Postanowienie NSA z dnia 17 października 2023 r., sygn. II OZ 580/23

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz po rozpoznaniu w dniu 17 października 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia Stowarzyszenia X z siedzibą w [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 2 sierpnia 2023 r. sygn. akt II SA/Lu 516/23 w przedmiocie oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego w sprawie ze skargi Stowarzyszenia X z siedzibą w [...] na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lublinie z dnia 26 kwietnia 2023 r. znak: [...] w przedmiocie warunków zabudowy postanawia: oddalić zażalenie.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 2 sierpnia 2023 r. sygn. akt II SA/Lu 516/23, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie oddalił wniosek Stowarzyszenia X z siedzibą w Warszawie o wyłączenie sędziego Jerzego Parchomiuka.

W uzasadnieniu powyższego postanowienia Sąd wskazał, że w dniu 24 lipca 2023 r. Stowarzyszenie złożyło wniosek o wyłączenie sędziego Jerzego Parchomiuka z uwagi na: 1. instytucjonalny brak gwarancji orzekania przez bezstronny i niezależny sąd ustanowiony zgodnie z ustawą, w składzie z udziałem sędziego powołanego na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa w składzie i trybie ukształtowanym ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3), co stanowi naruszenie prawa do sądu z art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji, art. 19 ust. 1 akapit drugi TUE, a także art. 47 ust. 1 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej; 2. uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego z uwagi na to, iż sędzia Jerzy Parchomiuk jest pracownikiem naukowym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, adiunktem w Katedrze Prawa Administracyjnego zaś jednym z istotnych zarzutów stawianych decyzji o warunkach zabudowy dla budowy pomnika im. [...] jest udział władz KUL w tymczasowym usunięciu pomnika [...] w celu wykluczenia kolizji projektowanego pomnika z parametrami zabudowy pomnika [...] i tym samym sprzeczność inwestycji z zasadą kontynuacji i dobrego sąsiedztwa. Stowarzyszenie podniosło, że jakkolwiek zasadniczym przedmiotem skargi jest zagadnienie statusu stron postępowania o ustalenie warunków zabudowy to jednak oczywistym jest, że orzekanie w tym przedmiocie jest równoznaczne z orzekaniem w przedmiocie dopuszczalności kontroli instancyjnej decyzji o warunkach zabudowy, zaś związki sędziego z placówką, w stosunku do której stawiane są zarzuty w tym postępowaniu stwarzają uzasadnioną wątpliwość co do braku możliwości wykreowania społecznego zaufania do wydanego orzeczenia wydanego z udziałem sędziego będącego pracownikiem placówki, której działanie jest przedmiotem pośredniej kontroli sądowej w ramach zarzutu naruszenia zasady kontynuacji i dobrego sąsiedztwa. W uzasadnieniu wniosku wskazano m.in., że ww. sędzia został powołany na stanowisko uchwałą KRS nr [...] z dnia 22 września 2020 r. Stowarzyszenie wskazało, że jego zdaniem Krajowa Rada Sądownictwa ukształtowana na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 3) nie jest organem tożsamym z organem konstytucyjnym. W związku z powyższym mamy do czynienia z sytuacją funkcjonowania ułomnego procesu powoływania sędziów, gdyż powołania dokonuje organ do tego wprawdzie uprawniony, lecz czyni to na wniosek organu nieuprawnionego. Stowarzyszenie wskazało, że udział sędziego "w wadliwej procedurze (z udziałem tzw. "nowej" KRS)" powoduje domniemanie, że sąd, w którego składzie znajduje się sędzia powołany w tym trybie, nie spełnia wymogu sądu ustanowionego zgodnie z ustawą, w rozumieniu art. 47 ust. 2 KPP i art. 6 ust.1 EKPC. Stowarzyszenie wywodziło, że jeżeli strona postępowania podnosi zarzut braku bezstronności w aspekcie zewnętrznym (obiektywnym), odnosząc to do wadliwości powołania sędziego, obowiązek uprawdopodobnienia takich okoliczności obciążający wnioskodawcę sprowadza się jedynie do wykazania, że dany sędzia został wadliwie powołany. Zdaniem skarżącego stowarzyszenia okoliczność ta wywołuje domniemanie braku jego bezstronności. Strona stanęła na stanowisku, że nie ma obowiązku uzasadniania swojego wniosku za pomocą innych twierdzeń, niż tylko to, że sędzia został powołany przy rekomendacji upolitycznionej KRS. Obalenie tego domniemania jest rolą sądu rozpoznającego sprawę w zakresie przebiegu samej procedury nominacyjnej jak i zachowania sędziego po nominacji, a także charakteru i okoliczności danej sprawy.