Wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 23 listopada 2023 r. ZL i in. przeciwko Provident Polska S.A., sygn. C-321/22

Artykuł 3 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckichnależy interpretować w ten sposób, że:o ile badanie ewentualnie nieuczciwego charakteru warunku dotyczącego pozaodsetkowych kosztów umowy kredytu zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem nie jest wykluczone na podstawie art. 4 ust. 2 tej dyrektywy w związku z jej art. 8, nieuczciwy charakter takiego warunku może zostać stwierdzony przy uwzględnieniu okoliczności, że przewiduje on zapłatę przez konsumenta kosztów lub prowizji w kwocie rażąco nieproporcjonalnej do świadczonej w zamian usługi.Artykuł 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z zasadą skutecznościnależy interpretować w ten sposób, że:stoi on na przeszkodzie przepisom krajowym, zgodnie z ich wykładnią dokonaną w orzecznictwie, które w celu uwzględnienia wytoczonego przez konsumenta powództwa zmierzającego do stwierdzenia bezskuteczności nieuczciwego warunku w umowie zawartej z przedsiębiorcą wymagają dowodu na istnienie interesu prawnego, w sytuacji gdy uznaje się, że taki interes nie istnieje, jeżeli konsumentowi przysługuje powództwo o zwrot nienależnego świadczenia, lub gdy może on powołać się na tę bezskuteczność w ramach obrony przed powództwem wzajemnym w przedmiocie wyegzekwowania wykonania zobowiązania wytoczonym przeciwko niemu przez tego przedsiębiorcę na podstawie tego warunku.Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z zasadami skuteczności, proporcjonalności i pewności prawanależy interpretować w ten sposób, że:nie stoi on na przeszkodzie temu, by umowa kredytu zawarta między przedsiębiorcą a konsumentem została uznana za nieważną, w wypadku gdy zostanie stwierdzone, że nieuczciwy jest jedynie warunek tej umowy określający konkretne sposoby zapłaty kwot należnych z tytułu okresowych rat oraz że rzeczona umowa nie może dalej obowiązywać bez tego warunku. Niemniej jednak w sytuacji, gdy warunek zawiera postanowienie mogące stanowić oddzielną część od pozostałych postanowień tego warunku i być przedmiotem zindywidualizowanego badania jego nieuczciwego charakteru, którego usunięcie umożliwiłoby przywrócenie rzeczywistej równowagi między stronami bez naruszenia istoty danej umowy, przepis ten, rozpatrywany w świetle tych zasad, nie skutkuje tym, że wspomniany warunek, a nawet owa umowa, zostaną unieważnione w całości.