Interpretacja indywidualna z dnia 18 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-2.4011.326.2023.2.MO

Skutki podatkowe sprzedaży działek.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 lipca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 17 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani pismem z 29 sierpnia 2023 r. (wpływ 30 sierpnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W 1985 r. Pani jako Wnioskodawczyni wraz z mężem otrzymali darowizną, aktem notarialnym (...), od rodziców zabudowaną nieruchomość rolną o pow. ok 1,8 ha.

W 2010 r. wraz z mężem dokonali Państwo podziału całości na działki.

W 2011 r., 2012 r. i 2014 r. przekazali Państwo synowi, aktami notarialnymi jako darowiznę 10 działek (w tym drogi dojazdowe).

Dnia xx sierpnia 2016 r. nastąpił zgon Pani męża.

W 2021 r. wystąpiła Pani do sądu o stwierdzenie nabycia spadku, sygn. (...), otrzymali Państwo po 1/3 części każdy z pozostałych 3 działek (córka, syn i Pani jako właścicielka).

W 2022 r. wystąpiła Pani sądownie o ugodę, sygn. (...), gdyż syn otrzymał od spadkodawcy darowiznę o wartości (...) złotych.

Sąd dokonał podziału majątku i działu spadku po mężu w ten sposób, że pozostałe 3 działki nr (...) ugodą przyznał na współwłasność w udziałach 3/4 części majątku Wnioskodawczyni i 1/4 części córce bez wzajemnych spłat i dopłat, w tym bez spłat i dopłat dla syna.

W 2023 r. doszło do sprzedaży działki (...) aktem notarialnym (...), a 4 lipca 2023 r. nastąpiło zbycie aktem notarialnym (...) działek (...) (działka zabudowana).

Wobec powyższego postanawia Pani zakupić dla siebie mieszkanie, a resztę kwoty ze sprzedaży przeznaczyć na zabezpieczenie potrzeb życiowych, gdyż mieszka Pani sama i ma niedużą emeryturę.

W uzupełnieniu wniosku doprecyzowała Pani opis sprawy o następujące informacje:

Zabudowaną nieruchomość rolną nabyła Pani wraz z mężem do majątku wspólnego.

Przez cały okres małżeństwa istniała ustawowa wspólność małżeńska.

Przedmiotem działu spadku były trzy działki (...) oraz samochód osobowy do demontażu, o wartości – (…) złotych.

Wartość majątku nabytego przez Panią w drodze działu spadku nie przekroczyła wartości majątku jaki przysługiwał Pani pierwotnie w całej masie spadkowej.

Nie prowadzi Pani działalności gospodarczej.

Jest Pani polskim rezydentem podatkowym.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 29 sierpnia 2023 r.)

Czy na podstawie powyższego stanu faktycznego będzie Pani zobowiązana zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie odpłatnego zbycia nieruchomości, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 29 sierpnia 2023 r.)

Pani zdaniem, jeśli ww. środki wydatkuje Pani na własne cele mieszkaniowe, a nie na zabezpieczenie potrzeb życiowych, to nie zapłaci podatku z tytułu zbycia nieruchomości przed upływem 5 lat.

Na podstawie art. 10 ust. 7 ustawy o podatku od osób fizycznych część nieruchomości nabyta w drodze spadku, nie przekracza wartości udziału w spadku.

Darowiznę otrzymała Pani z mężem od rodziców w 1985 r.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako źródła przychodów wymienia natomiast:

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa majątkowego nastąpi po upływie pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie stanowi ono źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa majątkowego w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie, w myśl art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 10 ust. 6 ww. ustawy:

Na mocy art. 10 ust. 7 ww. ustawy:

Z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że jeżeli nieruchomości lub prawa majątkowe określone przez art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c tej ustawy zostały nabyte w drodze spadku, to ich odpłatne zbycie (dokonane poza działalnością gospodarczą) stanowi przychód podlegający opodatkowaniu, jeżeli nastąpiło ono przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę.

Do wyliczenia 5-letniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres własności nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę, który dokonuje sprzedaży, ale także okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkodawcy. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat – to sprzedaż nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c w związku z art. 10 ust. 5 ww. ustawy (czyli nabytych w drodze spadku), decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma forma prawna ich nabycia oraz moment nabycia przez spadkodawcę.

W przedstawionym we wniosku opisie do nabycia przez Panią nieruchomości stanowiącej zabudowaną nieruchomość rolną, doszło w 1985 r. w drodze darowizny.

Zgodnie z art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Umowa darowizny uregulowana w art. 888-902 Kodeksu cywilnego jest umową jednostronnie zobowiązującą, konsensualną, nieodpłatną i kazualną (tzn. jest podstawą przysporzenia, która jest konieczna do przejścia własności rzeczy). Jak wynika z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego,przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku, zatem jeśli świadczenie będzie polegać na przekazaniu rzeczy (np. nieruchomości) dochodzi do przeniesienia prawa własności rzeczy z darczyńcy na obdarowanego. Z zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem jego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Umowa darowizny dochodzi do skutku z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Odnosząc się natomiast do części dotyczącej nabycia spadku po zmarłym mężu należy zauważyć, żeUstawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia „spadek” ani też „nabycie w drodze spadku”, dlatego też zasadnym jest odwoływanie się do regulacji zawartych w ustawie Kodeks cywilny.

Tak, zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 925 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia, potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Nie zmienia to faktu, że dział spadku jest zawsze konsekwencją wcześniejszego nabycia spadku. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Stosownie do art. 1035 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 1037 § 1 przywołanej ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 210 ww. Kodeksu:

Stosownie do art. 211 i art. 212 ww. Kodeksu, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Z wniosku oraz uzupełnienia wynika, że 1985 r. nabyła Pani wraz z mężem do majątku wspólnego, otrzymaną darowizną od rodziców zabudowaną nieruchomość rolną o powierzchni ok. 1,80 ha. Przez cały okres małżeństwa między Panią i Pani mężem istniała ustawowa wspólność małżeńska. W 2010 r. wraz z mężem dokonała Pani podziału całości na działki. W 2011 r., 2012 r. i 2014 r. przekazała Pani wraz z mężem jako darowiznę 10 działek, w tym drogi dojazdowe. W 2016 r. Pani mąż zmarł. W 2021 r. wystąpiła Pani do sądu o stwierdzenie nabycia spadku – otrzymała Pani wraz z córką i synem po 1/3 części z pozostałych trzech działek. W 2022 r. wystąpiła Pani sądownie o ugodę, gdyż syn otrzymał od spadkodawcy darowiznę w wysokości (…) zł. Sąd dokonał podziału spadku po mężu w ten sposób, że pozostałe 3 działki ugodą przyznał na współwłasność w udziałach 3/4 części majątku Pani i 1/4 części córce, bez wzajemnych spłat i dopłat. Przedmiotem działu spadku były 3 działki oraz samochód osobowy do demontażu, o wartości (…) zł. Wartość majątku nabytego przez Panią w drodze działu spadku nie przekroczyła wartości majątku jaki przysługiwał Pani pierwotnie w całej masie spadkowej. W 2023 r. sprzedano działki nabyte w spadku. Nie prowadzi Pani działalności gospodarczej.

Do wyliczenia pięcioletniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest nie tylko okres posiadania nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę, który dokonuje sprzedaży, ale także okres posiadania nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkodawcę. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat – to sprzedaż nie podlega opodatkowaniu.

W niniejszej sprawie, wobec tego, że otrzymana nieruchomość stanowiła składnik majątku wspólnego Pani i męża, zasadnym jest odniesienie się również do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359), w której zostały uregulowane stosunki majątkowe między małżonkami.

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy:

Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe, zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Z ww. przepisu wynika, że wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna.

Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej i obejmuje cały zbiór praw majątkowych, takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności.

Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale. W konsekwencji, po śmierci jednego z małżonków drugi z nich nie mógł ponownie nabyć udziału w tej nieruchomości w drodze dziedziczenia, jak też w drodze działu spadku, skoro nieruchomość ta wchodziła wcześniej do wspólnego majątku małżeńskiego, a małżonkowi z tego tytułu przysługiwało już prawo własności całej nieruchomości.

W przedmiotowej sprawie kluczowe jest ustalenie, kiedy nastąpiło faktyczne nabycie nieruchomości przez spadkodawcę (Pani męża), o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Użyty w ww. przepisie termin „nabycie” oznacza każde uzyskanie tytułu własności (nabycie własności) lub każde uzyskanie określonego prawa (nabycie prawa) bez względu na fakt czy jest to nabycie w części ułamkowej, czy w całości. Poprzez „nabycie” należy rozumieć każde zwiększenie aktywów podatnika.

Moment przeniesienia prawa własności w prawie podatkowym określony jest zgodnie z normami prawa cywilnego.

Stosownie do art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego:

Nabyć nieruchomość lub prawo majątkowe można więc, np. w drodze zakupu, bądź uzyskując pod tytułem darmym (w formie darowizny, spadku), a w przypadku zaś ograniczonych praw rzeczowych również zawierając umowę o ustanowieniu tego prawa.

Mając na uwadze powyższe ustalenia oraz przedstawiony we wniosku oraz uzupełnieniu stan faktyczny należy stwierdzić, że z uwagi na panujący w Pani małżeństwie ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej nie można wyodrębnić udziałów, które Pani oraz Pani mąż posiadali w chwili nabycia nieruchomości. Z tego względu nie mogła Pani ponownie nabyć udziałów w przedmiotowej nieruchomości, ani w drodze dziedziczenia, ani w drodze działu spadku. W związku z powyższym nabycie przez Panią, stosownie do art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nastąpiło w 1985 r., tj. w momencie nabycia nieruchomości do majątku wspólnego małżonków.

Ponadto, z opisu sprawy wynika, że w wyniku przeprowadzonego działu spadku wskutek działu spadku Wnioskodawczyni nie uzyskała przysporzenia majątkowego ponad wartość rynkową nabytego przez Nią w spadku udziału w majątku spadkowym, tj. działek w udziałach 3/4 części majątku.

Powyższe oznacza, że w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, to podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku, brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Zatem odpłatne zbycie nieruchomości nie stanowi dla Pani źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na upływ pięcioletniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym nie powstał u Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytej w spadku.

Reasumując, zbycie przez Panią nieruchomości, nabytej w drodze otrzymanego spadku nie stanowi dla Pani źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a w zw. z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ ww. sprzedaż nastąpiła po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tej nieruchomości przez Panią i Pani męża.

W związku z powyższym, nie jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości otrzymanej w spadku.

Wobec powyższego, z uwagi na fakt, że Pani stanowisko w niniejszej sprawie zawiera błędne uzasadnienie, że nie zapłaci Pani podatku z tytułu zbycia nieruchomości jeśli wydatkuje Pani środki na własne cele mieszkaniowe – należało uznać je za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).