Kary umowne – rozstrzygnięcia problemów podatkowych

W praktyce obrotu gospodarczego zdarza się, że podatnicy muszą zapłacić kary umowne. To działanie wywołuje określone skutki w podatku dochodowym oraz w VAT zarówno po stronie podatnika płacącego taką karę, jak i podmiotu, który ją otrzymuje.

I. Kary umowne w podatku dochodowym

Przedsiębiorca, który otrzyma karę umowną, uzyskuje z tego tytułu przychód opodatkowany PIT albo CIT (art. 14 ust. 2 pkt 4 updof i art. 12 ust. 1 pkt 1 updop). W przypadku gdy przedsiębiorca jest zobowiązany do zapłaty kary umownej, musi sprawdzić, czy może zaliczyć ją do kosztów podatkowych. Nie każda bowiem kara umowna może stanowić koszt uzyskania przychodów. Z art. 23 ust. 1 pkt 19 updof i art. 16 ust. 1 pkt 22 updop wynika, że do kosztów podatkowych nie można zaliczać kar umownych zapłaconych z tytułu:

• wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,
• zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Rozstrzygnięcia podatkowe zapadłe w sprawach kar umownych przedstawiamy odrębnie dla ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i osób prawnych (CIT).

1. Kary umowne – rozstrzygnięcia spraw podatkowych w PIT

1.1. Kara umowna zapłacona z tytułu nieodebrania zamówionego wcześniej towaru

Teza: Podatnik może zaliczyć do kosztów podatkowych karę umowną zapłaconą z tytułu nieodebrania zamówionego wcześniej towaru, jeżeli jego cena znacząco wzrosła na skutek okoliczności niezależnych od podatnika.