Interpretacja indywidualna z dnia 6 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.490.2023.2.SR

Zwolnienie z opodatkowania zasądzonych wyrokiem sądu: odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu, odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy oraz odsetek ustawowych od ww. odszkodowań.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w części dotyczącej:

-zastosowania zwolnienia wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do wypłaconego odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu – jest nieprawidłowe,

-zastosowania zwolnienia wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do wypłaconego odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy – jest prawidłowe,

-opodatkowania odsetek od odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu – jest nieprawidłowe,

-opodatkowania odsetek od odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy – jest nieprawidłowe,

-obowiązku poboru i przekazania na rachunek urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconej kwoty odsetek od odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu i kwoty odsetek od odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 czerwca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 4 września 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Była pracownica Wnioskodawcy pozwem z dnia 8 kwietnia 2019 r. skierowanym przeciwko Wnioskodawcy wniosła o zasądzenie od pozwanego tytułem odszkodowania kwoty 40 768,74 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Na rozprawie w dniu 10 maja 2020 r. pełnomocnicy powódki poparli powództwo w zakresie kwoty 36 578,23 zł i oświadczyli, że na dochodzoną kwotę składa się kwota 19 697,79 zł odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, a pozostała kwota to odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu ze względu na domniemanie przekonań politycznych powódki. Ostatecznie po dokonaniu przez pełnomocnika powódki czynności procesowych i uwzględnieniu cofnięcia powództwa w części ze zrzeczeniem się roszczenia powództwo precyzowane było na kwotę 16 880,44 zł tytułem odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz na kwotę 19 697,79 zł z tytułu niewypłaconej powódce odprawy w związku z ustaniem stosunku pracy, względnie tytułem odszkodowania przysługującemu pracownikowi w przypadku rozwiązania umowy o pracę na podstawie art. 55 § 1¹ Kodeksu pracy wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty.

Wyrokiem z dnia 28 grudnia 2020 r., w sprawie o sygn. akt …, Sąd Rejonowy dla … w … przeciwko Wnioskodawcy zasądził od Wnioskodawcy na rzecz powódki odszkodowanie w wysokości 16 880,44 zł z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 19 697,79 zł tytułem odprawy pieniężnej z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty.

Od powyższego rozstrzygnięcia Wnioskodawca wniósł apelację. Wyrokiem z dnia 6 maja 2021 r., w sprawie o sygn. akt …, Sąd Okręgowy w … zmienił wyrok Sądu Rejonowego w zakresie zasądzonych na rzecz powódki świadczeń i oddalił powództwo.

Na skutek wniesionej przez pełnomocnika powódki skargi kasacyjnej, Sąd Najwyższy w dniu 10 stycznia 2023 r., w sprawie o sygn. akt …, uchylił wyrok Sądu Okręgowego z dnia 6 maja 2021 r. (sygn. akt …) i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w … do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy Sąd Okręgowy w … w dniu 25 maja 2023 r., w sprawie o sygn. akt …, przeciwko Wnioskodawcy zmienił w części wyrok Sądu Rejonowego dla … w … z dnia 28 grudnia 2020 r., wydanego w sprawie o sygn. akt …, w ten sposób, że zasądził na rzecz powódki kwotę 19 697,79 zł odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy z ustawowymi odsetkami od dnia 8 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty. Rozstrzygnięcie powyższe jest prawomocne.

W rezultacie prowadzonego postępowania sądowego Wnioskodawca zobowiązany był do zapłaty na rzecz powódki kwoty 16 880,44 zł z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz kwoty 19 697,79 zł odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy z ustawowymi odsetkami od dnia 8 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty. Wnioskodawca zapłacił na rzecz Powódki zasądzone prawomocnym wyrokiem świadczenia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Podstawą prawną zasądzonego odszkodowania w kwocie 19 697,79 zł z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy z ustawowymi odsetkami od dnia 8 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty jest art. 55 § 1¹ Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownik może rozwiązać umowę o pracę w trybie określonym w § 1 ww. artykułu (bez wypowiedzenia) także wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia. Kwota zasądzona przez Sąd Rejonowy odpowiada 3 miesięcznemu wynagrodzeniu powódki.

Podstawą prawną zasądzonego odszkodowania w kwocie 16 880,44 zł z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty jest art. 18^3d Kodeksu pracy, który stanowi, że osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Wysokość odszkodowania została ustalona przez Sąd Rejonowy, który wyliczył różnicę między wynagrodzeniem niewypłaconym powódce za pracę od dnia 4 maja 2016 r. do dnia 11 stycznia 2017 r. z uwzględnieniem wysokości wynagrodzenia za pracę, jakie przysługiwałoby powódce przed zmianą wynagrodzenia z dnia 18 kwietnia 2016 r. oraz z uwzględnieniem zmiany wynagrodzenia dokonanej na mocy pisma doręczonego powódce 4 maja 2016 r. oraz z uwzględnieniem okresów niezdolności do pracy, okresów urlopu wypoczynkowego, różnicy dodatkowego wynagrodzenia rocznego oraz różnicy w wypłacie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop, łącznie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu Sąd Rejonowy zasądził kwotę 16 880,44 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Sąd określając wysokość kwoty odszkodowania posiłkował się opinią biegłego sądowego z zakresu rachunkowości.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że Sąd Okręgowy w … wyrokiem z dnia 25 maja 2023 r., w sprawie o sygn. akt …, utrzymał w mocy rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego dla … w … … Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 28 grudnia 2020 r., wydanego w sprawie o sygn. akt …, w zakresie zasądzenia na rzecz powódki (byłego pracownika Wnioskodawcy) od Wnioskodawcy odszkodowania w wysokości 16 880,44 zł z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz przyjął za swoje ustalenia Sądu Rejonowego w … w zakresie tego roszczenia.

Sąd Rejonowy dla … w … w wyroku z dnia 28 grudnia 2020 r., wydanego w sprawie o sygn. akt …, odnosząc się do wysokości zasądzonego odszkodowania, uznał i wyjaśnił jak poniżej.

Zgodnie z art. 18^3d Kodeksu pracy osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Odszkodowanie z art. 18^3d obejmuje wyrównanie uszczerbku w dobrach majątkowych i niemajątkowych pracownika (zob. teza 1 wyroku SN z 7 stycznia 2009 r., sygn. akt III PK 43/08, OSNP 2010/13-14, poz. 160, oraz wyrok z 10 lipca 2014 r., sygn. akt II PK 256/13, LEX nr 1515454). Zasadniczą funkcją tego odszkodowania jest naprawienie szkody majątkowej. Tak przyjął SN w tezie 1 wyroku z 22 lutego 2007 r., sygn. akt I PK 242/06, OSNP 2008/7-8, poz. 98, stwierdzając, że pracownik może dochodzić odszkodowania w wysokości różnicy między wynagrodzeniem, jakie powinien otrzymywać bez naruszenia zasady równego wynagrodzenia, a wynagrodzeniem rzeczywiście otrzymywanym. Także o wyrównaniu szkody majątkowej mowa jest w tezie 2 powołanego wyroku o sygn. akt III PK 43/08, stwierdzającej, że jeżeli odszkodowanie za dyskryminację ustalone na podstawie art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego jest – zgodnie z europejskim prawem pracy – odpowiednio „skuteczne, proporcjonalne i odstraszające”, to z art. 18^3d Kodeksu pracy nie wynika prawo pracownika do odrębnego zadośćuczynienia. Z tezy tej można także wnosić, że w szczególności w przypadkach bardzo niskich świadczeń, których pracownik był pozbawiony wskutek dyskryminacji, samo zasądzenie z tego tytułu drobnej kwoty może nie spełniać należycie funkcji omawianego odszkodowania. Sąd może zasądzić wówczas odszkodowanie przewyższające szkodę majątkową, w szczególności w razie znacznego stopnia winy pracodawcy i/lub krzywdy doznanej przez pracownika. Stanowisko, że odszkodowanie z art. 18^3d obejmuje nie tylko szkodę majątkową pracownika, ale jednocześnie stanowi zadośćuczynienie za doznaną przez niego krzywdę, podzielił SN w wyroku z 9 maja 2019 r., sygn. akt III PK 50/18, OSNP 2020/5, poz. 424. Powołując się na prawo unijne i liczne orzeczenia TS stwierdził, że skoro to odszkodowanie powinno być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające, to przy ustalaniu jego wysokości należy brać pod uwagę nie tylko okoliczności leżące po stronie pracownika, ale także po stronie pracodawcy, w szczególności dla dania pracownikowi pełnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Sąd ustalił odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu jako:

1)różnicę między wynagrodzeniem za pracę wypłaconym powódce w okresie od 4 maja 2016 r. do 11 stycznia 2017 r., a kwotą wynagrodzenia, jaka przysługiwałaby powódce, gdyby nie dokonano obniżenia wynagrodzenia za pracę powódki w związku z odwołaniem powódki ze stanowiska dyrektora wydziału z uwzględnieniem okresów niezdolności do pracy, okresów urlopu wypoczynkowego, różnicy dodatkowego wynagrodzenia rocznego liczonej jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy – wynosiła ona według wyliczeń biegłego zaaprobowanych przez Sąd kwotę 13 826,58 zł powiększoną o

2)różnicę między ekwiwalentem pieniężnym za urlop wypoczynkowy faktycznie wypłaconym powódce, a tym, jaki przysługiwałby jej, gdyby nie dokonano obniżenia wynagrodzenia za pracę powódki w związku z odwołaniem powódki ze stanowiska … – uwzględniona ona została przez Sąd w kwocie 3 053,86 zł.

W sumie Sąd zasądził na rzecz powódki tytułem odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu kwotę 16 880,44 zł i uznał, że wysokość tego świadczenia jest niewygórowana gdyż, że nie zawiera ono w sobie jakiegokolwiek elementu zadośćuczynienia, rekompensaty szkody niemajątkowej, mimo że w świetle obowiązującego orzecznictwa Sądu Najwyższego mogłoby zawierać (por. m.in. wyrok z dnia 7 stycznia 2009 r., sygn. akt III PK 43/08, OSNP 2010/13-14, poz. 160, oraz wyrok z dnia 10 lipca 2014 r., sygn. akt II PK 256/13, LEX nr 1515454), a jedynie wyrównanie szkody majątkowej.

Należy więc stwierdzić, że zasadzone przez Sąd odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu stanowi różnicę pomiędzy wynagrodzeniem, jakie otrzymała powódka, a wynagrodzeniem jakie powinna była otrzymać gdyby nie doszło do naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu.

Sąd nie wypowiedział się w szerszym zakresie co do tego, dlaczego określił wysokość odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu w ww. sposób oraz jakie inne kryteria i okoliczności oraz przepisy prawa spowodowały określenie wysokości ww. odszkodowania.

Pytania

1.Czy kwota zasądzonego przez Sąd Rejonowy odszkodowania w wysokości 16 880,44 zł z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu jest zwolniona z podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy kwota zasądzonego przez Sąd Okręgowy odszkodowania w wysokości 19 697,79 zł z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy jest zwolniona z podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

3.Czy kwota odsetek ustawowych za opóźnienie zasądzona od kwoty odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu od dnia 18 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty jest zwolniona z podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

4.Czy kwota odsetek ustawowych za opóźnienie, zasądzona od kwoty odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy od dnia 8 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty jest zwolniona z podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

5.Czy zasądzone wyrokiem sądu odsetki ustawowe za opóźnienie (wskazane w pyt. 3 i 4) są przychodem opodatkowanym na zasadach ogólnych podatkiem dochodowym od osób fizycznych, które podatnik musi wykazać w zeznaniu rocznym w pozycji „inne przychody”, czy na Wnioskodawcy jako płatniku ciąży obowiązek poboru i przekazania na rachunek urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy od zasądzonej i wypłaconej kwoty odsetek ustawowych za opóźnienie?

Państwa stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Ad 1

W ocenie Wnioskodawcy, kwota zasądzonego przez Sąd Rejonowy odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu, tj. kwota 16 880,44 zł, nie powinna zostać opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Treść art. 18^3d Kodeksu pracy nie określa wprost ani wysokości ani zasad ustalania wysokości odszkodowania. W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień: otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W stanie faktycznym niniejszej sprawy nie budzi wątpliwości, że Sąd Rejonowy nie zasądził na rzecz powódki kwoty 16 880,44 zł w związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, jak również przedmiotowa kwota nie dotyczy korzyści, które powódka mogłaby osiągnąć, gdyby jej szkody nie wyrządzono.

Celem kwoty odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu powinno być wyrównania uszczerbku w jej dobrach majątkowych i niemajątkowych. Zgodnie z orzeczeniem SN z dnia 9 maja 2019 r., w sprawie o sygn. akt III PK50/18, odszkodowanie przewidziane w art. 18^3d Kodeksu pracy powinno wyrównywać uszczerbek poniesiony przez pracownika, powinna być zachowana odpowiednia proporcja między odszkodowaniem a naruszeniem przez pracodawcę obowiązku równego traktowania pracowników, a także odszkodowanie powinno działać prewencyjnie. Ustalając jego wysokość należy więc brać pod uwagę okoliczności dotyczące obu stron stosunku pracy, zwłaszcza do odszkodowania mającego wyrównać szkodę niemajątkową pracownika, będącego – według przyjętej w Polsce nomenklatury – zadośćuczynieniem za krzywdę. Odszkodowanie za dyskryminację – tak w rozumieniu dyrektyw, jak i przepisu art. 18^3d Kodeksu pracy – może dotyczyć szkody majątkowej i niemajątkowej (krzywdy).

Sąd Rejonowy nie precyzuje w uzasadnieniu wyroku czy zasądzone odszkodowanie jest w rzeczywistości zadośćuczynieniem za krzywdę, której doznała powódka czy odszkodowaniem za szkodę, rozumianą jako wystąpienie uszczerbku w mieniu czy utrata przyszłych korzyści powódki. Z jednej strony Sąd uzasadniając wysokość zasądzonego odszkodowania podkreśla, że odszkodowanie jest niewygórowane, bo nie obejmuje rekompensaty szkody niemajątkowej, a z drugiej strony podkreśla, że ustalając wysokość odszkodowania należy brać pod uwagę okoliczności mającego wyrównać szkodę niemajątkową pracownika, będącego zadośćuczynieniem za krzywdę. Odszkodowanie za dyskryminację – tak w rozumieniu dyrektyw, jak i przepisu art. 18^3d Kodeksu pracy – może dotyczyć szkody majątkowej i niemajątkowej (krzywdy).

Wysokość odszkodowania została ustalona przez Sąd Rejonowy, który wyliczył różnicę miedzy wynagrodzeniem niewypłaconym powódce za pracę od dnia 4 maja 2016 r. do dnia 11 stycznia 2017 r. z uwzględnieniem wysokości wynagrodzenia za pracę, jakie przysługiwałoby powódce przed zmianą wynagrodzenia z dnia 18 kwietnia 2016 r. oraz z uwzględnieniem zmiany wynagrodzenia dokonanej na mocy pisma doręczonego powódce 4 maja 2016 r. oraz z uwzględnieniem okresów niezdolności do pracy, okresów urlopu wypoczynkowego, różnicy dodatkowego wynagrodzenia rocznego oraz różnicy w wypłacie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Zdaniem Wnioskodawcy, okoliczność czy zasądzone odszkodowanie z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu jest rekompensatą za szkodę majątkową, którą poniosła powódka czy rekompensatą za szkodę niemajątkową nie ma znaczenia, gdyż ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych korzystają także zadośćuczynienia (wypłacone na podstawie wyroku lub ugody sądowej), które nie są przecież związane z wystąpieniem szkody w postaci uszczerbku majątkowego.

Ad 2

W ocenie Wnioskodawcy, kwota zasądzona przez Sąd Okręgowy w … z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, tj. kwoty 19.697,79 zł, nie powinna zostać opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż spełnia kryteria zwolnienia opodatkowania określone w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Art. 55¹ Kodeksu pracy określa wprost wysokość odszkodowania należnego pracownika w przypadku naruszenia obowiązków przez pracodawcę. Wysokość należnego odszkodowania ma odpowiadać wynagrodzeniu za okres wypowiedzenia. Kwota zasądzonego na rzecz powódki odpowiada okresowi wypowiedzenia przysługującemu powódce.

Ad 3-5

W ocenie Wnioskodawcy, odsetki od nieterminowej wypłaty zasądzonych odszkodowań nie są ani właściwym odszkodowaniem ani zadośćuczynieniem i nie mieszczą się w zakresie ustanowionego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnienia podatkowego i w rezultacie są odrębnym przychodem kwalifikowanym do innych źródeł.

Takie również stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 30 stycznia 2020 r., w sprawie o sygn. akt II FSK 433/18. NSA stwierdził, że skoro odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego nie są ani właściwym odszkodowaniem, ani zadośćuczynieniem, to nie mieszczą się w zakresie zwolnienia podatkowego. NSA podkreślił, że jeśli ustawodawca nie wymienił odsetek od odszkodowania jako podlegających zwolnieniu, to przyjęcie odmiennego poglądu byłoby niedopuszczalną wykładnią rozszerzającą. Sąd wskazał, że również wynik wykładni systemowej wewnętrznej prowadzi do wniosku, że ww. odsetki nie podlegają zwolnieniu. Zwolnienia dotyczące różnego rodzaju odsetek zostały zawarte w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wolne od podatku są odsetki wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95 i pkt 119, pkt 130, pkt 130a oraz pkt 130b tej ustawy, gdzie wyraźnie wyodrębniono świadczenie odsetkowe jako przedmiot zwolnienia podatkowego. Ustawodawca nie pomija zatem odsetek w swoich uregulowaniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia. Skoro ustawodawca wyraźnie określa przypadki, w których odsetki od określonych przychodów uznaje za wolne od podatku, to wynika z tego, że tylko w tych przypadkach można mówić o zwolnieniu. Wynik w tym przypadku wnioskowania a contrario wskazuje, że odsetki, które nie zostały wymienione jako zwolnione z podatku, podlegają opodatkowaniu.

Powyższe argumenty przesądzają o tym, że przyznane powódce odsetki powinny być zaliczone do przychodów z innych źródeł na postawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zasądzone i otrzymane w wykonaniu zobowiązania cywilnoprawnego odsetki (wskazane w pyt 3 i 4) są przychodem opodatkowanym na zasadach ogólnych podatkiem dochodowym od osób fizycznych, które podatnik musi wykazać w zeznaniu rocznym w pozycji „inne przychody”.

Obowiązek opodatkowania zasądzonych i wypłaconych odsetek ustawowych za opóźnienie spoczywa na podatniku, a nie na płatniku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy, stanowi, że:

W myśl art. 12 ust. 1 ww. ustawy:

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

W myśl art. 12 ust. 4 ww. ustawy, za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Na mocy art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.):

Stosownie do art. 32 ww. ustawy:

W myśl art. 38 ust. 1 ww. ustawy:

Treść powyższych przepisów zobowiązuje płatnika do obliczania i poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych od osób, które uzyskują od płatnika przychody ze stosunku pracy.

Należy podkreślić, że odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu przytoczonego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Należy zauważyć, że stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Nie jest bowiem możliwym, aby przewidzieć każdy rodzaj przychodu, który wystąpi. Tym samym z faktu, że ustawodawca nie wymienił wprost odsetek jako źródła przychodu nie można wywodzić wniosku, że odsetki nie podlegają opodatkowaniu. Gdyby tak było, to niektóre rodzaje odsetek nie zostałyby wymienione w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z opodatkowania.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Z racji tego, że odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zaś zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma „pierwszeństwo” przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, możliwość skorzystania przedmiotowego odszkodowania ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a więc jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu reguluje art. 18^3dustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465), zgodnie z którym:

Z przepisu art. 18^3d Kodeksu pracy, będącego podstawą zasądzonego na rzecz Państwa byłej pracownicy odszkodowania, wprost nie wynikają ani wysokość ani zasady ustalania odszkodowania. Powołany przepis jedynie określa minimalną wysokość odszkodowania, która przysługuje każdemu, komu przyznawane jest odszkodowanie w oparciu o ten przepis.

Z przedstawionego przez Państwa opisu sprawy wynika, że Sąd ustalił odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu jako:

1)różnicę między wynagrodzeniem za pracę wypłaconym powódce w okresie od 4 maja 2016 r. do 11 stycznia 2017 r., a kwotą wynagrodzenia, jaka przysługiwałaby powódce, gdyby nie dokonano obniżenia wynagrodzenia za pracę powódki w związku z odwołaniem powódki ze stanowiska dyrektora wydziału z uwzględnieniem okresów niezdolności do pracy, okresów urlopu wypoczynkowego, różnicy dodatkowego wynagrodzenia rocznego liczonej jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy – wynosiła ona według wyliczeń biegłego zaaprobowanych przez Sąd kwotę 13 826,58 zł, powiększoną o

2)różnicę między ekwiwalentem pieniężnym za urlop wypoczynkowy faktycznie wypłaconym powódce, a tym, jaki przysługiwałby jej, gdyby nie dokonano obniżenia wynagrodzenia za pracę powódki w związku z odwołaniem powódki ze stanowiska dyrektora wydziału – uwzględniona ona została przez Sąd w kwocie 3 053,86 zł.

Sąd zasądził na rzecz powódki tytułem odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu kwotę 16 880,44 zł i uznał, że wysokość tego świadczenia jest niewygórowana gdyż, że nie zawiera ono w sobie jakiegokolwiek elementu zadośćuczynienia, rekompensaty szkody niemajątkowej, mimo że w świetle obowiązującego orzecznictwa Sądu Najwyższego mogłoby zawierać, a jedynie wyrównanie szkody majątkowej.

Wskazali Państwo także, że zasadzone przez Sąd odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu stanowi różnicę pomiędzy wynagrodzeniem, jakie otrzymała powódka, a wynagrodzeniem jakie powinna była otrzymać gdyby nie doszło do naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu.

Jak wynika z wyroku Naczelnego Sadu Administracyjnego z dnia 1 października 2014 r., sygn. akt I SA/Bk 294/14: „W ocenie sądu powoływany art. 18^3d KP, będący podstawą do zasądzenia przez sąd powszechny odszkodowania, określa ogólne ramy uprawnienia do dochodzenia odszkodowania, nie precyzując wprost ani wysokości odszkodowania, ani też zasad, które w sposób jednoznaczny określą wysokość odszkodowania”.

Zatem, ani wysokość odszkodowania ani tym bardziej zasady ustalania odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie wynikały wprost z przepisów, a tylko wówczas odszkodowanie mogłoby skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

W przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas należy rozważyć czy do odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu może być zastosowane zwolnienie na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Punktem wyjścia wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy jest podział odszkodowania na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans). Za stratę uważa się każde pogorszenie się sytuacji majątkowej (zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów) poszkodowanego, w wyniku czego poszkodowany staje się uboższy niż był przed doznaniem szkody. Chodzi w tym przypadku o rzeczywisty uszczerbek w majątku należącym do poszkodowanego spowodowany zniszczeniem, utratą lub uszkodzeniem określonych składników majątkowych albo obniżeniem ich wartości, a także powstanie nowych zobowiązań albo ich zwiększenie. Z kolei szkoda związana z utraconymi korzyściami (lucrum cessans) polega na tym, że majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie, z którym połączona jest czyjaś odpowiedzialność. Szkodą jest więc to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego szkodę.

Jednocześnie, zakres zwolnienia określony w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu utraconego zysku. Odszkodowanie (zadośćuczynienie) z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Wobec okoliczności faktycznych przedstawionych we wniosku nie sposób uznać, że odszkodowanie z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu przyznane przez Sąd byłej pracownicy wiązało się z rzeczywistym uszczerbkiem w majątku należącym do niej, natomiast majątek ten niewątpliwie nie wzrósł tak, jakby się stało, gdyby nie nastąpiło nierówne traktowanie w zatrudnieniu. W tym przypadku mamy zatem do czynienia z odszkodowaniem dotyczącym utraconych korzyści, które nie może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania również na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Sąd zasądził na rzecz Państwa byłej pracownicy kwotę wyliczoną jako różnicę między wynagrodzeniem, jakie powinna otrzymać bez naruszenia zasady równego wynagrodzenia, a wynagrodzeniem rzeczywiście otrzymanym. Państwa była pracownica została pozbawiona wyższego wynagrodzenia, a zatem utraciła korzyści, których się spodziewała. Nie ulega wątpliwości, że zmiana wynagrodzenia na niższe stanowi utratę spodziewanych korzyści (lucrum cessans), a nie rzeczywistą stratę (damnum emergens).

W orzecznictwie przyjęto, że szkodą w przypadku utraconych korzyści (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego) jest szkoda, którą określa to, co nie weszło do majątku poszkodowanego na skutek zdarzenia wyrządzającego tę szkodę, a inaczej mówiąc to, co weszłoby do majątku poszkodowanego, gdyby zdarzenie wyrządzające szkodę nie nastąpiło (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2002 r., sygn. akt I CKN 132/01). Ponieważ wynagrodzenie w wysokości przysługującej przed zmianą weszłoby do majątku pozwanego, gdyby nie nastąpiła zmiana wysokości wynagrodzenia na niższe, to uznać należy, że zasądzone odszkodowanie stanowi utracone korzyści.

Mając na uwadze powyższe, utracone wynagrodzenie może być rozumiane wyłącznie jako utracona korzyść, skoro wynagrodzenie to nie weszło do majątku Państwa byłej pracownicy zanim Sąd nie orzekł o nim w wyroku w formie odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Tym samym nie można stwierdzić, że doszło do zmniejszenia majątku Państwa byłej pracownicy.

W ocenie Organu, z przedstawionego stanu faktycznego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wynika, że w sprawie zastosowanie będzie miał właśnie wyjątek wskazany w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przepis ten odnosi się – tak jak ma to miejsce w rozpatrywanej sprawie – do odszkodowań przyznanych na podstawie wyroku sądu, które dotyczą korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Przechodząc do kwestii zwolnienia z opodatkowania odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy zauważyć należy, że kwestie dotyczące rozwiązania umowy bez wypowiedzenia przez pracownika oraz wypłaty odszkodowania należnego pracownikowi w przypadku naruszenia obowiązków przez pracodawcę reguluje art. 55 Kodeksu pracy, zgodnie z którym:

Zatem w przypadku odszkodowania zasądzonego na podstawie art. 55 § 1¹ Kodeksu pracy na rzecz Państwa byłego pracownika, mamy do czynienia z odszkodowaniem, którego zasady ustalania i wysokość wynikają wprost z przepisów odrębnej ustawy, tj. Kodeksu pracy. Ww. odszkodowanie nie wynika z zawartej umowy lub ugody, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest również odszkodowaniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy, czyli nie jest to określona w prawie pracy odprawa ani odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę.

Zatem należy stwierdzić, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, przyznane na podstawie art. 55 § 1¹ ustawy Kodeks pracy, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem jego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw oraz jednocześnie nie zostało wymienione w wyjątkach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a)-g) ww. ustawy.

Odnosząc się natomiast do kwestii opodatkowania odsetek od zasądzonych odszkodowań na wstępie należy wyjaśnić, że kwestię prawną odsetek reguluje art. 481 ustawy Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 481 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Ponadto zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.):

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym: „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r., sygn. akt III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155).

W ujęciu kodeksowym odsetki stanowią więc świadczenie pieniężne, do którego może być zobowiązany dłużnik – najogólniej mówiąc – korzystający z cudzych pieniędzy. Chodzi tu zarówno o sytuację, gdy korzystanie z pieniędzy wierzyciela jest przedmiotem umowy (np. pożyczka oprocentowana, kredyt), jak i gdy nie jest ono objęte zgodą wierzyciela, w szczególności wynika z opóźnienia w zapłacie sumy pieniężnej przez dłużnika (zob. art. 481 i art. 741 Kodeksu cywilnego), a także wówczas, gdy korzystanie z pieniędzy polega na poniesieniu przez wierzyciela wydatków w interesie dłużnika (zob. art. 742, art. 753 § 2, art. 842 Kodeksu cywilnego).

Zasadniczo odsetki pełnią funkcję wynagrodzenia należnego wierzycielowi od dłużnika za korzystanie z pieniędzy, mogą jednak też mieć znaczenie waloryzacyjne oraz (w przypadku odsetek za opóźnienie) kompensacyjne i represyjne czy motywacyjne. Oczywistym jest więc, że odsetki stanowią trwałe przysporzenie w majątku podatnika, które mieści się w kategorii przychodu, który co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Powyższą tezę potwierdza analiza przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z której wynika, że odsetki stanowią odrębną od należności głównej kategorię przychodu, która tylko w wyjątkowych przypadkach korzysta ze zwolnienia z opodatkowania.

Zwolnienie od podatku dochodowego wypłacanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy wyraźnie o tym stanowi (konkretnie odnosi się do odsetek). Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Jednakże takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ww. ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są:

§pkt 52 – odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz.U. poz. 776);

§pkt 95 – odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1;

§pkt 95a – odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego;

§pkt 95b – odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku;

§pkt 119 – odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta;

§pkt 130 – odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a;

§pkt 130a – odsetki lub dyskonto od listów zastawnych uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a;

§pkt 130b – odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego i oferowanych na rynkach zagranicznych, przeznaczonych na finansowanie ustawowych celów działalności Banku Gospodarstwa Krajowego, dotyczących wspierania polityki gospodarczej Rady Ministrów, realizacji rządowych programów społeczno-gospodarczych oraz programów samorządności lokalnej i rozwoju regionalnego, oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji, uzyskane przez podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a.

Z powołanego powyżej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy wynika, że omawianemu zwolnieniu podlegają odsetki, które spełniają równocześnie następujące warunki:

1)świadczenia, od których są naliczane – zaliczone zostały do określonego źródła przychodu,

2)przysługują z tytułu nieterminowej wypłaty tych świadczeń.

Odnosząc się do pierwszego warunku należy stwierdzić, że świadczenie pieniężne wypłacone pracownikowi, od którego naliczone zostały odsetki ustawowe stanowi przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym stanowi świadczenie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast, odnosząc się do drugiego warunku należy stwierdzić, że z „nieterminową wypłatą świadczenia” w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mamy do czynienia wówczas, gdy w terminie wymagalności danego świadczenia, przysługującego na podstawie prawomocnego orzeczenia, nie zostało ono wypłacone przez zobowiązanego. Odsetki naliczane od tego momentu kwalifikują się jako odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczenia.

Z  kolei zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy, wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności, która:

-nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym,

-jest wolna od podatku dochodowego lub

-nie rodzi obowiązku zapłaty podatku w związku z zaniechaniem jego poboru w drodze rozporządzenia Ministra Finansów.

Wprowadzając ww. przepis ustawodawca uregulował jednoznacznie kwestię opodatkowania odsetek od nieterminowej wypłaty należności zwolnionych z opodatkowania.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis stanu faktycznego należy stwierdzić, że odsetki ustawowe od przedmiotowych odszkodowań, zasądzone wyrokiem sądowym Państwa byłej pracownicy, nie podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy takiego zwolnienia nie przewiduje.

Jednakże odsetki od zasądzonego odszkodowania z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu naliczone w związku z nieterminową wypłatą świadczenia mającego swe źródło w stosunku pracy, za okres od dnia wymagalności roszczenia do dnia zapłaty, podlegają zwolnieniu przedmiotowemu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie wskazać należy, że jak wskazano powyżej – stosownie do zacytowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych –zwolnieniu podlegać mogą odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jest wolna od podatku dochodowego, bądź nie rodzi obowiązku zapłaty podatku w związku z zaniechaniem jego poboru w drodze rozporządzenia Ministra Finansów.

Stąd  przyznane Państwa byłej pracownicy odsetki ustawowe od zwolnionego od opodatkowania podatkiem dochodowym odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przedmiotowej sprawie skoro przyznane Państwa byłej pracownicy odszkodowanie z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym, to odsetki ustawowe od ww. odszkodowania nie korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy.

Podsumowując, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że przyznane na podstawie wyroku sądu Państwa byłej pracownicy odszkodowanie z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż ani wysokość odszkodowania ani tym bardziej zasady ustalania odszkodowania z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu nie wynikały wprost z przepisów. Odszkodowanie to nie może być także zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, bowiem odszkodowanie to dotyczy utraconych korzyści. Skoro przyznane Państwa byłej pracownicy odszkodowanie z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem dochodowym, to odsetki ustawowe od ww. odszkodowania nie korzystają ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy.

Jednakże odsetki od zasądzonego odszkodowania z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu naliczone w związku z nieterminową wypłatą świadczenia mającego swe źródło w stosunku pracy, za okres od dnia wymagalności roszczenia do dnia zapłaty, podlegają zwolnieniu przedmiotowemu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, Państwo jako płatnik, wypłacając byłej pracownicy odszkodowanie z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu zobowiązani byliście do naliczenia, pobrania i odprowadzenia z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Jednocześnie należy wskazać, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, przyznane na podstawie art. 55 § 1¹ ustawy Kodeks pracy, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem jego wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw oraz jednocześnie nie zostało wymienione w wyjątkach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a)-g) ww. ustawy. Tym samym  przyznane Państwa byłej pracownicy odsetki ustawowe od zwolnionego od opodatkowania podatkiem dochodowym odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, Państwo jako płatnik, wypłacając byłej pracownicy odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy wraz z odsetkami ustawowymi nie byli zobowiązani do naliczenia, pobrania i odprowadzenia z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego, w tym nie analizuje załączonych dokumentów. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).