Interpretacja indywidualna z dnia 24 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-1.4011.347.2023.2.AG

Odpłatne zbycie nieruchomości otrzymanej w darowiźnie.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 września 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 31 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan pismem z 27 października 2023 r. (wpływ 31 października 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Na podstawie umowy darowizny, zawartej (…) 2019 r., (…), Wnioskodawca – (…) nabył od matki – (…) własność stanowiącą odrębną nieruchomość – lokal mieszkalny, położony w (…).

Po zawarciu umowy darowizny Wnioskodawca otrzymał pismo datowane na (…) 2023 r., skierowane do niego przez Kancelarię (…), działającą w imieniu (…).

Z pisma tego Wnioskodawca uzyskał informację o wysokim zadłużeniu matki (…). Wierzyciel, uznając, że zachodzą przesłanki do uznania czynności objętej aktem notarialnym z (…) 2019 r. za nieważną i bezskuteczną względem wierzyciela, wezwał Wnioskodawcę do zapłaty kwoty (…) zł.

W toku prowadzonej korespondencji, Wnioskodawca ustalił dalsze zadłużenie matki, stwierdzone tytułem egzekucyjnym, na łączną kwotę (…) zł. Wnioskodawca ustalił także kwotę zadłużenia lokalu mieszkalnego z okresu poprzedzającego darowiznę na sumę (…) zł.

Aktem notarialnym z (…) 2023 r., (…), stanowiącym warunkową umowę sprzedaży i następnaie z (…) 2023 r., (…), stanowiącym umowę przeniesienia własności, Wnioskodawca sprzedał lokal mieszkalny położony w (…), objęty księgą wieczystą numer (…). Cena sprzedaży wyniosła (…) zł.

Jednocześnie (…) 2023 r. Wnioskodawca zawarł z wierzycielem (…) trzy ugody, w których zobowiązał się do zapłaty na poczet zadłużenia łącznej kwoty (…) zł.

(…) 2023 r. Wnioskodawca wpłacił na konto wierzyciela kwoty (…) zł, (…) zł i (…) zł odpowiednio na poczet zwartych ugód. W ten sposób po dokonaniu spłaty zadłużenia w kwotach (…) zł oraz (…) zł, faktyczny dochód Wnioskodawcy z tytułu sprzedaży lokalu mieszkalnego, położonego w (…) wyniósł (…) zł.

W piśmie z 27 października 2023 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, udzielił Pan następującej odpowiedzi na wezwanie organu:

Proszę żaby doprecyzował Pan opis okoliczności sprawy poprzez wskazanie podstawy prawnej uznania czynności (darowizna) objętej aktem notarialnym z (…) 2019 r. (…) za nieważną i bezskuteczną względem wierzyciela, a w szczególności, czy czynność ta była przedmiotem tzw. skargi pauliańskiej, której podstawę prawną stanowi art. 527 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r., poz. 1610, ze zm.). Ponadto, czy zwolnienie się Pana od zadośćuczynienia roszczeniu wierzyciela nastąpiło na podstawie art. 533 Kodeksu cywilnego?

Odpowiedź: Darowizna dokonana aktem notarialnym z (…) 2019 r., (…), została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela darczyńcy – matki Wnioskodawcy – (…), która w ten sposób uszczupliła swój majątek.

Wierzyciele wystąpili do Wnioskodawcy, w trybie art. 533 Kodeksu cywilnego, o wydanie korzyści uzyskanej w wyniku dokonanej na rzecz Wnioskodawcy darowizny.

W związku z powyższym, całą uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości kwotę pieniężną, Wnioskodawca wpłacił na poczet roszczeń i wymagalnego zadłużenia jego matki, co Wnioskodawca opisał we wniosku. Roszczenie wierzycieli miało oparcie w treści art. 527 Kodeksu cywilnego.

Pytanie

Czy w zaistniałej sytuacji, podatek dochodowy z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości położonej w (…), na podstawie aktów notarialnych z (…) 2023 r. (…) i z (…) 2023 r. (…), naliczony zostanie od kwoty rzeczywistego przychodu, tj. od kwoty (…) zł?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy, nieodpłatne nabycie lokalu mieszkalnego w drodze darowizny od matki, w sytuacji, gdy faktycznie mieszkanie to było obciążone zaległościami z tytułu należności czynszowej i opłat na rzecz wspólnoty mieszkaniowej, które zostały w pełnej wysokości zapłacone przez Wnioskodawcę oraz wobec faktu, że Wnioskodawca pokrył zadłużenie – zgodnie z zawartymi z wierzycielami ugodami, do czego był zobowiązany na podstawie art. 533 Kodeksu cywilnego powoduje, że kwota przychodu Wnioskodawcy z tytułu sprzedaży tego lokalu powinna być pomniejszona o faktycznie poniesione kwoty, obciążające tę nieruchomość.

Należy zatem przyjąć, że przychodem Wnioskodawcy z tytułu sprzedaży lokalu mieszkalnego, położonego w (…) jest różnica pomiędzy sumą uzyskaną ze sprzedaży tego lokalu, tj. (…) zł pomniejszoną o faktycznie poniesione, w pełni uzasadnione i niezbędne koszty związane z tym mieszkaniem, tj. o kwoty: (…) zł z tytułu zadłużenia opłat za mieszkanie; (…) zł, (…) zł i (…) zł z tytułu zawartych z wierzycielem ugód.

Wnioskodawca podnosi, że na mocy art. 533 Kodeksu cywilnego był w pełni zobowiązany do uiszczenia kwot, na które zostały zawarte ugody.

Zatem, kwota uzyskanego przez Wnioskodawcę przychodu wynosi (…) zł i od tej kwoty należy uiścić podatek dochodowy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Natomiast stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości,  jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Natomiast, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości,  jej części, udziału w nieruchomości lub prawa majątkowego nastąpi po upływie pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie stanowi ono źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa majątkowego w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zatem, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma forma prawna ich nabycia oraz moment nabycia.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że (…) 2019 r. nabył Pan na podstawie umowy darowizny od matki lokal mieszkalny. Jego odpłatne zbycie nastąpiło w 2023 roku.

Przystępując do oceny skutków podatkowych dla Pana należy zauważyć, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nabycia”, a tym bardziej nie określa szczególnych sposobów nabycia.

Mając na uwadze jego znaczenie językowe należy odwołać się do przepisów ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2023 r., poz. 1610, ze zm. ), a w szczególności do art. 155 § 1, który stanowi, że

Zgodnie z art. 888 § 1 tej ustawy,

Świadczenie darczyńcy może polegać na działaniu lub zaniechaniu działania. Istotną cechą darowizny jest jej bezpłatny charakter. Oznacza to, że druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy oraz zbywalne prawa majątkowe. Tym samym, zawarcie umowy darowizny nieruchomości powoduje przejście jej własności na obdarowanego z chwilą zawarcia aktu notarialnego, w którym darczyńca daruje tę nieruchomość obdarowanemu, a obdarowany darowiznę przyjmuje. Z tą datą darczyńca traci własność nieruchomości.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że stał się Pan właścicielem lokalu mieszkalnego otrzymanego od matki na podstawie umowy darowizny. Darowizna dokonana aktem notarialnym z (…) 2019 r., została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela darczyńcy. Po zawarciu umowy darowizny otrzymał Pan pismo, skierowane do Pana przez Kancelarię zawierające wezwanie do zapłaty. Z pisma tego uzyskał Pan informację o wysokim zadłużeniu matki, a wierzyciel, uznając, że zachodzą przesłanki do uznania czynności objętej aktem notarialnym z (…)  2019 r. za nieważną i bezskuteczną względem wierzyciela, wezwał Pana do zapłaty kwoty (…) zł.

W toku prowadzonej korespondencji, ustalił Pan dalsze zadłużenie matki, stwierdzone tytułem egzekucyjnym, na łączną kwotę (…) zł. Ustalił Pan także kwotę zadłużenia lokalu mieszkalnego z okresu poprzedzającego darowiznę na sumę (…) zł. Aktem notarialnym z (…) 2023 r., stanowiącym warunkową umowę sprzedaży i następnie z (…) 2023 r., stanowiącym umowę przeniesienia własności, sprzedał Pan darowany przez matkę lokal mieszkalny. Cena sprzedaży wyniosła (…) zł.

Jednocześnie (…) 2023 r. zawarł Pan z wierzycielem trzy ugody, w których zobowiązał się Pan do zapłaty na poczet zadłużenia łącznej kwoty (…) zł. (…) 2023 r. wpłacił Pan na konto wierzyciela kwoty (…) zł, (…) zł i (…) zł odpowiednio na poczet zwartych ugód. W ten sposób po dokonaniu spłaty zadłużenia w kwotach (…) zł oraz (…) zł, Pana faktyczny dochód z tytułu sprzedaży lokalu mieszkalnego wyniósł (…) zł.

W uzupełnieniu wniosku doprecyzował Pan opis sprawy wskazując, że darowizna dokonana aktem notarialnym została dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela darczyńcy – Pana matki – (…), która w ten sposób uszczupliła swój majątek. Wierzyciele wystąpili do Pana, w trybie art. 533 Kodeksu cywilnego, o wydanie korzyści uzyskanej w wyniku dokonanej na Pana rzecz darowizny.

W związku z powyższym, całą uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości kwotę pieniężną, wpłacił Pan na poczet roszczeń i wymagalnego zadłużenia matki. Roszczenie wierzycieli miało oparcie w treści art. 527 Kodeksu cywilnego.

Stoi Pan na stanowisku, że kwota uzyskanego przez Pana przychodu wynosi (…) zł i tylko od tej kwoty należy uiścić podatek dochodowy.

Należy zauważyć, że na podstawie art. 527 ustawy Kodeks cywilny,

Jak wynika z art. 528 ww. Kodeksu,

Natomiast zgodnie z art. 529 tego Kodeksu,

W myśl art. 531 § 1 Kodeksu:

Tzw. „skarga pauliańska” stanowi wyjątek od zasady prawa zobowiązaniowego, że stosunek obligacyjny powstaje pomiędzy jego stronami, gdyż uwzględnienie skargi pauliańskiej powoduje, że wierzyciel będzie mógł dochodzić swoich roszczeń nie bezpośrednio od dłużnika, a od osoby trzeciej – z którą dłużnik dokonał czynności krzywdzącej dla wierzyciela, a czynność prawna dłużnika utraci moc w stosunku do wierzyciela występującego ze skargą pauliańską.

Aby wierzyciel mógł skorzystać z omawianej instytucji, muszą być łącznie spełnione następujące przesłanki:

1)istnienie wierzytelności,

2)dokonanie przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej, na skutek której osoba ta uzyskała korzyść majątkową,

3)pokrzywdzenie wierzycieli,

4)działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli,

5)wiedza lub możliwość (przy zachowaniu należytej staranności) dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią.

W przypadku zaistnienia wszystkich przesłanek z art. 527 Kodeksu cywilnego, dochodzi do uznania przez sąd czynności prawnej dłużnika z osobą trzecią, dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela, który czynność zaskarżył.

Na podstawie art. 532 ww. ustawy,

Z kolei zgodnie z uregulowaniami zawartymi w art. 533 Kodeksu cywilnego,

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że zaspokoił Pan roszczenie wierzyciela poprzez przekazanie mu uzgodnionej w ugodach kwoty. Innymi słowy, zbył Pan przedmiotową nieruchomość w celu zwolnienia się z zobowiązania względem wierzyciela.

Jednak skoro zbył Pan przedmiotową nieruchomość odpłatnie przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego (darowizna w 2019 roku, sprzedaż w 2023 roku), w którym nabył Pan nieruchomość, to zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, po Pana stronie powstało źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zgodnie z art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

W myśl art. 30e ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

Z art. 30e ust. 5 ww. ustawy, wynika, że:

Według art. 30e ust. 4 ww. ustawy,

Stosownie do art. 19 ust. 1 ww. ustawy,

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby transakcja zbycia mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością). Do wydatków takich można zaliczyć przykładowo koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości. Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym odpłatnym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy.

Stosownie do art. 22 ust. 6d ww. ustawy,

Zatem kosztem uzyskania przychodu przy odpłatnym zbyciu nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze darowizny mogą być wyłącznie:

§udokumentowane nakłady na tę nieruchomość lub prawo zwiększające jego wartość,

§kwota zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej ten podatek przypada na tę nieruchomość lub prawo.

Zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy,

Reasumując, poniesione przez Pana w 2023 roku koszty związane ze spłatą kwoty: (…) zł z tytułu zadłużenia opłat za mieszkanie oraz kwot: (…) zł, (…) zł i (…) zł z tytułu zawartych z wierzycielem ugód, w celu zwolnienia Pana od zadośćuczynienia roszczeniu wierzyciela (na podstawie art. 533 Kodeksu cywilnego), w myśl art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu z tytułu sprzedaży mieszkania.

Spłata takiego zadłużenia w żaden sposób nie mieści się w ustawowych kryteriach kosztów uzyskania przychodu, zawartych w art. 22 ust. 6d ustawy, w odniesieniu do nabytego w drodze darowizny mieszkania wobec czego koszty spłaty nie będą mieć wpływu na wysokość dochodu uzyskanego ze sprzedaży przez Pana nieruchomości. Spłata zadłużenia wobec wierzyciela darczyńcy jest Pana osobistym zobowiązaniem z racji bycia obdarowanym i nie wpływa na ciążące na Panu obowiązki podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych.

W rezultacie, podatek dochodowy z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości położonej w (…), na podstawie aktów notarialnych z (…) 2023 r. (…) i z (…) 2023 r. (…), naliczony winien zostać od dochodu z tytułu tej sprzedaży, gdzie przychodem będzie cena sprzedaży pomniejszona o ewentualne koszty odpłatnego zbycia, jednak bez możliwości pomniejszenia jej o wartość spłaconego zadłużenia darczyńcy.

Wobec powyższego Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Podkreślić także należy, że rolą organu w postępowaniu interpretacyjnym jest wyłącznie interpretacja przepisów prawa podatkowego, a nie badanie poprawności dokonanych wyliczeń. W związku z powyższym, tut. Organ nie odniósł się do prawidłowości dokonanego przez Pana wyliczenia podatku do zapłaty.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).