Interpretacja indywidualna z dnia 6 lutego 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-2.4011.900.2023.2.KP

Umorzenie odsetek od kredytu bankowego

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Dnia 15 grudnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 13 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 30 stycznia 2024 r. (wpływ 30 stycznia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Bank (...) w (...) roku udzielił kredytu inwestycyjnego dwuosobowej spółce cywilnej, w której każdy ze wspólników posiadał 50% udziału. Jednym z zabezpieczeń było poręczenie małżonki jednego ze wspólników. W dniu 22.12.2006 r. spółka cywilna zakończyła swoją działalność.

Kredyt od wielu lat był w windykacji, a w 2009 roku został spisany do ewidencji pozabilansowej. Część środków udało się odzyskać ze sprzedaży przewłaszczonych maszyn  i poręczenia. Wobec dłużników były prowadzone postępowania egzekucyjne przez komorników na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 kpc, które kilkakrotnie były umarzane ze względu na ich bezskuteczność.

Bank zaprzestał naliczania odsetek od dnia 01.01.2023 r., kiedy w czerwcu 2023 r. do Banku zgłosił się jeden ze wspólników chcący spłacić cały kapitał. Jednocześnie zwrócił się z prośbą o umorzenie odsetek. Mając na uwadze to, że wspólnicy nie posiadają nieruchomości ani ruchomości przedstawiających wartość handlową, Bank pozytywnie ustosunkował się do prośby dłużnika.

W dniu 26.10.2023 r. została zawarta Ugoda pomiędzy Bankiem a działającymi solidarnie byłymi wspólnikami spółki cywilnej (zwanym Kredytobiorcą). Na jej podstawie Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty zadłużenia z tytułu kapitału kredytu jednorazowo w terminie do 20.11.2023 r. Po zapłacie należnej kwoty Bank nie będzie miał wobec Kredytobiorcy żadnych dalszych roszczeń i to niezależnie od tego, który z byłych wspólników ją wpłaci. Zapłata tej kwoty zwalnia Kredytobiorcę z obowiązku zapłaty wszelkich pozostałych należności. Zapłata należnej kwoty zwalnia Kredytobiorcę z obowiązku zapłaty wszelkich odsetek i ewentualnych kosztów, a Bank nie będzie miał już wobec Kredytobiorcy żadnych roszczeń. Spełnienie świadczenia przez Kredytobiorcę spowoduje wygaśnięcie wszystkich zabezpieczeń spłaty, w tym poręczenia.

Spłaty zadłużenia z tytułu kapitału kredytu, zgodnie z Ugodą, dokonano w wyznaczonym terminie (ostatecznie w dniu 17.11.2023 r.). Z uwagi na powyższe Bank umorzył kredytobiorcy odsetki naliczone do dnia 31.12.2022 r.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku udzielili Państwo odpowiedzi na następujące pytania:

Jakiego rodzaju odsetki zostały umorzone na podstawie, podpisanej 26 października 2023 r., ugody z Kredytobiorcą:

Przedmiotem umorzenia, zgodnie z postanowieniami ugody, były zarówno odsetki bieżące,  jak i karne.

1)czy są to odsetki, które zgodnie z podpisaną umową kredytową z Kredytobiorcą są opłatą za korzystanie z Państwa środków finansowych, a ich wysokość, jak i zasady oraz termin spłaty określone zostały w umowie kredytowej;

Tak, umowa kredytu przewiduje odsetki, które stanowią opłatę (wynagrodzenie) za korzystanie z udostępnionych środków kredytu. Wysokość, zasady, terminy naliczania i spłaty odsetek zostały określone w § 8 (odsetki bieżące) umowy kredytowej.

2)czy są to tzw. odsetki karne od nieterminowego regulowania zobowiązania, a zasady naliczania tych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu jednoznacznie określa umowa kredytowa, która wiązała Państwa z Kredytobiorcą;

Tak, umowa kredytu oprócz odsetek bieżących, o których mowa w Ad 1, przewiduje także odsetki karne w przypadku nieterminowego regulowania zobowiązania. Wysokość, zasady, terminy naliczania i spłaty tych odsetek określa § 15 umowy kredytowej.

3)czy są to tzw. odsetki karne od nieterminowego regulowania zobowiązania, a z podpisanej umowy kredytowej wynika Państwa jednostronne prawo do naliczania tych odsetek, z którego mogą skorzystać lub nie; jeżeli tak, to prosimy wskazać, czy skorzystali Państwo z tego prawa.

Zgodnie z postanowieniami § 15 Bank ma obowiązek naliczania odsetek karnych. Bank naliczył te odsetki.

4)czy umorzenie przez Państwa odsetek było związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym lub postępowaniem upadłościowym?

Umorzenie odsetek nie było związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym ani z postępowaniem upadłościowym. Decyzja o umorzeniu podyktowana była bezskuteczną egzekucją po zaspokojeniu się z zabezpieczeń kredytu oraz brakiem innego majątku Dłużników, z którego Bank mógłby zaspokoić pozostałe zadłużenie. Propozycja Dłużników dobrowolnej spłaty należności głównej w ocenie Banku była korzystna.

Pytanie

Czy kwota stanowiąca wartość umorzenia odsetek od kredytu na podstawie Ugody zawartej z Bankiem stanowić będzie przychód podlegający opodatkowaniu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych? Ponadto, czy Bank ma obowiązek sporządzić z tego tytułu stosowną informację podatkową i w terminie przesłać ją do byłych wspólników, którym umorzono dług oraz do właściwego Urzędu Skarbowego?

Państwa stanowisko w sprawie

Bank uznał, że umorzenie zadłużenia na podstawie Ugody zawartej między Bankiem a osobami fizycznymi działającymi solidarnie jako byli wspólnicy spółki cywilnej (wykreślonej z ewidencji REGON w dniu 22.12.2006 roku) stanowić będzie dla tych osób przychód podlegający opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 w/w ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednym ze źródeł przychodów są Inne źródła. Stosownie do art. 20 ust. 1 w/w ustawy za przychody  z innych źródeł, poza wymienionymi wprost, uważa się także inne nieodpłatne świadczenia.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 w/w ustawy przez umowę kredytu Bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Otrzymanie kredytu i jego spłata są obojętne podatkowo. Jednak, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek, kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe, czyli przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponieważ w momencie zawarcia Ugody spółka cywilna już nie istniała (została wyrejestrowana w dniu 22.12.2006 r.), należy uznać, że umorzenie zadłużenia stanowić będzie przychód z innych źródeł dla osób fizycznych zawierających Ugodę.

Zgodnie z brzmieniem art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą obowiązki informacyjne polegające na sporządzeniu informacji według ustalonego wzoru o wysokości przychodów  i przesłaniu jej podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu. Z uwagi na powyższy zapis uznać należy, że Bank ma obowiązek w wyznaczonym terminie przygotować osobom,  z którymi zawarł Ugodę, informację o kwocie osiągniętego przychodu z innych źródeł  (50% umorzonej kwoty odsetek i kosztów na każdego z byłych wspólników), przesłać powyższe informacje im oraz właściwemu urzędowi skarbowemu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Literalna wykładnia powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że do przychodów z tego źródła podatnik powinien zaliczyć przychody, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowić będą jego trwałe przysporzenie majątkowe.

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wskazuję, że dla umorzenia odsetek od kredytu konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, zawartego układu, czy też przez oświadczenie). Odsetki zostają umorzone dopiero wówczas, gdy wierzyciel uzyska wiadomość od dłużnika, że przyjął on zwolnienie  z długu. Dopiero wówczas okoliczność ta, po spełnieniu ustawowych wymogów może rzutować na wysokość podstawy opodatkowania, a w konsekwencji i na wysokość zobowiązania podatkowego.

Zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl natomiast art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488):

Podkreślam, że samo otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części oraz odsetek, wtedy kredytobiorca osiąga bowiem konkretne przysporzenie majątkowe.

Z opisu sprawy wynika, że udzielili Państwo kredytu inwestycyjnego dwuosobowej spółce cywilnej. W grudniu 2006 r. spółka cywilna zakończyła swoją działalność. Kredyt od wielu lat był w windykacji, a w 2009 r. został wpisany do ewidencji pozabilansowej. Wobec dłużników były prowadzone postępowania egzekucyjne, które kilkukrotnie były umarzane. Zaprzestali Państwo naliczania odsetek od 1 stycznia 2023 r. W czerwcu 2023 r. do Banku zgłosił się jeden ze wspólników, chcąc spłacić cały kapitał. Jednocześnie poprosił on o umorzenie odsetek. Podpisali Państwo 26 października 2023 r. Ugodę z działającymi solidarnie byłymi wspólnikami spółki cywilnej (dalej: Kredytobiorca). Na podstawie Ugody Kredytobiorca zobowiązał się do spłaty zadłużenia z tytułu kapitału kredytu jednorazowo. Po zapłacie należnej kwoty nie będą mieli Państwo wobec Kredytobiorcy żadnych dalszych roszczeń. Zapłata należnej kwoty zwalnia Kredytobiorcę z obowiązku zapłaty wszelkich odsetek  i ewentualnych kosztów. Spełnienie świadczenia przez Kredytobiorcę spowoduje wygaśnięcie wszystkich zabezpieczeń spłaty, w tym poręczenia. Kredytobiorca spłacił zadłużenie z tytułu kapitału w listopadzie 2023 r., a Państwo umorzyli Kredytobiorcy odsetki naliczone do 31 grudnia 2022 r. Dodatkowo wskazali Państwo, że umorzone odsetki były odsetkami bieżącymi i karnymi, a umorzenie odsetek nie było związane z postępowaniem restrukturyzacyjnym ani z postępowaniem upadłościowym.

Stwierdzam zatem, że kwota umorzonych odsetek od kredytu bankowego udzielonego na prowadzoną działalność gospodarczą będzie stanowić dla Kredytobiorcy (wspólników spółki cywilnej) przychód z działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nawet w sytuacji gdy Kredytobiorca nie prowadzi już działalności gospodarczej.

To natomiast oznacza, że na Państwu nie będzie spoczywał obowiązek wystawienia dla Kredytobiorcy informacji PIT-11, wynikający z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując – kwota stanowiąca wartość umorzenia odsetek od kredytu na podstawie zawartej z Państwem Ugody stanowi przychód z działalności gospodarczej wspólników spółki cywilnej. Zatem nie mają Państwo obowiązku sporządzać informacji podatkowej.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili, i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).