Postanowienie NSA z dnia 23 maja 2023 r., sygn. I OSK 837/23

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Piotr Niczyporuk po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku M. N. o zawieszenie postępowania w sprawie ze skargi kasacyjnej M. N. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 21 października 2022 r. sygn. akt I SA/Wa 2486/21 w sprawie ze skargi M. N. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia [...] sierpnia 2021 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty postanawia: zawiesić postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym do czasu podjęcia przez Trybunał Konstytucyjny rozstrzygnięcia w sprawie o sygn. akt SK 64/21.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (dalej: Sąd I instancji/Sąd Wojewódzki) wyrokiem z 21 października 2022 r., sygn. akt I SA/Wa 2486/21 - oddalił skargę M. N. (dalej: Skarżąca) na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z [...] sierpnia 2021 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2017 r., poz. 2097 ze zm.; dalej: "ustawa") prawo do rekompensaty wiązać należy z faktem przesiedlenia się z dawnych terytoriów Rzeczypospolitej Polskiej, a przez to pozostawienia zlokalizowanych tam nieruchomości, w okolicznościach pozostających w związku z wojną. Sąd Wojewódzki zaznaczył przy tym, że Naczelny Sąd Administracyjny w swoich orzeczeniach wielokrotnie wskazywał, że dla uzyskania prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP konieczne jest spełnienie przez właściciela nieruchomości warunku określanego w orzecznictwie jako warunek repatriacji, przesiedlenia się, a dokładniej warunku powrotu byłego właściciela nieruchomości położonej na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na terytorium w obecnych granicach Rzeczypospolitej Polskiej. Sąd I instancji wskazał jednocześnie, że podziela w pełni stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, że warunek ten nie jest warunkiem pozaustawowym, nieistniejącym. Na jego istnienie wskazuje, bowiem zarówno literalne brzmienie art. 1 ustawy (wykładnia językowa), jak również cel i sens ustawy, czyli jej ratio legis (wykładnia celowościowa), a także analiza historyczna wcześniejszych regulacji prawnych (wykładnia historyczna). Rezultat tych metod wykładni prowadzi do jednoznacznego wniosku, a mianowicie, że warunek powrotu na terytorium Polski w jej obecnych granicach właściciela nieruchomości pozostawionej na Kresach jest konieczny dla przyznania uprawnienia przewidzianego ustawą z dnia 8 lipca 2005 r. Pogląd ten jest dominujący w orzecznictwie NSA (np. wyrok z dnia 9 października 2014 r., sygn. akt I OSK 2763/13, z dnia 7 lipca 2017 r., sygn. akt I OSK 2488/16, z dnia 15 stycznia 2019 r., I OSK 462/17, z dnia 27 lutego 2020 r., I OSK 1794/18 czy z dnia 11 sierpnia 2020 r., I OSK 3343/19).