Najem w działalności jednostek oświatowych

Jednostki oświatowe stosownie do swojej sytuacji lokalowej chętnie korzystają z możliwości oddania części nieruchomości w najem, gdy uzyskane z tego tytułu dochody rada gminy przeznacza na ich cele statutowe. Muszą jednak w takich przypadkach pamiętać o tym, że przeznaczenie nieruchomości lub jej części na działalność inną niż oświatowa pociąga za sobą konsekwencje podatkowe i jest związana z określonymi obowiązkami ewidencyjnymi.

Jednostki oświatowe gminy, które są jej nieposiadającymi osobowości prawnej jednostkami organizacyjnymi, w obrocie cywilnoprawnym nie działają w imieniu własnym, a wyłącznie w imieniu i na rzecz gminy jako ich jednostki nadrzędnej. Co za tym idzie, mogą one otrzymywać od niej nieruchomości we władanie jedynie w formie trwałego zarządu (patrz: wystąpienie pokontrolne RIO w Krakowie z 14 października 2021 r., znak WK.6130.29.21). Trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną (art. 43 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami). Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jednostka ta ma co do zasady prawo korzystania z oddanej jej nieruchomości, a w szczególności ma prawo do:

1. korzystania z nieruchomości w celu prowadzenia działalności należącej do zakresu jej działania;
2. wykonywania robót budowlanych, zgodnie z przepisami prawa budowlanego, za zgodą organu nadzorującego;
3. oddania nieruchomości lub jej części w najem, dzierżawę albo użyczenie na czas nie dłuższy niż czas, na który został ustanowiony trwały zarząd, z równoczesnym zawiadomieniem właściwego organu i organu nadzorującego, jeżeli umowa jest zawierana na czas oznaczony do 3 lat, albo za zgodą tych organów, jeżeli umowa jest zawierana na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub czas nieoznaczony, jednak na okres nie dłuższy niż czas, na który został ustanowiony trwały zarząd; zgoda jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość.