Interpretacja indywidualna z dnia 3 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.133.2024.3.JK3

Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzonego zadłużenia kredytowego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 lutego 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu umorzonego zadłużenia kredytowego. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 7 marca 2024 r. (wpływ 7 marca 2024 r.) oraz pismem (wpływ 25 marca 2024 r.). Ww. pismem wycofała Pani pytanie nr 3 sformułowane we wniosku.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Zwróciła się Pani z prośbą o indywidualną interpretację podatkową dotyczącą prawidłowego zastosowania rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

W dniu 26 sierpnia 2008 roku w (…) zawarła Pani wraz z mężem umowę kredytu hipotecznego w walucie wymienialnej (kredyt frankowy), na podstawie której Bank (…) udzielił kredytu na zakup gruntu rolnego. Jako młode małżeństwo chciała Pani wraz z mężem zakupić nieruchomość pod (…), wybudować dom i założyć rodzinę. Grunt, który Państwo kupili był rolny, Państwa celem było odrolnienie działki, jednak przez wiele lat nie mogli Państwo tego dokonać przez wzgląd na to, że teren na którym znajduje się działka do 2019 roku, nie był objęty ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ani studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. W terminie 2 miesięcy po zawarciu umowy kredytowej zaszła Pani w ciążę, a dwa lata później w kolejną, w związku z czym Państwa sytuacja finansowa uległa znacznemu pogorszeniu i uniemożliwiła finansowanie procedury odrolnienia ziemi jak i budowy domu. 29 stycznia 2024 r. podpisali Państwo z Bankiem ugodę na podstawie, której został umorzony kredyt w kwocie 30.142,23 CHF, jednak na żadnym etapie postępowania mediacyjnego nie poinformowano Państwa, że od kwoty umorzonego kredytu zostanie naliczony podatek dochodowy, dopiero przy podpisaniu ugody Bank poinformował o konieczności wysłania PIT-u do Urzędu Skarbowego celem naliczenia podatku. Byli Państwo tym faktem bardzo zdziwieni. Mając na celu rozpoczęcie procedury odrolnienia ziemi w br. dowiedzieli się Państwo, że o uchwaleniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, pozyskali Państwo dokumenty ewidencyjne z gminy, z których wynika, że Państwa działka położona jest na terenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w formie zabudowy wolnostojącej i bliźniaczej oraz zabudowy letniskowej wolnostojącej, oznaczonej na rysunku planu symbolem 34-MN/UTL, a co za tym idzie nie jest już działką rolną i mogą Państwo powrócić do planów budowania domu.

Obecnie obydwoje są Państwo zatrudnieni na umowach o pracę za najniższym wynagrodzeniem krajowym, Państwa celem - podejmując rozmowę z Bankiem w celu podpisania ugody, było umorzenie kredytu, który był zawarty w oparciu o wadliwą konstrukcję prawną, co pozwoliłoby na zmniejszenie obciążenia wydatkami poprzez likwidację rat kredytu, które w wymiarze miesięcznym były dla Państwa ogromnym obciążeniem oraz przeznaczyć kwotę uprzednio kierowaną do Banku na spłatę kredytu, na cel budowy domu. Od początku 2008 roku mieszkają Państwo wraz z dziećmi w domu rodzinnym wraz z Pani rodzicami, aby uniknąć dodatkowych kosztów na wynajem mieszkania czy opiekę nad dziećmi.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Na dzień podpisania ugody działka została objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym znajduje się na terenie przeznaczonym pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną w formie zabudowy wolnostojącej i bliźniaczej oraz zabudowę letniskową wolnostojącą, oznaczoną na rysunku planu symbolem 34-MN/UTL, a w związku z ustaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie jest konieczne wydanie decyzji o warunkach zabudowy celem „odrolnienia” ziemi.

Podpisanie ugody spowodowało przewalutowanie kredytu z franka szwajcarskiego na polski złoty według kursu 0,4000 CHF/PLN + średni kurs ustalony przez NBP na dzień podpisania ugody 1 CHF = 4,6785 zł (Tabela nr 020/A/NBP/2024 z dnia 2024-01-29). Przewalutowanie kredytu polegało na przewalutowaniu kwoty pozostałej do spłaty na PLN z CHF oraz na umorzeniu części aktualnego zadłużenia z tytułu kredytu. Przewalutowanie kredytu nastąpiło na podstawie podpisanej ugody z Bankiem zawartej 29 stycznia 2024 roku (nie był to aneks do umowy kredytowej).

Kredyt został pierwotnie zabezpieczony hipoteką umowną zwykłą w kwocie 56.379,82 CHF oraz hipoteką umowną kaucyjną do kwoty 28.189,91 CHF. W związku z podpisaniem ugody nastąpiła zmiana wysokości i waluty hipotek na: hipoteka umowna zwykła w kwocie 13.114,18 PLN oraz hipoteka umowna kaucyjna do kwoty 6.557,09 PLN.

Umowa kredytowa została zawarta z Bankiem (…), który obecnie działa pod firmą (…) wobec czego jest to podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym i jest uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają za spłatę kredytu solidarnie.

Ugoda z Bankiem została podpisana 29 stycznia 2024 roku.

Kredyt został zaciągnięty na realizację własnych celów mieszkaniowych. Kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej.

Podpisując ugodę z Bankiem skorzystała Pani z umorzenia zadłużenia w zakresie kwoty 139.961,09 PLN z kredytu zabezpieczonego hipotecznie i zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe.

Na kwotę umorzenia składa się kwota kapitału bieżącego (nie wymagalnego) w kwocie 139.961,09 PLN, kwota kapitału przeterminowanego (wymagalnego) – 0,00 PLN, kwota odsetek zapadłych niespłaconych – 0,00 PLN, kwota odsetek zapadłych podwyższonych – 0,00 PLN.

Pytania

1)Czy zostanie od Pani pobrany podatek dochodowy, naliczony od kwoty umorzonego kredytu w sytuacji, kiedy kredyt został zaciągnięty na cele mieszkalne, jednak do dnia dzisiejszego nieruchomość finansowana ze środków kredytowych nie została zabudowana?

2)Czy w sytuacji, kiedy w przedstawionym stanie prawnym podatek będzie należny, zostanie wobec Pani zastosowane zwolnienie od poboru podatku w sytuacji, kiedy działka przestała być działką rolną w związku ze sporządzeniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ale do dnia dzisiejszego nie rozpoczęła Pani budowy domu?

Pani stanowisko w sprawie

Według Pani opinii, Pani sytuacja faktyczna wypełnia znamiona do zastosowania zwolnienia z naliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty umorzonego kredytu, z uwagi na fakt, że zawarła Pani kredyt celem zakupu nieruchomości na cele mieszkalne, a umorzenie kredytu umożliwi Pani przyśpieszenie rozpoczęcia procesu budowlanego, który do tej pory nie był rozpoczęty z uwagi, że nie było miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a Pani nie miała środków finansowych na tzw. odrolnienie działki. Ponadto w dacie podpisania ugody działka nie była już działką rolną w związku z objęciem terenu miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym działka jest przeznaczona na cele budowlane.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Umorzenie wierzytelności

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wskazała Pani, że w wyniku zawarcia ugody z bankiem, bank umorzył Pani pozostałą do spłaty kwotę kredytu.

Tym samym, umorzoną Pani kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. 2024 r. poz. 102):

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Przedstawiła Pani informacje, z których wynika, że:

1.26 sierpnia 2008 r. zaciągnęła Pani z mężem kredyt hipoteczny na zakup działki rolnej celem odrolnienia jej i wybudowania na niej domu jednorodzinnego;

2.na dzień podpisania ugody działka została objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym znajduje się na terenie przeznaczonym pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną w formie zabudowy wolnostojącej i bliźniaczej oraz zabudowę letniskową wolnostojącą, w związku z powyższym nie jest konieczne wydanie decyzji o warunkach zabudowy celem „odrolnienia” ziemi;

3.kredyt został zaciągnięty na jedną inwestycję;

4.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

5.skorzystała Pani z zaniechania poboru podatku dopiero w momencie podpisania ugody z bankiem 29 stycznia 2024 r. celem umorzenia pozostałej części kredytu.

Powzięła Pani wątpliwość, czy z tytułu umorzenia tego zadłużenia będzie Pani mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku.

Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, w ust. 3 pkt 3 odsyła do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. katalogu wydatków mieszkaniowych.

W literze c) tego przepisu zostało wymienione m.in. nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie. Przepis ten ani rozporządzenie nie zawiera natomiast zapisu mówiącego, kiedy ewentualnie powinien na nim zostać wybudowany budynek mieszkalny.

Z opisu sprawy wynika, że zaciągnęła Pani z mężem 26 sierpnia 2008 roku kredyt hipoteczny, za który zakupili Państwo działkę rolną w celu wybudowania na niej budynku mieszkalnego. Działka została objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym znajduje się na terenie przeznaczonym pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną w formie zabudowy wolnostojącej i bliźniaczej oraz zabudowę letniskową wolnostojącą, w związku z powyższym nie jest konieczne wydanie decyzji o warunkach zabudowy celem „odrolnienia” ziemi.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie precyzuje, jaki grunt jest gruntem pod budowę budynku mieszkalnego, ani co oznacza zmiana przeznaczenia gruntu na grunt pod budowę budynku mieszkalnego, uprawniająca do skorzystania z ww. zwolnienia.

W celu doprecyzowania tych pojęć uprawnione jest zatem odwołanie się przede wszystkim do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 977 ze zm.) oraz do innych aktów prawnych.

Gruntami pod budowę budynków mieszkalnych są przede wszystkim działki budowlane.

Zgodnie z art. 2 pkt 12 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

Definicję działki budowlanej zawiera również rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1225).

Przepis § 3 pkt 1a tego rozporządzenia stanowi, że:

W świetle orzecznictwa, z brzmienia art. 2 pkt 12 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jak i § 3 pkt 1a ww. rozporządzenia, wynika, że istotne znaczenie dla oceny czy mamy do czynienia z działką budowlaną mają okoliczności obiektywne spełniające wymogi realizacji obiektów budowlanych wynikające z przepisów odrębnych i aktów prawa miejscowego.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

Stosownie do art. 6 ust. 1-2 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.):

W świetle przepisu art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uznającego za wydatki na własne cele mieszkaniowe nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, wynikające z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przeznaczenie nabytego gruntu pod budownictwo mieszkaniowe lub decyzji o warunkach zabudowy działki budynkiem mieszkalnym spełnia ww. przesłankę.

Kupiła Pani działkę rolną, która na dzień podpisania ugody została objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Z planu tego wynika, że działka znajduje się na terenie przeznaczonym pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną w formie zabudowy wolnostojącej i bliźniaczej oraz zabudowę letniskową wolnostojącą.

Zatem spełniła Pani warunki określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Od kwoty umorzonego kredytu nie zostanie pobrany podatek dochodowy od osób fizycznych.

Pani stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pani, to ta interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pani męża.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).