Interpretacja indywidualna z dnia 24 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-2.4012.391.2023.1.AP

Opodatkowanie sprzedaży lokalu w trybie egzekucji komorniczej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w części dotyczącej podlegania opodatkowaniu sprzedaży lokalu w trybie egzekucji komorniczej i zastosowania zwolnienia z podatku VAT do sprzedaży lokalu przez Nowego Właściciela (pytania nr 1 i 4 we wniosku) oraz nieprawidłowe w części dotyczącej obowiązku wystawienia faktury i uzyskiwania informacji do zastosowania zwolnienia (pytania nr 2 i 3 we wniosku).

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

31 sierpnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z dnia 31 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podlegania opodatkowaniu sprzedaży lokalu w trybie egzekucji komorniczej i zastosowania zwolnienia z podatku VAT do sprzedaży lokalu przez Nowego Właściciela (pytania nr 1 i 4 we wniosku) oraz obowiązku wystawienia faktury i uzyskiwania informacji do zastosowania zwolnienia (pytania nr 2 i 3 we wniosku).

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest komornikiem sądowym i prowadzi postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużniczce A sp. j. (dalej Dłużnik) w sprawie (…). Przedmiotem egzekucji jest lokal mieszkalny (…), ul. (…) nr (…), dla którego Sąd Rejonowy w (…) prowadzi księgę wieczystą o nr (…).

Lokal mieszkalny obejmuje: pokój z aneksem kuchennym, korytarz, sypialnię, łazienkę, taras o pow. 64,80 m² o łącznej powierzchni 136,09 m². Powierzchnia mieszkania: 71,29 m², powierzchnia tarasu: 64,80 m². Lokal ten jest usytuowany w budynku, który został wybudowany przez Dłużnika w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w roku 2014. Lokal będący przedmiotem wniosku znajduje się w budynku wielolokalowym z przeznaczeniem na apartamenty wczasowo-mieszkaniowe. Odrębna własność lokalu została ustanowiona na rzecz A w dniu 15 września 2015 roku, natomiast w dniu 6 listopada 2015 roku lokal został sprzedany A.M. (dalej Nowy Właściciel).

Nowy Właściciel lokalu nie przystąpił do udziału w toczącym się postępowaniu egzekucyjnym przeciwko Dłużnikowi. Wnioskodawca dokonał oględzin lokalu w dniu 1 grudnia 2022 r. Na miejscu czynności stwierdzono, że lokal (…) został podzielony na dwie części A i B ze wspólnym korytarzem (lokale bez formalnego wydzielenia). W części A zastano lokatorów – najemców w najmie długoterminowym. Okazano umowę najmu, z której wynika m.in., że wynajmującym ten lokal nie jest Nowy Właściciel, ale spółka z o.o. (…) z siedzibą w (…). W części B nikogo nie zastano. Wnioskodawca w lipcu 2023 roku wezwał Nowego Właściciela do udzielenia odpowiedzi na pytania, które wraz z odpowiedziami są przedstawione niżej.

1)Czy przedmiotowy lokal został nabyty przez A.M. do majątku prywatnego w celach osobistych, czy w celu prowadzenia działalności gospodarczej (zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm. – zwanej dalej ustawą), w tym działalności rolniczej (o której mowa w art. 2 pkt 15 ustawy)?

Odp.: Lokal został nabyty do majątku prywatnego.

2)Czy lokal był/jest/będzie do momentu sprzedaży wykorzystywany przez A.M. w działalności gospodarczej (zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy), w tym działalności rolniczej (o której mowa w art. 2 pkt 15 ustawy)?

Odp.: Lokal aktualnie jest przedmiotem najmu.

3)Czy lokal stanowił/stanowi/będzie stanowił składnik majątkowy działalności gospodarczej A.M.? Czy był on wprowadzony do środków trwałych zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym?

Odp.: Nie.

4)Czy A.M. z tytułu prowadzenia działalności, o której mowa powyżej był/jest/będzie zarejestrowany czynnymi podatnikami podatkiem VAT?

 Odp.: Nie.

5)W jaki sposób lokal był/jest/będzie wykorzystywany przez A.M. od momentu jego nabycia do momentu jego zbycia (czy były to czynności opodatkowane podatkiem VAT, zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT, czy niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT)? Prosimy o szczegółową odpowiedź.

Odp.: Lokal był wykorzystywany do celów prywatnych, a od niespełna dwóch lat jest przedmiotem najmu. Podatek VAT od tej czynności był i jest odprowadzany zgodnie z przepisami. Zwolnień podatkowych nie było.

6)Czy lokal był/jest/będzie udostępniany przez A.M. osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych (np. dzierżawy, najmu, użyczenia) lub innej umowy o podobnym charakterze? Jeżeli tak, to:

a.na podstawie jakiej umowy?

b.czy były to umowy odpłatne, czy nieodpłatne?

c.na jaki okres zostały zawarte te umowy (np. na 3 miesiące, na rok, na czas nieokreślony)?

Odp.: Na podstawie umowy najmu zawartej na okres 3 lat lokal był i jest udostępniony osobie trzeciej - umowa jest odpłatna.

7)Czy A.M. ponosił/poniesie nakłady lub dokonał/dokona działań, które zwiększały/zwiększą wartość bądź atrakcyjność lokalu? Jeśli tak, to jakie dokładnie były/będą to nakłady/działania? Prosimy o szczegółową odpowiedź.

Odp.: Od momentu przekazania lokalu przez A na mój koszt lokal został wyposażony w podłogi, glazurę w łazienkach, aneksach kuchennych oraz w przedsionku. W obu łazienkach zamontowane zostały kabiny prysznicowe. Lokal został całkowicie pomalowany. To tylko główne wydatki, o mniejszych nie będę wspominać.

8)Czy w odniesieniu do lokalu doszło/dojdzie do pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy i czy od tego momentu do momentu dokonanej sprzedaży tego lokalu upłynął/upłynie okres co najmniej 2 lat?

Odp. Nie umiem na to pytanie odpowiedzieć (brak szczegółowej informacji o jaką ustawę chodzi). Jedyne co mogę przekazać to fakt, że do momentu zawarcia umowy najmu nikt nie był w lokalu zameldowany.

9)Czy były/będą ponoszone wydatki na ulepszenie tego lokalu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiące co najmniej 30% jego wartości początkowej?

Odp.: Nie umiem na to pytanie odpowiedzieć. Nie posiadam już żadnych dokumentów (minęło ok 8 lat) odnoszących się do remontu lokalu - zarówno dotyczących zakupionego wyposażenia, jak i poniesionych nakładów na robociznę.

10)Jeżeli odpowiedź na powyższe pytanie nr 9 jest twierdząca, to czy po tym ulepszeniu lokal został/zostanie oddany do użytkowania? Czy od ww. oddania do użytkowania do momentu dokonania sprzedaży upłynął/upłynie okres co najmniej 2 lat?

Odp.: Brak odpowiedzi na to pytanie.

11)Czy w stosunku do tego lokalu przysługiwało/będzie przysługiwało A.M. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?

Odp.: Z tytułu posiadania tego lokalu nie stosowałem żadnych ulg podatkowych.

12)Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 9 jest twierdząca, to czy w stosunku do tych wydatków przysługiwało/będzie przysługiwało A.M. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?

Odp.: Brak odpowiedzi na to pytanie.

13)Czy lokal od momentu nabycia do momentu sprzedaży będzie wykorzystywany przez A.M. wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT? Jeżeli tak, to prosimy podać podstawę prawną zwolnienia.

Odp.: Żadne zwolnienia podatkowe z tytułu posiadania tego lokalu mi nie przysługiwały.

14)Czy z tytułu nabycia lokalu przysługiwało A.M. prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego? Czy przy ww. nabyciu wystąpił podatek VAT?

Odp.: Nie.

Pytania

1) Czy w przypadku sprzedaży opisanego wyżej lokalu, którego właścicielem w chwili sprzedaży nie jest Dłużnik, ale Nowy Właściciel, który nabył ten lokal od Dłużnika już po wszczęciu postępowania egzekucyjnego wobec Dłużnika, Wnioskodawca wystąpi jako płatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 18 u.p.t.u.?

2) Jeżeli z odpowiedzi na pytanie 1 wynikać będzie, iż komornik wystąpi jako płatnik podatku VAT, to kto jest podatnikiem podatku VAT i w czyim imieniu Wnioskodawca powinien wystawić fakturę – Dłużnik, którego dług jest spłacany w wyniku zbycia nieruchomości, czy Nowy Właściciel, który jest formalnym właścicielem zbywanej nieruchomości?

3) Jeżeli z odpowiedzi na pytanie 1 i 2 wynikać będzie, iż Wnioskodawca wystąpi jako płatnik podatku VAT, a podatnikiem będzie Nowy Właściciel, to czy w celu potwierdzenia albo wykluczenia możliwości zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 i 10a u.p.t.u. może On uzyskiwać informacje zarówno do Dłużnika, jak od Nowego Właściciela, mimo iż w art. 43 ust. 21 u.p.t.u. mowa jest jedynie od informacjach od dłużnika?

4) Jeżeli z odpowiedzi na pytanie 1 wynikać będzie, iż Wnioskodawca wystąpi jako płatnik podatku VAT, to czy sprzedaż lokalu może zostać zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a u.p.t.u.?

Pana stanowisko w sprawie

Ad. 1)

W ocenie Wnioskodawcy, w sytuacji opisanej we wniosku, będzie on płatnikiem podatku od towarów i usług, mimo że lokal został zbyty przez Dłużnika na rzecz podmiotu trzeciego, który stał się właścicielem lokalu w dniu 15 marca 2016 roku, ponieważ sprzedaż dokonana w toku postępowania egzekucyjnego nie wywołała skutku prawnego, a więc sprzedaż nieruchomości należącej formalnie do osoby trzeciej będzie dokonana ze skutkiem na rzecz Dłużnika.

Zgodnie z art. 18 u.p.t.u., organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2022 r. poz. 479) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów. W art. 18 u.p.t.u. mowa jest o dostawie towarów będących własnością dłużnika. Jednak w postępowaniu egzekucyjnym może dojść do sytuacji, w której przedmiotem sprzedaży egzekucyjnej jest majątek, który dłużnik - w toku postępowania - zbył na osoby trzecie. W takich przypadkach zastosowanie ma przepis art. 930 § 1 kodeksu postępowania cywilnego określający zasadę bezskuteczności transakcji dokonanej przez dłużnika w toku postępowania egzekucyjnego. Zgodnie bowiem z tym przepisem rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Nabywca może natomiast uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika, co nie zawsze ma miejsce. W sytuacji będącej przedmiotem wniosku, Nowy Właściciel nie przystąpił do postępowania w charakterze dłużnika.

Zasada bezskuteczności wyrażona w art. 930 k.p.c. oznacza, że wierzyciel, na rzecz którego nieruchomość została zajęta, może zaspokoić się ze sprzedanej nieruchomości tak, jakby nieruchomość ta należała w dalszym ciągu do majątku dłużnika. Skutkiem tej zasady bezskuteczności jest, że egzekucja toczy się nadal przeciwko dłużnikowi, który uważany jest za właściciela, mimo skutecznego (pod względem prawa rzeczowego) przeniesienia własności na nabywcę. Z art. 930 § 1 k.p.c. wynika także jasno, że nabywca nie staje się z mocy prawa dłużnikiem; może jedynie zgłosić swój udział w postępowaniu, niemniej nie wstępuje on w miejsce zbywcy. Dłużnik nie przestaje być stroną postępowania egzekucyjnego, a nieruchomość nabyta przez nowego właściciela jest traktowana jak nieruchomość należąca do dłużnika.

Stanowisko to potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 3 lutego 1998 r. (I CKN 403/97) Sąd Najwyższy uznał, że w świetle art. 930 § 1 k.p.c. umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między zbywcą (dłużnikiem), a nabywcą jest ważna, ale całkowicie bezskuteczna w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję i pozostaje bez wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne, co oznacza, że egzekucję prowadzi się tak, jak gdyby zbycie nieruchomości nie nastąpiło. Ratio legis tego przepisu stanowi bowiem ochrona wierzyciela przed nierzetelnymi działaniami dłużnika, podjętymi w celu udaremnienia zaspokojenia się wierzyciela z nieruchomości. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 czerwca 2006 r. (IV CSK 196/05). Zasadę bezskuteczności zbycia nieruchomości Sąd Najwyższy podkreślił także w uzasadnieniu uchwały z 30 marca 2006 roku (III CZP 16/06). Stwierdził w niej bowiem, że: „Dopuszczając możliwość prowadzenia egzekucji z nieruchomości, która przestała być własnością dłużnika, art. 930 § 1 k.p.c. stanowi wyjątek od reguły wyrażonej w art. 803 k.p.c, w myśl której zaspokojenie wierzyciela może nastąpić wyłącznie z majątku osobistego dłużnika. Konstytucyjna zasada ochrony własności (art. 21 ust. 1 oraz art. 61 ust. 1 i 3 Konstytucji) nakazuje rygoryzm przy kształtowaniu granic sytuacji, w których majątek osoby niebędącej dłużnikiem może być użyty do zaspokojenia cudzego długu. Artykuł 930 § 1 k.p.c. nie stanowi – jak art. 848 k.p.c, dotyczący egzekucji z ruchomości - że postępowanie egzekucyjne z zajętej rzeczy po rozporządzeniu nią może być prowadzone również przeciwko nabywcy.”

W związku z tym, w ocenie Wnioskodawcy, w sytuacji gdy przedmiotem postępowania egzekucyjnego jest nieruchomość zbyta przez dłużnika w toku postępowania egzekucyjnego, przepis art. 18 u.p.t.u. musi być odczytany z uwzględnieniem art. 930 § 1 k.p.c., w przeciwnym bowiem przypadku część sprzedaży dokonywanych przez komorników w toku postępowania egzekucyjnego nie byłaby nim objęta.

W art. 18 u.p.t.u. mowa jest o dostawie towarów będących własnością dłużnika dokonywanej w trybie egzekucji. Jak to wykazano wyżej, umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości nie wpływa w żaden sposób na toczące się już postępowanie egzekucyjne. Rzeczy objęte tym postępowaniem nadal są traktowane jak należące do dłużnika. Środki uzyskane z ewentualnej sprzedaży licytacyjnej prowadzonej w ramach tego postępowania nie zostają przekazane nowemu właścicielowi lokalu, ale są dzielone w ramach toczącego się już postępowania egzekucyjnego między wierzycieli dłużnika. Dzieje się tak niezależnie od tego, czy nabywca lokalu uczestniczy w postępowaniu w charakterze dłużnika, czy nie. Niezależnie bowiem od tego, czy nabywca zgłosi swój udział w sprawie, czy też nie, postępowanie egzekucyjne prowadzone jest w dalszym ciągu przeciwko dłużnikowi, który zbył nieruchomość. W związku z tym, jak to zauważono wyżej, wykładnię art. 18 u.p.t.u. należy dokonać z uwzględnieniem zasady bezskuteczności zbycia nieruchomości określonej w art. 930 § 1 k.p.c. Przepis art. 18 u.p.t.u. reguluje bowiem specyficzną dostawę, w której nie mają zastosowania zasady prawa zobowiązań określone w kodeksie cywilnym. Dostawa, o której mowa w art. 18 u.p.t.u. jest podporządkowana przepisom o postępowaniu egzekucyjnym zawartych w kodeksie postępowania cywilnego.

W tej konkretnej sytuacji oznacza to, że pojęcie „towary będące własnością dłużnika” zawarte w art. 18 u.p.t.u. należy interpretować szerzej, i objąć nim także towary zbyte przez dłużnika w toku postępowania, z uwzględnieniem bezskuteczności tego zbycia w postępowaniu egzekucyjnym. Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w sytuacji opisanej we wniosku będzie płatnikiem podatku od towarów i usług, ponieważ sytuacja opisana we wniosku jest objęta dyspozycją przepisu art. 18 u.p.t.u. Przedmiotem dostawy będzie lokal, który w prowadzonym postępowaniu egzekucyjnym jest traktowany jakby nadal stanowił własność Dłużnika, mimo iż formalnie stanowi własność osoby trzeciej.

Ad. 2)

W ocenie Wnioskodawcy, w sytuacji będącej przedmiotem wniosku, podatnikiem będzie Dłużnik, a nie Nowy Właściciel nieruchomości, ponieważ:

1) zasada bezskuteczności przeniesienia własności nieruchomości Dłużnika na osobę trzecią skutkuje tym, że w postępowaniu egzekucyjnym przyjmuje się, iż nieruchomość nadal należy do Dłużnika, a w konsekwencji

2) kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości (pomniejszona o ewentualny podatek VAT) zostanie w całości przeznaczona na spłatę zobowiązań Dłużnika, a nie osoby trzeciej.

Omówiona wyżej zasada bezskuteczności sprzedaży nieruchomości przez dłużnika w toku postępowania egzekucyjnego skutkuje tym, że nowy właściciel traci w tym postępowaniu uprawnienia właściciela, w tym uprawnienie do otrzymania kwoty uzyskanej ze sprzedaży. W przypadku sprzedaży nieruchomości należącej do nowego właściciela, pieniądze uzyskane z tej sprzedaży nie są należne temu właścicielowi, ale zaspokajają wierzyciela dłużnika. W postępowaniu egzekucyjnym przyjęto więc fikcję prawną, w myśl której nieruchomość zbyta przez dłużnika jest traktowana nadal jak należąca do dłużnika. Wniosek tym jest konsekwencją zasady bezskuteczności zbycia nieruchomości przez dłużnika wyrażonej w art. 930 § 1 k.p.c.

W związku z tym Wnioskodawca stoi na stanowisku, że należy zachować spójność rozliczenia transakcji. Skoro kwota (netto) uzyskana ze sprzedaży zostaje przeznaczona na spłatę zobowiązań Dłużnika, to kwota VAT w tej transakcji powinna pokrywać zobowiązanie z tytułu podatku VAT Dłużnika, a nie Nowego Właściciela, który w tym postępowaniu nie ma pozycji właściciela nieruchomości i - co istotne - nie otrzymuje środków finansowych z tytułu zbycia lokalu.

Oceny tej nie zmienia fakt wykorzystywania nieruchomości przez Nowego Właściciela do wykonywania czynności podlegających podatkowi od towarów i usług tj. do świadczenia usług najmu. Dostawa takiej nieruchomości dokonana w toku postępowania egzekucyjnego zawsze jest dokonywana w imieniu i na rzecz Dłużnika, co wynika z treści art. 930 § 1 k.p.c. i wyrażonej w nim bezskuteczności zmiany właściciela nieruchomości w toku postępowania egzekucyjnego.

Reasumując, Wnioskodawca uważa, że w sytuacji opisanej we wniosku podatnikiem podatku VAT jest Dłużnik, a nie Nowy Właściciel, a w konsekwencji komornik jako płatnik podatku VAT wystawia fakturę, o której mowa w art. 106c z danymi Dłużnika.

Gdyby jednak organ interpretacyjny uznał, że to Nowy Właściciel jest podatnikiem VAT, to Wnioskodawca prosi o potwierdzenie, że komornik działając jako płatnik podatku VAT powinien pobrać kwotę podatku należnego i odprowadzić ją do urzędu skarbowego w imieniu i na rzecz Nowego Właściciela, mimo iż nie jest on dłużnikiem, o którym mowa w art. 18 u.p.t.u. W takim przypadku komornik jako płatnik podatku VAT wystawia fakturę, o której mowa w art. 106c u.p.t.u. z danymi Nowego Właściciela.

Ad. 3)

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w celu potwierdzenia albo wykluczenia możliwości zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 i 10a u.p.t.u. może On uzyskiwać informacje zarówno do Dłużnika, jak od Nowego Właściciela mimo, iż w art. 43 ust. 21 u.p.t.u. mowa jest jedynie o informacjach uzyskanych od dłużnika. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli udokumentowane działania komorników sądowych, o których mowa w art. 18 u.p.t.u, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 10 i 10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione. W przepisie tym mowa jest o informacjach uzyskanych jedynie od dłużnika, jednak w ocenie Wnioskodawcy w przypadku zbycia przez dłużnika nieruchomości na inny podmiot, dłużnik nie jest już w posiadaniu kompletnych informacji niezbędnych do ustalenia, czy można zastosować zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 lub 10a u.p.t.u. Takie informacje posiada jedynie nowy właściciel, zwłaszcza w sytuacji opisanej we wniosku, kiedy do nabycia przez niego nieruchomości doszło w 2015 roku. W związku z tym, Wnioskodawca uważa, że w sprawie istotne jest pozyskanie takich informacji od innego podmiotu niż Dłużnik, mimo iż w art. 43 ust. 21 u.p.t.u. mowa jest jedynie o dłużniku.

Jednocześnie Wnioskodawca uważa, że w przypadku zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 i pkt 10a u.p.t.u. pozyskanie informacji, co do tego, czy przy nabyciu lub przy ulepszeniu nieruchomości przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego powinno nastąpić wyłącznie od tego podmiotu, który zostanie uznany za podatnika, a więc:

1) jedynie od dłużnika – jeżeli to dłużnik zostanie uznany za podatnika VAT z tytułu dostawy lokalu, którego właścicielem jest inny podmiot, albo

2) jedynie od nowego właściciela – jeżeli to nowy właściciel zostanie uznany za podatnika.

Istotne jest bowiem ustalenie kompletnego stanu faktycznego, aby otrzymać komplet informacji niezbędnych do ustalenia, czy w danej sytuacji należy zastosować zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 lub 10a u.p.t.u.

Ad. 4)

Jeżeli organ interpretacyjny uzna, że w sytuacji opisanej we wniosku, Wnioskodawca wystąpi w charakterze płatnika podatku VAT, to w ocenie Wnioskodawcy, powinien On zastosować zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 u.p.t.u. Zgodnie z nim, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy: a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim, b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Pojęcie pierwszego zasiedlenia zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 14 u.p.t.u. jako oddanie do użytkowania (używania, korzystania) pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi albo rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich: a) wybudowaniu lub b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Dla oceny, czy dostawa opisanego wyżej lokalu będzie zwolniona od podatku, niezbędne jest ustalenie, czy będzie on w chwili dostawy uznany za „zasiedlony” przez okres co najmniej 2 lat liczonych od wybudowania albo od jego ulepszenia o wartość co najmniej 30% wartości początkowej. Warunkiem zwolnienia jest bowiem zasiedlenie obiektów budowlanych przez okres co najmniej 2 lat przed dostawą.

W sytuacji będącej przedmiotem wniosku Dłużnik dokonał sprzedaży lokalu w dniu 6 listopada 2015 roku. Pierwsze zasiedlenie, o którym mowa w art. 2 pkt 14 u.p.t.u. nastąpiło w dniu sprzedaży tzn. ponad 7 lat temu. Według oświadczenia Nowego Właściciela ponosił On wydatki na ulepszenie lokalu, jednak było to po nabyciu nieruchomości (wg. Jego oświadczenia około 8 lat temu), a od tamtej pory lokal jest wykorzystywany; pierwotnie na prywatne potrzeby Nowego Właściciela, a od 2 lat jest wynajmowany. Tak więc przedmiotem planowanej dostawy będzie lokal zasiedlony od ponad 7 lat, a w tym okresie nie był poddany ulepszeniom ani przebudowie.

Zgodnie z art. 43 ust. 21 u.p.t.u., jeżeli udokumentowane działania komorników sądowych, o których mowa w art. 18 u.p.t.u, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 i 9-10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione. Z art. 43 ust. 21 u.p.t.u. wynika, że zwolnienie od podatku można zastosować jedynie wówczas, gdy stan faktyczny zostanie ustalony w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, a stwierdzone okoliczności wskazują, że należy zastosować zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 lub 10a u.p.t.u.

Podobnie uznano w licznych interpretacjach prawa podatkowego w podobnych sprawach np. w interpretacji DKIS z 3 lutego 2023 r., nr 0111-KDIB3-3.4012.587.2022.2.PJ; z 16 stycznia 2023 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.505.2022.2.AKS.

W ocenie Wnioskodawcy, informacje pozyskane przez Niego w toku czynności egzekucyjnych pozwalają jednoznacznie ocenić, że sprzedaż lokalu (…) położonego przy ul. (…) powinna skorzystać ze zwolnienia od podatku VAT określonego w art. 43 ust. 1 pkt 10 u.p.t.u.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383):

Natomiast zgodnie z art. 30 § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.

W świetle cyt. wyżej przepisów, płatnikami podatku od towarów i usług (czyli podmiotami zobowiązanymi do obliczania, poboru podatku od podatnika i wpłaty podatku na konto organu podatkowego) mogą być organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w wykonaniu czynności egzekucyjnych organy te dokonują dostawy towarów należących do podatnika lub przez niego posiadanych z naruszeniem przepisów. Sformułowanie „płatnikami” oznacza, że organy te nie stają się z tytułu wykonania powyższych czynności podatnikami podatku od towarów i usług, lecz pełnią jedynie rolę płatnika w odniesieniu do podatku należnego z tytułu sprzedanych (zlicytowanych) towarów należących do podatnika, w stosunku do którego toczy się postępowanie egzekucyjne.

Zaznaczenia wymaga, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Komornik sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych.

Zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie zaś do treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

W świetle przedstawionych powyżej przepisów zarówno grunt, jak i budynek lub budowla spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż traktowana jest jako odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Interpretując zawarty w tym artykule zwrot „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” należy utożsamiać z czynnością, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym uznać, że chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności. Zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawo własności”. Istotny jest przede wszystkim aspekt ekonomiczny, a nie prawny transakcji, w ramach której podatnik przenosi na nabywcę prawo do rozporządzania towarami jak właściciel. Akcent sformułowanej definicji położony został głównie na podkreślenie przeniesienia ekonomicznego władztwa nad rzeczą w taki sposób, aby nabywca mógł nią dysponować podobnie jak właściciel.

Wskazać także należy, że pojęcie „dostawa towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy:

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Odnosząc regulacje zawarte w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy do art. 18 ustawy wskazać należy, że w przypadku, gdy dłużnik – właściciel nieruchomości – jest podatnikiem podatku VAT, wówczas komornik jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy tej nieruchomości.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan komornikiem sądowym i prowadzi postępowanie egzekucyjne przeciwko Dłużnej Spółce. Przedmiotem egzekucji jest nieruchomość lokalowa (…) usytuowana w budynku, który został wybudowany przez Spółkę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w 2014 r. Odrębna własność tego lokalu została ustanowiona na rzecz Dłużnika 15 września 2015 r. Następnie Dłużnik zbył ten lokal 6 listopada 2015 r. na rzecz pana A.M. (Nowego Właściciela). Nowy Właściciel nie przystąpił do udziału w toczącym się postępowaniu egzekucyjnym przeciwko Dłużnikowi. Lokal, został nabyty przez Nowego Właściciela do majątku prywatnego w celach osobistych. Przedmiotowy lokal jest aktualnie, od niespełna dwóch lat, przedmiotem najmu.

Pytanie Wnioskodawcy dotyczy ustalenia czy w przypadku sprzedaży opisanego wyżej lokalu, którego właścicielem w chwili sprzedaży nie jest Dłużnik, ale Nowy Właściciel, który nabył ten lokal od Dłużnika już po wszczęciu postępowania egzekucyjnego wobec Dłużnika, wystąpi Pan jako płatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 18 ustawy.

Na wstępie należy zauważyć, że w opisanym we wniosku przypadku, dokonującym dostawy towaru (lokalu mieszkalnego) będzie Nowy Właściciel. To ta transakcja sprzedaży stanowi opisane zdarzenie przyszłe, do którego znajdują zastosowanie powołane w interpretacji przepisy ustawy.

W świetle cytowanych wyżej przepisów, w sprawie interpretacji dotyczącej uznania Pana za płatnika, koniecznym było dokonanie oceny, czy ww. dostawa lokalu mieszkalnego będzie dokonana przez podatnika podatku VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, która to czynność będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Najem jest więc umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie lokalu przez jego najemcę.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że świadczenie usług najmu wypełnia, określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej, jeżeli jest wykonywane w sposób ciągły do celów zarobkowych, bez względu na to, czy najem jest prowadzony w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sam charakter stosunku prawnego, jaki kształtuje umowa najmu, wskazuje, że ma ona długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe.

Zatem na gruncie przepisów ustawy najem stanowi świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W kontekście wyżej przedstawionego opisu sprawy oraz przywołanych przepisów należy stwierdzić, że najem lokalu mieszkalnego wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej. W konsekwencji najem lokalu stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a świadcząc ww. usługę najmu Nowy Właściciel będzie działał jako podatnik, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Najem lokalu mieszkalnego stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, sprzedaż egzekucyjna rzeczy, która nie jest własnością dłużnika, będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Podsumowując, w przypadku sprzedaży opisanego wyżej lokalu, którego właścicielem w chwili sprzedaży nie jest Dłużnik, ale Nowy Właściciel, który nabył ten lokal od Dłużnika już po wszczęciu postępowania egzekucyjnego wobec Dłużnika, Wnioskodawca wystąpi jako płatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 18 ustawy.

Zatem, Pana stanowisko w zakresie uznania Pana za płatnika z tytułu dostawy nieruchomości niebędącej w chwili licytacji własnością dłużnika (pytanie nr 1 z wniosku), uznano za prawidłowe.

Pana wątpliwości dotyczą również kwestii tego czy w celu potwierdzenia albo wykluczenia możliwości zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 i 10a ustawy może Pan uzyskiwać informacje zarówno od Dłużnika, jak i Nowych Właścicieli – mimo, iż w art. 43 ust. 21 ustawy mowa jest jedynie o informacjach od dłużnika (pytanie nr 3) oraz czy sprzedaż lokalu może zostać zwolniona od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy (pytanie nr 4).

Zgodnie z art. 930 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.):

Jak wynika z powyższego przepisu Kodeksu postępowania cywilnego, sprzedaż nieruchomości zajętej w postępowaniu egzekucyjnym jest ważna z punktu widzenia zasad prawa i nie wyklucza dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego. Ponadto w takich sytuacjach sam nabywca nieruchomości jest traktowany jak dłużnik.

W kwestii zbycia zajętej nieruchomości przez dłużników wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2008 r. sygn. akt V CSK 426/07, w których stwierdził, że: „Artykuł 930 § 1 KPC stanowi, że rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie, a czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy. Oznacza to, że wierzyciel, na rzecz którego nieruchomość została zajęta, może zaspokoić się ze sprzedanej nieruchomości tak, jakby nieruchomość ta należała w dalszym ciągu do majątku jego dłużnika, bez względu na zmianę właściciela. W wyroku z 3 lutego 1998 r. (OSP rok 1998, nr 11, poz. 96) Sąd Najwyższy uznał, że w świetle art. 930 § 1 KPC umowa przeniesienia własności zajętej nieruchomości między zbywcą (dłużnikiem) a nabywcą jest ważna, ale całkowicie bezskuteczna w stosunku do wierzycieli, którzy wszczęli egzekucję i pozostaje bez wpływu na dalsze postępowanie egzekucyjne, co oznacza, że egzekucję prowadzi się tak, jak gdyby zbycie nieruchomości nie nastąpiło. Ratio legis tego przepisu stanowi ochrona wierzyciela przed nierzetelnymi działaniami dłużnika, podjętymi w celu udaremnienia zaspokojenia się wierzyciela z nieruchomości. Podobne stanowisko Sąd Najwyższy zajął w uzasadnieniu wyroku z 29 czerwca 2006 r.”

Nabycie wskazanej we wniosku nieruchomości przez Nowego Właściciela na gruncie ustawy, stanowiło zatem dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy i skutkowało przeniesieniem prawa własności do nieruchomości.

Wraz z przeniesieniem przez dłużnika na rzecz Nowego Właściciela własności nieruchomości uzyskał on prawo do rozporządzania przedmiotową nieruchomością jak właściciel. Zatem, w rozpatrywanej sprawie, od dnia przeniesienia własności jest on nowym właścicielem nieruchomości. W świetle powyższego, czynności egzekucyjne – a więc licytacja komornicza, mająca za przedmiot nieruchomość – powinna uwzględniać aktualnego właściciela rozporządzającego rzeczą (towarem), w imieniu którego powinny być dokumentowane czynności prawne obejmujące wskazaną nieruchomość.

Ponadto należy zauważyć, że czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może korzystać ze zwolnienia od tego podatku albo może być opodatkowana tym podatkiem.

Zakres i zasady zwolnienia dostawy towarów zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:

W przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Powyższe przepisy wskazują, jakie muszą zostać spełnione warunki, aby sprzedaż budynków, budowli lub ich części mogła korzystać ze zwolnienia od podatku VAT. Z przepisów tych wynika, że prawo do zwolnienia przysługuje wówczas, gdy w stosunku do obiektów będących przedmiotem sprzedaży nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, oraz dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie tych obiektów, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

W tym miejscu należy nadmienić, że dla dostawy nieruchomości, które nie spełniają przesłanek do objęcia ich zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy ustawodawca przewidział możliwość zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Jak wskazano wyżej, aby zastosować zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

1.towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,

2.przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostaw nieruchomości i ruchomości prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od tego podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących danej dostawie.

Zauważyć bowiem należy, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 43 ust. 10 ustawy:

Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy:

Tak więc ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy – po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych.

Podkreślić należy, że z uwagi na przywołane uregulowania, rezygnacji ze zwolnienia od podatku, o której mowa w art. 43 ust. 10 ustawy, można dokonać wyłącznie w odniesieniu do zwolnienia od podatku określonego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 21 ustawy:

Jak wynika z opisu sprawy lokal (…) został zasiedlony 6 listopada 2016 r. Do dnia sprzedaży upłynie więc okres dłuższy niż 2 lata od daty pierwszego zasiedlenia. Od momentu przekazania lokalu Nowy Właściciel wyposażył lokal w podłogi, glazurę w łazienkach, aneksach kuchennych oraz w przedsionku. W obu łazienkach zamontowane zostały kabiny prysznicowe. Lokal został całkowicie pomalowany. Od momentu dokonania w lokalu remontu minęło ok 8 lat.

Mając na uwadze powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że dla sprzedaży ww. lokalu będą spełnione przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. Lokal został bowiem zasiedlony 6 listopada 2016 r. Do dnia sprzedaży upłynie więc okres dłuższy niż 2 lata od daty pierwszego zasiedlenia. Nie były ponoszone wydatki na ulepszenie tego lokalu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiące co najmniej 30% jego wartości początkowej lecz prace remontowe.

Jak już wskazano powyżej Wnioskodawca spełniając przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, przy spełnieniu warunków wynikających z art. 43 ust. 10 i ust. 11 ustawy, będzie miał możliwość rezygnacji z niniejszego zwolnienia od podatku i wyboru opodatkowania sprzedaży ww. lokalu.

Reasumując w celu potwierdzenia albo wykluczenia możliwości zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2, 10 i 10a ustawy należy oceniać warunki na jakich aktualnie dokonywana jest transakcja sprzedaży (dostawa towarów przez Nowego Właściciela). Sprzedaż przedmiotowego lokalu będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z możliwością rezygnacji na podstawie przepisów art. 43 ust. 10 i ust. 11 ustawy.

Zatem Pana stanowisko w zakresie pytania nr 3 uznano za nieprawidłowe a w zakresie pytania nr 4 uznano za prawidłowe.

Pana wątpliwości dotyczą również tego, kto jest podatnikiem podatku VAT i w czyim imieniu powinien Pan wystawić fakturę – Dłużnika, którego dług jest spłacany w wyniku zbycia nieruchomości, czy Nowego Właściciela – który jest formalnym właścicielem zbywanej nieruchomości (pytanie nr 2).

Zgodnie art. 106b ust. 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1) sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;

2) wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;

3) wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;

4) otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:

a) wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b) czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4

c) dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.

W myśl art. 106b ust. 2 ustawy:

Stosownie do art. 106c pkt 2 ustawy:

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT. Jednakże nie ma przeszkód, aby w powyższych sytuacjach podatnik wystawiał fakturę.

Jak już wskazano wyżej z tytułu dostawy opisanej nieruchomości podatnikiem będzie Nowy Właściciel, jednakże z uwagi na to, że w opisanych okolicznościach dostawa lokalu korzystać będzie ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy nie będzie Pan zobowiązany do wystawienia faktury dokumentującej sprzedaż.

Zatem Pana stanowisko w zakresie pytania nr 2 oceniając całościowo uznano za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazujemy, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).