Najnowsze dane dotyczące mechanizmu waloryzacji kontraktów GDDKiA w odniesieniu do zmiany cen na rynku

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad opublikowała na swojej stronie nowe dane dotyczące zasad waloryzacji kontraktów w stosunku do zmian cen na rynku budowlanym. W ocenie GDDKiA mechanizm waloryzacji odpowiednio reaguje na zmiany cen na rynku.

GDDKiA w informacji wskazała:

• wprowadzony w styczniu 2019 r. system bierze pod uwagę szereg kluczowych dla robót drogowych wskaźników publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny i to na ich podstawie wyliczany jest wskaźnik korygujący (waloryzujący) cenę;
• sprawdziliśmy wskaźniki waloryzacyjne GUS w kontekście najnowszych danych rynkowych, w przypadku cen stali nadal utrzymuje się tendencja spadkowa, ceny asfaltów w sierpniu zanotowały wzrost, z kolei ceny paliw pozostały mniej więcej na tym samym poziomie;
• jeżeli chodzi o wskaźniki waloryzacyjne w czerwcu 2023 r. to dla nawierzchni bitumicznej zanotował delikatny wzrost, dla betonu wskaźnik pozostał bez zmian;
• od stycznia 2019 r. do czerwca 2023 r., w oparciu o dostępne dane opublikowane przez GUS, wskaźnik korygujący ceny dla nawierzchni bitumicznej wyniósł 1,2577, natomiast dla nawierzchni betonowej 1,2548;
• biorąc pod uwagę rynkowe ceny i dane GUS, należy uznać, że wyliczone w oparciu o mechanizm waloryzacyjny wskaźniki, oddają realny obraz zmian cen na rynku;
• obecnie w umowach GDDKiA stosowany jest 10% limit waloryzacyjny, obejmujący umowy zawierane na wszystkich etapach prac nad inwestycją drogową, tj. od opracowania dokumentacji przygotowawczej, przez projekt, aż po roboty budowlane i nadzór nad realizacją kontraktu;
• taki limit waloryzacyjny obejmie też długookresowe prace związane z utrzymaniem istniejących dróg;
• mechanizm waloryzacyjny zakłada, że ryzyko wzrostu i spadku cen dzielone jest pół na pół między inwestora i wykonawcę, a waloryzacja może przybierać wartości zarówno dodatnie, jak i ujemne, tj. +/– 10%;
• 24 maja 2022 r. Rada Ministrów podjęła decyzję o zwiększeniu limitu finansowego Programu Budowy Dróg Krajowych o 2,6 mld zł oraz Programu budowy 100 obwodnic o 115 mln zł, decyzja obejmuje też podniesienie do 10% limitu waloryzacji dla kontraktów, dla których dotąd był on na niższym poziomie;
• 5 lipca 2022 r., przy udziale przedstawicieli Prokuratorii Generalnej i Ministerstwa Infrastruktury, odbyło się spotkanie z organizacjami branżowymi, które dotyczyło treści planowanych do zawarcia aneksów do umów na roboty budowlane, zwiększających limit poziomu waloryzacji do 10% Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej (ZKK), uzgodniliśmy ostateczną treść aneksów;
• od lipca 2022 r. podpisaliśmy aneksy waloryzacyjne łącznie dla 117 inwestycji realizowanych przez 26 wykonawców, podpisywane aneksy dotyczą inwestycji realizowanych w ramach rządowych programów: Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.) oraz Budowy 100 obwodnic na lata 2020-2030;
• aneksy obejmują wynagrodzenie za prace wykonane po 24 lutego 2022 r., czyli po agresji Rosji na Ukrainę i związanych z tym skutków ekonomicznych;
• znając potrzeby rynku, również w ubiegłym roku rozpoczęliśmy proces polegający na podwyższeniu limitu waloryzacyjnego bądź wprowadzeniu klauzuli waloryzacyjnej do już zawartych umów na bieżące utrzymanie dróg oraz na mniejsze zadania inwestycyjne (poza PBDK oraz PB100);
• w wyniku tych prac określiliśmy założenia do planowanego procesu aneksowania już zawartych umów na utrzymanie dróg, pierwsze aneksy już podpisaliśmy, rozpatrujemy kolejne wnioski, do tej pory do GDDKiA wpłynęły 402 wnioski o waloryzację wynagrodzenia, aktualnie podpisano 295 aneksów waloryzacyjnych;
• waloryzacja dotyczy umów, które: pierwotnie zostały zawarte na okres dłuższy niż 12 miesięcy, lub termin ich realizacji został przedłużony umownie na okres dłuższy niż 12 miesięcy (przedłużenie nie wynikało z winy wykonawcy), zostały zawarte przed 24 lutego 2022 r. lub po 24 lutego 2022 r., ale oferty w przetargu złożone zostały przed tym terminem;
• jak działa mechanizm waloryzacji:
  • w skład koszyka, składającego się z głównych elementów cenotwórczych wpływających na ostateczny bilans kosztowy kontraktu, wchodzą ceny produkcyjne: paliwa, cementu, asfaltu, stali, kruszywa oraz średnie wynagrodzenia pracowników branży (wszystkie z ustalonymi stałymi wagami);
  • dodatkowo pod uwagę brany jest indeks zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych - wskaźnik inflacyjny (CPI), który odzwierciedla pozostałe elementy cenotwórcze, które nie zostały wyodrębnione w koszyku (np. produkty spożywcze, usługi edukacyjne, usługi hotelowe);
  • mechanizm waloryzacyjny oparty o koszyk na bieżąco reaguje na zmiany poszczególnych cen głównych elementów cenotwórczych, tym samym wzrosty czy spadki cen jednego rodzaju asortymentu w danym okresie często bilansowane są spadkami czy wzrostami innych elementów;
  • w przypadku projektów realizowanych w systemie Projektuj i buduj, waloryzacja następuje od wystawienia pierwszego Przejściowego Świadectwa Płatności, wystawionego po upływie 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia prac, czyli jeszcze na etapie projektowania;
  • w przypadku systemu Buduj, waloryzacja rozpoczyna się od pierwszego Przejściowego Świadectwa Płatności za roboty, czyli de facto od razu;
  • w zależności od aktualnej sytuacji gospodarczej i rynkowej, wskaźnik waloryzacyjny może przyjmować wartości dodatnie, co powoduje zwiększenie wynagrodzenia wykonawcy, były też sytuacje, kiedy wskaźniki waloryzacyjne przyjmowały wartości ujemne, co powodowało zmniejszenie należnego wynagrodzenia wykonawcy;
  • jednym z głównych założeń mechanizmu waloryzacyjnego jest solidarny (50/50) podział ryzyka związanego ze wzrostem/spadkiem kosztów realizacji kontraktów pomiędzy wykonawcę a zamawiającego;
  • przyjęto, że 50% wartości kontraktu podlega waloryzacji, takie podejście ma zapobiec sytuacji niekontrolowanego i nieograniczonego wzrostu kosztów inwestycji drogowych.

Redakcja INFORLEX