Interpretacja indywidualna z dnia 4 czerwca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.395.2023.11.MB

Skutki podatkowe w związku z otrzymaną kwotą tytułem odszkodowania, na podstawie zawarcia ugody sądowej.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie:

1)ponownie rozpatruję sprawę z Pana wniosku z 1 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 21 listopada 2023 r. sygn. akt I SA/Bd 446/23; i

2)stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 maja 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 1 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 marca 2024 r. (wpływ 15 marca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Podatnik w 2016 roku wniósł pozew przeciwko JK oraz MR o zapłatę (…) zł tytułem spłaty za bycie cichym wspólnikiem w spółce (…) S.C.

Umowa spółki cichej należy do tzw. umów nienazwanych, dopuszczalnych na mocy zasady swobody umów zapisanej w art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Spółka cicha była uregulowana do 1964 r. (tj. do momentu wejścia w życie Kodeksu cywilnego przez przedwojenny kodeks handlowy z 1934 r.). Aktualnie nie ma w Polsce przepisów regulujących wprost funkcjonowanie tej spółki.

Podatnik KR wraz z JK pracowali na podstawie umów o pracę w (…) sp. z o.o. w S, która prowadzi m.in. taką działalność jaką po zawiązaniu oferowała spółka cywilna. Zorientowali się, że warto byłoby założyć działalność konkurencyjną z uwagi na znajomość rynku, jednak obawiali się konsekwencji prawnopracowniczych.

W związku z powyższym w 2008 roku weszli w porozumienie z MR (krewny Podatnika), który nie miał tego rodzaju obciążeń. Oferty, które odrzucał pracodawca Podatnika i JK były „nadawane” do realizacji MR, de facto zaś wszyscy trzej wówczas brali udział we wspólnym przedsiębiorstwie. W chwili zawiązywania spółki wszyscy trzej wspólnicy wnieśli wkład tej samej wysokości - po (…) zł.

Gdy Podatnik i JK stracili prace w (…) strony umówiły się, że będą wykonywać pracę już wspólnie, chociaż JK i MR pracowali na etatach, jedynie Podatnik miał jednoosobową firmę (…), która była założona głównie po to, by generować koszt w (…). Podobną działalność miał MR, pod nazwą (…). Wówczas też, w 2010 roku, JK formalnie przystąpił do działalności, która przybrała formę spółki. Podatnik wówczas miał już dotację na rozwinięcie działalności, więc oficjalnie do spółki nie mógł przystąpić. Tego rodzaju „ciche" uczestnictwo w przedsiębiorstwie innych osób znajduje swoje oparcie w treści art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Podatnik w zamian za wniesienie równorzędnego z pozwanymi wkładu partycypował w zyskach s.c. Strony określiły essentialia negotii łączącej je umowy – określiły wysokość wkładu (po … tys. każdy), określiły udział w zysku (równy, z zaliczkowaniem miesięcznym i wypłatą roczną) i podzieliły między siebie obowiązki. Spełnione zostały wszystkie wymogi skuteczności takiego zobowiązania i dopiero naruszenie przez pozwanych umowy poprzez wypłatę sobie nieuzgodnionej co do wysokości kwoty spowodowało pokrzywdzenie wspólnika pasywnego.

Ostatecznie Podatnik jeszcze do końca lutego 2015 r. próbował się porozumieć ze wspólnikami, a od marca przestał świadczyć osobistą pracę na rzecz firmy jaka miała zwyczajowo miejsce.

Podczas rozmów dotyczących sposobu rozliczenia w związku z bezspornym ustaleniem, że z końcem lutego 2015 r. Podatnik wystąpił ze spółki, pojawiały się różne postawy JK oraz MR co do udziału Podatnika w spółce i jaką kwotę tytułem rozliczenia jego wkładu i udziału miał Podatnik otrzymać.

JK oraz MR dokonali wyceny przedsiębiorstwa w maju lub czerwcu 2015 roku. Według kwot wynotowanych w czasie okazania wycen pozwani szacowali majątek na (…) zł, przy czym nie wszystkie składniki ujawnili, a niektóre które ujawnili rażąco nisko wyceniono np. (…). Różnica w wycenionych rzeczach wyniosła prawie (…) tys., gdyż Podatnik wycenił je na (…) mln., do tego wierzytelności i prawa obligacyjne z leasingów co łącznie może nawet przekraczać (…) mln. W trakcie postępowania przedstawiono dwie opinie biegłych.

Sąd Okręgowy wydał wyrok w 2021 r. Sąd uznał, że w świetle przedstawionych dowodów od początku było ustalone, że każdemu ze wspólników należy się 1/3 w majątku spółki. JK oraz MR od wskazanego wyroku wnieśli apelację.

W 2022 roku na rozprawie apelacyjnej, doszło do zawarcia ugody, na podstawie której JK oraz MR zapłacą powodowi kwotę (…) tys. złotych z kwoty na rachunku depozytowym w związku z ustanowionym zabezpieczeniem oraz przeniosą nieodpłatnie na powoda własność samochodu osobowego.

JK oraz MR zapłacili powodowi kwotę (…) tys. złotych oraz przenieśli nieodpłatnie na powoda własność samochodu osobowego.

Ponadto w piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku doprecyzował Pan opis sprawy udzielając odpowiedzi na następujące pytania:

Czy otrzymane świadczenie, o którym mowa we wniosku, stanowi odszkodowanie czy „spłatę” w formie pieniężnej i niepieniężnej z tytułu udziału w zyskach przysługującą Panu zgodnie z postanowieniami umowy spółki cichej?

Zgodnie z wyrokiem Sądu świadczenie wypłacone stanowi odszkodowanie. Ugoda sądowa stanowi „Pozwani MR i JK zobowiązują się zapłacić solidarnie na rzecz powoda KR tytułem odszkodowania kwotę (…) złotych na rachunek powoda poprzez wypłatę środków z kwoty zabezpieczenia złożonej w niniejszej sprawie przez pozwanych na rachunku depozytowym (...) Pozwani MR i JK przenoszą tytułem odszkodowania nieodpłatnie na rzecz powoda KR własność samochodu osobowego”.

Jeżeli otrzymane świadczenie stanowi odszkodowanie – to czy dotyczyło ono wyłącznie utraconych korzyści z tytułu przysługującego udziału w zysku, czy może straty rzeczywistej poniesionej przez Pana oraz konkretnie jakiego rodzaju straty?

Zgodnie z przytoczonymi fragmentami pism procesowych odszkodowanie dotyczyło rzeczywiście poniesionej straty w postaci odmowy zwrotu wkładu do spółki cichej Wnioskodawcy. Pozew bowiem dotyczył wypłaty w zw. z rozliczeniem jego wkładu i udziału w spółce cichej.

W jaki konkretnie sposób w treści ugody sądowej określono przysługujące Panu świadczenie?

Zgodnie z poniższymi fragmentami pism procesowych odszkodowanie określono poprzez: zapłatę solidarnie kwoty (…) zł, nieodpłatne przeniesienie samochodu osobowego.

Pytanie

Czy kwota odszkodowania uzyskana w związku z zawarciem ugody będzie zwolniona od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana opinii, kwota odszkodowania jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych. Nie jest to odszkodowanie w ramach działalności gospodarczej, ani związany ze wcześniejszym stosunkiem pracy, jak również nie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Dodatkowo jest wypłacony na mocy ugody sądowej, a więc zastosowanie znajdzie art.21 ust.1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

„Art.21.ust.1. Wolne od podatku dochodowego są:

3b) inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono”.

Art. 21 ust 1 pkt 3ba odnosi się do szkody powstałej podczas prowadzenia działalności gospodarczej. Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Podczas prowadzenia takiej działalności dochodzi do różnych sytuacji, które powodują straty lub wyrządzają szkody. W związku z zaistniałymi szkodami przedsiębiorcy mogą ubiegać się o rekompensaty, czyli odszkodowania. Nie odnosi się to do sytuacji opisanej w stanie faktycznym, tzn. do spłaty wspólnika po jego wyjściu ze spółki. Natomiast art. 21 ust 1 pkt 3bb odnosi się do utraconych korzyści przez podatnika. Zagadnienie utraconych korzyści zostało uregulowane w kodeksie cywilnym i w myśl przepisu art. 361 § 2 k.c. naprawienie szkody obejmuje - w granicach normalnego związku przyczynowego - straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Utracone korzyści (lucrum cessans) oznaczają, że wskutek danego zdarzenia poszkodowany nie powiększył swojego majątku, a czego z dużym prawdopodobieństwem mógł się spodziewać. Nie odnosi się to do sytuacji opisanej w stanie faktycznym, tzn. do spłaty wspólnika po jego wyjściu ze spółki, ze względu że Podatnik nie domagał się korzyści które mógłby uzyskać pozostając w spółce, a domagał się odpowiedniej części majątku który spółka zebrała podczas prowadzenia razem działalności gospodarczej, zgodnie z przypisanemu mu udziałowi w spółce.

W związku z powyższym kwota odszkodowania uzyskana przez Podatnika będzie zwolniona z podatku dochodowego na podstawie art.21 ust.1 pkt.3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co wynika z literalnego brzmienia ww. przepisu.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Pana wniosek – 12 lipca 2023 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0112-KDIL2-1.4011.395.2023.1.MB, w której uznałem Pana stanowisko za nieprawidłowe.

Interpretację doręczono Panu 17 lipca 2023 r.

Skarga na interpretację indywidualną

21 lipca 2023 r. wniósł Pan skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy. Skarga wpłynęła do mnie 10 sierpnia 2023 r.

Wniósł Pan o uchylenie interpretacji przepisów prawa podatkowego z dnia 12 lipca 2023 r. oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy uchylił skarżoną interpretację – wyrokiem z 21 listopada 2023 r. sygn. akt I SA/Bd 446/23.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 23 stycznia 2024 r. Odpis prawomocnego wyroku otrzymałem 5 marca 2024 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.):

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

•uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w ww. wyroku;

•ponownie rozpatruję Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Z treści tego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których minister właściwy ds. finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia, przy czym – co istotne – musi być ono przez podatnika otrzymane lub postawione do jego dyspozycji.

Stosownie do art. 10 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t .j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.):

W tych sprawach strony mogą także zawrzeć ugodę przed mediatorem.

Zgodnie z art. 223 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego:

W tym miejscu wskazać należy, że w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy:

Przywołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, że niektóre, ale też nie wszystkie, odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko zadośćuczynienia/odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie zadośćuczynienia/odszkodowania, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii świadczeń.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

W tym miejscu należy wskazać za Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Bydgoszczy, że:

Odwołując się zatem do powyższego stwierdzić należy, że o odszkodowaniu możemy mówić wyłącznie w przypadku powstania konkretnej szkody, która wywołana została określonym działaniem lub zaniechaniem drugiej strony, której można przypisać odpowiedzialność za jej powstanie. Odszkodowanie to rodzaj świadczenia, które należy się za wyrządzenie szkody (odpowiednio zadośćuczynienie za doznane krzywdy) od podmiotu, który szkodę wyrządził lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie stanowi pieniężną równowartość szkody majątkowej lub szkody na osobie, natomiast zadośćuczynienie jest pieniężną formą zrekompensowania szkody niemajątkowej.

Z dodatkowych informacji, przedstawionych w piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku wynika, że zgodnie z wyrokiem sądu świadczenie, które Pan otrzymał stanowiło odszkodowanie oraz, że dotyczyło ono rzeczywiście poniesionej straty w postaci odmowy zwrotu wkładu do spółki cichej. Ugoda sądowa stanowi, że pozwani zobowiązują się zapłacić solidarnie na rzecz powoda tytułem odszkodowania: kwotę (…) zł oraz przenoszą nieodpłatnie własność samochodu osobowego.

Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy:

W analizowanej sprawie niewątpliwie wystąpił element szkody, zaś przedmiotowe odszkodowanie zostało Panu przyznane na podstawie wyroku sądu. Nie dotyczyło też korzyści, które mógłby Pan uzyskać, gdyby szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym, przyznane Panu odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).