Interpretacja indywidualna z dnia 16 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-2.4012.692.2023.2.MŻA

Brak obowiązku odprowadzenia podatku od towarów i usług w związku ze świadczeniem usług nieodpłatnej pomocy prawnej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 grudnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 15 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku obowiązku odprowadzenia podatku od towarów i usług w związku ze świadczeniem usług nieodpłatnej pomocy prawnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 7 lutego 2024 r. (wpływ 7 lutego 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

15 grudnia 2023 r. zarejestrowała Pani w CEIDG działalność gospodarczą pod nazwą (…). Nie zostały jeszcze nadane numery NIP i REGON. Nie ma Pani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Obecnie mieszka Pani w (…) - powiat (…).

Zamierza Pani od stycznia 2024 roku podjąć działalność jako doradca obywatelski na podstawie umowy zawartej z Fundacją (…) z siedzibą w (...), ul. (…), KRS (…). Zgodnie z umową będzie Pani zobowiązana do realizacji, na zlecenie Fundacji, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego zgodnie z Ustawą, w godzinach oraz miejscu określonym z podmiotem administracji publicznej powierzającym realizację zadania publicznego Fundacji, co najmniej przez 4 godziny dziennie, pięć dni w tygodniu. Realizacja zadań z zakresu edukacji prawnej odbywać się będzie w terminach określonych przez Fundację, przy uwzględnieniu w miarę możliwości terminów wskazanych przez Panią. W umowie wskazano również, że Wykonawcy (w tym Pani) posiadają komputer typu laptop (o wartości (…) zł) do wykorzystania w czasie realizacji umowy, za pomocą którego korzystać będą m.in. z dostarczonego przez Fundację oprogramowania prawniczego (…). Wykonawcy mogą wykorzystywać oprogramowanie wyłącznie do celów udzielania NPP/NPO/NM, przez okres obowiązywania umowy. Wykonawcy realizujący umowę, na czas swojego dyżuru użyczają nieodpłatnie Fundacji wskazany wyżej komputer, w ten sposób, że wykorzystywać go będą osobiście w celu realizacji zadania publicznego opisanego w preambule. Z tytułu umowy przysługiwać Pani będzie wynagrodzenie w kwocie (…) zł brutto miesięcznie płatne po wystawieniu faktury. Wysokość wynagrodzenia jest niezależna od liczby udzielonych porad.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

W odpowiedzi na pytanie: czy wynagrodzenie, które będzie Pani otrzymywać od Fundacji (…), za wykonywanie czynności na podstawie będącej przedmiotem wniosku umowy, stanowi przychody, o których mowa w przepisach art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), zwanej dalej ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych – jeśli tak należy wskazać konkretny ustęp art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – odpowiedziała Pani: Nie.

W odpowiedzi na pytania: czy wynagrodzenie, które będzie Pani otrzymywać od Fundacji (…) za wykonywanie czynności na podstawie zawartej umowy, stanowi przychody, o których mowa w przepisach art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jeśli tak należy wskazać konkretny punkt art. 13 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – odpowiedziała Pani: wynagrodzenie będzie stanowić przychody wymienione w pkt 8 - przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej.

W umowie nie zawarto postanowień dotyczących ponoszenia przeze Panią odpowiedzialności wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w czasie wykonywania przez Panią przedmiotu umowy.

W odpowiedzi na pytanie: czy w umowie zawartej przez Panią z Fundacją (…) zawarto postanowienia, w ramach których zleceniodawca - wziąłby na siebie jakąkolwiek odpowiedzialność wobec osób trzecich za czynności wykonywane przez Panią – odpowiedziała Pani: Fundacja uprawniona jest do wyciągnięcia wobec Wykonawców konsekwencji finansowych za nienależyte wykonywanie umowy, m.in. spóźnienia w rozpoczęciu dyżurów, spóźnienia w dostarczaniu oświadczeń osoby uprawnionej lub list obecności, uprzednim (5-dniowym) nie poinformowaniu o niemożliwości realizacji dyżuru, skracaniu dyżuru, nieterminowe opracowywanie treści merytorycznych dla dokumentów chyba, że przypadki takie zostaną usprawiedliwione i zostanie to zaakceptowane przez Fundację. W ww. przypadkach Fundacja wezwie Wykonawców do należytego wykonywania umowy oraz obciąży Prawników notą obciążeniową w wysokości (…) zł netto (słownie: pięćset złotych) za każdy przypadek. Wyżej określona kara nie wyłącza odpowiedzialności odszkodowawczej Wykonawców na zasadach ogólnych.

Umowa przewiduje stałe wynagrodzenie w kwocie (…) zł brutto miesięcznie. Wynagrodzenie jest niezależne od ilości udzielonych świadczeń. Za wykonanie przedmiotu umowy faktury/rachunki Fundacji wystawiać będzie S.T. S.T. będzie dokonywał płatności Wykonawcom należnego im wynagrodzenia w sposób określony w odrębnych Ustaleniach zawartych pomiędzy wykonawcami, określających zakres wykonywanej usługi, po uzyskaniu płatności od Fundacji. W związku z tym nie ponosi Pani ryzyka gospodarczego i ekonomicznego za czynności wykonywane z tytułu zawartej umowy z Fundacją.

Świadcząc porady obywatelskie działa Pani nie jako osoba prowadząca swoją działalność gospodarczą, lecz jako doradca obywatelski pozostający w dyspozycji Fundacji i Starostwa.

Korzysta Pani ze wskazanego przez Starostwo wyposażonego pomieszczenia, sprzętu i materiałów (meble, drukarka, materiały papiernicze), zaplecza technicznego (media, Internet) oraz udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości programu do ewidencjonowania świadczeń na potrzeby realizacji świadczeń.

Przedmiotem umowy jest realizacja świadczeń z zakresu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktach wykonawczych do ustawy, na terenie, w lokalizacji oraz zakresie czasowym określonych w umowach. Fundacji powierzono, na mocy art. 11 ust. 1 i 2 ustawy, prowadzenie punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w różnych lokalizacjach w kraju, m.in. w województwie (...) w powiecie (...).

Miejsca i godziny dyżurów zostały wyznaczone przez powiaty, zgodnie z art. 8 ust. 1 i 10 ww. ustawy. Świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i nieodpłatnej pomocy prawnej odbywa się według kolejności zgłoszeń, po umówieniu terminu wizyty.

Zgłoszeń dokonuje się telefonicznie pod numerem telefonu wskazanym przez starostę. Starosta oprócz dokonywania zgłoszeń telefonicznych może również umożliwić dokonywanie zgłoszeń za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie udzielane są przez Fundację (…) realizującą zadanie zlecone przez odpowiednie Starostwa Powiatowe na podstawie zawartych z nimi umów zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Zadania polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej, świadczeniu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej, o których mowa w art. 11 ust. 7 zdanie drugie, są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej realizowanymi przez powiat w porozumieniu z gminami albo samodzielnie.

Powiat powierza połowę punktów do prowadzenia adwokatom i radcom prawnym z przeznaczeniem na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej, a połowę organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego, zwanej dalej „organizacją pozarządową”, z przeznaczeniem na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

Jeżeli na powiat przypadają dwa punkty, adwokatom lub radcom prawnym powierza się prowadzenie jednego punktu, a prowadzenie drugiego powierza się organizacji pozarządowej, która udziela nieodpłatnej pomocy prawnej i świadczy nieodpłatne poradnictwo obywatelskie w tym punkcie w zakresie czasowym wskazanym w umowie.

Organizację pozarządową wyłania się corocznie w otwartym konkursie ofert, o którym mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, przeprowadzanym jednocześnie na powierzenie prowadzenia punktów przeznaczonych na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

Organizacja pozarządowa zapewnia udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na podstawie umowy zawartej z powiatem, do której stosuje się odpowiednio przepisy art. 6 ust. 2 pkt 1, 1a i 3-6b. Organizacja pozarządowa zapewnia udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na zasadach określonych w art. 5 ust. 2-5, art. 7 oraz art. 8 ust. 2-13 (art. 11 ust. 1-1a, ust. 2, ust. 7, ust. 10).

Zgodnie z art. 4 ww. ustawy nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie przysługują osobie uprawnionej, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, w tym osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku. Osoba uprawniona, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, składa pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Osoba korzystająca z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej dodatkowo składa oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku.

Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje w szczególności porady dla osób zadłużonych i porady z zakresu spraw mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego. Każdy przypadek udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenia nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego dokumentuje się w karcie nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, zwanej dalej „kartą pomocy”, przez podanie w szczególności informacji dotyczących zgłoszonej sprawy i udzielonej pomocy, dziedziny prawa, której dotyczyła ta pomoc, kategorii sprawy, formy udzielonej pomocy, czasu poświęconego na jej udzielenie i liczby wizyt osoby uprawnionej w tej samej sprawie, ogólnych informacji o osobie uprawnionej dotyczących w szczególności wieku, płci, wykształcenia, dochodu, gospodarstwa domowego i miejsca zamieszkania oraz danych dotyczących punktu, osoby udzielającej pomocy i daty jej udzielenia. Karta pomocy zawiera część obejmującą opinię osoby uprawnionej o udzielonej pomocy. Wypełnienie przez osobę uprawnioną tej części karty pomocy, w tym podanie numeru telefonu w celu zasięgnięcia dalszej opinii, jest uzależnione od zgody osoby uprawnionej. W karcie pomocy nie podaje się danych osobowych osoby uprawnionej, które mogą bezsprzecznie identyfikować osobę.

Pani obowiązkiem jest w szczególności: prowadzenie karty czasu pracy, osobista obecność w wyznaczonym miejscu i godzinach wykonywania świadczeń zgodnie z umową, logowanie się do udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości w Internecie systemu informatycznego do ewidencjonowania świadczeń, prowadzenie wynikającej z ustawy dokumentacji każdego przypadku udzielenia świadczeń określonych w ustawie przy użyciu systemu informatycznego do ewidencjonowania świadczeń, wysłanie do Stowarzyszenia do 5 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni comiesięcznego rejestru karty czasu pracy kurierem, zachowanie w tajemnicy informacji związanych ze świadczoną nieodpłatną pomocą prawną i nieodpłatnym poradnictwem obywatelskim.

Świadczone przez Panią usługi nie stanowią usług wymienionych w art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 1570 ze zm.). Jest to bowiem nieodpłatne poradnictwo, a nie doradztwo.

W odpowiedzi na pytanie: czy zawarta z Fundacją (…) umowa stanowi umowę zlecenia – jeśli nie należy wskazać rodzaj zawartej umowy – odpowiedziała Pani: jest to umowa zlecenia.

Pytanie

Czy w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej będzie Pani działać jako podatnik VAT, i czy w związku z tym powinna go Pani opłacać?

Pani stanowisko w sprawie

Podziela Pani stanowisko wyrażone w interpretacjach KIS KDIPT1-1.4012.851.2021.1.AK oraz r 0114-KDIP4-2.4012.214.2022.3.MC, zgodnie z którymi usługi doradztwa obywatelskiego nie stanowią samodzielnej działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT, o ile osoba je świadcząca nie ma wpływu na wysokość uzyskiwanego z tego tytułu wynagrodzenia oraz nie ponosi ryzyka gospodarczego w związku z ich świadczeniem. Usługi te nie podlegają VAT, nawet gdy osoba je świadcząca prowadzi również działalność gospodarczą w innym zakresie, opodatkowaną VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Należy przy tym podkreślić, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług podlega opodatkowaniu. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika. Warunkiem bowiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie musi ona być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Stosownie art. 15 ust. 3 ustawy:

W myśl art. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Pojęcie działalności gospodarczej zdefiniowane zostało również w drugim akapicie art. 9 (1) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 11 grudnia 2006, Nr 347, str. 1, ze zm.) zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE:

W akapicie pierwszym, artykuł 9 (1) Dyrektywy 2006/112/WE wskazano, że:

W myśl art. 10 Dyrektywy 2006/112/WE:

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniach sprecyzował, że za samodzielną nie będzie mogła być uznana działalność gospodarcza, która wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością (orzeczenia w sprawie C-202/90 Ayuntamiento de Sevilla a Recandadores de Tributos de las Zonas primera y Segunda, C-235/85 pomiędzy Komisją Europejską a Królestwem Holandii).

Z opisu sprawy wynika, zamierza Pani od stycznia 2024 roku podjąć działalność jako doradca obywatelski na podstawie umowy zawartej z Fundacją (...). Zgodnie z umową będzie Pani zobowiązana do realizacji, na zlecenie Fundacji, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego zgodnie z Ustawą, w godzinach oraz miejscu określonym z podmiotem administracji publicznej powierzającym realizację zadania publicznego Fundacji, co najmniej przez 4 godziny dziennie, pięć dni w tygodniu. Realizacja zadań z zakresu edukacji prawnej odbywać się będzie w terminach określonych przez Fundację, przy uwzględnieniu w miarę możliwości terminów wskazanych przez Panią. W umowie wskazano również, że Wykonawcy (w tym Pani) posiadają komputer typu laptop do wykorzystania w czasie realizacji umowy, za pomocą którego korzystać będą m.in. z dostarczonego przez Fundację oprogramowania prawniczego (...). Wykonawcy mogą wykorzystywać oprogramowanie wyłącznie do celów udzielania NPP/NPO/NM, przez okres obowiązywania umowy. Wykonawcy realizujący umowę, na czas swojego dyżuru użyczają nieodpłatnie Fundacji wskazany wyżej komputer, w ten sposób, że wykorzystywać go będą osobiście w celu realizacji zadania publicznego opisanego w preambule. Z tytułu umowy przysługiwać Pani będzie wynagrodzenie w kwocie (...) zł brutto miesięcznie płatne po wystawieniu faktury. Wysokość wynagrodzenia jest niezależna od liczby udzielonych porad. W umowie nie zawarto postanowień dotyczących ponoszenia przeze Panią odpowiedzialności wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w czasie wykonywania przez Panią przedmiotu umowy. Nie ponosi Pani ryzyka gospodarczego i ekonomicznego za czynności wykonywane z tytułu zawartej umowy z Fundacją. Korzysta Pani ze wskazanego przez Starostwo wyposażonego pomieszczenia, sprzętu i materiałów (meble, drukarka, materiały papiernicze), zaplecza technicznego (media, Internet) oraz udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości programu do ewidencjonowania świadczeń na potrzeby realizacji świadczeń.

Pani wątpliwości dotyczą tego, czy w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej będzie Pani działać jako podatnik VAT, i czy w związku z tym powinna go Pani opłacać.

Z cytowanego przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym a wykonującym zlecane czynności co do warunków:

• wykonywania tych czynności,
• wynagrodzenia oraz
• odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Użycie słowa „samodzielnie” w kontekście art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wyklucza opodatkowanie pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący więzi (stosunek podporządkowania) między pracodawcą a pracownikiem co do (w zakresie) warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko powinny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in., czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Odnośnie dwóch pierwszych warunków stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimś sensie określony co do warunków wykonywania danych czynności oraz wynagrodzenia.

Nie będzie więc podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Tylko spełnienie wymogów wyłączających samodzielność działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze fakt, że w zasadzie każdy stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, określa wynagrodzenie oraz przynajmniej podstawowe warunki wykonywania czynności, należy uznać, że „odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich” jest kryterium kluczowym dla oceny charakteru prawno-podatkowego danego podmiotu. Jest to czynnik odróżniający na gruncie ustawy VAT prowadzenie działalności gospodarczej (przesłanki warunkującej status podatnika podatku VAT) od innego rodzaju aktywności zawodowej nie powodującej powstania podmiotowości prawno-podatkowej na gruncie ww. ustawy.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że wynagrodzenie będzie stanowić przychody wymienione w pkt 8 - przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej.

A zatem należy przeanalizować pozostałe warunki, o których mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy.

Zauważyć też należy, że sformułowanie w powołanym art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnoszące się do odpowiedzialności, należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy, w stosunku do osób trzecich, za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy. Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich.

O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług można zatem mówić w przypadku, gdy zleceniobiorcę będą łączyć ze zleceniodawcą więzi analogiczne jak w przypadku stosunku pracy, jako że nie będzie on ponosił ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, będących przedmiotem wskazanych umów, a odpowiedzialność za te czynności w stosunku do osób trzecich będzie bezwzględnie ponosił zlecający. Oznacza to, że z treści zawartych umów wynikać winno zobowiązanie, które w swej istocie kładzie na zlecającego odpowiedzialność, zamiast na zleceniobiorcę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy.

Powyższe oznacza, że jeżeli analiza umowy cywilnoprawnej (stosunku prawnego) pomiędzy zleceniobiorcą – Panią a zleceniodawcą – Fundacją wykaże, że spełnione są wszystkie trzy warunki to nie można uznać Panią za podatnika VAT. Jednocześnie brak spełnienia któregokolwiek warunku oznacza, że występuje Pani w charakterze podatnika VAT.

Warunek pierwszy – warunki wykonywania czynności. Należy uznać, że co do zasady w istotę typowej umowy zlecenia, której przedmiotem jest udzielanie porad konsumenckich, wpisane jest wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego – w niniejszej sprawie Fundacji.

W tym kontekście należy zauważyć, że wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego powoduje, że zleceniobiorca nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego (co ma ścisły związek z tym jak kształtuje się wynagrodzenie – warunek drugi).

Warunek drugi – wynagrodzenie. Zakładając, że umowa przewiduje, że zleceniobiorca korzysta z infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego (spełniony warunek pierwszy), ustalenie, że warunek drugi jest spełniony, w praktyce sprowadza się do weryfikacji czy umowa przewiduje stałe wynagrodzenie. Jeżeli umowa przewiduje stałe wynagrodzenie nie można mówić o ponoszeniu ryzyka ekonomicznego przez zleceniobiorcę.

Warunek trzeci – odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich. Warunek będzie spełniony jeżeli zgodnie z umową odpowiedzialność jest po stronie zlecającego, a nie po stronie faktycznego wykonawcy – zleceniobiorcy, co wyklucza samodzielny charakter jego działalności. Warunek będzie także spełniony gdy dana umowa nie przewiduje (nie wprowadza) takiej odpowiedzialności.

Mając powyższe na uwadze, na gruncie powołanych przepisów należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku, świadczenie przez Panią usług polegających na udzielaniu nieodpłatnych porad obywatelskich, nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, a tym samym nie będzie Pani z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania tego podatku.

W rozpatrywanej sprawie, zgodnie z zawartą z Fundacją umową zlecenia działając jako zleceniobiorca korzysta Pani z ze wskazanego przez Starostwo wyposażonego pomieszczenia, sprzętu i materiałów (meble, drukarka, materiały papiernicze), zaplecza technicznego (media, Internet) oraz udostępnionego przez Ministerstwo Sprawiedliwości programu do ewidencjonowania świadczeń na potrzeby realizacji świadczeń. W umowie wskazano również, że Wykonawcy (w tym Pani) posiadają komputer typu laptop do wykorzystania w czasie realizacji umowy, za pomocą którego korzystać będą m.in. z dostarczonego przez Fundację oprogramowania prawniczego (...).

Zatem w analizowanej sprawie, do wykonywania czynności wynikających z umowy zlecenia wykorzystuje Pani lokal i infrastrukturę zapewnione przez Fundację.

Z tytułu umowy przysługiwać Pani będzie wynagrodzenie w kwocie (…) zł brutto miesięcznie płatne po wystawieniu faktury. Wysokość wynagrodzenia jest niezależna od liczby udzielonych porad.

Ponadto, realizując umowę zlecenia nie ponosi Pani ryzyka gospodarczego i ekonomicznego za czynności wykonywane z tytułu zawartej umowy z Fundacją.

Do wykonywania czynności wynikających z umowy zlecenia wykorzystuje Pani lokal i infrastrukturę zapewnione przez Fundację. Wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego powoduje, że nie ponosi Pani w tym zakresie ryzyka ekonomicznego. Za świadczone usługi nie ponosi Pani odpowiedzialności wobec osób trzecich.

Powyższe wskazuje, że zawarcie opisanej we wniosku umowy zlecenia powoduje powstanie stosunku prawnego posiadającego cechy zbliżone do stosunku pracy, w ramach którego jest Pani związana ze zleceniodawcą (Fundacją) więzami prawnymi co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia, a także odpowiedzialności zleceniodawcy wobec osób trzecich.

Wobec powyższego, przy spełnieniu wszystkich warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wykonywane przez Panią czynności na rzecz Fundacji, tj. usługi poradnictwa obywatelskiego na podstawie umowy zlecenia, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym, otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem, w analizowanej sprawie nie powstaje obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług od świadczonych na podstawie umowy zlecenia usługi poradnictwa obywatelskiego.

Mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące przepisy, należy stwierdzić, że z tytułu świadczenia usług poradnictwa obywatelskiego na podstawie umowy zlecenia, za które otrzymuje Pani od Fundacji wynagrodzenie, nie jest Pani zobowiązana do odprowadzenia podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego Pani stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto informujemy, że wszystkie informacje niezbędne z punktu widzenia przepisów, których interpretacji Pani oczekuje powinny wynikać z opisu zdarzenia przyszłego, a nie z załączonych dokumentów. W ramach wydawania interpretacji prawa podatkowego Dyrektor KIS nie prowadzi postępowania dowodowego i nie analizuje załączników.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).