Interpretacja indywidualna z dnia 22 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-2.4011.289.2023.2.PS

Ulga prorodzinna oraz rozliczanie się jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych stanów faktycznych w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 czerwca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 22 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani pismami z 22 czerwca 2023 r. (wpływ 23 czerwca 2023 r. i 27 czerwca 2023 r.) oraz – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 2 sierpnia 2023 r. (wpływ 3 sierpnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanów faktycznych

Wnioskodawczyni jest matką małoletniej (…) urodzonej w 20xx roku. Dziecko pochodzi z nieformalnego związku z (…) Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, natomiast od 2019 roku Wnioskodawczyni wychowuje dziecko samotnie i pozostaje stanu wolnego (panną). Kontakty ojca (…) z dzieckiem zostały ustalone sądownie. Na rzecz dziecka zostały także ustalone sądownie alimenty od ojca w kwocie (…) miesięcznie.

Ojciec dziecka łoży na dziecko, zamieszkuje osobno i nie wychowuje go, czyli nie podejmuje czynności faktycznych przy dziecku, mających na celu jego wychowywanie. (…) poza płaceniem alimentów nie dokłada się do zaspokajania pozostałych potrzeb dziecka, np. leczenia dentystycznego, wyjazdów na półkolonie. Wszystkie dodatkowe koszty pokrywa Wnioskodawczyni. Ponadto, gdy dziecko ma wolne w szkole lub choruje, zawsze zostaje pod opieką matki, nawet jeśli przypada opieka ojca. W okresie wakacyjnym dziecko spędza z ojcem zaledwie dwa tygodnie z dziewięciu. Ojciec nie uczestniczy w życiu szkolnym dziecka, nie uczęszcza na wywiadówki i nie wykazuje żadnej inicjatywy do spotkań poza ustalonymi sądownie kontaktami.

Ustalone kontakty (…) z córką opiewają na zaledwie jeden dzień w środku tygodnia (od godz. (…)) oraz dwa razy w ciągu miesiąca, od piątku do niedzieli (od piątku godz. (…) do niedzieli (…)). Sprawia to, że stanowczo przeważająca część obowiązków związanych z utrzymaniem oraz wychowaniem (…) spoczywa na Wnioskodawczyni. To Wnioskodawczyni czyni kolosalnie większe starania o utrzymanie i wychowanie dziecka. Nadto, Wnioskodawczyni zamieszkuje wyłącznie z małoletnią.

Wnioskodawczyni prowadzi własną działalność gospodarczą, polegającą na świadczeniu usług (…), opodatkowaną na zasadach ogólnych. Od 2019 roku Wnioskodawczyni rozlicza się z podatku dochodowego jako osoba samotnie wychowująca dziecko, gdyż jak wykazano powyżej ojciec nie bierze czynnego udziału w życiu dziecka poza ustalonymi sądownie kontaktami. Wnioskodawczyni ponadto dokonywała odliczenia ulgi na dziecko w kwocie całkowitej.

W piśmie z 2 sierpnia 2023 r. odpowiedziała Pani na następujące pytania zawarte w wezwaniu do uzupełnienia wniosku:

1)za który rok podatkowy/lata podatkowe oczekuje Pani wydania interpretacji indywidualnej?

Odpowiedź: 2022 rok.

2)czy zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), ma Pani nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce?

Odpowiedź: Tak.

3)czy w stosunku do Pani lub Pani córki, o której mowa we wniosku, w roku podatkowym/latach podatkowych, którego/których dotyczy wniosek (wskazanym w odpowiedzi na pkt 1), miały/mają zastosowanie przepisy:

a) art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym),

b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego,

c) ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?

Odpowiedź: Nie.

4)czy w roku podatkowym/latach podatkowych, którego/których dotyczy wniosek (wskazanym w odpowiedzi na pkt 1) Pani córka osiągnęła dochody? Jeśli tak, to w jakiej wysokości oraz z jakiego tytułu?

Odpowiedź: Nie.

5)czy w roku podatkowym/latach podatkowych, którego/których dotyczy wniosek (wskazanym w odpowiedzi na pkt 1) ustaliła Pani z ojcem dziecka proporcję, według której dokonała Pani odliczenia ulgi prorodzinnej na małoletnią córkę; a jeżeli tak, to w jakich proporcjach i w jakiej wysokości rodzice zgodzili się dokonać odliczeń od podatku dochodowego w ramach ulgi na dziecko?

Odpowiedź: Wnioskodawczyni nie ustaliła proporcji tylko odliczyła całą kwotę ulgi na dziecko. Wnioskodawczyni uważa, że spełnia warunki osoby samotnie wychowującej dziecko, a małoletnie dziecko zamieszkuje wyłącznie z Wnioskodawczynią i to wyłącznie Wnioskodawczyni sprawuje nad nim opiekę – co zostało wykazane we wniosku oraz w dalszych wyjaśnieniach poniżej.

6)czy w okresie będącym przedmiotem zapytania (wskazanym w odpowiedzi na pkt 1) posiadała/posiada Pani status osoby samotnie wychowującej dzieci?

Odpowiedź: Wnioskodawczyni jest osobą samotnie wychowującą dziecko – jest panną i nie żyje w związku. Sama prowadzi gospodarstwo domowe i zamieszkuje wyłącznie z córką.

7)w jakiej wysokości uzyskała Pani dochód w roku podatkowym/latach podatkowych, którego/których dotyczy wniosek (wskazanym w odpowiedzi na pkt 1)? Czy Pani dochód przekroczył kwotę:

• 112.000 zł – w przypadku gdy w roku podatkowym/latach podatkowych, którego/których dotyczy wniosek (wskazanym w odpowiedzi na pkt 1) posiadała Pani status osoby samotnie wychowującej dziecko,
• 56.000 zł – w przypadku gdy w roku podatkowym/latach podatkowych, którego/których dotyczy wniosek (wskazanym w odpowiedzi na pkt 1) nie posiadała Pani statusu osoby samotnie wychowującej dziecko.

Odpowiedź: Dochód za rok 2022 wyniósł (…).

8)czy w całym okresie, którego dotyczy Pani zapytanie (wskazanym w odpowiedzi na pkt 1) miejsce zamieszkania małoletniej córki było takie samo jak Pani miejsce zamieszkania? Proszę o wskazanie miejsca zamieszkania małoletniej córki w rozumieniu art. 26 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Odpowiedź: Miejscem zamieszkania małoletniej córki Wnioskodawczyni był przez cały 2022 r. i obecnie jest adres zamieszkania Wnioskodawczyni: (…).

9)czy w okresie będącym przedmiotem wniosku (wskazanym w odpowiedzi na pkt 1) Pani córka została na podstawie orzeczenia Sądu umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych?

Odpowiedź: Nie.

10)w jakim zakresie wykonywanie władzy rodzicielskiej względem dziecka w okresie będącym przedmiotem zapytania (wskazanym w odpowiedzi na pkt 1), odbywało się przez ojca Pani córki? W jakim zakresie troszczył się o dziecko? Czy zapewniał jej rozwój fizyczny i intelektualny, potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, dostarczał niezbędnych dóbr materialnych, ponosił wydatki związane z wypoczynkiem, wspierał w realizacji jej hobby, itp.?

Odpowiedź: Ojciec dziecka stosuje się tylko do widzeń, w dni które wyznaczył sąd. Dziecko uczęszczało na zajęcia (...) przez okres dwóch lat (tylko i wyłączenie z Wnioskodawczynią, potwierdzenia zapłat za wizyty z konta bankowego Wnioskodawczyni). Dziecko przez okres minimum rok uczęszczało na rehabilitacje (ze względu na wady postawy) dwa razy w tygodniu ((…), potwierdzenie zapłat za wizyty z konta bankowego Wnioskodawczyni, tylko i wyłącznie w dni w które jest z Wnioskodawczynią). Dziecko uczęszcza na zajęcia nauki pływania oraz taniec (tylko i wyłącznic w dni w które jest z Wnioskodawczynią). Nauka języka angielskiego (potwierdzenie zapłat za wizyty z konta bankowego Wnioskodawczyni, tylko i wyłącznie w dni w które jest z Wnioskodawczynią). Wszystkie choroby córki nawet jeżeli wypadają w dni ojca – dziecko przebywa z Wnioskodawczynią (potwierdzenie w postaci L4 na dziecko). Ojciec odwozi dziecko chore – nie uczestniczy w tym czasie w opiece nad dzieckiem. Nic uczestniczył w przygotowaniu córki do wyprawki szkolnej – nie kupił żadnych rzeczy edukacyjnych związanych z rozpoczęciem roku szkolnego córki (w przypadku lat wcześniejszych dokładnie tak samo to wyglądało). Wszystkie niezbędne ubrania dla córki są kupowane tylko i wyłącznie przez Wnioskodawczynię.

Ojciec dziecka pozostaje w przekonaniu, że skoro są ustalone alimenty dla dziecka, to cała opieka nad dzieckiem spoczywa na Wnioskodawczyni (opieka w czasie choroby, zawożenie dziecka na zajęcia sportowe oraz ogólnorozwojowe). Nie uczestniczy czynnie w życiu dziecka. Nie uczęszcza na wywiadówki córki w szkole. W czasie, kiedy opieka spoczywa na ojcu – dziecko jest odebrane ze szkoły (...) i w tym czasie spędzają czas wspólnie, przeważnie w domu ojca wraz z jego żoną (miejscowość oddalona od szkoły (…), w ten dzień nie ma żadnych zajęć dodatkowych zorganizowanych).

W czasie dwóch tygodni wakacji ojciec zabiera córkę na wakacje (pakowana na wakacje jest przez Wnioskodawczynię, ponieważ u ojca nie ma ubrań), kosmetyki kupuje we własnym zakresie.

11)czy w okresie, którego dotyczy wniosek, jest Pani matką innych dzieci (niż wymienionego w treści wniosku dziecka) i względem nich wykonywała/wykonuje Pani władzę rodzicielską lub była/jest Pani opiekunem prawnym? Jeśli tak, należy podać ich daty urodzenia.

Odpowiedź: Nie.

12)w przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 11, należy wskazać czy przysługiwała Pani ulga prorodzinna na te inne dzieci (poza córką, o której mowa we wniosku) i czy wychowuje je Pani wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym (partnerem)?

Odpowiedź: Nie dotyczy.

Pytania

1.Czy w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni może rozliczać się jako osoba samotnie wychowująca dziecko na podstawie art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni może dokonać odliczenia ulgi na dziecko za pełne 12 miesięcy w rocznym zeznaniu podatkowym PIT w kwocie zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Uzasadnienie do pytań: ad 1 i ad 2:

Zdaniem Wnioskodawczyni, może ona rozliczać się jako osoba samotnie wychowująca dziecko na podstawie art. 6 ust. 4c i 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie art. 6 ust. 4c i 4d ww. ustawy z opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko skorzystać może rodzic lub opiekun będący panną pod warunkiem, że ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dziecko.

Orzecznictwo w podobnej sprawie z marca 2012 roku oświadcza, iż zamieszkanie z partnerem nie będącym ojcem dziecka, pomoc ze strony dziadków czy innej rodziny, zamieszkiwanie łącznie z dzieckiem u swoich rodziców przez matkę nie powoduje utraty statusu „samotnie wychowującej” dziecko, jeśli osoby te nie ingerują w proces wychowania i nie łożą na dziecko.

Dla rozliczenia nie jest istotny faktyczny status życiowy danej osoby, a zatem nie musi ona być osobą faktycznie samotną. Konieczne jest aby sama wychowywała dziecko. W wyroku z dnia 25 luty 2009 roku (III SA/Wa 2498/08) sąd wskazał, że ustawowa definicja osoby samotnie wychowującej (...) nie odwołuje się w żadnym zakresie do tego, czy drugi rodzic żyje oraz gdzie mieszka. Nie odnosi się również do tego, za wyjątkiem małżeństw, czy tylko jedno z rodziców posiada władzę rodzicielską, czy też taką władzą dysponują obydwoje. Stwierdzić należy zatem, iż samotny na tle art. 6 ustawy z 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych to matka lub ojciec danego dziecka bez męża lub żony, oznacza bez wpływu, pomocy drugiego partnera przy wychowaniu. Wychowanie należy rozumieć stan faktyczny, czynności przy dziecku, a nie łożenie na to dziecko.

Stąd samotne wychowanie dziecka, na które Wnioskodawczyni dostaje alimenty od ojca, który nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej jest zasadne.

Pismo z dnia 27 października 2022 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0115-KDIT2.4011.543.2022.2.MD:

„W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. według uzgodnienia stron), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. »(...) rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną (...) jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci: 1) małoletnie, (...)«, i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów”.

Podobnie: Pismo z dnia 3 lutego 2009 r., wydane przez Dyrektora Izby Krajowej Informacji Skarbowej, IBPBII/1/415-72/08/ASz.

Pismo z dnia 3 lutego 2022 r., wydane przez Naczelny Sąd Administracyjny, II FSK 1513/19.

W przypadku odliczenia ulgi na dziecko w rocznym zeznaniu podatkowym PIT zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy o PIT , jeżeli brak jest porozumienia pomiędzy podatnikami, którzy wspólnie wykonują władzę rodzicielską, kwotę ulgi na dziecko odlicza się w częściach równych – jeżeli zgodnie z rozstrzygnięciem sądu rodzice wspólnie wykonują władzę rodzicielską (piecza naprzemienna) lub w sytuacji gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo, jak miejsce zamieszkania obojga rodziców. Natomiast, jeżeli dziecko ma miejsce zamieszkania u jednego z rodziców, wtedy odliczenie w wysokości całości kwoty stosuje ten podatnik, u którego dziecko mieszka.

W niniejszym stanie faktycznym dziecko wychowuje się bez udziału ojca i zamieszkuje jedynie z matką. Wobec tego odliczenie ulgi na dziecko w wysokości całości kwoty przysługuje Wnioskodawczyni.

Pismo z dnia 13 maja 2022 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0113-KDIPT2-2.4011.155.2022.2.EC:

„Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi”.

Podobnie:

Wyrok z dnia 23 września 2021 r., wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach, SA/Ke 403/21, pismo z dnia 20 kwietnia 2022 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0113-KDIPT2-2.4011.79.2022.2.DA.

Powyższe potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., stwierdzając:

„(...) dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską (...)”.

Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 6 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Według art. 6 ust. 4f ustawy:

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

-posiadania przez rodzica lub opiekuna prawnego statusu osoby samotnie wychowującej dziecko;

-wychowywania przez rodzica lub opiekuna prawnego samotnie w roku podatkowym dziecka;

-nieuzyskiwania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego;

-niepodlegania przez rodzica lub opiekuna prawnego i dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;

-nieuzyskiwania przez pełnoletnie dziecko przychodów/dochodów w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej, której wysokość w grudniu 2022 r. wynosiła 16 061,28 zł (z wyjątkiem przewidzianym ustawą).

Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzuje pojęcie „osoby samotnie wychowującej dzieci” w taki sposób, aby nie budziło wątpliwości, iż prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów nie przysługuje wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione (o których mowa w tym przepisie), a wyłącznie jednemu z rodziców/opiekunów prawnych, tj. temu, który samotnie wychowuje dziecko/dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie, tj. w roku podatkowym, sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka. Przepis ten wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta w roku podatkowym musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko.

Podstawową kwestią jest zatem ustalenie, który z rodziców faktycznie wychowuje dziecko, gdy rodzice nie pozostają w związku małżeńskim i żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej, a jednocześnie ojciec (matka) dziecka wypełnia postanowienia wyroku sądowego w zakresie realizacji kontaktów z dzieckiem oraz świadczeń alimentacyjnych.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do łożenia na jego utrzymanie oraz do czasowego (doraźnego) z nim przebywania. Wychowywanie dziecka obejmuje bowiem ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej, emocjonalnej i psychicznej wraz z materialną podstawą rozwoju. Oznacza to, że wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na tym, że rodzic osobiście zajmuje się sprawami małoletniego dziecka, czyli podejmuje trud wykonywania wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (np. zgodnie z orzeczeniem sądu), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że jest Pani matką małoletniej córki urodzonej w 2015 roku. Dziecko pochodzi z nieformalnego związku z (…). Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, natomiast od 2019 roku wychowuje Pani dziecko samotnie i pozostaje stanu wolnego (panną). Kontakty ojca z dzieckiem zostały ustalone sądownie. Na rzecz dziecka zostały także ustalone sądownie alimenty od ojca. Ojciec dziecka łoży na dziecko, zamieszkuje osobno i nie wychowuje go, czyli nie podejmuje czynności faktycznych przy dziecku, mających na celu jego wychowywanie. Ojciec dziecka poza płaceniem alimentów nie dokłada się do zaspokajania pozostałych potrzeb dziecka, np. leczenia dentystycznego, wyjazdów na półkolonie. Wszystkie dodatkowe koszty pokrywa Pani. Ponadto, gdy dziecko ma wolne w szkole lub choruje, zawsze zostaje pod opieką matki, nawet jeśli przypada opieka ojca. W okresie wakacyjnym dziecko spędza z ojcem zaledwie dwa tygodnie z dziewięciu. Ojciec nie uczestniczy w życiu szkolnym dziecka, nie uczęszcza na wywiadówki i nie wykazuje żadnej inicjatywy do spotkań poza ustalonymi sądownie kontaktami. Ustalone kontakty ojca z córką opiewają na zaledwie jeden dzień w środku tygodnia (od godz. (…)) oraz dwa razy w ciągu miesiąca, od piątku do niedzieli (od piątku godz. (…) do niedzieli (…)). Sprawia to, że stanowczo przeważająca część obowiązków związanych z utrzymaniem oraz wychowaniem córki spoczywa na Pani. Miejscem zamieszkania małoletniej Pani córki był przez cały 2022 r. i obecnie jest Pani adres zamieszkania.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny i powołane przepisy prawa wskazać należy, że skoro w 2022 r. córka pozostawała pod Pani stałą, codzienną opieką i to Pani troszczyła się o jej byt materialny oraz rozwój emocjonalny, to – w sytuacji, gdy nie wystąpiły przesłanki wynikające z art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przysługuje Pani prawo do rozliczenia się z podatku za 2022 rok w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci na podstawie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przechodząc natomiast do kwestii możliwości skorzystania przez Panią z odliczenia w ramach ulgi prorodzinnej należy odwołać się do art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl przepisu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak wynika z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na podstawie art. 27f ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 27f ust. 2c omawianej ustawy:

Zgodnie z art. 27f ust. 3 ww. ustawy:

Na podstawie art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610):

Na mocy art. 26 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 27f ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przystępując do analizy przedstawionego we wniosku stanu faktycznego należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Ulga prorodzinna przysługuje na dzieci:

1)małoletnie,

2)pełnoletnie, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

3)pełnoletnie do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innym państwie, jeżeli dzieci te nie uzyskały przychodów/dochodów w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej, której wysokość w grudniu 2022 r. wynosiła 16 061,28 zł (z wyjątkiem przewidzianym ustawą).

Ulga przysługuje pod warunkiem:

1)nieuzyskiwania przez dziecko przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, z wyjątkiem najmu prywatnego;

2)niepodlegania przez dziecko opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Odnosząc się do kwestii korzystania z prawa do ulgi z tytułu wychowywania dzieci w ramach limitu dochodu w kwocie 112 000 zł bądź 56 000 zł, należy zwrócić uwagę, że w przypadku odliczenia ulgi na jedno dziecko (spełniające warunki, o których mowa w ww. przepisach) istnieje ograniczenie zastosowania tej ulgi, polegające na wprowadzeniu przez ustawodawcę limitu dochodów, stosownie do art. 27f ust. 2 pkt 1 lit. a i b ustawy o podatku dochodowym od osób. Zgodnie z tym przepisem łączne dochody podatnika niepozostającego w związku małżeńskim nie mogą przekroczyć w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko, którego łączne dochody nie mogą przekroczyć w roku podatkowym kwoty 112 000 zł, natomiast dla podatnika pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie mogą przekroczyć w roku podatkowym kwoty 112 000 zł.

Wysokość tych dochodów ustalić należy zaś w sposób określony w powołanym wyżej art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, należy pomniejszyć o kwotę składek na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i kwotę składek na ubezpieczenie zdrowotne, o których mowa art. 30c ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem zastosowania przez rodzica ulgi na małoletnie dziecko jest wykonywanie w stosunku do tego dziecka władzy rodzicielskiej.

Natomiast, w myśl art. 92 ww. ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.):

Zgodnie z art. 93 § 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 95 § 1 tej ustawy:

Na podstawie art. 96 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W myśl art. 97 § 1 cytowanej ustawy:

Zgodnie z art. 106 ww. ustawy:

Zgodnie zaś z treścią art. 107 ww. Kodeksu:

Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

Wskazać należy, że wysokość odliczenia kwoty z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, to w określonych przypadkach każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy.

Co istotne, kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku:

a)w dowolnej proporcji przez nich ustalonej,

b)w równych częściach w przypadku braku porozumienia między rodzicami, którzy:

·zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub

·gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim.

Natomiast w przypadkach innych niż wyżej wymienione odliczenie w wysokości 100% stosuje ten z rodziców, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Zatem o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a co za tym idzie spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Co istotne, samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka (nierzadko wymuszonych orzeczeniem sądowym), czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia wykonywanie władzy rodzicielskiej.

Dla nabycia prawa do ulgi konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie, czyli wykonywanie wszystkich obowiązków, dzięki którym dziecko wychowywane jest w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, w szczególności sprawowanie faktycznej pieczy nad dzieckiem i jego wychowywanie, troszczenie się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, a więc zapewnienie/zabezpieczenie wszystkich potrzeb dziecka od bytowych, po edukacyjne, rozwojowe, zdrowotne i emocjonalne.

Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:

1)jest Pani osobą samotnie wychowującą małoletnie dziecko;

2)władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom;

3)kontakty ojca z dzieckiem zostały ustalone sądownie. Na rzecz dziecka zostały także ustalone sądownie alimenty od ojca;

4)ojciec dziecka łoży na dziecko, zamieszkuje osobno i nie wychowuje go, nie uczestniczy czynnie w życiu dziecka;

5)wyłącznie Pani sprawuje opiekę nad dzieckiem;

6)miejscem zamieszkania Pani dziecka był przez cały 2022 r. i obecnie jest Pani adres zamieszkania;

7)do Pani ani do Pani dziecka nie miały w 2022 r. zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;

8)w 2022 r. nie ustaliła Pani proporcji, według której dokonała Pani odliczenia ulgi prorodzinnej na córkę tylko odliczyła całą kwotę ulgi na dziecko .

9)Pani dochód za rok 2022 wyniósł (…).

W świetle zacytowanych wyżej przepisów – na tle przedstawionego stanu faktycznego –uznać należy, że skoro to Pani w 2022 roku sprawowała faktycznie stałą władzę rodzicielską i córka zamieszkiwała z Panią i nie wystąpiły przesłanki wynikające z art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – to może Pani dokonać odliczenia ulgi na dziecko za pełne 12 miesięcy w rocznym zeznaniu podatkowym PIT w kwocie zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanów faktycznych, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanów faktycznych i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).