Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 25 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.252.2023.2.RK
Prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych z usługami zarządzania pochodnymi instrumentami finansowymi.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
26 maja 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z 26 maja 2023 r., który dotyczy prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych z usługami zarządzania pochodnymi instrumentami finansowymi. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 lipca 2023 r. (wpływ 27 lipca 2023 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
(…) Sp. z o.o. (dalej „Spółka”) zawarła ze swym zagranicznym kontrahentem z siedzibą w Wielkiej Brytanii, który jest zarazem jedynym wspólnikiem Spółki (dalej „Kontrahent”) umowę, na podstawie której Spółka świadczy usługi. Usługi te stanowią główną lub jedyną działalność Spółki - inne czynności podlegające opodatkowaniu VAT są wykonywane przez Spółkę na istotnie mniejszą skalę i mają charakter poboczny w stosunku do podstawowej działalności. Usługi świadczone przez Spółkę na rzecz zagranicznego kontrahenta - spółki brytyjskiej - polegają na prowadzeniu czynności o charakterze inwestycyjnym będących usługami zarządzania pochodnymi instrumentami finansowymi.
Czynności te polegają na zawieraniu przez Spółkę transakcji kupna oraz sprzedaży pochodnych instrumentów finansowych (tzw. kontraktów futures) na zagranicznych giełdach. Transakcje są zawierane przez Spółkę wyłącznie na rachunkach jej Kontrahenta, w jego imieniu i na jego rzecz.
Kontrahent udostępnia kwoty pieniężne wymagane do zawierania transakcji. Oznacza to, że zyski lub straty z transakcji powstają u (lub obciążają) Kontrahenta. Spółka uzyskuje jedynie wynagrodzenie od Kontrahenta w związku z usługami świadczonymi na podstawie zawartej umowy.
Spółka zawiera więc w imieniu i na rzecz swojego Kontrahenta transakcje związane z pochodnymi instrumentami finansowymi – jak wskazano, przedmiotem takich transakcji są kontrakty terminowe typu futures. Instrumentem bazowym dla tego typu kontraktów może być np. cena surowców (takich jak np. bawełna, ropa itp.), indeksy giełdowe, kursy walut itp. Ogólnie, kontrakt futures to instrument na zakup lub sprzedaż instrumentu bazowego po ustalonej z góry wartości i w ustalonej z góry dacie zapadalności.
Warunki kontraktów, w których instrumentem bazowym jest towar, mogą przewidywać możliwość rozliczenia kontraktu poprzez fizyczną dostawę towaru lub przewidywać pieniężną formę rozliczenia (tzn. w momencie, gdy kontrakt „zapada”, następuje jedynie rozliczenie pieniężne). Zgodnie z przyjętą strategią i mechanizmami kontroli, w przypadku kontraktów, które przewidują fizyczną dostawę towarów, Spółka oraz Kontrahent nigdy nie dopuszczają do realizacji kontraktu (tzn. pozycja jest zawsze zamykana przed momentem, kiedy kontrakt „zapada”).
Umowa między Spółką i Kontrahentem, która jest podstawą świadczenia usług przez Spółkę, wprowadza tzw. guidelines - to jest zbiór zasad polityki inwestycyjnej ustalonej przez Kontrahenta.
Kontrahent nakłada na Spółkę ograniczenia – co do instrumentów, w jakie można inwestować, co do limitów transakcji i innych istotnych warunków inwestycji. W szczególności, Kontrahent ma prawo do zamykania pozycji zawartych w jego imieniu i na jego rzecz przez Spółkę. Niezależnie od powyższego, po stronie Spółki leży inicjatywa, w jaki instrument, w jakim czasie i w jaki sposób zainwestować (tzn. jakiej transakcji, której przedmiotem jest dany instrument, dokonać) – to Spółka działając przez wskazane osoby fizyczne podejmuje decyzje w tym zakresie.
Kontrahent wypłaca Spółce wynagrodzenie za świadczone usługi.
Spółka ponosi wydatki, które są bezpośrednio lub pośrednio związane z usługami świadczonymi na rzecz Kontrahenta. Wydatki takie obejmują przykładowo wynagrodzenia kontrahentów Spółki, czynsz najmu biura oraz związane z nim opłaty eksploatacyjne, koszty utrzymania sprzętu informatycznego, korzystania z oprogramowania i inne. Istotna część tych wydatków obejmuje naliczony przez polskich podatników podatek od towarów i usług. Na innej części wydatków Spółka nalicza podatek należny na podstawie art. 17 ust. 3 lub ust. 4 ustawy o VAT.
Kontrahent jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, zarejestrowanym zgodnie z przepisami prawa Wielkiej Brytanii. Kontrahent nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu sprawy
(…) sp. z o.o. posiada dokumenty, z których wynika związek nabywanych towarów i usług z usługami świadczonymi na rzecz Kontrahenta.
Ponoszone przez Spółkę wydatki bezpośrednio lub pośrednio związane z usługami świadczonymi na rzecz Kontrahenta, inne niż wymienione wprost w pierwotnej treści wniosku, tzn. wydatki, które mieszczą się w kategorii „inne” to wydatki poniesione na:
1)Abonament na dostęp do Internetu;
2)Archiwizowanie dokumentów księgowych i kadrowych;
3)Artykuły biurowe (papier do ksero, tusze do drukarek, segregatory, długopisy itp.);
4)Delegacje (m.in. bilety lotnicze, bilety kolejowe, taksówki, hotele);
5)Badania medycyny pracy;
6)Prenumeratę czasopisma (…);
7)Przesyłki kurierskie, usługi pocztowe;
8)Zakup sprzętu i akcesoriów komputerowych (laptopy, myszki, klawiatury, monitory, kable itp.);
9)Usługi BHP;
10)Usługi kadrowo-płacowe;
11)Usługi sprzątania biur;
12)Usługi telekomunikacyjne;
13)Wynajem dystrybutorów wody.
Pochodne instrumenty finansowe będące przedmiotem wniosku stanowią instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 646).
Spółka nie świadczy usług przechowywania instrumentów finansowych.
Pytanie
Czy Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych (bezpośrednio lub pośrednio) z usługami zarządzania pochodnymi instrumentami finansowymi wykonywanymi przez Spółkę na rzecz Kontrahenta?
Państwa stanowisko w sprawie
W ocenie Spółki, przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych z wykonywanymi przez Spółkę usługami, gdyż usługi te stanowią usługi zarządzania pochodnymi instrumentami finansowymi. Spółka nie może korzystać ze zwolnienia, na podstawie wyłączenia zawartego w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT oraz na podstawie art. 43 ust. 16 pkt 1 lub pkt 5 ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
W przedmiotowym stanie faktycznym, Spółka spełnia warunek bycia podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, gdyż świadcząc przedstawione w niniejszym wniosku usługi, prowadzi samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, nabywane przez Spółkę towary i usługi są związane z wykonywanymi przez nią usługami.
W konsekwencji należy określić, czy wykonywane przez Spółkę usługi pozwalają na odliczenie podatku od zakupów związanych z tymi usługami. Na podstawie art. 28b ustawy o VAT, miejsce świadczenia usług Spółki jest poza granicami kraju (miejsce siedziby Kontrahenta będącego nabywcą usług jest w Wielkiej Brytanii). Jednak, zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.
Zasadnicze znaczenie ma więc, czy usługi Spółki byłyby zwolnione z VAT, czy opodatkowane 23% VAT, gdyby ich miejsce świadczenia było w Polsce.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Na podstawie art. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, w rozumieniu ustawy instrumentami finansowymi są:
1)papiery wartościowe;
2)niebędące papierami wartościowymi:
a)tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
b)instrumenty rynku pieniężnego,
c)opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565,
d)opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
e)opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę,
f)niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
g)instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
h)kontrakty na różnicę,
i)opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
j)uprawnienia do emisji.
Należy więc uznać, że instrumenty, w które inwestuje Spółka w imieniu i na rzecz kontrahenta stanowią instrumenty finansowe, wskazane w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT zwolnione są usługi, których przedmiotem są powyższe instrumenty finansowe oraz usługi pośrednictwa w zakresie tych usług. Natomiast wyłączone ze zwolnienia (tj. opodatkowane podstawową stawką VAT) są usługi przechowywania i zarządzania tymi instrumentami.
Bezsprzecznie, Spółka nie przechowuje wyżej wymienionych instrumentów finansowych, gdyż mają one postać zdematerializowaną i są przedmiotem obrotu na rynkach regulowanych.
Zdaniem Spółki, przedmiotem jej usług na rzecz Kontrahenta jest zarządzanie tymi instrumentami.
Zarządzanie nie jest terminem zdefiniowanym na gruncie przepisów o podatku VAT. Jednocześnie, pojęcie zarządzania zostało w ustawie o VAT użyte w odniesieniu do instrumentów finansowych, aby więc wyjaśnić termin zarządzania instrumentami finansowymi, należy odnieść się do ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.
Art. 75 ust. 1 tej ustawy odnosi się do zarządzania portfelem instrumentów finansowych: „Zarządzanie portfelem, w którego skład wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, polega na podejmowaniu i realizacji decyzji inwestycyjnych na rachunek klienta, w ramach pozostawionych przez klienta do dyspozycji zarządzającego środków pieniężnych lub instrumentów finansowych.” Zgodnie z tą definicją, zarządzanie polega na podejmowania decyzji inwestycyjnych na rachunek klienta, w ramach postawionych przez zleceniodawcę do dyspozycji zarządzającego środków pieniężnych lub instrumentów finansowych.
Wszystkie przesłanki tej definicji będą spełnione w analizowanym stanie faktycznym, gdyż:
- Spółka decyduje, w jaki kontrakt i kiedy zawrzeć (podejmowanie decyzji inwestycyjnych);
- transakcje są zawierane na rachunkach Kontrahenta;
- tym samym, transakcje dotyczą instrumentów Kontrahenta (zaewidencjonowanych na jego rachunkach) lub polegają na inwestowaniu jego środków pieniężnych.
Powyższe oznacza, że usługi świadczone przez Spółkę na rzecz jej Kontrahenta można określić usługami zarządzania instrumentami finansowymi, również na potrzeby art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.
Zgodnie z art. 43 ust. 16 ustawy o VAT, zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
1)tytuł prawny do towarów;
2)tytuł własności nieruchomości;
3)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4)udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5)prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Zatem w zakresie pochodnych instrumentów finansowych opartych na cenie surowca (i jednocześnie odzwierciedlających prawa i udziały do tego surowca - towaru) wyłączenie ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT wystąpi nie tylko z przesłanki tam przewidzianej (tj. zarządzania pochodnymi instrumentami finansowymi przez Spółkę) ale również na podstawie art. 43 ust. 16 pkt 1 pkt 5 ustawy o VAT. Należy w tym miejscu wskazać, iż wyłączonym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41, są również usługi dotyczące praw odzwierciedlających prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku. Instrumentem bazowym dla instrumentów, w które inwestuje Spółka (na rachunek Kontrahenta) są płody rolne, ropa, itp., których dostawa nie byłaby zwolniona z podatku.
Spółka nie może więc korzystać ze zwolnienia z powodu wyłączenia zawartego w:
- art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT – przepis ten zwalnia z VAT „usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe”, ale fragment tego przepisu wskazuje, że zwolnienie ma zastosowanie „z wyłączeniem zarządzania”,
- art. 43 ust. 16 pkt 1 ustawy o VAT - jak wskazano, Spółka dokonuje transakcji również na instrumentach finansowych przewidujących fizyczną dostawę, czyli odzwierciedlających tytuł prawny do towarów, podczas gdy art. 43 ust. 16 pkt 1 ustawy o VAT mówi, że zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT „nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających tytuł prawny do towarów”,
- art. 43 ust. 16 pkt 5 ustawy o VAT – przepis ten mówi, że zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT „nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku; w tym kontekście należy ponownie zwrócić uwagę, że część transakcji, które zawiera Spółka na rachunek Kontrahenta dotyczy instrumentów finansowych, które przewidują fizyczną dostawę towarów, czyli mogą być zrealizowane przez dostawę towarów innych niż zwolnione z VAT (np. artykuły spożywcze, ropa, inne).
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, nabywane przez spółkę towary i usługi są związane z wykonywanymi przez nią usługami, co pozwala na odliczanie podatku naliczonego od zakupów związanych z tymi usługami.
Na marginesie należy zauważyć, że zgodnie z art. 86 ust. 9 ustawy o VAT, podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą czynności zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz pkt 37-41, wykonywanych na terytorium kraju, w przypadku gdy miejscem świadczenia tych usług zgodnie z art. 28b lub art. 28l jest terytorium państwa trzeciego (…) pod warunkiem że podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.
Jak wspomniano, zgodnie z art. 28b ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług wykonywanych przez Spółkę jest Wielka Brytania, czyli państwo trzecie. Zatem w świetle art. 86 ust. 9 ustawy o VAT dla prawa odliczenia VAT przez Spółkę nie ma znaczenia, czy świadczone usługi byłyby zwolnione z VAT, gdyby ich miejsce świadczenia było w Polsce.
Biorąc powyższe pod uwagę, Spółka ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów i usług, które są związane z usługami świadczonymi przez Spółkę na rzecz Kontrahenta.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
W zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1-4 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi:
1)suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a)nabycia towarów i usług,
b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi;
2)w przypadku importu towarów - kwota podatku:
a)wynikająca z otrzymanego dokumentu celnego,
b)należnego, w przypadku, o którym mowa w art. 33a,
c)wynikająca z deklaracji importowej, w przypadku, o którym mowa w art. 33b,
d) wynikająca z decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2-3 i art. 34;
3) zryczałtowany zwrot podatku, o którym mowa w art. 116 ust. 6;
4) kwota podatku należnego z tytułu:
a) świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 podatnikiem jest ich usługobiorca,
b) dostawy towarów, dla której zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 podatnikiem jest ich nabywca,
c) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 9,
d) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, o którym mowa w art. 11.
Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego, jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
W myśl art. 88 ust. 4 ustawy:
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.
Podkreślić należy, że aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Jak stanowi art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy:
Podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów lub świadczenia usług przez podatnika poza terytorium kraju, jeżeli kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium kraju, a podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.
Jak wynika z cyt. przepisu, warunkiem do odliczenia podatku naliczonego związanego z usługami świadczonymi poza terytorium kraju jest to, aby – hipotetycznie – w przypadku wykonywania tych samych usług w kraju podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Powołany przepis wymaga ponadto, aby podatnik posiadał dokumenty, z których wynikać będzie związek odliczonego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju. Powinny to być przede wszystkim dokumenty potwierdzające dokonanie określonych czynności poza terytorium kraju, które będą jednocześnie opisywać te czynności.
W tym miejscu wskazać należy, że z treści art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy wynika, że podatnik podatku od towarów i usług, który dokonuje dostawy towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, zachowuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, przy spełnieniu określonych warunków. Przepis ten winien być rozumiany w ten sposób, że upoważnia do odliczenia podatku naliczonego nie tyle w sytuacji, gdy podatnik podatku od towarów i usług wykazuje podatek należny z tytułu wykonywania na terenie kraju czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, ale gdy wykazuje fakt dostawy towarów lub świadczenia usług, które z uwagi na przepisy dotyczące miejsca świadczenia opodatkowane są poza terytorium kraju.
Jak stanowi art. 86 ust. 9 ustawy:
Podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą czynności zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz pkt 37-41, wykonywanych na terytorium kraju, w przypadku gdy miejscem świadczenia tych usług zgodnie z art. 28b lub art. 28l jest terytorium państwa trzeciego lub gdy usługi dotyczą bezpośrednio towarów eksportowanych, pod warunkiem że podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.
Również ten przepis wymaga, aby podatnik posiadał dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z czynnościami wykonywanymi poza terytorium kraju. Powinny to być przede wszystkim dokumenty potwierdzające dokonanie określonych czynności poza terytorium kraju, które jednocześnie opisują te czynności.
Z opisu sprawy wynika, że zawarli Państwo ze swym zagranicznym kontrahentem z siedzibą w Wielkiej Brytanii, który jest zarazem jedynym Państwa wspólnikiem umowę, na podstawie której świadczą Państwo usługi. Usługi te stanowią główną lub jedyną działalność Spółki - inne czynności podlegające opodatkowaniu VAT są wykonywane przez Państwa na istotnie mniejszą skalę i mają charakter poboczny w stosunku do podstawowej działalności. Usługi świadczone przez Państwa na rzecz zagranicznego kontrahenta - spółki brytyjskiej - polegają na prowadzeniu czynności o charakterze inwestycyjnym będących usługami zarządzania pochodnymi instrumentami finansowymi.
Czynności te polegają na zawieraniu przez Państwa transakcji kupna oraz sprzedaży pochodnych instrumentów finansowych (tzw. kontraktów futures) na zagranicznych giełdach. Transakcje są zawierane przez Państwa wyłącznie na rachunkach Państwa Kontrahenta, w jego imieniu i na jego rzecz. Kontrahent udostępnia kwoty pieniężne wymagane do zawierania transakcji. Oznacza to, że zyski lub straty z transakcji powstają u (lub obciążają) Kontrahenta. Uzyskują Państwo jedynie wynagrodzenie od Kontrahenta w związku z usługami świadczonymi na podstawie zawartej umowy. Zawierają Państwo więc w imieniu i na rzecz swojego Kontrahenta transakcje związane z pochodnymi instrumentami finansowymi – przedmiotem takich transakcji są kontrakty terminowe typu futures. Instrumentem bazowym dla tego typu kontraktów może być np. cena surowców (takich jak np. bawełna, ropa itp.), indeksy giełdowe, kursy walut itp. Ogólnie, kontrakt futures to instrument na zakup lub sprzedaż instrumentu bazowego po ustalonej z góry wartości i w ustalonej z góry dacie zapadalności.
Warunki kontraktów, w których instrumentem bazowym jest towar, mogą przewidywać możliwość rozliczenia kontraktu poprzez fizyczną dostawę towaru lub przewidywać pieniężną formę rozliczenia (tzn. w momencie, gdy kontrakt „zapada”, następuje jedynie rozliczenie pieniężne). Zgodnie z przyjętą strategią i mechanizmami kontroli, w przypadku kontraktów, które przewidują fizyczną dostawę towarów, Spółka oraz Kontrahent nigdy nie dopuszczają do realizacji kontraktu (tzn. pozycja jest zawsze zamykana przed momentem, kiedy kontrakt „zapada”).
Kontrahent nakłada na Państwa ograniczenia – co do instrumentów, w jakie można inwestować, co do limitów transakcji i innych istotnych warunków inwestycji. W szczególności, Kontrahent ma prawo do zamykania pozycji zawartych w jego imieniu i na jego rzecz przez Państwa. Niezależnie od powyższego, po Państwa stronie leży inicjatywa, w jaki instrument, w jakim czasie i w jaki sposób zainwestować (tzn. jakiej transakcji, której przedmiotem jest dany instrument, dokonać) – to Spółka działając przez wskazane osoby fizyczne podejmuje decyzje w tym zakresie.
Kontrahent wypłaca Spółce wynagrodzenie za świadczone usługi.
Pochodne instrumenty finansowe będące przedmiotem wniosku stanowią instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Nie świadczą Państwo usług przechowywania instrumentów finansowych.
Ponoszą Państwo wydatki, które są bezpośrednio lub pośrednio związane z usługami świadczonymi na rzecz Kontrahenta. Wydatki takie obejmują przykładowo wynagrodzenia Państwa kontrahentów, czynsz najmu biura oraz związane z nim opłaty eksploatacyjne, koszty utrzymania sprzętu informatycznego, korzystania z oprogramowania i inne. Istotna część tych wydatków obejmuje naliczony przez polskich podatników podatek od towarów i usług. Na innej części wydatków Spółka nalicza podatek należny na podstawie art. 17 ust. 3 lub ust. 4 ustawy o VAT.
Kontrahent jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, zarejestrowanym zgodnie z przepisami prawa Wielkiej Brytanii, nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.
Posiadają Państwo dokumenty, z których wynika związek nabywanych towarów i usług z usługami świadczonymi na rzecz Kontrahenta.
Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych z usługami świadczonymi przez Państwa na rzecz Kontrahenta.
W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy,
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:
1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2)eksport towarów;
3)import towarów na terytorium kraju;
4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają określone czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju.
W myśl art. 2 pkt 1 ustawy:
Przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.
Jak stanowi art. 2 pkt 3 ustawy:
Przez terytorium Unii Europejskiej rozumie się terytoria państw członkowskich Unii Europejskiej (…).
Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy:
Przez terytorium państwa trzeciego rozumie się terytorium państwa niewchodzące w skład terytorium Unii Europejskiej, z zastrzeżeniem art. 2a ust. 1 i 3.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.
Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.
W przypadku świadczenia usług miejsce świadczenia decyduje czy dane świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.
Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy. I tak, stosownie do art. 28a ustawy,
na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:
1)ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
a)podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
b)osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
2)podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.
W oparciu o zasadę ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy:
Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.
Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy,
w przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
W myśl art. 28b ust. 3 ustawy,
w przypadku gdy podatnik będący usługobiorcą nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w ust. 2, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym posiada on stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku braku siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – miejscem świadczenia usług, jest stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.
Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.
Jak wynika z opisu sprawy świadczą Państwo usługi na rzecz Kontrahenta z siedzibą w Wielkiej Brytanii. Kontrahent ten nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem, w przypadku świadczenia usług na rzecz klienta posiadającego siedzibę działalności gospodarczej będącego podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy, mającego siedzibę działalności gospodarczej w kraju trzecim zastosowanie znajdzie art. 28b ustawy, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.
Tym samym świadczone przez Państwa usługi na rzecz klienta będącego podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy, mającego siedzibę działalności gospodarczej w kraju trzecim nie podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce, lecz w przypadku opisanego Kontrahenta – w Wielkiej Brytanii.
Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz Państwa wątpliwości wskazać w tym miejscu należy, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
I tak, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 cyt. ustawy,
zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2021 poz. 328, 355, 680, 1505, 1595 i 2140), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.). Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. f) Dyrektywy 2006/112/WE,
państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw do papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2.
Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy,
zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2)usług doradztwa;
3)usług w zakresie leasingu.
Z kolei w myśl art. 43 ust. 16 ustawy,
zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
2) tytuł własności nieruchomości;
3) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4) udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5) prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.
Ustawodawca przewiduje w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy zwolnienie z opodatkowania dla usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 646 ze zm.), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Jak stanowi art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi,
instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są:
1) papiery wartościowe;
2) niebędące papierami wartościowymi:
a) tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
b) instrumenty rynku pieniężnego,
c) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565,
d) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
e) opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę,
f) niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
g) instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
h) kontrakty na różnicę,
i) opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
j) uprawnienia do emisji.
Jak wskazali Państwo w opisie sprawy świadczone przez Państwa usługi dotyczą pochodnych instrumentów finansowych stanowiących instrumenty finansowe, o których mowa w powołanej ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.
Mając na uwadze wykładnię zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku od towarów i usług, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. Należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „pośrednictwa” w świadczeniu usług finansowych. Natomiast zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., wydanie internetowe – www.sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo rozumie się „działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy”. Pośrednictwo obejmuje zatem czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie „w imieniu” oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, dla czyjegoś dobra.
W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa”, warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w której TSUE stwierdził, że: „(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.
Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa.
Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.
Zatem, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:
- usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,
- z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,
- celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu, co do treści umowy),
- usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).
W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo, konieczne jest aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:
- wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy,
- uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,
- prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,
- nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.
Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.
Analizując ww. regulacje pod względem językowym zauważyć także należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, pojęcia „usług zarządzania instrumentami finansowymi”, jak i „przechowywania instrumentów finansowych” nie zostały prawnie zdefiniowane. Z uwagi na to, w celu określenia ich zakresu przedmiotowego należy odwołać się do ich znaczenia w języku powszechnym.
Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego „zarządzać” to wydawać polecenie, kazać coś wykonać. W kontekście powyższego, czynności polegające na zarządzaniu instrumentami finansowymi powinny być rozumiane jako czynności polegające na podejmowaniu decyzji dotyczących postępowania z instrumentami finansowymi powierzonymi instytucji finansowej (zarządzającej) przez jej klientów w określonym horyzoncie czasowym, tj. ich zbywania, inwestowania, reinwestowania, itd. W ramach realizowania usług zarządczych, zarządzający ma zatem uprawnienia, aby samodzielnie (lecz w imieniu klienta) decydować, w jaki sposób instrumenty finansowe powinny być wykorzystywane.
Ustawa o VAT nie definiuje również pojęcia „przechowywania”, zatem i w tym przypadku zasadne jest odniesienie się do znaczenia ww. pojęcia w rozumieniu języka powszechnego. Zgodnie z definicją „przechowywania” zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN (wydanie internetowe: sjp.pwn.pl), przechowywać to chronić coś przed zepsuciem, zniszczeniem, zaginięciem itp. przez umieszczenie w odpowiednich warunkach.
Jak wynika z opisu sprawy zawierają Państwo w imieniu i na rzecz Kontrahenta transakcje związane z pochodnymi instrumentami finansowymi, które stanowią instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi. Transakcje są zawierane przez Państwa wyłącznie na rachunkach Kontrahenta, w jego imieniu i na jego rzecz. Kontrahent udostępnia kwoty pieniężne wymagane do zawarcia transakcji. Po Państwa Stronie leży inicjatywa w jaki instrument, w jakim czasie i w jaki sposób zainwestować. Kontrahent ma co prawda prawo do zamykania pozycji zawartych w jego imieniu i na jego rzecz, natomiast to Państwo podejmują decyzję w jakiej transakcji uczestniczyć. Zyski lub straty z transakcji odpowiednio powstają u/obciążają wyłącznie Kontrahenta, Państwo natomiast otrzymują wynagrodzenie od Kontrahenta za świadczone usługi. Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz przepisy prawa mające zastosowanie w sprawie uznać należy, że świadczone przez Państwa usługi stanowią usługi zarządzania instrumentami finansowymi, gdyż to Państwo podejmują decyzje dotyczące inwestycji w pochodne instrumenty finansowe na rachunku Kontrahenta.
Należy więc stwierdzić, że świadczone przez Państwa usługi stanowią usługi zarządzania instrumentami finansowymi, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, i które są wyłączone ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu.
Odnosząc się do Państwa wątpliwości dotyczących prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych z usługami świadczonymi przez Państwa na rzecz Kontrahenta podkreślić należy, że prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje również w sytuacji świadczenia usług, dla których miejscem opodatkowania nie jest Polska - co ma miejsce w analizowanej sprawie. Prawo takie przysługuje w sytuacji, gdyby dla takiej samej usługi wykonywanej na terytorium kraju i tym samym opodatkowanej w Polsce prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługiwało. Świadczone przez Państwa usługi stanowią usługi, dla których miejscem świadczenia jest Wielka Brytania i to w Wielkiej Brytanii usługa powinna zostać opodatkowana. Natomiast, jeśli świadczone przez Państwa usługi opodatkowane byłyby w Polsce - mieliby Państwo prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu nabywanych towarów i usług, gdyż jak wskazano powyżej świadczą Państwo usługi zarządzania instrumentami finansowymi, które są wyłączone ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy i tym samym stanowią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Ponadto, co istotne w sprawie, wskazali Państwo, że posiadają dokumenty, z których wynika związek nabywanych towarów i usług z usługami świadczonymi na rzecz Kontrahenta. Zatem, spełnione zostają warunki uprawniające Państwa do odliczenia podatku VAT naliczonego od nabywanych towarów i usług związanych w usługami zarządzania pochodnymi instrumentami finansowymi świadczonymi na rzecz Kontrahenta z Wielkiej Brytanii - zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy. Również warunek uznania Państwa za podatnika podatku VAT należy uznać za spełniony, gdyż jak wynika z całokształtu sprawy główny przedmiot Państwa działalności stanowią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.
Podsumowując, przysługuje Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia towarów i usług związanych z opisanymi usługami zarządzania pochodnymi instrumentami finansowymi wykonywanymi przez Państwa na rzecz Kontrahenta.
Tym samym Państwa stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right