Interpretacja indywidualna z dnia 4 stycznia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT3.4011.722.2023.2.KP

Skutki podatkowe odpłatnego zbycia samochodu nabytego w spadku po mężu i darowiźnie od syna i wnuczki.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznychjest

–w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w drodze darowizny od syna i wnuczki – nieprawidłowe,

–w pozostałej części – prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 listopada 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 20 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia samochodu. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 18 grudnia 2023 r. (wpływ 18 grudnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W maju 2023 zmarł Pani mąż. W dniu 16 czerwca 2023 roku, razem z dwójką synów i wnuczką, aktem poświadczenia dziedziczenia przejęła Pani 1/4 udziału w spadku, w tym m.in. odziedziczonej części samochodu (...).

W tym samym dniu, jeden z synów oraz wnuczka, aktem darowizny w ramach częściowego działu spadku, przekazali Pani swoje udziały w opisywanym samochodzie.

Dnia 13 sierpnia 2023 wraz z drugim synem sprzedała Pani ten samochód.

Samochód był objęty wspólnością majątkową małżeńską Pani i męża i został nabyty do majątku wspólnego w maju 2014 r.

W uzupełnieniu wniosku odpowiedziała Pani na następujące pytania:

1.Czy przez cały okres Pani małżeństwa między Panią a Pani małżonkiem obowiązywał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej?

Odpowiedź: Tak.

2.Prosimy, żeby Pani wyjaśniła czy „jeden z synów oraz wnuczka” przekazali Pani swoje udziały w samochodzie wyłącznie na podstawie:

a)częściowego działu spadku? Jeśli tak, prosimy, żeby Pani wskazała czy umowa o częściowy dział spadku przewidywała spłaty wartości udziałów na rzecz „jednego z synów oraz wnuczki”?

b)umowy darowizny? Jeśli tak, prosimy, żeby Pani podała datę zawarcia ww. umowy?

Odpowiedź: Na podstawie umowy darowizny z dnia 16 czerwca 2023 r. sporządzonej po akcie poświadczenia dziedziczenia.

3.Czy sprzedaż samochodu nastąpiła w wykonaniu działalności gospodarczej?

Odpowiedź: Nie.

Pytanie

Czy powinna Pani uiścić podatek dochodowy od Pani udziału w sprzedawanym samochodzie? Jeśli tak, to od jakiej części?

Pani stanowisko w sprawie

Z opisu zdarzenia wynika, że samochód został nabyty do majątku wspólnego małżonków, a wspólność małżeńska jest wspólnością bezudziałową. Skoro z uwagi na wspólność majątkową nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia ruchomości, to nie można też przyjąć, że po śmierci małżonka drugi z małżonków ponownie nabył udział w ruchomości w drodze dziedziczenia po zmarłym mężu, jak też w drodze działu spadku, skoro ruchomość wchodziła wcześniej do wspólnego majątku małżeńskiego.

W konsekwencji sprzedaż samochodu nie stanowi źródła przychodu ponieważ odpłatne zbycie nastąpiło po upływie okresu, o którym mowa art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pani interpretacja jest spójna z Interpretacja indywidualną sygn. 0115-KDIT1.4011.264.2023.2.MK.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest:

–w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w drodze darowizny od syna i wnuczki – nieprawidłowe,

–w pozostałej części – prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Zatem, źródłem przychodu, w rozumieniu zacytowanego przepisu, jest tylko taka sprzedaż rzeczy ruchomych, która nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i została dokonana przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w maju 2023 r. zmarł Pani mąż, a spadek po nim, obejmujący samochód osobowy otrzymali: żona (Pani) w 1/4 udziału, Pani dwójka synów i wnuczka, co zostało potwierdzone aktem poświadczenia dziedziczenia z 16 czerwca 2023 roku. Zakupiony w maju 2014 r. samochód, stanowił małżeńską wspólność majątkową.

Na podstawie umowy darowizny z dnia 16 czerwca 2023 r. sporządzonej po akcie poświadczenia dziedziczenia, jeden z synów oraz wnuczka, przekazali Pani swoje udziały w opisywanym samochodzie. 13 sierpnia 2023 wraz z drugim synem sprzedała Pani przedmiotowy samochód.

Wobec powyższego wskazać należy, że zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

W myśl art. 924 ww. ustawy:

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.

Z kolei art. 925 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Natomiast stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy:

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Z ww. przepisu wynika, że wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego.

Ponadto wskazać należy, że w podjętej przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwale w składzie siedmiu sędziów z dnia 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17, Sąd stwierdził, że:

dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków.

W uzasadnieniu uchwały Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku. Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku – w momencie jego poniesienia – nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości.

Z uwagi na fakt, że art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera podobne regulacje w zakresie odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych oraz odpłatnego zbycia innych rzeczy, a jedyną różnicą jest okres posiadania, po upływie którego przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości, praw majątkowych oraz innych rzeczy nie powstaje, stwierdzić należy, że argumentacja zawarta w ww. uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego, odnosząca się do majątku dorobkowego małżonków (całego, bezudziałowego majątku), ma zastosowanie również do odpłatnego zbycia rzeczy.

Z kolei zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna zgodnie z przepisami ustawy Kodeks cywilny, jest zatem umową, której istotą jest bezpłatne świadczenie, które darczyńca wykonuje ze swego majątku na rzecz innej osoby.

Umowa darowizny prowadzi do przesunięcia określonego dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku osoby obdarowanej. Samo zaś przesunięcie następuje zawsze pod tytułem darmym i podyktowane jest chęcią wzbogacenia obdarowanego.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że nabyła Pani samochód w dwóch datach:

–w maju 2014 r. – w dacie nabycia samochodu do majątku wspólnego małżonków

oraz

–16 czerwca 2023 r. – w dacie nabycia udziałów w drodze darowizny od syna i wnuczki.

Zatem odpłatne zbycie samochodu w dniu 13 sierpnia 2023 r., w części w jakiej został on nabyty przez Panią do majątku wspólnego i przypadł Pani w związku z ustaniem wspólności małżeńskiej oraz w drodze dziedziczenia po mężu, nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem odpłatne zbycie nastąpiło po upływie okresu, o którym mowa w tym przepisie.

Zauważyć należy, że w związku ze śmiercią Pani męża, udział we współwłasności samochodu został nabyty również przez Pani dwóch synów i wnuczkę, a następnie przekazany Pani w darowiźnie w dniu 16 czerwca 2023 r.

Sprzedaż samochodu w części odpowiadającej udziałowi nabytemu przez Panią w drodze darowizny powoduje powstanie przychodu z uwagi na fakt, że nastąpiła ona przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie (w formie darowizny) tego udziału. Zatem ta część dochodu uzyskanego ze sprzedaży samochodu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dniu zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).