Interpretacja indywidualna z dnia 14 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.274.2024.2.BM

Możliwość zastosowania zaniechania poboru podatku.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 marca 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 6 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego w sytuacji ustanowienia rozdzielności majątkowej.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismami z dnia 26 kwietnia 2024 r. (wpływ 26 kwietnia 2024 r.) oraz z 30 kwietnia 2024 r. (wpływ 26 kwietnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 12 listopada 2012 roku wraz ówczesną żoną zawarł Pan z Bankiem (...) umowę kredytu (nr (...)) celem sfinansowania zakupu lokalu mieszkalnego nr (...) położnego w (...).

Kredyt został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na ww. lokalu (wpisaną do księgi wieczystej lokalu nr (...) i zaciągnięty był na realizację wyłącznie jednej inwestycji oraz służył zaspokojeniu własnych potrzeb mieszkaniowych.

W 2022 roku Pana małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód bez orzekania o winie, ale nie zostało przeprowadzone postępowanie o podział majątku.

Na mocy Porozumienia zawartego w 2023 roku pomiędzy Panem, a Bankiem w dniu 28 września 2023 roku dokonał Pan całkowitej spłaty zadłużenia wobec Banku w kwocie (...) PLN ze środków pochodzących z darowizny od Pana ojca, pozostała część zadłużenia w kwocie (...) zł obejmująca kapitał, odsetki oraz koszty związane z umową kredytu, zgodnie z warunkami ww. porozumienia, zostały umorzone przez Bank w dniu dokonania przez Pana spłaty kapitału, a cały kredyt został uznany jako spłacony w całości.

Bank, który dokonał umorzenia działający na podstawie ustawy Prawo bankowe jest uprawniony do udzielania kredytów i podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym.

Nigdy nie korzystał Pan z umorzenia wierzytelności z tytułu tego lub innego kredytu zabezpieczonego hipoteką i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

Władze Banku wystawiły PIT-11 za 2023 rok z obowiązkiem zapłaty przez Pana podatku od kwoty przychodu (...) PLN.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Kredyt na zakup mieszkania został zaciągnięty przez Pana i Pana ówczesną żonę. Zgodnie z zawartą umową kredytu oboje odpowiadacie Państwo za jego spłatę solidarnie do pełnej wysokości.

Do dnia dzisiejszego nie został dokonany podział majątku (rozdzielność majątkowa) w związku z rozwiązaniem Państwa małżeństwa przez rozwód. Nie został sporządzony aneks do umowy kredytowej, na mocy którego Bank zwolnił Pana byłą żonę z solidarnego obowiązku spłaty kredytu. Jednakże, w związku z brakiem porozumienia z Pana byłą żoną co do dalszego sposobu regulowania Państwa zobowiązania wobec Banku, postanowił Pan dokonać spłaty zadłużenia osobiście ze środków pochodzących z darowizny od Pana ojca – co zostanie uwzględnione przy dokonywaniu podziału majątku w przyszłości.

Stroną porozumienia zawartego z Bankiem jest tylko Pan, zostało ono podpisane jedynie przez Pana.

Kredyt został zaciągnięty przez Pana i Pana ówczesną żonę w polskich złotych (PLN).

Na kwotę umorzenia składają się:

• kapitał w wysokości (...) zł
• odsetki umowne za opóźnienie w zapłacie w wysokości (...) zł
• odsetki umowne karne od zadłużenia przeterminowanego w kwocie (...) zł
• koszty opłat i prowizji od rachunku prowadzonego do umowy kredytowej w wysokości (...) zł.

Na kwotę umorzenia nie składają się odsetki skapitalizowane. W zawartej umowie kredytu zostały jednoznacznie określone, wiążące dla stron umowy, zasady naliczania odsetek karnych.

Zapis w umowie (pkt. 12.1): „W przypadku niewykonania przez Kredytobiorcę jego zobowiązań z tytułu Umowy zadłużenie staje się zadłużeniem przeterminowanym, przy czym Bank zastrzega sobie prawo do żądania odsetek od zadłużenia przeterminowanego w wysokości odsetek maksymalnych określonych w Ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (...)"

Umorzone zostały - poza kapitałem i odsetkami - koszty opłat i prowizji od rachunku prowadzonego do umowy kredytowej.

Pytanie

Czy do umorzonej w drodze porozumienia z Bankiem wierzytelności w kwocie (...) PLN z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2012 roku na zakup mieszkania ma zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych określone przepisami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) oraz Rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grudnia 2022 roku zmieniającego Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743)?

Pana stanowisko w sprawie

Umorzenie wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego przez osobę fizyczną, co do zasady skutkuje powstaniem u kredytobiorcy przychodu z innych źródeł i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie przepisów art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. z 2022 roku poz. 2647 z późniejszymi zmianami).

Jednakże w obecnym stanie prawnym zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) oraz Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2022 roku zmieniającego Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 2743) spełnia Pan wszystkie warunki określone ww. Rozporządzeniach do zaniechania poboru od Pana podatku dochodowego od umorzonej części kredytu mieszkaniowego, tj.:

1)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu na realizację inwestycji mieszkaniowej - zgodnie z § 1 ust. 1.

2)kwota umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego obejmowała kapitał, odsetki oraz inne koszty związane z umową kredytową (prowizje i opłaty) - w myśl § 1 ust. 2.

3)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mającej zaspokoić potrzeby mieszkaniowe jednego gospodarstwa domowego - zgodnie z § 1 ust. 5.

4)umorzenia wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu dokonał podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów - w myśl § 2 ust. 1 pkt 2.

5)kredyt mieszkaniowy został Panu udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez uprawniony do tego podmiot - zgodnie z § 3 pkt 1 oraz zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na ww. lokalu mieszkalnym - zgodnie z § 3 pkt 2.

6)przychody z tytułu umorzenia wierzytelności powstały w okresie, do którego mają zastosowanie przepisy ww. Rozporządzeń.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazał Pan, że na podstawie proponowanej ugody sądowej bank umorzy Panu i Pana byłej żonie pozostałe do spłaty zobowiązanie.

Umorzenie wierzytelności

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. 2022 poz. 2743):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1. kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej;

2. kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3. kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4. kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Przedstawił Pan informacje, z których wynika, że:

1. w dniu 12 listopada 2012 r. zaciągnął Pan wraz z byłą żoną kredyt hipoteczny w walucie polskiej z przeznaczeniem na zakup lokalu mieszkalnego;

2. kredyt został zaciągnięty wyłącznie na realizację jednej inwestycji oraz w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych;

3. w 2022 r. Pana małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód bez orzekania o winie;

4. na mocy Porozumienia zawartego w 2023 roku pomiędzy Panem, a Bankiem w dniu 28 września 2023 roku dokonał Pan całkowitej spłaty zadłużenia wobec Banku w kwocie (...) PLN ze środków pochodzących z darowizny od Pana ojca, pozostała część zadłużenia w kwocie (...) zł obejmująca kapitał, odsetki oraz koszty związane z umową kredytu, zgodnie z warunkami ww. porozumienia, zostały umorzone przez Bank w dniu dokonania przez Pana spłaty kapitału, a cały kredyt został uznany jako spłacony w całości.

5. Stroną porozumienia zawartego z Bankiem jest tylko Pan, zostało ono podpisane jedynie przez Pana.

6. Nigdy nie korzystał Pan z umorzenia wierzytelności z tytułu tego lub innego kredytu zabezpieczonego hipoteką i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

Powziął Pan wątpliwość, czy będzie Pan mógł skorzystać z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej kwoty.

Pana skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Główną przesłaną do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie tego kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog wydatków stanowiących „własne cele mieszkaniowe” podatnika wymieniony w art. 21 ust. 25 ustawy ma charakter zamknięty – jest to wyliczenie enumeratywne.

Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.

Z opisu sprawy wynika, że kredyt z 2012 r. będący przedmiotem zapytania został przeznaczony na zakup lokalu mieszkalnego.

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe jasno wynika, że kredyt mieszkaniowy powinien zostać zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego kredyty mieszkaniowe powinny zostać zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, np. na zakup i remont tej samej nieruchomości.

Przy czym przez jedną inwestycję mieszkaniową, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych: jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast przez jedno gospodarstwo domowe, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Z przedstawionego przez Pana opisu wynika, że kredyt z 2012 r. został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. zakup lokalu mieszkalnego w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.

Zatem umorzona przez bank kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2012 r. stanowi dla Pana przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro kredyt zaciągnięty w 2012 r. dotyczy jednej inwestycji mieszkaniowej (lokalu mieszkalnego), zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe znajdzie zastosowania do przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu tego kredytu.

Nie będzie Pan zatem zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonej kwoty.

Pana stanowisko należało więc uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pan, to ta interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pana byłej żony.

Wyjaśnić również należy, że wydając interpretację indywidualną tutejszy Organ nie dokonuje wyliczeń.

Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Dlatego też, tutejszy Organ nie odniósł się do kwot wskazanych we wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).