Interpretacja indywidualna z dnia 13 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.265.2024.2.KK

Skutki podatkowe umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

7 marca 2024 r. wpłynął Państwa wspólny wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 czerwca 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem:

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania: (…)

2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania: (...)

3)Zainteresowany niebędący stroną postępowania: (...)

Opis stanu faktycznego

21 maja 2008 r. Zainteresowani zawarli z Bank S.A. umowę nr (…) na zakup na rynku wtórnym spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (…), położonego w (…) przy ul. A oraz pokrycie pierwszej składki ubezpieczenia (…) na kwotę 304 200 zł. Kredyt udzielony został w walucie PLN, zaś spłata kredytu oznaczona została wg kursu CHF. Kwota 300 000 zł przeznaczona została na sfinansowanie zakupu spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, a kwota 4 200 zł przeznaczona została na pokrycie pierwszej składki ubezpieczenia (…). Celem zaciągnięcia ww. zobowiązania było nabycie lokalu mieszkalnego (spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu) na rzecz Wnioskodawczyni celem zaspakajania jej potrzeb mieszkaniowych. Wyłącznym właścicielem nabywanego spółdzielczego prawa do lokalu została Wnioskodawczyni, jednak rodzice musieli współuczestniczyć w kredycie, albowiem Wnioskodawczyni nie posiadała zdolności kredytowej. Kredytobiorcy było zobowiązani solidarnie do spłaty długu. Na zabezpieczenie spłaty udzielonego kredytu na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu (... ul. A) ustanowiona została hipoteka do kwoty 456 300 zł. W mieszkaniu zamieszkała Wnioskodawczyni i lokal ten zaspakajał jej potrzeby mieszkaniowe. W 2012 r. Wnioskodawczyni wyszła za mąż i zamieszkiwała w lokalu razem z mężem, a potem dwójką dzieci.

1 sierpnia 2017 r. lokal mieszkalny przy ul. A został sprzedany. Mimo sprzedaży ww. lokalu, nie została zamknięta umowa kredytu nr (…) zawarta 21 maja 2008 r. z Bankiem. Z uwagi na znaczny wzrost wartości zobowiązania kredytowego, środki uzyskane ze sprzedaży lokalu nie pozwalały na pokrycie kredytu. Za zgodą Banku, hipoteka zabezpieczająca ww. zobowiązanie została przeniesiona na nowo nabytą przez Wnioskodawczynię 7 sierpnia 2017 r. nieruchomość - spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu mieszkalnego położone w ... przy ul. B, mieszkania ... (Wnioskodawczyni była jego jedynym współwłaścicielem). Nowy lokal mieszkalny został nabyty za cenę uzyskaną ze sprzedaży lokalu mieszkalnego w ... przy ul. A. Nowy lokal mieszkalny posiadał większy metraż.

30 kwietnia 2020 r. Wnioskodawczyni otrzymała tytułem darowizny nieruchomość położoną w miejscowości C. (w której zamieszkiwali Jej rodzice).

30 września 2020 r. Wnioskodawczyni sprzedała lokal mieszkalny położony w miejscowości ... ul. B i wyprowadziła się razem z mężem i dziećmi do miejscowości C, gdzie zamieszkuje w domu jednorodzinnym razem z rodzicami: (...). Za zgodą Banku, hipoteka zabezpieczająca ww. zobowiązanie została przeniesiona na zakupiony w 2014 r. do majątku wspólnego Wnioskodawczyni i Jej męża lokal własnościowy położony w ... przy ul. D. Środki pochodzące ze sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego położonego w ... przy ul. B zostały przeznaczone na rozbudowę i przebudowę otrzymanego w formie darowizny 30 kwietnia 2020 r. budynku mieszkalnego.

Pozwem z 22 sierpnia 2022 r. Zainteresowani (kredytobiorcy) wystąpili przeciwko Bank z pozwem o uznanie za nieważnej zawartej przez strony umowy o kredyt mieszkaniowy hipoteczny oraz o zapłatę. 6 czerwca 2023 r. (ugoda nr …) doszło do zawarcia ugody pozasądowej między Zainteresowanymi i Bankiem. Mocą zawartej ugody Bank poinformował kredytobiorców o abuzywności zapisów w zawartej umowie, a ponadto zwolnił wszystkich Kredytobiorców z długu w kwocie 202 227,63 zł, zaś Zainteresowani zwolnienie to przyjęli. Ww. kwota obejmowała kapitał oraz odsetki wymagalne na dzień zawarcia ugody. W związku ze zwolnieniem z długu, zadłużenie Kredytobiorców wobec Bank, uznano za spłacone w całości. Do ugody, Kredytobiorcy (Zainteresowani) zgodnie z pouczeniem Bank złożyli oświadczenie podatkowe, iż kredyt którego dotyczy ugoda został zaciągnięty na realizacje jednej inwestycji mieszkaniowej, że przed podpisaniem oświadczenia żaden z Kredytobiorców nie skorzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipoteką, zaciągniętego na inna inwestycję mieszkaniową oraz że aby zabezpieczyć prawidłowe wykonanie obowiązków dotyczących kredytu hipotecznego ustanowiona została hipoteka. Ponadto, że kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o PIT, w części która odpowiada 98,61% całkowitej kwoty kredytu hipotecznego (pozostała część kredytu została przeznaczona na sfinansowanie składki ubezpieczeniowej). Kredyt w Bank od chwili jego zaciągnięcia spłacany był tylko przez Wnioskodawczynię. Zainteresowani nie korzystali dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipoteką, zaciągniętego na inna inwestycję mieszkaniową.

W chwili zaciągania zobowiązania w Bank, tj. 21 maja 2008 r., Wnioskodawczyni była współwłaścicielem lokalu położonego w D. Lokal ten został nabyty na zasadach prawa współwłasności 29 listopada 2004 r. z ówczesnym partnerem Wnioskodawczyni (w udziałach po 1/2 każdy) za środki pochodzące z kredytu mieszkaniowego. W związku z rozpadem związku, od kwietnia 2007 r. Wnioskodawczyni nie zamieszkiwała w ww. lokalu. Lokal zajmował były partner.

10 maja 2008 r., tj. jeszcze przed zawarciem umowy z Bankiem i zakupem lokalu mieszkalnego w ... przy ul. A, Wnioskodawczyni zawarła z byłym partnerem umowę przedwstępną sprzedaży udziału we współwłasności lokalu położonego w D. Termin zawarcia umowy właściwej uzależniony był od dnia podpisania umowy kredytowej przez partnera. Ostatecznie 6 czerwca 2008 r. doszło do sprzedaży udziału na rzecz współwłaściciela, a kredyt na zakup ww. lokalu został w całości spłacony.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowani wskazali, że Wnioskodawczyni była jedynym właścicielem mieszkania przy ul. B. Do przedmiotowego lokalu przysługiwało Jej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Lokal został nabyty ze środków pochodzących ze sprzedaży lokalu mieszkalnego przy ul. A oraz środków własnych, na zakup nieruchomości nie było zaciąganego kredytu. Na lokal ten została „przepisana” hipoteka z lokalu przy ul. A.

Do lokalu mieszkalnego przy ul. D przysługiwało Wnioskodawczyni prawo odrębnej własności lokalu. Środki na zakup ww. lokalu pochodziły z kredytu bankowego, Ojciec Wnioskodawczyni był z Wnioskodawczynią solidarnie odpowiedzialny za spłatę kredytu zaciągniętego przy zakupie ww. lokalu, matka Wnioskodawczyni osiągnęła już wówczas wiek emerytalny. W związku ze zwolnieniem z długu przez Bank, nastąpiło umorzenie kredytu wraz z odsetkami.

Pytanie

Czy Zainteresowani (kredytobiorcy) mogą skorzystać ze zwolnienia (zaniechania) z poboru podatku od umorzonej kwoty kredytu mieszkaniowego (hipotecznego)?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie

W ocenie Zainteresowanych, spełniają oni warunki prawne wynikające z treści rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów), co pozwala na zaniechanie poboru podatku od umorzonej części kredytu mieszkaniowego i odsetek.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b. art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy: przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9. 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przychód będzie zatem występował w każdej sytuacji, gdy podatnik - czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze, czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów - uzyskuje określone przysporzenie majątkowe. Pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy: za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17. Definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są, z punktu widzenia przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obojętne podatkowo. Zdefiniowany cytowanymi powyżej przepisami prawa podatkowego przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem Kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa. Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Taka sytuacja zaistniała w stanie faktycznym przedstawionym przez Zainteresowanych. Wartość umorzonej kwoty wierzytelności i odsetek z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego przez Zainteresowanych stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (tj. z dnia 23 stycznia 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 102)), – § 1 - ww. przychód powinien korzystać z prawa zaniechania poboru podatku.

Zaniechano poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, o którym mowa w ww. rozporządzeniu dotyczy umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Zgodnie z treścią Rozporządzenia kwoty wierzytelności, o których mowa wyżej obejmują:

-kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

-odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje;

-opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych dla jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku, gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2021 r. poz. 1043). Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5 rozporządzenia, rozumie się z kolei gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi. W przypadku, gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b. Zgodnie z § 4 ww. rozporządzenia, zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r.

Natomiast wg § 3 rozporządzenia, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

-udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

-zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

-zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131. uważa się wydatki poniesione na:

-nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem.

-nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

-nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

-budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

-rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Z powyższego wynika zatem, ze zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia).

W ocenie Zainteresowanych, wszystkie przedstawione powyżej warunki zaniechania poboru podatku dochodowego od uzyskanego przychodu są w ich przypadku spełnione. Rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. przewiduje zaniechanie poboru podatku dochodowego od dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r. dla wszystkich współkredytobiorców, niezależnie od tego, czy realizują własne cele mieszkaniowe, czy nie. Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy, którego są współkredytobiorcami został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Od 1 stycznia 2022 r. nie istnieje w przedmiotowym rozporządzeniu ograniczenie warunkujące zaniechanie poboru podatku od powstałego przychodu z przeznaczeniem otrzymanych środków kredytowych na realizację „własnych” celów mieszkaniowych. W okolicznościach sprawy, kredyt mieszkaniowy zabezpieczony hipotecznie został zaciągnięty w 2008 r. W 2023 r. doszło do umorzenia części zobowiązania.

Zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych zarządza się od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Zainteresowaniu zaciągnęli w Bank jeden kredyt mieszkaniowy, zabezpieczony hipoteką. Środki pochodzące z ww. kredytu zostały przeznaczone na zakup jednego lokalu mieszkalnego związanego z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych Wnioskodawczyni. W stosunku do tego jednego zobowiązania kredytowego z 6 czerwca 2023 r. doszło do umorzenia zobowiązania. Umorzenie zobowiązania wynikało z propozycji Banku ugodowego zakończenia sporu, z uwagi na zarzuty związane z abuzywnością klauzul umownych użytych w umowie kredytu mieszkaniowego w PLN, indeksowanego CHF. Co prawda w chwili zawierania umowy kredytowej z Bank w 2008 r. Wnioskodawczyni była już stroną umowy o kredyt mieszkaniowy hipoteczny zawartej z innym Bankiem, jednak w stosunku do tego drugiego zobowiązania nigdy nie doszło do jego umorzenia przez Bank. Ww. kredyt został w całości spłacony w 2008 r. 6 czerwca 2008 r. Wnioskodawczyni sprzedała przysługujący jej udział w prawie własności lokalu mieszkalnego położonego w D, umowa ta poprzedzona została umową przedwstępną. Sprzedaż udziału nastąpiła na rzecz drugiego ze współwłaścicieli. Pismem z 26 czerwca 2008 r. Bank finansujący zakup lokalu położonego w D, poinformował o całkowitej spłacie kredytu zaciągniętego na zakup ww. udziału. Ponadto, przesłanka więcej niż jednego kredytu hipotecznego, który miałby dotyczyć tej samej inwestycji mieszkaniowej dotyczy przypadku, gdy dochodzi (doszło) do umorzenia kilku kredytów mieszkaniowych. W sytuacji wskazywanej przez Zainteresowanych nie doszło do umorzenia jakiegokolwiek zobowiązania z tytułu kredytu mieszkaniowego, skutkiem czego Zainteresowani nie skorzystali z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.

Zgodnie z par. 1 ust. 5 rozporządzenia, przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a. rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego. Z kolei przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi. Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy - celem kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w 2008 r. w Bank było nabycie lokalu mieszalnego, który będzie zaspakajał potrzeby mieszkaniowe Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni była co prawda współwłaścicielem lokalu mieszkalnego położonego w D, jednak 10 maja 2008 r., tj. jeszcze przed dniem zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego w Bank, zawarła przedwstępną umowę sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym położonym w D. Umowa sprzedaży udziału miała nastąpić niezwłocznie po tym, jak Bank kredytujący zakup lokalu w D wyrazi zgodę na jego przejęcie przez pozostałego współwłaściciela. Taka umowa sprzedaży została zawarta 6 czerwca 2008 r. Ponadto, od kwietnia 2007 r. Wnioskodawczyni nie zamieszkiwała w ww. lokalu.

W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b. W okolicznościach sprawy, żaden z Zainteresowanych nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji.

Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

W przypadku, gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego. W okolicznościach sprawy, kredyt został udzielony w kwocie 304 200 zł. Kwota 300 000 zł została udzielona na zapłatę ceny nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, zaś kwota 4 200 zł na poczet zapłaty pierwszej składki ubezpieczeniowej. Zainteresowani mogli zatem skorzystać z zaniechania poboru podatku w stosunku do 98,61 %, umorzonej kwoty kredytu i odsetek. Kredyt był bowiem kredytem mieszkaniowym (§ 3 rozporządzenia), tj. został udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

W okolicznościach sprawy, wszystkie ww. przesłanki zostały spełnione

W toku spłaty przez Wnioskodawczynię zobowiązania kredytowego, zmieniał się co prawda przedmiot zabezpieczenia hipotecznego, tym niemniej sama umowa kredytu, jej cel i funkcje pozostały niezmienne od dnia zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego. Zmiana przedmiotu zabezpieczenia następowała w związku ze zmianą sytuacji życiowej Wnioskodawczyni oraz ustanawiana była na lokalu mieszkalnym zaspokającym każdorazowo potrzeby mieszkaniowe Wnioskodawczyni i Jej rodziny. Przepisy rozporządzenia nie dyskwalifikują spod zaniechania poboru podatku powyższej sytuacji. Charakter kredytu zaciągniętego przez Zainteresowanych w 2008 r. pozostał niezmienny. Aż do chwili umorzenia zobowiązania kredyt był kredytem mieszkaniowym zabezpieczonym hipoteką, udzielonym w celu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych Wnioskodawczyni. Zabezpieczenie hipoteczne umowy kredytu istniało cały czas, aż do uzyskania przez Wnioskodawczynię i pozostałych Kredytobiorców zgody na wykreślenie hipoteki, co nastąpiło po podpisaniu ugody. Dodać należy także, że nie zmienił się oszukańczy charakter kredytu; kiedy Bank w sposób nieuprawniony udzielał kredytu w PLN, zaś spłaty kredytu żądał wg kursu CHF (korzystając na znaczącym wzroście wartości ww. waluty).

Zgodnie z § 4 cytowanego rozporządzenia, zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2024 r. Zainteresowani zawarli ugodę 6 czerwca 2023 r.

W konsekwencji do uzyskanego przez Zainteresowanych przychodu związanego z umorzeniem części kredytu (kapitału i odsetek) zastosowanie powinno znaleźć zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Z przedstawionego we wniosku opisu wynika bowiem, że spełnione są wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania, w konsekwencji zaś Bank winien dokonać korekty deklaracji PIT-11.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Zainteresowani we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji jest jedynie kwestia zaniechania poboru podatku od umorzenia kredytu bankowego (kapitału i odsetek). W związku z tym, Organ podatkowy nie zajmował się sprawą skutków podatkowych ewentualnego umorzenia długu w części przypadającej na składkę ubezpieczenia kredytu, gdyż kwestia ta nie stanowi przedmiotu wniosku, a w szczególności pytania sformułowanego w tym wniosku.

W stanowisku zajętym we wniosku Zainteresowani wskazali, że Bank powinien dokonać korekty deklaracji PIT-11. Przedmiotem niniejszej interpretacji są skutki podatkowe dla Zainteresowanych umorzenia kredytu bankowego. W związku z tym, w postępowaniu dotyczącym obowiązków podatkowych Zainteresowanych Organ podatkowy nie może rozstrzygać o obowiązkach innego podmiotu (Banku), który nie złożył wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który przedstawili Zainteresowani i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Zainteresowanych w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli sytuacja Zainteresowanych będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli Zainteresowani skorzystać, jeżeli zastosują się do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowaną, która jest stroną postępowania

Wnioskodawczyni (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 w zw.  z art. 14r § 5 Ordynacji podatkowej.