Wyrok NSA z dnia 27 listopada 2023 r., sygn. II OSK 1573/22

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Tomasz Zbrojewski Sędziowie Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz Sędzia del. WSA Mirosław Gdesz (spr.) po rozpoznaniu w dniu 27 listopada 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Prezydenta Miasta Poznania od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 2022 r. sygn. akt IV SA/Po 35/20 w sprawie ze skargi J. O. na decyzję Prezydenta Miasta Poznania z dnia [...] października 2019 r. nr [...] w przedmiocie przyjęcia Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Poznania 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od Prezydenta Miasta Poznania na rzecz J. O. kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z 27 kwietnia 2022 r. sygn. akt IV SA/Po 35/20, po rozpoznaniu skargi J. O. na decyzję Prezydenta Miasta Poznania z [...] października 2019 r. nr [...] w przedmiocie przyjęcia Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Poznania, stwierdził niezgodność z prawem zaskarżonego zarządzenia w części dotyczącej ujęcia w Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Poznania nieruchomości położonej przy ul. [...] w Poznaniu oraz zasądził zwrot kosztów postępowania.

W motywach orzeczenia Sąd I instancji podniósł, że wniesiona skarga zasługiwała na uwzględnienie, ponieważ nadesłana do akt sprawy dokumentacja nie pozwoliła w sposób jednoznaczny stwierdzić, na czym w istocie oparto ustalenia dotyczące aktualnej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej ww. budynku w dacie dokonywania jego wpisu do Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Poznania (dalej GEZ) na podstawie art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2017 r. poz. 2187 ze zm., dalej uozoz). W odpowiedzi na skargę organ wprawdzie wskazywał, że "ujęcie przedmiotowego budynku przy ul. [...] w Poznaniu w GEZ było następstwem jego wcześniejszego wpisu do rejestru, znajdującego się w wojewódzkiej ewidencji zabytków", jednak na skutek zakwestionowania tej argumentacji przez skarżącą, organ w piśmie z 29 lipca 2020 r. przyznał, iż ww. budynek nie figuruje obecnie w wojewódzkiej ewidencji zabytków. Ponadto w Opinii Narodowego Instytutu Dziedzictwa Oddział w Poznaniu z 27 lutego 2019 r. na temat wartości zabytkowych domu przy ul. [...] w Poznaniu nie zakwestionowano ustaleń faktycznych Ekspertyzy technicznej wskazującej na bardzo zły stan budynku, a poddano w wątpliwość konstatację o zasadności rozbiórki budynku. Stanowisko Opinii nie zostało jednak w żaden sposób uzasadnione, co w obliczu faktu, że dokonano rozbiórki wszystkich pozostałych budynków zespołu przy ul. [...], rodzi wątpliwości co do rzetelności i wiarygodności ustaleń, na podstawie których dokonano wpisu budynku do GEZ, a w konsekwencji skutecznie podważa zaufanie, że dokonując tego wpisu organ działał "w granicach i na podstawie prawa". Wobec powyższego, zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie wpis do GEZ nastąpił z naruszeniem konstytucyjnych standardów, a przeprowadzona w tej sprawie procedura wpisu do GEZ powoduje, że zasadność ograniczenia wykonywania prawa własności przez skarżącą poprzez ujęcie w GEZ budynku będącego jej własnością nie poddaje się kontroli. Powyższe z kolei, w świetle szeroko omówionej przez Sąd konstytucyjności takiego rozwiązania, skutkować musiało uznaniem wpisu spornego budynku do GEZ za wadliwe.