Interpretacja indywidualna z dnia 15 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.633.2023.2.MKA

Umorzenia części zadłużenia z tytułu kredytu mieszkaniowego – zaniechanie.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 sierpnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 13 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych umorzenia części zadłużenia z tytułu kredytu mieszkaniowego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 10 września 2023 r. (wpływ 12 września 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Do 31 sierpnia 2008 r. zamieszkiwał Pan razem z żoną i dwoma synami w dwupokojowym mieszkaniu własnościowym. Postanowili Państwo zakupić większy lokal mieszkalny.

25 lipca 2008 r. zawarli Państwo (Pan i Pana żona), z bankiem „Umowę o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych „(…)” waloryzowany kursem CHF”.

Kredyt został zaciągnięty na następujący cel: „Zakup lokalu mieszkalnego nr (…) oraz pokrycie opłat okołokredytowych". Kwota kredytu wynosiła (…) PLN, w tym (…) PLN na zakup lokalu mieszkalnego i (…) PLN na pokrycie opłat okołokredytowych. Za spłatę kredytu odpowiadają Państwo solidarnie do jego wysokości.

Kredyt został wypłacony w złotówkach, walutą waloryzacji kredytu jest frank szwajcarski. Tytułem zabezpieczenia kredytu na rzecz banku została ustanowiona hipoteka kaucyjna na księdze wieczystej zakupionego lokalu.

25 lipca 2008 r. zakupili Państwo przedmiotowy lokal mieszkalny za kwotę (…) PLN. Z kwoty (…) PLN pokryli Państwo koszty opłat okołokredytowych, w tym ubezpieczeń na kwotę około (…) PLN. Pozostałość z kwoty (…) PLN została wydana na wykończenie zakupionego lokalu mieszkalnego, ale nie posiadają Państwo dokumentów to potwierdzających.

1 września 2008 r. przeprowadzili się Państwo do nowo zakupionego lokalu mieszkalnego, a 4 września 2008 r. sprzedali Państwo dwupokojowe mieszkanie własnościowe. Kwotą około (…) PLN ze sprzedaży tego mieszkania spłacili Państwo część zaciągniętego kredytu.

28 września 2022 r. wytoczyli Państwo bankowi pozew indywidualny dotyczący przedmiotowej umowy kredytowej.

29 czerwca 2023 r. bank przedstawił Państwu propozycję zawarcia ugody. Ugoda przewiduje przewalutowanie kredytu na PLN. Ugoda zawiera zapis wskazujący, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek wynosi łącznie (…) PLN. Bank zwalnia kredytobiorców - Państwa, z tego długu (umarza zadłużenie kredytobiorców z tytułu kredytu), a kredytobiorcy - Państwo, dokonane zwolnienie przyjmują. W związku ze zwolnieniem z długu Państwa zadłużenie wobec banku uznaje się za spłacone w całości.

Ponadto bank zobowiązuje się do zwrotu na Państwa rzecz dodatkowej kwoty (…) PLN. W ugodzie wskazano, że w wyniku zwrotu kwoty (…) PLN, po stronie kredytobiorców - Państwa, nie powstaje przychód podatkowy, a w związku z tym na (…) nie ciąży obowiązek informacyjny, tj. obowiązek przygotowania informacji PIT-11 dla kwoty zwrotu. Bank wskazuje, iż w tej sprawie otrzymał indywidualną interpretację podatkową od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej

Kredyt został zawarty na zakup jednej inwestycji mieszkaniowej oraz pokrycie opłat okołokredytowych. Kwota (…) PLN na pokrycie opłat okołokredytowych stanowi 4,12% kwoty całego kredytu (... PLN).

Nie korzystali Państwo (Pan i Pana żona) z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej.

Ewentualne podpisanie ugody planują Państwo na 2023 r., nie później niż do końca 2024 r.

Od 1993 r. prowadzą Państwo wspólne gospodarstwo domowe, a w Państwa małżeństwie panuje ustrój współwłasności ustawowej.

Przed podjęciem decyzji co do zawarcia ugody z bankiem istotne znaczenie ma dla Państwa, czy od przychodu związanego z umorzeniem zadłużenia kredytowego będą Państwo musieli zapłacić podatek dochodowy.

Bank, z którym zawarto umowę kredytową jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.

Pytanie zadane we wniosku nie dotyczy dodatkowej kwoty zwrotu na rzecz kredytobiorców (…) PLN.

Pytanie

Czy w przypadku zawarcia ugody z bankiem nastąpi w stosunku do Pana, na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. Nr 592 ze zm.), częściowe zaniechanie poboru podatku dochodowego od umorzonej kwoty kredytu w taki sposób, że będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku od kwoty odpowiadającej 1/2 części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na opłaty okołokredytowe (... PLN) pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (... PLN), czyli od 2,06% umorzonej kwoty kredytu?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie, spełnia Pan warunki do częściowego skorzystania z zaniechania poboru podatku na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz.U. z 2022 r. Nr 592 ze zm.):

-kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego;

-w części o wartości (…) PLN kredyt został zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;

-kredytowana inwestycja mieszkaniowa jest położona na terenie Polski;

-nie korzystał Pan z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na zakup inwestycji mieszkaniowej;

-kredyt został udzielony na zakup jednej nieruchomości oraz opłaty okołokredytowe;

-wraz z żoną zamieszkuje Pan w zakupionym lokalu;

-z żoną prowadzi Pan wspólne gospodarstwo domowe;

-kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości;

-kredyt został udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r.

-kredytu udzielił podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów;

-ewentualne podpisanie ugody planuje Pan na 2023 r., ale nie później niż do końca 2024 r;

-umorzeniu podlega zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek.

Powinien Pan zapłacić podatek dochodowy od umorzonej kwoty kredytu odpowiadającej 1/2 części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na opłaty okołokredytowe (... PLN) pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego (... PLN), czyli od 2,06% umorzonej kwoty kredytu i na taką kwotę bank powinien wystawić Panu PIT-11.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnychświadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego przez Pana oraz Pana żonę wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

W związku z tym, że Pan i Pana żona jesteście solidarnie zobowiązani do spłaty kredytu należy wskazać na zapis art. art. 366 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zgodnie z jego § 1:

W myśl natomiast § 2 tego przepisu:

Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko za część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.

Solidarność dłużników charakteryzuje się: wielością podmiotów po stronie zobowiązanej, niepodzielnością zobowiązania bez względu na przedmiot świadczenia, możliwością żądania przez wierzyciela według jego wyboru całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna utrzymaniem zobowiązania wszystkich dłużników aż do całkowitego zaspokojenia wierzyciela, zwolnieniem wszystkich dłużników na skutek zaspokojenia wierzyciela przez któregokolwiek z nich.

Tym samym, umorzoną przez bank kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Pana oraz Pana żonę w 2008 r. na zakup lokalu mieszkalnego oraz pokrycie opłat okołokredytowych, stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W opisanym przez Pana zdarzeniu przyszłym, zgodnie z treścią umowy kredytu za spłatę kredytu odpowiadali Państwo (Pan i Pana żona) solidarnie, ponadto w ugodzie znajdzie się zapis, że bank zwalnia kredytobiorców - Państwa, z długu (umarza zadłużenie kredytobiorców z tytułu kredytu), zatem umorzenie kredytu będzie obejmowało wszystkich współkredytobiorców. W konsekwencji powyższego przychód odpowiadający kwocie umorzonego zobowiązania powstanie po stronie współkredytobiorców w równych częściach. Tym samym Pana przychodem będzie 50% kwoty umorzonego zadłużenia wynikającej z zawartej ugody.

Jednakże do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z planowanym umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznychna podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pan bowiem spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania.

Zaniechanie to nie będzie dotyczyło kwoty umorzonej wierzytelności, która będzie odpowiadała części kredytu mieszkaniowego, w jakiej został on zaciągnięty na opłaty okołokredytowe. Zatem od tej części umorzonej kwoty, w jakiej zgodnie z powyższymi wyjaśnieniami stanowi ona dla Pana przychód, winien Pan zapłacić podatek dochodowy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ponadto informuję, że przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy wnioskodawca prawidłowo postrzega, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez niego stan faktyczny albo zdarzenie przyszłe. W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego. Stąd też nie analizowałem przedstawionych przez Pana kwot. Nie jestem zatem uprawiony do odniesienia się do części Pana stanowiska, co do kwoty przychodu jaka winna znaleźć się w PIT-11 wystawionym przez bank.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).