Interpretacja indywidualna z dnia 15 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.776.2023.3.WN

Czy wniesienie przez Wnioskodawczynię darowizny w postaci wydzielonej części przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług? Czy fundacja rodzinna będzie miała obowiązek korekty naliczonego podatku od towarów i usług w zakresie nieruchomości przy których nabyciu odliczono podatek VAT naliczony, jeśli te nieruchomości nabyte w drodze darowizny wydzielonej części przedsiębiorstwa będą wykorzystywane wyłącznie do działalności opodatkowanej?

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego m.in. w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 października 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 19 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia:

- czy wniesienie przez Wnioskodawczynię darowizny w postaci wydzielonej części przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (kwestia objęta pytaniem nr 1);

- czy fundacja rodzinna będzie miała obowiązek korekty naliczonego podatku od towarów i usług w zakresie nieruchomości przy których nabyciu odliczono podatek VAT naliczony, jeśli te nieruchomości nabyte w drodze darowizny wydzielonej części przedsiębiorstwa będą wykorzystywane wyłącznie do działalności opodatkowanej (kwestia objęta pytaniem nr 2).

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 4 stycznia 2024 r. (wpływ 11 stycznia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni jest przedsiębiorcą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą.

Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa jest m.in.:

- 46.19.Z Działalność agentów zajmujących się sprzedażą towarów różnego rodzaju

- 68.20.Z Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.

Wnioskodawczyni zamierza w przyszłości wnieść, jako darowiznę do fundacji rodzinnej, której będzie fundatorem wraz z małżonkiem, część przedsiębiorstwa obejmującą nieruchomości wynajmowane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na cele mieszkaniowe, z wyłączeniem nieruchomości w której sama zamieszkuje oraz nieruchomości wynajmowanych na rzecz powiązanych podmiotów.

Obecnie, w skład tej części przedsiębiorstwa Wnioskodawczyni wchodzi 13 lokali mieszkalnych oraz 2 apartamenty hotelowe w systemie condo.

Wszystkie wskazane powyżej nieruchomości pozostają w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przeznaczone są dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej oraz wykorzystywane są w tej działalności.

Wynajem lokali mieszkalnych podlega zwolnieniu z VAT i przy ich nabyciu Wnioskodawczyni nie odliczyła podatku VAT naliczonego. Natomiast w przypadku apartamentów ich wynajem podlega opodatkowaniu VAT wg stawki 23% i przy ich nabyciu odliczono podatek VAT naliczony.

Wnioskodawczyni posiada również nieruchomości niemieszkalne - 2 działki budowlane oraz działkę rolną zakupione w ramach inwestycyjnych, które nie są przedmiotem działalności gospodarczej i będą wniesione do Fundacji Rodzinnej.

Ponadto, Wnioskodawczyni posiada również niemieszkalne - 2 działki budowlane oraz działkę rolną - nieruchomości te są wynajmowane na rzecz powiązanych podmiotów i nie będą wniesione do przyszłej fundacji rodzinnej.

Po nabyciu przedsiębiorstwa i pozostałych składników majątku fundacja rodzinna będzie prowadzić działalność w zakresie najmu i zarządzania nieruchomościami.

W przypadku pojawienia się atrakcyjnej oferty nieruchomości gruntowe i lokalowe mogą zostać sprzedane przez fundację, a uzyskany z tego tytułu przychód będzie reinwestowany w ramach fundacji.

Pismem z 4 stycznia 2024 r. uzupełniła Pani opis sprawy i wyjaśniła co następuje:

Wnioskodawczyni wskazywała, iż zamierza w przyszłości wnieść, jako darowiznę do fundacji rodzinnej, której będzie fundatorem wraz z małżonkiem, część przedsiębiorstwa obejmującą nieruchomości wynajmowane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na cele mieszkaniowe, z wyłączeniem nieruchomości w której sama zamieszkuje oraz nieruchomości wynajmowanych na rzecz powiązanych podmiotów.

Uzupełnienia wymaga jednak kwestia celów przyszłej fundacji rodzinnej. Główne cele przyszłej fundacji rodzinnej Wnioskodawczyni to:

a. zapewnienie sukcesji działalności gospodarczej i mienia prywatnego Fundatorów,

b. utrzymanie w przyszłości Fundatorów, w tym poprzez zapewnienie dożywotnio dotychczasowego poziomu życia,

c. wsparcie Beneficjentów F. w edukacji w kierunkach zaakceptowanych przez Zarząd F.,

d. udzielanie pomocy Beneficjentom w razie zaistnienia szczególnej potrzeby,

e. wsparcie w dofinansowaniu leczenia Beneficjentów,

 f. dokonywanie inwestycji,

g. aktywne zarządzanie aktywami celem pomnażania majątku rodzinnego,

h. finansowanie funkcjonowania F. oraz spółek, w których F. posiada bezpośrednio lub pośrednio udział kapitałowy,

 i. dążenie do zapewnienia rozwoju potencjału finansowego spółek, w których F. posiada bezpośrednio lub pośrednio udział kapitałowy,

 j. utrzymywanie więzi rodzinnych.

Głównym celem przyszłej fundacji rodzinnej Wnioskodawczyni jest przede wszystkim zabezpieczenie i usprawnienie procesu sukcesyjnego i tym samym wydzielenie do odrębnego podmiotu części majątku przynoszącego pasywny dochód w celu jego reinwestycji. Przekazanie majątku, w tym firmy rodzinnej, fundacji rodzinnej ma chronić go przed podziałem, umożliwić jego pomnażanie, a więc także czerpanie z niego korzyści, które będzie można przeznaczyć na pokrycie kosztów utrzymania osób wskazanych przez Wnioskodawczynię - dzieci Wnioskodawczyni oraz ich zstępni.

1. Wnioskodawczyni jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

2. Fundacja Rodzinna Wnioskodawczyni i jej męża będzie czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

3. Wnioskodawczyni przy nabyciu lokali mieszkalnych nie odliczyła podatku VAT naliczonego. W przypadku apartamentów hotelowych w systemie condo - przy ich nabyciu Wnioskodawczyni odliczyła podatek VAT naliczony.

4. Pytanie nr 2 dotyczy nieruchomości, przy których nabyciu odliczono podatek VAT naliczony - apartamentów hotelowych w systemie condo.

5. Darowizna będzie stanowiła część przedsiębiorstwa Wnioskodawczyni obejmującą nieruchomości wynajmowane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na rzecz podmiotów niepowiązanych, z wyłączeniem nieruchomości wynajmowanych na rzecz podmiotów powiązanych.

6. Zespół składników majątku przedsiębiorstwa objętego darowizną będzie wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie na płaszczyźnie organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie.

7. Przedmiot darowizny w momencie dokonania czynności darowizny będzie posiadał zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze.

8. Wyodrębniona część przedsiębiorstwa będzie stanowiła zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisanych przedsiębiorstwu i kontynuowaniu określonej działalności przez Fundację.

9. Głównym celem powoływanej Fundacji Rodzinnej jest sprawna sukcesja działalności gospodarczej oraz zabezpieczenie majątku Wnioskodawczyni.

 10. Fundacja Rodzinna będzie kontynuowała w sposób trwały działalność prowadzoną przez Wnioskodawczynię i nie zostanie ona zmieniona na inny rodzaj działalności.

 11. Fundacja będzie wykorzystywać apartamenty hotelowe typu condo wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT, niekorzystających ze zwolnienia.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług oznaczone jak we wniosku

1. Czy wniesienie przez Wnioskodawczynię darowizny w postaci wydzielonej części przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

2. Czy fundacja rodzinna będzie miała obowiązek korekty naliczonego podatku od towarów i usług w zakresie nieruchomości przy których nabyciu odliczono podatek VAT naliczony, jeśli te nieruchomości nabyte w drodze darowizny wydzielonej części przedsiębiorstwa będą wykorzystywane wyłącznie do działalności opodatkowanej?

Pani stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług

1. Wniesienie przez Wnioskodawczynię darowizny w postaci wydzielonej części przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,

2. Fundacja rodzinna nie będzie miała obowiązku korekty naliczonego podatku od towarów i usług, jeśli nieruchomości nabyte w drodze darowizny wydzielonej części przedsiębiorstwa będą wykorzystywane wyłącznie do działalności opodatkowanej.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawczyni

Ad 1.

Zdaniem Wnioskodawczyni, czynność darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W opinii Wnioskodawczyni, pojęcie „zbycie” użyte w ustawie o VAT jest pojęciem szerszym niż sprzedaż i obejmuje każde rozporządzenie przedmiotem skutkujące przeniesieniem własności, tj. prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W szczególności, pod pojęciem „zbycie” rozumie się każdą zamianę, darowiznę czy każdą inną czynność skutkującą przeniesieniem własności części przedsiębiorstwa. Zbycie w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT obejmuje więc także darowiznę przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części do fundacji rodzinnej.

Zbycie przedsiębiorstwa podlega bowiem zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Wyłączenie stosowania ustawy o podatku od towarów i usług przewidziane w przepisie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT obejmuje zatem wszystkie czynności zrównane z pojęciem dostawy towarów, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa, w tym darowiznę na rzecz fundacji rodzinnej.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „przedsiębiorstwo”, należy więc odwołać się odpowiednio do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z art. 55¹ Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo stanowi zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, który obejmuje w szczególności:

- oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

- własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

- prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

- wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

- koncesje, licencje i zezwolenia;

- patenty i inne prawa własności przemysłowej;

- majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

- tajemnice przedsiębiorstwa.

Ustawodawca w ww. przepisie wskazał, jakiego rodzaju elementy wchodzą w skład kompleksu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, czyli przedsiębiorstwa, które może być przedmiotem czynności prawnej.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym przedmiotem darowizny będą wydzielone składniki przedsiębiorstwa Wnioskodawczyni w części obejmującej wynajem nieruchomości. Stąd, w ocenie Wnioskodawczyni, darowizna nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad 2.

Zdaniem Wnioskodawczyni, fundacja rodzinna, na rzecz której dokona on darowizny w postaci ww. części przedsiębiorstwa, w sytuacji, gdy było i będzie ono wykorzystywane wyłącznie do działalności opodatkowanej, nie będzie miała obowiązku dokonania korekty naliczonego podatku od towarów i usług o ile w okresie korekty będzie dokonywała wyłącznie sprzedaż opodatkowaną VAT.

Stosownie do treści art. 91 ust. 9 ustawy o VAT korekta jest dokonywana przez nabywcę, przedsiębiorstwa czyli fundację. Jednakże zgodnie z art. 90a ust. 1 ustawy o VAT korekty dokonują podatnicy, jeśli nastąpi zmiana w stopniu wykorzystania tej nieruchomości do celów działalności gospodarczej.

W przypadku wykorzystania tej nieruchomości wyłącznie do celów działalności gospodarczej, jak to wskazano w opisie stanu faktycznego, nie ma obowiązku dokonywania korekty.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, w kwestii objętej pytaniami nr 1 i 2, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega, odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy,

towarami są rzeczy oraz ich części a także wszelkie postacie energii.

Przepis art. 2 pkt 22 ustawy stanowi, że przez

sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy,

przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Termin „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy,

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy,

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów bądź świadczenie usługi podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy/usługi mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Działalność fundacji rodzinnej uregulowana została przepisami ustawy z dnia 21 lutego 2023 r. o fundacji rodzinnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 326), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o fundacji rodzinnej,

fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej.

Przez świadczenie rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów.

W myśl art. 5 ust. 1 ww. ustawy o fundacji rodzinnej,

fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 221) tylko w zakresie:

 1) zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;

 2) najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;

 3) przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;

 4) nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;

 5) udzielania pożyczek:

a) spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,

b) spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,

c) beneficjentom;

 6) obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;

 7) produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;

 8) gospodarki leśnej.

Z cytowanych przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że fundacja rodzinna tworzona jest w celu gromadzenia majątku rodzinnego przedsiębiorstwa, zarządzania nim oraz zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów tej fundacji. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej określają również zakres w jakim fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.

Zatem w sytuacji wykonywania czynności wpisujących się w definicję dostawy towarów, czy świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ustawy o VAT, a także mając na względzie przepisy art. 7, art. 8 i art. 15 należy wskazać, że fundacja rodzinna może być uznana za podatnika podatku VAT prowadzącego działalność gospodarczą, tak jak każda inna osoba prawna i na takich samych zasadach. Z uwagi na specyfikę podatku VAT sama definicja działalności gospodarczej funkcjonuje w pewien sposób autonomicznie i nie jest rozpatrywana z perspektywy innych przepisów krajowych.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że jest Pani przedsiębiorcą prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą. Przedmiotem działalności Pani przedsiębiorstwa jest m.in.

- Działalność agentów zajmujących się sprzedażą towarów różnego rodzaju oraz

- Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.

Zamierza Pani w przyszłości wnieść, jako darowiznę do fundacji rodzinnej część swojego przedsiębiorstwa, której będzie fundatorem wraz z małżonkiem.

Pani wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług, objęte pytaniem nr 1, dotyczą ustalenia czy wniesienie przez Panią darowizny w postaci wydzielonej części przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, zatem dla potrzeb przepisów podatkowych należy stosować definicję zawartą w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zwanej dalej „Kodeks cywilny”, zgodnie z którym:

Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

1. oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2. własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3. prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4. wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5. koncesje, licencje i zezwolenia;

6. patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7. majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8. tajemnice przedsiębiorstwa;

9. księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

W myśl art. 55² Kodeksu cywilnego,

czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Przedsiębiorstwo jest nie tylko sumą składników materialnych i niematerialnych, lecz ich zorganizowanym zespołem, tzn. składniki te powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie tylko o zbiorze pewnych elementów. „Czynnikiem konstytuującym przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym jest występowanie elementu organizacji oraz funkcjonalnego powiązania różnorodnych jego składników, umożliwiających traktowanie przedsiębiorstwa jako pewnej całości” – wyrok NSA z 27 marca 2008 r. (sygn. II FSK 1896/11).

Zatem, przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym.

W myśl art. 2 pkt 27e ustawy:

Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa - rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Podstawowym wymogiem wynikającym z powyższego przepisu jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań).

Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.

Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).

W wyroku z 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 79/17, który choć dotyczył ustaleń w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, NSA przedstawił wskazówki, co należy rozumieć jako zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Należy zaznaczyć, że definicja tego pojęcia jest identyczna w dwóch podatkach (podatku VAT i podatku dochodowym od osób prawnych). I tak:

1) w przypadku wyodrębnienia organizacyjnego należy mieć m.in. na uwadze, czy zorganizowana część przedsiębiorstwa występuje w strukturze podatnika w sposób, w który pozwoli samodzielnie realizować określone zadania gospodarcze;

2) wyodrębnienie finansowe oznacza możliwość prawidłowego przyporządkowania do tej zorganizowanej części przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań. Ponadto, wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie;

3) wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa powinna stanowić funkcjonalnie odrębną całość - obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. (…) Składniki majątkowe materialne i niematerialne, wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa, powinny zatem umożliwić podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego samodzielnego przedsiębiorstwa.

Przy ocenie wyodrębnienia określonych składników majątkowych pod uwagę należy brać sytuację istniejącą w podmiocie wnoszącym wkład, w którym winny one stanowić pewną całość.

Zatem, aby w rozumieniu przepisów podatkowych określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1. istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;

2. zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

3. składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

4. zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Ponadto, przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy, uwzględnić należy następujące okoliczności:

1. zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2. faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy natomiast zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie - nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu - do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów.

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Mając na uwadze powyższe orzeczenia TSUE należy stwierdzić, że zawarta w art. 2 pkt 27e ustawy definicja legalna zorganizowanej części przedsiębiorstwa musi być interpretowana przez pryzmat treści art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE i w powiązaniu z rozumieniem pojęcia „przekazania całości lub części majątku”, wyłożonym przez Trybunał w ww. orzeczeniu. Trybunał Sprawiedliwości główny nacisk kładzie na badanie konkretnego przypadku, dopuszczając w pewnych przypadkach zbycie samych składników rzeczowych. Tym samym, w myśl orzecznictwa Trybunału, składniki niematerialne nie stanowią konstytutywnego elementu uznania części majątku za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w każdym przypadku. Trybunał uznał, że pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (sprzedaż, darowizna itp.) decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Dla uznania, że zbywana część przedsiębiorstwa stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa istotne znaczenie ma ocena, czy ta zbywana część jest zdolna do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę, itp., na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze, powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u Zbywcy zorganizowany zespół składników gotowy realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po przeniesieniu powinno być możliwe kontynuowanie działalności gospodarczej przez Nabywcę, w oparciu o nabyte składniki.

Wyjaśniła Pani, że zespół majątku przedsiębiorstwa objętego darowizną będzie wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie na płaszczyźnie organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie. Wyodrębniona część przedsiębiorstwa będzie stanowiła zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, zdolny do realizacji zadań gospodarczych przypisanych przedsiębiorstwu i kontynuowaniu określonej działalności przez Fundację. Ponadto wskazała Pani, że przedmiot darowizny w momencie dokonania czynności darowizny będzie posiadał zdolność do działania jako niezależne przedsiębiorstwo realizujące określone zadania gospodarcze.

Zatem, w rozpatrywanej sprawie należy uznać, że zespół składników majątku przedsiębiorstwa mających być przedmiotem darowizny, będzie stanowić zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Zgodnie cyt. wyżej art. 6 pkt 1 ustawy spod opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyłączone jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Tak więc, darowizna zorganizowanej części przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej będzie stanowić czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy o VAT.

Wobec powyższego Pani stanowisko w kwestii objętej pytaniem nr 1, jest prawidłowe.

Ponadto Pani wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług, objęte pytaniem nr 2, dotyczą ustalenia czy fundacja rodzinna będzie miała obowiązek korekty naliczonego podatku od towarów i usług w zakresie nieruchomości, przy których nabyciu odliczono podatek VAT naliczony, jeśli te nieruchomości nabyte w drodze darowizny wydzielonej części przedsiębiorstwa będą wykorzystywane wyłącznie do działalności opodatkowanej.

Odnosząc się do Pani wątpliwości należy mieć na uwadze niżej cytowane przepisy prawa:

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego zostały określone w art. 91 ustawy.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy,

po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a lub 10c-10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10, 10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

Przepisy art. 91 ust. 2-8 ustawy regulują zasady dokonywania korekty, o której mowa w ust. 1.

Zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy o VAT,

w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Z przepisu art. 91 ust. 9 ustawy o VAT wynika, że w przypadku zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, obowiązki związane z korektą przechodzą na nabywcę przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Innymi słowy, korekty wieloletnie przewidziane w ww. przepisie są kontynuowane przez nabywcę przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa (stan w zakresie korekt wieloletnich jest w pewnym sensie „przejmowany” przez nabywcę).

Należy jednak zauważyć, iż przepis art. 91 ust. 9 ustawy o VAT w żadnym razie nie powoduje, że automatyczną konsekwencją nabycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest obowiązek dokonania przez nabywcę korekty podatku naliczonego.

Z opisu sprawy wynika, że Nabywca (fundacja rodzinna, której przyszłym fundatorem zamierza być Pani wraz z mężem), w oparciu o nabyty majątek służący do prowadzenia działalności, będzie kontynuował działalność gospodarczą w takim samym zakresie, w jakim działalność gospodarczą Pani prowadzi, tj. działalności w zakresie wynajmu nieruchomości i nie zostanie ona zmieniona na inny rodzaj działalności.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy, ma miejsce wówczas, gdy cały majątek zorganizowanej części przedsiębiorstwa przechodzi na własność nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. Wynika to również z treści przepisu art. 91 ust. 9 ustawy, który stanowi, że – w przypadku transakcji zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa. Aksjomat racjonalności ustawodawcy oraz kategoryczność sformułowania tego przepisu nakazuje przyjąć, że z transakcją zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 6 ustawy mamy do czynienia tylko wówczas, gdy nabywca kontynuuje działalność gospodarczą przy użyciu nabytej zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Kontynuowanie działalności gospodarczej przy zbyciu zorganizowanej części przedsiębiorstwa należy rozumieć, jako sytuację, w której nabywca w związku z dokonanym nabyciem nadal prowadzi przedsiębiorstwo w tym zakresie. Przy czym nie chodzi tu o prowadzenie jakiejkolwiek działalności z wykorzystaniem składników nabytego przedsiębiorstwa, a o prowadzenie nabytej zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Z założenia fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej precyzują zakres prowadzenia przez nią działalności gospodarczej wymieniając szereg czynności jakie fundacja rodzinna może wykonywać w ramach swojej działalności, wśród których znajduje się najem, dzierżawa lub udostępnienia mienia do korzystania na innej podstawie.

Odnosząc się do korekty podatku naliczonego wskazać należy, że analiza przedstawionego opisu sprawy oraz treści powołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że skoro przedmiotem darowizny będzie zorganizowana część przedsiębiorstwa, a fundacja rodzinna, jako czynny podatnik VAT, będzie kontynuowała identyczną jak Pani działalność gospodarczą nie zmieniając przeznaczenia nabytego majątku przedsiębiorstwa, to w takiej sytuacji fundacja rodzinna nie będzie zobowiązana do dokonania korekty podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy w związku z art. 91 ust. 9 ustawy o VAT.

Wobec powyższego Pani stanowisko, w kwestii objętej pytaniem nr 2, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wyjaśnić należy, że ze względu na autonomiczność prawa podatkowego i odrębność uregulowań prawnych w zakresie podatku dochodowego i podatku VAT, rozstrzygnięcie przyjęte w niniejszej interpretacji dot. braku opodatkowania czynności darowizny przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie w tym zakresie na gruncie przepisów dotyczących podatku dochodowego.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym. Ponosi Pani ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Nadmienia się, że niniejsza interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Ocena Pani stanowiska w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, w kwestii objętej pytaniem nr 3, jest przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie e-PUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.