano usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
• w pkt 39) - usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
• w pkt 40) - usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Niemniej, na gruncie art. 43 ust. 1 pkt 15) ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do czynności ściągania długów, w tym factoringu.

Biorąc pod uwagę, że wynagrodzenie B na podstawie umowy faktoringu obejmować będzie różne elementy, w tym również odsetki należne za tzw. okres odroczenia (karencji), istotne są również przepisy ustawy o VAT dotyczące podstawy opodatkowania. Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Odnosząc się do planowanej umowy faktoringu, której integralnym elementem ma być sprzedaż wierzytelności przysługujących A od Dealerów, wskazać należy, iż zagadnienie obrotu wierzytelnościami nie zostało wprost uregulowane w polskim systemie prawnym. Uprawnienie do przenoszenia wierzytelności (swoboda jej przelewu) przez wierzyciela wynika z przepisu art. 509 ustawy z 23 kwietnia 1964 Kodeks cywilny [t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610, dalej: KC], zgodnie z którym wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania, a wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Niemniej, mimo iż głównym założeniem umowy faktoringu ma być nabywanie przez B od A wierzytelności wynikających ze sprzedaży pojazdów i części zamiennych przez Spółkę na rzecz Dealerów, B będzie również przeprowadzać regularny monitoring ryzyka związanego z przejmowanymi wierzytelnościami (analiza standingu Dealerów), przejmować ryzyko niewypłacalności dłużników (Dealerów) i podejmować stosowne działania windykacyjne. Zakres czynności, które w ramach umowy faktoringu podejmowane będą przez B powoduje, że czynności te spełniać będą przesłanki do uznania ich za usługi faktoringu tzw. pełnego, w ramach którego:

• z jednej strony Spółka całkowicie wyzbędzie się przysługujących jej praw do wierzytelności w zamian za należną od B cenę,
• a z drugiej, w zamian za otrzymanie spłaty wierzytelności przed terminem jej zapadalności i przejęcie ryzyk związanych ze spłatą tych wierzytelności przez dłużników - Spółka uiści na rzecz B należne wynagrodzenie, tj. Prowizję i odsetki za okres do upływu terminu płatności faktur bądź do spłaty wierzytelności przez Dealera (jeśli nastąpi ona wcześniej, przed upływem terminu płatności).

Powyższe wskazuje jednoznacznie, że na skutek podejmowanych przez B czynności Spółka uzyska wymierne korzyści w postaci uzyskania wcześniejszej spłaty należnych jej środków, przed umownym terminem ich spłaty (wynikającym z umów z Dealerami), a także wyzbędzie się ryzyka niewypłacalności dłużników. Stąd też, skoro czynności wykonywane przez B kreować będą wymierne korzyści po stronie Spółki, a z drugiej strony za czynności te A wypłaci na rzecz B wynagrodzenie (Prowizja i odsetki) - wypełnione są warunki by czynności B uznać za odpłatne świadczenie usług na terytorium Polski.

Od razu zaznaczyć również należy, że charakteru takiego nie ma dokonywana w ramach powyższej transakcji sprzedaż wierzytelności własnych przez Spółkę, wynikających z dokonanych już uprzednio dostaw pojazdów. Jak bowiem wynika z ugruntowanego orzecznictwa organów podatkowych i sądów administracyjnych: Zbycie wierzytelności nie stanowi zatem świadczenia usługi, gdyż jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu (dostawy towaru lub świadczenia usługi) (wyrok NSA z 4 października 2011 r. sygn. I FSK 537/11). Przykładowo, w interpretacji Dyrektora KIS z 20 sierpnia 2018 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.497.2018.1.RM) organ wskazał, iż: W przypadku sprzedaży wierzytelności własnej (przez pierwszego wierzyciela) nie można zakładać, że czynność ta może być wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Czynność zbycia wierzytelności pozostaje poza zakresem opodatkowania jeżeli cesja (przelew) dotyczyła wierzytelności własnych i była przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawione okoliczności sprawy należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że zbycie wierzytelności własnych w ramach rozliczenia transakcji CDS pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ponownie odwołując się do ugruntowanego orzecznictwa sądowego wskazać należy, że w określonych warunkach w przypadku nabycia wierzytelności, to czynności podejmowane przez nabywcę, jeśli towarzyszy im wynagrodzenie, będą kwalifikowane jako świadczenie usług. Jak bowiem wynika z kluczowego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01 (MK.G-Kraftfabrzeuge-Factory GmbH):

• na gruncie szóstej dyrektywy Rady (77/388/EWG) z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych - Wspólny system podatku od wartości dodanej: jednolita podstawa wymiaru, przedsiębiorstwo nabywające wierzytelności, przejmując ryzyko niewykonania zobowiązania przez dłużników w zamian za prowizję, prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 2 i 4 tej dyrektywy,
• działalność gospodarcza, w ramach której przedsiębiorca nabywa wierzytelności, przejmując na siebie ryzyko niewykonania zobowiązania przez dłużników, co wynagradzane jest w drodze prowizji, stanowi „windykację i faktoring”, w związku z czym czynności te nie są objęte zwolnieniem od VAT.

Podsumowując powyższe, w ocenie A i B nie ulega wątpliwości, że czynności, które wykonywane będą przez B w ramach opisanych transakcji stanowią świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1) oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Jak bowiem wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, zakres czynności B wykonywanych w ramach umowy obejmie nie tylko nabycie wierzytelności, a także analizę statusu dłużników, monitorowanie i ocenę ich standingu finansowego, a także spłatę wierzytelności przysługujących na rzecz A przed umownym terminem spłaty i trwałe uwolnienie A od potencjalnego ryzyka niewypłacalności dłużników.

W kontekście powyższych transakcji należy również wskazać, że faktoring nie został uregulowany w polskim systemie prawnym. Natomiast na gruncie prawa międzynarodowego usługa faktoringu unormowana jest przez konwencję UNIDROIT o faktoringu międzynarodowym z 28 maja 1988 r. (tzw. „konwencja ottawska”), która definiuje umowę faktoringu jako umowę zawartą pomiędzy dwiema stronami (faktorem a faktorantem), zgodnie z którą faktorant przenosi na faktora wierzytelności powstałe w wyniku umowy sprzedaży towarów zawartej pomiędzy nim a jego klientami (dłużnikami). Faktor natomiast wykonuje co najmniej dwie z poniższych usług:

• finansowanie faktoranta,
• prowadzenie rozliczeń związanych z wierzytelnościami,
• inkaso wierzytelności,
• przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużnika.

Odwołanie się do konwencji ottawskiej jest o tyle istotne, że do jej postanowień (pomimo tego, że Polska tej umowy nie ratyfikowała) nawiązują wprost organy podatkowe w zakresie ustalenia charakteru prawnego umowy obrotu wierzytelnościami.

Z postanowień umowy faktoringu wynika, że celem umowy będzie uzyskanie przez Spółkę należnych jej środków finansowych przed umownym terminem spłaty wierzytelności. Niemniej jednocześnie B przejmie na siebie ryzyko niewypłacalności Dealera, który stanie się dłużnikiem B, a także będzie prowadzić inkaso wierzytelności. W ocenie Spółki wskazane okoliczności przesądzają o tym, że usługi świadczone przez B na jej rzecz stanowić będą usługi faktoringu, przy czym będzie to tzw. faktoring pełny (bez regresu, z uwagi na przejęcie przez B ryzyka niewypłacalności dłużnika).

Odnosząc się do zasad opodatkowania usług faktoringu należy wskazać na zakres zwolnień przewidziany w art. 43 ustawy o VAT, w tym w szczególności zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 38-40 ustawy o VAT - kreują one bowiem zasadę zwolnienia od VAT dla usług, których przedmiotem jest pieniądz i czynności udzielania pożyczek i kredytów, a także czynności pośrednictwa w ich udzielaniu. Porównując jednak proces udzielenia pożyczki bądź kredytu ze zdarzeniem przyszłym opisanym we wniosku wskazać należy, że Spółka w ramach umowy faktoringu nie uzyska środków pieniężnych, które - tak jak pożyczka bądź kredyt - miałyby charakter zwrotny. Przedmiotem transakcji, mimo iż będzie ona obejmowała również element finansowania, będą bowiem czynności B uwzględniające przejęcie ryzyka niewypłacalności dłużnika. Istnienie tych elementów wskazuje zaś, że czynności B winny być kwalifikowane jako tzw. usługi faktoringu.

Stąd też, w ocenie Spółki i B, do czynności wykonywanych przez B zastosowanie znajdzie art. 43 ust. 15 pkt 1) ustawy o VAT, na gruncie którego wyłączone wprost ze zwolnienia od VAT są czynności ściągania długów, w tym faktoring. Skutkiem powyższego jest przyjęcie ogólnej zasady, zgodnie z którą usługi faktoringu podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT wg zasad ogólnych (i stawki podstawowej 23%).

Wreszcie, należy odnieść się do faktu, iż na wynagrodzenie B składa się kilka elementów, w tym przede wszystkim Prowizja i odsetki za tzw. okres odroczenia (karencji) - fakt ten nie wpływa jednak, w ocenie Wnioskodawcy, na obowiązek opodatkowania wszystkich tych elementów w sposób jednorodny, właściwy dla usług faktoringu. Usługa świadczona przez B będzie miała charakter kompleksowy, przy czym - z perspektywy Spółki jako nabywcy tych usług - wszystkie elementy świadczenia ze strony B są równie istotne i składają się na jedną, z perspektywy ekonomicznej, całość. Biorąc natomiast pod uwagę, że podstawą opodatkowania VAT na gruncie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługodawca ma otrzymać od usługobiorcy (bądź osoby trzeciej), wszystkie elementy składowe wynagrodzenia należnego B stanowić będą podstawę opodatkowania świadczonych przez B usług faktoringu. Bez znaczenia jest przy tym określenie jednego z tych elementów mianem odsetek za tzw. okres odroczenia (karencji) - o zasadach opodatkowania tego elementu podatkiem VAT nie powinno bowiem decydować nazewnictwo, lecz usługa, z tytułu której wynagrodzenie to jest należne.

W związku z powyższym Spółka i B stoją na stanowisku, że usługi świadczone przez B na rzecz A w wykonaniu umowy faktoringu, podlegać będą opodatkowaniu podatkiem VAT wg zasad ogólnych, w szczególności nie znajdzie do nich zastosowania zwolnienie od VAT. Ponadto, zasada ta znajdzie zastosowanie do całokształtu wynagrodzenia należnego B z tytułu świadczonych usług, tj. zarówno w odniesieniu do Prowizji jak i odsetek należnych za tzw. okres odroczenia (karencji).

Stanowisko to znajduje oparcie również w szeregu interpretacji indywidualnych, przykładowo w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7 sierpnia 2012 r. nr IPPP1/443-528/12-2/EK organ stwierdził, iż: usługi faktoringu świadczone przez Wnioskodawcę, zgodnie z zawartą umową, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według podstawowej stawki podatku w wysokości 23%, gdyż wyłączone są ze zwolnienia z podatku na podstawie wyżej powołanego art. 43 ust. 15 ustawy, a na podstawę opodatkowania złożą się otrzymywane: wynagrodzenie uzyskane w formie odsetek faktoringowych, prowizji faktoringowej oraz opłat za usługi dodatkowe uzyskane przez Wnioskodawcę w ramach zawartej umowy faktoringowej. W konsekwencji powyższego Wnioskodawca winien wystawiać do ww. usługi fakturę VAT ze stawką podstawową, tj. 23%. Identyczne stanowisko znaleźć można w interpretacji Dyrektora KIS z 20 stycznia 2021 roku, nr 0111-KDIB3-1.4012.817.2020.4.WN, interpretacji Dyrektora KIS z 20 września 2021 r. nr 0111-KDIB3-1.4012.423.2021.7.ICZ.

Ponadto należy wskazać interpretacje, w których potwierdzono, że zarówno faktoring pełny/właściwy/prawidłowy jak i niepełny/niewłaściwy/nieprawidłowy (w którym faktora nie obciąża ryzyko niewypłacalności dłużnika faktoranta, gdyż faktorowi przysługuje tzw. prawo do regresu, tj. do zwrotu do faktoranta wierzytelności, co do której windykacja okazała się nieskuteczna), podlegają opodatkowaniu VAT:

• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 maja 2015 r. (nr IPPP3/4512- 331/15-2/MC);
• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 30 kwietnia 2015 r. (nr IPPP1/4512-104/15-2/AS);
• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 23 maja 2013 r. (nr IBPP2/443- 411/13/WN);
• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 26 lipca 2016 r. (nr ILPP2/4512-1- 350/16-2/MW).

Powyższy pogląd jest powszechnie akceptowany także w orzecznictwie sądów administracyjnych, m.in. w:

• wyroku NSA z 29 kwietnia 2014 r. (sygn. I FSK 749/13);
• wyroku WSA w Warszawie z 9 grudnia 2014 r. (sygn. III SA/Wa 519/14);
• wyroku WSA w Gliwicach z 13 maja 2021 r. (sygn. I SA/Gl 455/21).

Analogicznie stanowisko zajmował Dyrektor KIS w odniesieniu do umów tzw. „faktoringu dealerskiego”, które co do zasady odpowiadają celowi i zakresowi umowy faktoringu, którą zawrzeć planują B i A. Przykładowo, w interpretacji Dyrektora KIS z 11 lutego 2020 r. nr 0111-KDIB3-1.4012.908.2019.5.ICz organ potwierdził, iż: Cele biznesowe nowego modelu finansowania obejmują przede wszystkim uwolnienie Spółki od ciężaru ściągania Wierzytelności od Dealerów, odroczenie konieczności spłaty tych Wierzytelności przez Dealerów, a co za tym idzie zwiększenie wolumenu sprzedawanych przez Wnioskodawcę oraz Dealerów Pojazdów oraz zwiększenie ich przychodów i obrotu opodatkowanego VAT. Zatem realizowane przez Faktora Świadczenia obejmują zespół powiązanych ze sobą czynności, które wykraczają poza zakres usług wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy. Realizowane przez Faktora Świadczenia stanowią usługę wskazaną w przepisie art. 43 ust. 15 lit. a ustawy, która jest usługą wyłączoną z zakresu zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Jednocześnie ustawodawca nie przewidział dla niniejszych usług obniżonej stawki podatku. W konsekwencji, realizowane przez Faktora Świadczenia powinny być opodatkowane podstawową stawką podatku VAT w wysokości 23%. Analogicznie, w interpretacji Dyrektora KIS z 3 sierpnia 2020 r. nr 0114-KDIP4-3.4012.330.2020.1.MP organ zaakceptował stanowisko podatnika, zgodnie z którym: W związku z powyższym, Faktor w ramach Umowy faktoringu dealerskiego świadczy zarówno usługę finansowania wierzytelności, jak również przejęcia ryzyka niewypłacalności oraz dokonuje zainkasowania wierzytelności w miejsce Importera, jednocześnie prowadząc techniczne kwestie rozliczania tych wierzytelności poprzez system IT i wykonując różnego rodzaju czynności o charakterze technicznym, które mają ułatwiać prawidłowe wykonanie umowy faktoringu, a w szczególności prowadzenie sprawozdawczości i konta dłużnika tj. Dealera. Zatem przyjmując w ślad za definicją wynikającą z Konwencji Ottawskiej, Wnioskodawca w ramach świadczenia Usługi faktoringu dealerskiego, świadczy usługi charakterystyczne dla faktoringu, inne niż sam przelew wierzytelności. W opinii Wnioskodawcy, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, Usługa faktoringu dealerskiego, taka jak opisana w stanie faktycznym niniejszego wniosku, powinna być zatem dla celów podatkowych traktowana jako jedna kompleksowa usługa, gdyż z samej istoty faktoringu dealerskiego wynika, że w jego ramach Spółka realizuje szereg powiązanych ze sobą gospodarczo czynności, które łącznie składają, się dopiero na Usługę faktoringu dealerskiego. Rozdzielenie którejkolwiek ze wskazanych czynności nie miałoby samoistnego celu gospodarczego dla importera oraz Dealerów, których celem jest nabycie usługi polegającej na poprawie płynności w związku z zawieraniem przez nich umów dystrybucyjnych na sprzedaż pojazdów. W związku z powyższym, wynagrodzenie otrzymywane przez Wnioskodawcę tytułem świadczenia Usług faktoringu dealerskiego powinno podlegać opodatkowaniu podstawową stawką VAT.

Ad Pytanie nr 2

W ocenie Wnioskodawcy, biorąc pod uwagę opisane zdarzenie przyszłe, jak i uzasadnienie do Pytania nr 1, Spółka będzie uprawniona do odliczenia podatku naliczonego VAT z faktur wystawianych przez B dla udokumentowania należnego wynagrodzenia z tytułu usług faktoringu, tj. zarówno od elementu prowizyjnego jak i odsetek należnych za tzw. okres odroczenia (karencji).

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, „W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę, podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz, art. 124”.

Z kolei, w myśl art. 86 ust. 2 ustawy o VAT, „Kwotę podatku naliczonego stanowi:

 1) suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

 a) nabycia towarów i usług,

 b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi; (...)”.

Katalog przesłanek negatywnych prawa do odliczenia został określony w art. 88 ustawy o VAT. Jak wynika z tego przepisu, prawo do odliczenia nie przysługuje w przypadku:

„(...) ust. 3a (...) gdy:

1)sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi:

a) wystawionymi przez podmiot nieistniejący, (...)

2) transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku; (. ..)”

Dodatkowo, zgodnie z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, prawa do odliczenia podatku naliczonego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Jak wynika z powyższych przepisów, przesłanki realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego z danej faktury są następujące:

a) nabyte towary lub usługi mają związek z działalnością gospodarczą podatnika,

b) podatnik posiada fakturę,

c) u dostawcy towaru lub usługi powstał obowiązek podatkowy,

d) podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,

e) nie zachodzą przesłanki negatywne odliczenia podatku, określone w art. 88 ustawy o VAT.

Zakładając, że czynności wykonywane przez B na podstawie umowy faktoringu dokumentowane będą za pomocą faktur zawierających podatek VAT, które wystawiane będą po przejęciu przez B danej partii wierzytelności Spółki, przesłanki określone powyżej w punktach b)-d) nie wymagają szerszego komentarza. Spółka będzie bowiem w posiadaniu faktury wystawionej przez B, usługa faktoringu będzie wykonana, zaś Spółka na moment dokonania odliczenia podatku VAT będzie zarejestrowana jako podatnik VAT czynny.

Należy jednak odnieść się do przesłanek wskazanych w pkt a) oraz e) powyżej. Jeśli chodzi o pierwszą z nich - tj. wymóg istnienia związku pomiędzy nabywanymi usługami a działalnością opodatkowaną VAT prowadzoną przez Spółkę - związek nabycia usług faktoringu w odniesieniu do wierzytelności wynikających z uprzedniej, opodatkowanej VAT sprzedaży pojazdów i części zamiennych na rzecz Dealerów, ze sprzedażą opodatkowaną VAT dokonywaną przez Spółkę jest bezpośredni. Pozyskując od B środki finansowe przed upływem umownego terminu płatności, przyjętego pomiędzy A a Dealerami, Spółka ma możliwość niezwłocznego wykorzystania środków pieniężnych do kontynuacji swojej podstawowej działalności, tj. nabywania pojazdów i części zamiennych w celu ich dalszej odprzedaży, które to czynności podlegają opodatkowaniu VAT. Jednocześnie, uwalniając się od konieczności samodzielnej windykacji tych środków od Dealerów i obowiązku prowadzenia związanych z tym działań obejmujących bieżące monitorowanie standingu finansowego dłużników, Spółka uzyskuje możliwość skoncentrowania się na jej podstawowej działalności, tj. sprzedaży nowych pojazdów i części zamiennych na rzecz sieci Dealerów.

Warto podkreślić, że z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika szerokie podejście do prawa do odliczenia podatku naliczonego. Przykładowo w wyroku z 14 września 2017 r. w sprawie C-132/16 (Iberdrola Inmobiliaria Real Estate Investments) Trybunał uznał, że spółka, która dokonuje nabycia towarów i usług dla celów przebudowy infrastruktury, z której korzysta, ale której właścicielem jest gmina, ma prawo do odliczenia podatku z faktur dokumentujących nabycie tych towarów i usług. Z kolei w wyroku z 18 lipca 2013 r. w sprawie C-124/12 (AES-3C Maritza East 1 EOOD) wynika, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT w związku z zakupem towarów i usług, które są wykorzystywane przez podmiot trzeci, ale w ramach świadczenia usług na rzecz podatnika. Natomiast w wyroku z 22 października 2015 r. w sprawie w sprawie C-126/14 („Sveda” UAB) Trybunał potwierdził, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od usług nabytych dla celów nieodpłatnego świadczenia usług, jeżeli takie nieodpłatne świadczenie jest dokonywane w celu biznesowym, np. zachęcenia klientów do nabywania innych usług podatnika.

Jak wynika z powyższych orzeczeń, prawo do odliczenia podatku naliczonego nie jest uzależnione od spełnienia dodatkowych warunków, takich jak np. posiadanie prawa własności do nabywanych rzeczy, wykorzystania ich w sposób bezpośredni do odpłatnego świadczenia usług czy bezpośredniego użytku przez podatnika. Ważne jest jedynie to, aby zakupione towary lub usługi zostały zużyte do celów związanych z działalnością gospodarczą podatnika - który to warunek niewątpliwie jest spełniony w opisanym zdarzeniu przyszłym. Nie ulega wątpliwości, że usługi faktoringu, które będą nabywane przez Spółkę od B będą uwalniały A od szeregu obowiązków, które w przeciwnym razie Spółka byłaby zmuszona wykonywać samodzielnie, tj. czynności polegających na monitorowaniu statusu finansowego Dealerów, monitorowaniu spłaty wierzytelności i potencjalnych działań windykacyjnych. Ponadto, uzyskanie środków finansowych od B przed umownym terminem ich spłaty pozwalać będzie na kontynuację działalności Spółki w jej podstawowym obszarze, tj. w zakresie dystrybucji nowych pojazdów i część zamiennych, które to czynności objęte są opodatkowaniem VAT wg zasad ogólnych.

Odnosząc się natomiast do przesłanki wskazanej w pkt e) powyżej - w ocenie A w analizowanym zdarzeniu przyszłym nie zajdą też przesłanki negatywne realizacji prawa do odliczenia, opisane w art. 88 ustawy. W szczególności, biorąc pod uwagę, że zgodnie z art. 43 ust. 15 pkt 1) ustawy o VAT, zwolnienia od VAT przewidziane w art. 43 ust. 1 nie znajdują zastosowania do usług faktoringu, do faktur wystawianych z tytułu przedmiotowych usług przez B nie znajdzie zastosowania przepis art. 88 ust. 3a pkt 2) ustawy o VAT, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do odliczenia podatku VAT naliczonego faktury, w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, Spółka będzie uprawniona do odliczenia podatku naliczonego VAT z faktur wystawianych przez B dla udokumentowania należnego wynagrodzenia z tytułu usług faktoringu, przy czym prawo to dotyczyć będzie zarówno elementu prowizyjnego jak i odsetek należnych za tzw. okres odroczenia (karencji).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Należy zwrócić uwagę, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.) – zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego,

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego,

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego,

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.

W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Wskazać należy, że nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy,

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy,

Z opisu sprawy wynika, że A jest czynnym podatkiem podatku od towarów i usług. Spółka jest oficjalnym dystrybutorem samochodów i części zamiennych, których sprzedaż do ostatecznych odbiorców jest realizowana poprzez sieć autoryzowanych salonów samochodowych. W prowadzonej działalności Spółka dokonuje sprzedaży pojazdów i części zamiennych na rzecz Dealerów, którzy następnie dystrybuują je do ostatecznych odbiorców bądź wykorzystują - w przypadku części zamiennych - do wykonywania usług serwisowych, przeglądów pojazdów bądź napraw powypadkowych. Sprzedaż na rzecz Dealerów podlega opodatkowaniu VAT według zasad ogólnych i jest każdorazowo dokumentowana przez A za pomocą faktur. W odniesieniu do sprzedaży samochodów Spółka stosuje dodatkowe zabezpieczenia spłaty wierzytelności przez Dealerów, tj. własność pojazdów jest zastrzeżona na rzecz Spółki do czasu otrzymania zapłaty za dany pojazd od Dealera, przy czym w zależności od przeznaczenia pojazdów, terminy płatności przewidziane w umowach zawartych między Spółką a Dealerami mogą być różne, w tym również dość odległe. W związku z tym, w celu niezwłocznego otrzymania zapłaty za dostarczone na rzecz Dealerów pojazdy, Spółka rozważa zawarcie umowy faktoringu z podmiotem powiązanym, tj. B. Wskazać przy tym należy, że z uwagi na prowadzoną działalność opodatkowaną VAT (sprzedaż pojazdów, części zamiennych i usług towarzyszących), Spółce przysługuje pełne prawo do odliczenia VAT.

B jest oddziałem zagranicznej osoby prawnej i czynnym podatnikiem podatku VAT. B jest podmiotem z Grupy zajmującym się finansowaniem i specjalizującym się w finansowaniu dystrybucji pojazdów.

A i B zamierzają zawrzeć umowę faktoringu, której przedmiotem będzie przelew wierzytelności przysługujących Spółce z tytułu sprzedaży samochodów nowych, samochodów używanych, a także części zamiennych na rzecz Dealerów, przy czym jednocześnie B zawrze stosowne umowy o finansowanie zakupów tych pojazdów i części zamiennych z Dealerami, na podstawie których ustalone zostaną zasady spłaty tych wierzytelności przez Dealerów na rzecz B i stosowne wynagrodzenie B z tytułu odroczonych terminów spłaty.

Wierzytelności będące przedmiotem przelewu przez Spółkę na rzecz B wynikać będą z faktur wystawionych przez Spółkę na rzecz Dealerów z tytułu sprzedaży pojazdów oraz części zamiennych, przy czym każdorazowo wraz z przelewem wierzytelności wynikającej z danej faktury B przejmować będzie ryzyko niewykonania zobowiązania przez Dealera wobec A. Stąd też, jako że w ramach przelewu wierzytelności B przejmować będzie ryzyko braku spłaty tej wierzytelności przez Dealera, przelew obejmować będzie również wszelkie prawa przysługujące A i stanowiące zabezpieczenie należności z tytułu sprzedaży - przykładowo, w przypadku samochodów będzie to zabezpieczenie w postaci zastrzeżenia prawa własności pojazdu do czasu spłaty wierzytelności przez Dealera.

W wyniku przelewu (sprzedaży) wierzytelności na podstawie umowy faktoringu ryzyko niewykonania zobowiązania przez Dealera co do zasady przejmuje B (bez możliwości roszczeń regresowych względem Spółki). Stąd też, B będzie analizować sytuację finansową każdego z Dealerów jako ich wierzyciel, ustalać terminy spłaty wierzytelności z Dealerami, a także prowadzić działania windykacyjne wobec nich, przy czym te działania będzie wykonywać już we własnym imieniu i na własny rachunek na podstawie umów finansowania zawartych przez B z poszczególnymi Dealerami.

Wynagrodzeniem B należnym z tytułu przejęcia wierzytelności od A będzie prowizja, przy czym cena wierzytelności przelewanych przez Spółkę na rzecz B, odpowiadająca wartości nominalnej tych wierzytelności, przelewana będzie na wydzielony rachunek A bez jakichkolwiek potrąceń. Niezależnie od przelewu ceny wierzytelności A dokona na rzecz B zapłaty kwoty Prowizji i należnego od niej podatku VAT.

Sama cesja wierzytelności ma następować w dniu zapłaty przez B ceny tych wierzytelności, tj. w pierwszym dniu roboczym następującym po dniu, w którym A przedstawi B fakturę dokumentującą sprzedaż pojazdu bądź części zamiennych na rzecz Dealera. Z kolei otrzymanie przez B należnej Prowizji będzie wynagradzać B za przejęcie ryzyka nieuregulowania zobowiązania przez Dealera wobec A w terminie wskazanym w umowie o dostawę pojazdów (bądź części zamiennych) oraz za działania związane z zarządzaniem tym ryzykiem (analizę standingu finansowego Dealerów). Ryzyko to wygaśnie w momencie dokonania płatności przez Dealera na rzecz wierzyciela, którym stanie się B.

Założeniem umowy faktoringowej jest więc przelew wierzytelności przysługujących Spółce od Dealerów na rzecz B z jednoczesnym przeniesieniem na B stosownych zabezpieczeń tych wierzytelności, zaś koszty finansowania tych wierzytelności - w zakresie wykraczającym ponad standardowy termin płatności - ponosić będą na rzecz finansującego (B) faktyczni dłużnicy, tj. Dealerzy, na podstawie odrębnych umów finansowania zawartych odpowiednio przez B i Dealerów.

Umowa faktoringowa przewiduje również, że obok kosztu Prowizji z tytułu nabycia wierzytelności przez B, Spółka będzie ponosić również koszt odsetek należnych B w okresie od momentu cesji wierzytelności wynikającej z danej faktury do upływu terminu płatności tej faktury bądź do dnia faktycznej zapłaty za tę fakturę przez Dealera, w zależności co nastąpi wcześniej (jeśli w związku z szybkim pozyskaniem klienta na dany samochód Dealer dokona spłaty wierzytelności na rzecz B przed standardowym terminem płatności, koszt odsetek należny będzie do daty otrzymania spłaty wierzytelności przez B). Jest to tzw. okres odroczenia (karencji), w trakcie którego Dealer nie ponosi kosztów wynikających z odroczonego terminu płatności i który jest wyznaczany przez przyjęty pomiędzy Spółką a Dealerem termin płatności wierzytelności wynikającej z danej faktury. Ustalanie tzw. okresów karencji, jak i ponoszenie przez sprzedającego kosztów odsetek naliczanych w tym okresie - mimo iż dłużnikiem jest nabywca towarów (tj. Dealer) - jest powszechną praktyką rynkową, standardowym elementem ogólnych kosztów faktoringu. Na wynagrodzenie faktora składa się bowiem, co do zasady, prowizja bądź dyskonto (przy czym obie te formy pełnią analogiczną rolę) oraz odsetki za okres od wypłaty ceny należnej z tytułu cesji wierzytelności do upływu terminu płatności bądź zapłaty wierzytelności przez dłużnika, a także inne opłaty (np. za dokonanie przez faktora indywidualnej oceny nowego dłużnika).

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą tego, czy czynności wykonywane przez B na rzecz Spółki podlegać będą opodatkowaniu VAT według zasad ogólnych, przy czym podstawą opodatkowania tych usług będzie pełna kwota należnego na rzecz B wynagrodzenia, tj. zarówno Prowizja jak i odsetki należne B za tzw. okres odroczenia (karencji).

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku.

Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy,

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy,

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy,

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE,

Przytoczone przepisy Dyrektywy 2006/112/WE dotyczą tylko ściśle wymienionych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zakwalifikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym, należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeśli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub zakres ich jest zbliżony do tego typu usług, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Powyższe zwolnienia obejmują w praktyce większość typowych transakcji dokonywanych na rynkach finansowych, a w szczególności usługi świadczone przez banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i powiernicze itp.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ustawy,

Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Z uwagi na powyższe dla ustalenia opodatkowania, bądź też zastosowania zwolnienia od podatku w przedmiotowej sprawie, niezbędnym jest dokonanie analizy wykonywanych czynności - usług faktoringu.

Usługi faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, przez faktoring rozumie się nabywanie przez faktora określonych wierzytelności, przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Ponadto, dokonując nabycia wierzytelności faktor zobowiązuje się dodatkowo do świadczenia na rzecz faktoranta (przedsiębiorcy) różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników (przy faktoringu właściwym), inkasowanie wierzytelności, finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, księgowanie wierzytelności itp. Usługa tego typu polega więc na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu.

Zatem faktoring polega na tym, że faktorant przenosi na faktora wierzytelność, a faktor zobowiązuje się zapłacić faktorantowi jej wartość nominalną pomniejszoną o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora oraz świadczyć na jego rzecz dodatkowe usługi. Podkreślenia wymaga fakt, że skutkiem jaki wywołuje umowa faktoringu jest zmiana osoby wierzyciela. Zmiana ta dokonywana jest w oparciu o przepisy zawarte w ustawie Kodeks cywilny, w Księdze trzeciej, Tytule IX, Dziale 1 Zmiana wierzyciela.

W pojęciu usług faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

Ustawa nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować.

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego, treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi do stwierdzenia, że w tej sprawie mamy do czynienia z wykonaniem przez faktora (B) skonkretyzowanych zadań określonych w umowie na rzecz Spółki. W opisanych okolicznościach dojdzie do zawiązania stosunku zobowiązaniowego pomiędzy A a B. Faktor będzie świadczył na rzecz Spółki określone czynności służące uwolnieniu Spółki z obowiązku ściągania wierzytelności od Dealerów a tym samym poprawie płynności finansowej Spółki. Czynności te będą obejmowały: przejęcie ryzyka niewykonania zobowiązania przez Dealera wobec A (braku spłaty wierzytelności), jak również wszelkich praw przysługujących Spółce i stanowiących zabezpieczenie należności z tytułu sprzedaży, np. w przypadku samochodów będzie to zabezpieczenie w postaci zastrzeżenia prawa własności pojazdu do czasu spłaty wierzytelności przez Dealera.

Biorąc pod uwagę powyższą analizę, wskazane we wniosku usługi świadczone przez faktora, tj. A, na rzecz Spółki dotyczące nabycia wierzytelności stanowią usługę faktoringu, do której mają zastosowanie przepisy ograniczające prawo do skorzystania ze zwolnienia od podatku, tj. art. 43 ust. 15 ustawy o VAT. W związku z tym, usługi te nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku i będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług od podatku VAT według zasad ogólnych z zastosowaniem właściwej dla tych usług stawki podatku VAT.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 29a ust. 6 ustawy:

Jak stanowi ust. 7 ww. artykułu:

Z powyższego wynika, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Kluczowa dla zrozumienia konstrukcji podstawy opodatkowania jest zatem analiza pojęcia wynagrodzenia rozumianego jako wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług.

W orzeczeniu C-427/98 (Komisja Europejska v. Republika Federalna Niemiec) Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał, że wynagrodzenie (kwota należna w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy) jest wartością subiektywną, a więc wartością faktycznie otrzymaną w danym przypadku. W szczególności, niedopuszczalna jest sytuacja, gdy podstawa opodatkowania byłaby wyższa od kwoty, którą podatnik ostatecznie otrzymuje.

Pojęcie kwoty należnej z tytułu sprzedaży łączy się ściśle z pojęciem „wynagrodzenie”, które jest sprzedawcy należne z tytułu jego świadczenia na rzecz nabywcy. O wynagrodzeniu w ramach danej sprzedaży można mówić, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym. Dostawcę towarów lub usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego). Za dokonanie tych czynności, wynagrodzenie musi być wyrażalne w pieniądzu, co jednak nie oznacza, że musi mieć ono postać pieniężną, gdyż wynagrodzenie (odpłatność) jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową (zapłatą za towar lub usługę może być inny towar lub usługa), albo mieszaną (zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa). Innymi słowy, musi istnieć możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług.

Wskazali Państwo, że wynagrodzeniem A należnym z tytułu przejęcia wierzytelności od A będzie Prowizja, przy czym cena wierzytelności przelewanych przez Spółkę na rzecz B, odpowiadająca wartości nominalnej tych wierzytelności, przelewana będzie na wydzielony rachunek A bez jakichkolwiek potrąceń. Niezależnie od przelewu ceny wierzytelności, A dokona na rzecz B zapłaty kwoty Prowizji i należnego od niej podatku VAT. Umowa faktoringowa przewiduje również, że obok kosztu Prowizji z tytułu nabycia wierzytelności przez B, Spółka będzie ponosić również koszt odsetek należnych B w okresie od momentu cesji wierzytelności wynikającej z danej faktury do upływu terminu płatności tej faktury bądź do dnia faktycznej zapłaty za tę fakturę przez Dealera, w zależności co nastąpi wcześniej. Jest to tzw. okres odroczenia (karencji), w trakcie którego Dealer nie ponosi kosztów wynikających z odroczonego terminu płatności i który jest wyznaczany przez przyjęty pomiędzy Spółką a Dealerem termin płatności wierzytelności wynikającej z danej faktury.

Zatem, w przypadku kiedy zgodnie z umową faktoringu wynagrodzeniem należnym B będzie kwota Prowizji oraz opisane wyżej odsetki – kwoty te, pomniejszone o kwotę podatku, stanowić będą podstawę opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy. Podstawa opodatkowania będzie zatem obejmowała zarówno element prowizyjny jak i wynagrodzenie należne za tzw. okres odroczenia (karencji), pomniejszone o kwotę podatku.

Państwa stanowisko w zakresie objętym pytaniem nr 1 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również tego, czy A będzie uprawnione do odliczenia podatku naliczonego VAT z faktur wystawianych przez B dla udokumentowania należnego wynagrodzenia z tytułu usług faktoringu, tj. zarówno od elementu prowizyjnego jak i wynagrodzenia należnego za tzw. okres odroczenia (karencji).

Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego przez podmiot niebędący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Zgodnie z powołanymi powyżej przepisami prawa, odliczenie podatku VAT naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT, w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W niniejszej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku naliczonego będą spełnione: A jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a nabywane od B usługi służą do celów działalności gospodarczej opodatkowanej VAT. Co więcej, nie zaistnieje tu negatywna przesłanka określona w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, gdyż wystawiona przez B faktura (obejmująca zarówno element prowizyjny jak i wynagrodzenie należne za tzw. okres odroczenia (karencji)) powinna zawierać podatek VAT - nabywana przez Spółkę od B usługa faktoringu – jak wyżej wskazano – nie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku).

W konsekwencji Spółce będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem od B usług faktoringu.

Państwa stanowisko w zakresie objętym pytaniem nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy podkreślić, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku zdarzeniem przyszłym. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywiste zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A Sp. z o. o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).