Interpretacja indywidualna z dnia 9 maja 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT3.4011.235.2024.3.AD

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej kwoty kredytu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

–nieprawidłowe w części dotyczącej zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej kwoty części kredytu wydatkowanego na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego,

–prawidłowe w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 7 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia kredytu hipotecznego. Uzupełnili go Państwo pismami z 7 kwietnia 2024 r. oraz 26 kwietnia 2026 r. Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

Pani A.A

(ul. (...));

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Pan B.A

(ul. (...)).

Opis zdarzenia przyszłego

(...) 2007 r. zawarli Państwo z X z siedzibą w (...) umowę nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF.

Kredyt został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Celem umowy kredytu było nabycie prawa własności nieruchomości położonej w (...), gm. (...). ul. (...). Kwota kredytu wynosiła (...) zł.

Kwota (...) zł była przeznaczona na zakup wyżej wymienionej nieruchomości, kwota (...) zł na refinansowanie poniesionych nakładów własnych, a kwota (...) zł na pokrycie kosztów związanych z uruchomieniem kredytu.

Spłata kredytu ma odbywać się do (...) 2037 r. (okres kredytowania 360 miesięcy).

Kredyt został zabezpieczony hipoteką kaucyjną wpisaną na pierwszym miejscu do kwoty (...) zł na zakupionej z kredytu nieruchomości, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) przez Sąd Rejonowy w (...).

(...) 2012 r. uzyskali Państwo decyzję (...) o warunkach zabudowy.

Na skutek wzrostu kursu franka szwajcarskiego spłata kredytu pochłania znaczną część środków przeznaczonych na budowę domu. W związku z czym na przedmiotowej nieruchomości nie został dotychczas wybudowany dom.

Nie czerpali Państwo i nie czerpią żadnych korzyści z nabytej nieruchomości. Ponoszą jedynie niezbędne nakłady wynikające z utrzymania nieruchomości.

Każdy z małżonków przed zawarciem związku małżeńskiego posiadał i posiada nabyte wcześniej nieruchomości.

Nieruchomość położona w (...) jest pierwszą wspólną nieruchomością nabytą przez Państwa podczas związku małżeńskiego.

Nie korzystali Państwo wcześniej z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Zgodnie z aktem notarialnym repertorium A Numer (...) z (...) 2007 r. sporządzonego przez notariusza (...) refundacja nakładów własnych dotyczyła kwoty zadatku (...) zł na poczet ceny zakupu nieruchomości w wysokości (...) zł. Pozostała kwota (...) zł celem pokrycia kosztów związanych z uruchomieniem kredytu.

Otrzymali Państwo od banku propozycję zawarcia ugody, na podstawie której nastąpi przeliczenie zadłużenia kredytobiorców z tytułu niespłaconego kapitału kredytu w kwocie (...) CHF po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według tabeli kursów średnich walut (propozycja ugody pochodzi z (...) 2023 r.). Przeliczenie będzie dotyczyć także odsetek naliczonych od ostatniej spłaty rat do daty podpisania ugody.

Uzupełnienie wniosku

W uzupełnieniu wniosku z 7 kwietnia 2024 r. podają Państwo, że:

–Odpowiedzialność z tytułu zaciągniętego kredytu jest solidarna.

–Kredyt był zaciągnięty na zakup gruntu - art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Celem był zakup gruntu, aby wybudować na nim dom, który miał zaspokoić potrzeby mieszkaniowe Państwa.

–Ugoda z bankiem orientacyjnie ma zostać podpisana w (...) 2024 r.

–Koszty związane z uruchomieniem kredytu dotyczą kosztów prowizji, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (zawarte w treści umowy kredytu załączonej do niniejszego uzupełnienia)

–Odnośnie ustaleń dotyczących umorzenia zadłużenia w załączeniu przesyłają Państwo projekt ugody przedstawionej Państwu.

–Odnośnie tego, co będzie się składać na umorzenie kwoty we wniosku wskazano, że będzie to kwota kapitału oraz odsetek. Co również znajduje się w załączonej do uzupełnienia wniosku ugodzie zaproponowanej przez bank.

Z kolei w uzupełnieniu wniosku z 26 kwietnia 2024 r. wskazują Państwo, że:

–Ustalenia w sprawie umorzenia zobowiązania kredytowego wskazanej we wniosku ugody, zgodnie z zaproponowaną treścią będą następujące:

1.Strony potwierdzają, że wolą obu Stron:

–było zawarcie Umowy oraz

–jest utrzymanie tej Umowy w mocy przez cały okres kredytowania z uwzględnieniem zmian, które wynikają z tej ugody.

2.Na dzień zawarcia tej Ugody zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu niespłaconego kapitału Kredytu w kwocie (...) CHF po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 21.11.2023 r. publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl wynosi (...) PLN. Odsetki naliczone za okres od ostatniej spłaty rat od daty podpisania Ugody wynoszą (...) CHF, po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia 21.11.2023 r publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl wynoszą (...) PLN.

3.Strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosi łącznie (...) PLN.

4.Bank zwalnia Kredytobiorcę/ów z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorcy/ów z tytułu kredytu) w kwocie (...) PLN ustalonej przez Strony i wskazanej w ust. 3 powyżej, a Kredytobiorca/y dokonane zwolnienie z długu przyjmuje/ją.

5.W związku ze zwolnieniem z długu (wskazanym w ust. 4) zadłużenie Kredytobiorcy/ów wobec Banku z tytułu Kredytu uznaje się za spłacone w całości.

6.Strony oświadczają, że zachowana zostaje tożsamość i ciągłość wierzytelności wynikającej z Umowy z uwzględnieniem zmian, które wynikają z Ugody.

7.Zawarcie tej Ugody nie stanowi odnowienia w rozumieniu art. 506 Kodeksu cywilnego.

8.W związku z zawarciem Ugody, Strony zgodnie oświadczają, że nie będą występować w przyszłości względem siebie z roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień Umowy, które dotyczyłyby lub byłyby związane z:

a)zasadami ustalania kursu waluty

b)zasadami waloryzacji do waluty obcej (tzw. klauzula ryzyka walutowego).

9.Kredytobiorca/y oświadcza/ją, że przed zawarciem Ugody nie przeniósł/przenieśli ani nie zobowiązał/li się do przeniesienia na rzecz jakiejkolwiek osoby trzeciej jakiegokolwiek roszczenia lub prawa dotyczącego Umowy lub związanego z Umową.

10.W związku ze zwolnieniem z długu (wskazanym w ust. 5) zwolnienie prawnych zabezpieczeń Kredytu nastąpi na zasadach określonych w Umowie w części dotyczącej całkowitej spłaty Kredytu. Strony zobowiązują się współdziałać w zakresie niezbędnym jaki będzie konieczny do realizacji Ugody.

11.Kredytobiorca/y przyjmuje/ą do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z części długu (umorzenia) po jego/ich stronie powstaje przychód, a w związku z tym Bank ma obowiązek informacyjny (musi wystawić informację PIT-11 zgodnie z właściwymi przepisami prawa). Jednocześnie Kredytobiorca/y przyjmuje/ą do wiadomości, że aby do osiągniętego przychodu zastosowanie miała regulacja rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe niezbędne jest spełnienie przez Kredytobiorcę/ów warunków określonych w tym rozporządzeniu. W tym celu Kredytobiorca/y potwierdza/ją oświadczeniem, że Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku kilku kredytów, że zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego lub więcej niż jednego gospodarstwa domowego (o których mowa w Rozporządzeniu) oraz że nie skorzystał/li z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu żadnego innego kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Oświadczenie może dotyczyć również Kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego. Wzór oświadczenia jest załącznikiem do Ugody.

–Pod pojęciem całej kwoty kredytu mieści się pytanie czy zaniechanie poboru podatku dochodowego podlega kwota (...) zł jako kapitał bez względu na to jako część z udzielonego kapitału kredytu została przeznaczona na poszczególne cele jak w przedmiotowej sprawie.

–Kwota (...) zł to kapitał udzielonego kredytu, z którego kwota (...) zł była przeznaczona na zakup niezabudowanej działki gruntu (...) położonej w miejscowości (...), gm. (...) przy ulicy (...), kwota (...) zł przeznaczona na refinansowanie poniesionych nakładów własnych (tą kwotę kredytobiorcy przekazali wcześniej sprzedającej nieruchomość), kwota (...) zł na pokrycie kosztów związanych z uruchomieniem kredytu. Przy czym stanowią one kapitał udzielonego kredytobiorcom kredytu.

Pytania

1)Czy pomimo posiadania nieruchomości nabytych przez wnioskodawców przed zawarciem związku małżeńskiego możliwe jest zaniechanie poboru podatku powstałego na skutek umorzenia pozostałej do spłaty kwoty kredytu, tj. skorzystanie ze zwolnienia opisanego w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym na cele mieszkaniowe? (pytanie sformułowane we wniosku)

2)Czy zaniechaniu poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym podlega cała kwota kapitału kredytu, tj. (...) zł bez względu na to, jaka część kapitału została przeznaczona na poszczególne cele, tj.: kwota (...) zł była przeznaczona na zakup niezabudowanej działki gruntu (...) położonej w miejscowości (...), gm. (...) przy ulicy (...), kwota (...) zł przeznaczona na refinansowanie poniesionych nakładów własnych (tą kwotę kredytobiorcy przekazali wcześniej sprzedającej nieruchomość), kwota (...) zł na pokrycie kosztów związanych z uruchomieniem kredytu? (pytanie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem:

–w zakresie pytania pierwszego - możliwe jest zastosowanie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym na cele mieszkaniowe. Nieruchomość, która została przez Państwa nabyta jest pierwszą wspólną nieruchomością nabytą podczas trwania związku małżeńskiego, której celem było wybudowanie domu. Wskutek przyczyn od Państwa niezależnych dom nie został wybudowany, niemniej jednak poprzez uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy poczynione zostały odpowiednie kroki w tym celu.(stanowisko sformułowane we wniosku)

–w zakresie pytania drugiego - możliwe jest zaniechanie poboru podatku od całej kwoty kapitału kredytu, tj. (...) zł z uwagi na to, że jest to kwota kapitału kredytu udzielona przez bank. Natomiast fakt, że poszczególne kwoty kapitału kredytu były przeznaczone na cele związane z zakupem nieruchomości nie ma wpływu na zwolnienie, ponieważ składają się na całość wypłaconego kapitału kredytu. (stanowisko sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku i w jego uzupełnieniu wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazali Państwo, że na podstawie proponowanej ugody bank umorzy Państwu istniejące zadłużenie.

Umorzenie wierzytelności

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Państwu kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 102):

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 i 1843).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

W myśl § 2 ww. rozporządzenia:

1. Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób prawnych od dochodu odpowiadającego równowartości umorzonych kwot wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych, od tej części kapitału tych kredytów, od której następuje zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie § 1 ust. 1 pkt 1, w przypadku gdy:

1) umorzenia dokonuje podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów;

2) równowartość umorzonych kwot wierzytelności nie pomniejszyła w jakiejkolwiek innej formie przychodu, dochodu, podstawy opodatkowania ani podatku podmiotu udzielającego kredytu mieszkaniowego lub umarzającego kwoty wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem rezerw i odpisów utworzonych na te wierzytelności, które zostały rozwiązane w związku z tym umorzeniem, i w następstwie ich rozwiązania ustalony został przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do podatkowej grupy kapitałowej w rozumieniu ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 2805), przy czym zaniechanie, o którym mowa w ust. 1, przysługuje wyłącznie do wysokości dochodów spółki tworzącej taką grupę, która umorzyła kwoty wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego i jest podmiotem określonym w ust. 1 pkt 1.

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1)kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej;

2)kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3)kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4)kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie;

5)kwota wierzytelności obejmuje kwotę kredytu mieszkaniowego (kapitału), odsetki, w tym odsetki skapitalizowane i prowizje, opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

W przypadku spełnienia powyższych przesłanek zaniechanie poboru podatku ma też zastosowanie do świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Ponadto określając kredyt mieszkaniowy objęty zaniechaniem rozporządzenie odwołuje się do wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

–położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Przy czym ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa kiedy i jak długo podatnik powinien mieszkać w nabytym lokalu mieszkalnym, żeby nastąpiła realizacja celu mieszkaniowego. Tym samym brak jest podstaw do uznania, że podatnik nie realizuje celu mieszkaniowego w przypadku, gdy nabył lokal mieszkalny w którym zamieszkiwał, a następnie wynajął go bądź udostępnił część lokalu na cele prowadzonej działalności gospodarczej.

Państwa skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Z treści wniosku wynika, że:

–(...) 2007 r. zaciągnęli Państwo kredyt hipoteczny w CHF. Kwota kredytu była przeznaczona na: zakup gruntu (art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), na refinansowanie poniesionych nakładów własnych, (kwota zadatku na poczet zakupu nieruchomości oraz kwota na pokrycie kosztów związanych z uruchomieniem kredytu). Koszty związane z uruchomieniem kredytu dotyczą kosztów prowizji i ubezpieczenia niskiego wkładu własnego.

–Zakup gruntu dokonany był w celu wybudowania na nim domu, który miał zaspokoić potrzeby mieszkaniowe Państwa. Na skutek wzrostu kursu franka szwajcarskiego spłata kredytu pochłania znaczną część środków przeznaczonych na budowę domu. W związku z czym na przedmiotowej nieruchomości nie został dotychczas wybudowany dom. Nie czerpali Państwo i nie czerpią żadnych korzyści z nabytej nieruchomości. Ponoszą jedynie niezbędne nakłady wynikające z utrzymania nieruchomości.

–Każdy z Państwa przed zawarciem związku małżeńskiego posiadał i posiada nabyte wcześniej nieruchomości. Nieruchomość nabyta przez Państwa za środki pieniężne pochodzące z kredytu jest pierwszą wspólną nieruchomością nabytą przez Państwa podczas związku małżeńskiego.

–Kredyt mieszkaniowy został udzielony przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw oraz zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości i jest zabezpieczony hipotecznie.

–Nie korzystali Państwo wcześniej z zaniechania poboru podatku z tytułu jakiegokolwiek kredytu.

–Rozważają Państwo podpisanie ugody z bankiem, w wyniku której dojdzie do umorzenia przez bank kredytu oraz odsetek. Zawarcie ugody nastąpi przypuszczalnie w (...) 2024 r.

Państwa wątpliwość budzi kwestia, czy w związku z faktem, że każdy z Państwa przed zawarciem związku małżeńskiego posiadał i posiada nabyte wcześniej nieruchomości, znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w odniesieniu do całości kredytu bez względu jaka część kredytu została przeznaczona na zakup niezabudowanej działki gruntu, refinansowanie nakładów własnych oraz na pokrycie kosztów związanych z uruchomieniem kredytu (koszty prowizji i ubezpieczenia niskiego wkładu własnego).

Jednocześnieuważają Państwo, że pomimo nabytych wcześniej przed każdego z Państwa nieruchomości zaniechanie poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych w odniesieniu do całości kredytu z uwagi na to, że jest to kwota kapitału kredytu udzielona przez bank. Natomiast fakt, że poszczególne kwoty kapitału kredytu były przeznaczone na cele związane z zakupem nieruchomości nie ma wpływu na zwolnienie, ponieważ składają się na całość wypłaconego kapitału kredytu.

Jak wskazałem powyżej jedną z przesłanek skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog wydatków stanowiących „własne cele mieszkaniowe” podatnika wymieniony w art. 21 ust. 25 ustawy ma charakter zamknięty – jest to wyliczenie enumeratywne.

Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.

Zgodnie z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za wydatki poniesione na własne cele mieszkaniowe uważa się wydatki poniesione na nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie.

Przepis ten ani rozporządzenie nie zawiera natomiast zapisu mówiącego, kiedy ewentualnie powinien na nim zostać wybudowany budynek mieszkalny.

Jednocześnie należy zauważyć, że ani z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ani z rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe nie wynika również, że własne cele mieszkaniowe podatnika ograniczać się muszą do posiadania tylko jednej nieruchomości mieszkalnej.

Tym samym osoba, która posiada miejsce zamieszkania może nabyć kolejną nieruchomość mieszkalną w celu zaspokojenia własnych celów mieszkaniowych.

Zatem zakup działki budowlanej pod budowę budynku mieszkalnego z kredytu wymienionego w rozporządzeniu - pomimo posiadanych przez Państwa własnych nieruchomości nabytych przed zawarciem związku małżeńskiego - daje prawo do zastosowania zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie omawianego rozporządzenia Ministra Finansów.

Przy czym z literalnego brzmienia cytowanego powyżej § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe wynika, że kwotami wierzytelności, które mogą korzystać z zaniechania są kwoty kapitału, odsetek, prowizji i opłat niezbędnych do zawarcia kredytu mieszkaniowego. Zaś „koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń” nie mogą z tego zaniechania skorzystać.

Z treści wniosku wynika, że kwota kredytu została przeznaczona na:

–zakup gruntu pod budowę domu,

–refinansowanie poniesionych nakładów własnych, tj. kwoty zadatku na poczet zakupu nieruchomości,

–pokrycie kosztów związanych z uruchomieniem kredytu, któredotyczą kosztów prowizji i ubezpieczenia niskiego wkładu własnego.

Tym samym w świetle przytoczonego powyżej § 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w Państwa przypadku zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych będzie miało zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do kwoty umorzonej wierzytelności dotyczącej zaciągniętego w 2007 r. kredytu hipotecznego na zakup gruntu, tj. kwoty kapitału, odsetek oraz prowizji.

Natomiast w odniesieniu do części uzyskanego przychodu, wynikającego z umorzenia wierzytelności dotyczącej ww. kredytu związanego z kosztami ubezpieczenia niskiego wkładu własnego nie znajdzie zastosowanie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych. Kwota te będą stanowić dla Państwa przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Co istotne w Państwa sytuacji podkreślić należy, że wobec treści § 4 cytowanego rozporządzenia, zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych będzie miało zastosowanie tylko wówczas, gdy ugoda Państwa z bankiem, na mocy której dojdzie do ww. umorzenia wierzytelności, zostanie zawarta w okresie obowiązywania rozporządzenia, tj. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwo i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwo w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy prawidłowo postrzegają Państwo, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawione przez Państwo zdarzenie przyszłe.

W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego.

Stąd też organ interpretacyjny nie analizował przedstawionych przez Państwo kwot.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Pani A.A. (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).