Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 2022 r., sygn. IV SA/Po 35/20

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Izabela Bąk-Marciniak Sędziowie WSA Monika Świerczak WSA Maria Grzymisławska-Cybulska (spr.) po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 kwietnia 2022 r. sprawy ze skargi J. O. na decyzję Prezydenta Miasta z dnia [...] października 2019 r. nr [...] w przedmiocie przyjęcia Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta P. 1. stwierdza niezgodność z prawem zaskarżonego zarządzenia w części dotyczącej ujęcia w Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta P. nieruchomości położonej przy ul. [...] w P.; 2. zasądza od Miasta P. na rzecz skarżącej I. O. kwotę [...]zł ([...]) tytułem zwrotu kosztów postępowania

Uzasadnienie

Pismem z dnia [...] grudnia 2019 r. J. O. – współwłaścicielka nieruchomości położonej w P. przy ul. [...] w P. wniosła do sądu administracyjnego skargę na zarządzenie Prezydenta Miasta z dnia [...] października 2019 r. nr [...] w sprawie przyjęcia do Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta P. (dalej również jako: "Zarządzenie") domu położonego w P. przy ul. [...]. Zarządzenie zostało zaskarżone - w części -dotyczącej ujęcia w Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta P. (dalej również jako: "GEZ") nieruchomości położonej przy ul. [...] w P. (dalej jako: "Nieruchomość" albo "Budynek"). Zaskarżonemu zarządzeniu zarzucono naruszenie art. 3 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków, poprzez przyjęcie, że budynek położony przy ul. [...] w P. spełnia kryteria zabytku w rozumieniu przepisów prawa. Dalej wskazano na naruszenie art. 22 ust. 4 i 5 ustawy o ochronie zabytków poprzez ujęcie Nieruchomości w GEZ pomimo braku podstaw do powyższego, gdyż - jak podniesiono - nie spełnia ona definicji zabytku. Podniesiono również zarzut naruszenia art. 64 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 1 Protokołu nr 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, poprzez brak wyważenia interesu indywidualnego Skarżącej z interesem publicznym. W uzasadnieniu skargi podniesiono m.in. że objęcie Nieruchomości Gminną Ewidencją Zabytków narusza gwarancje ochrony własności wynikające z art. 64 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 1 Protokołu nr 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Zaakcentowano, że problem ten dostrzegł również Naczelny Sąd Administracyjny, który wystąpił z pytaniem prawnym do Trybunału Konstytucyjnego: "czy art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w zakresie, w jakim ogranicza prawo własności nieruchomości poprzez dopuszczenie ujęcia nieruchomości jako zabytku nieruchomego w gminnej ewidencji zabytków, bez zapewnienia właścicielowi gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia, jest zgodny z art. 64 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz z art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 20 marca 1952 r." Podkreślono, że sprawa ta nie została dotąd rozstrzygnięta przez Trybunał Konstytucyjny. Dodano też, że Skarżąca nie miała szansy skorzystać z ochrony która została przyznana przepisami rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 września 2019 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. z 2019, poz. 1886).