Wyrok SN z dnia 16 czerwca 2023 r., sygn. II CSKP 461/22

Uzasadnieniem dla utrzymania  ‎w płaszczyźnie prawa cywilnego skutków czynności prawnej, która stanowi realizację czynu przestępnego skierowanego przeciwko drugiej stronie czynności,  ‎a okoliczności jej dokonania i treść godzą w oczywisty sposób w zasady współżycia społecznego, może być wzgląd na ochronę interesu poszkodowanego w przyznaniu mu swobody decyzji co do związania skutkami tej czynności. Pierwszeństwo przepisów regulujących wady oświadczeń woli musi być jednak w takich sytuacjach postrzegane w sposób elastyczny, z uwzględnieniem ochronnego celu, któremu ma ono służyć, nie zaś jako wyłączające a limine stosowanie ostrzejszej sankcji nieważności, jeśli spełnione są ogólne warunki jej stosowania, zgodnie z art. 58 § 1 i 2 k.c.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Marta Romańska (przewodniczący) ‎

SSN Roman Trzaskowski ‎

SSN Paweł Grzegorczyk (sprawozdawca)

1. oddala skargę kasacyjną;

2. zasądza od pozwanych na rzecz powódki kwotę 2700 (dwa tysiące siedemset 00/100) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód D.S. domagał się stwierdzenia nieważności czynności prawnej – umowy sprzedaży gospodarstwa rolnego z zabudowaniami składającego się z działek rolnych o łącznej powierzchni […] ha, położonych w miejscowości S. w gminie K. w województwie […], dla których Sąd Rejonowy w Nowej Soli prowadzi księgę wieczystą o nr KW […] i ustanowienia służebności mieszkania, które to czynności zostały dokonane w formie aktu notarialnego przed notariuszem J.S. w dniu 19 września 2012 r. między D.S. a M.K. i M.Z..

W związku ze śmiercią powoda D.S. w jego miejsce wstąpiła spadkobierczyni K.S..

Wyrokiem z dnia 30 maja 2018 r., Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił powództwo.

Sąd ustalił, że D.S. był kawalerem ze skłonnością do nadużywania alkoholu. Pozwana M.K. znała go z miejsca zamieszkania. W trakcie przypadkowego spotkania zapytała D.S. o posiadane nieruchomości i możliwość ich sprzedaży. Pozwana zarabiała na kupowaniu nieruchomości od osób znajdujących się w trudnym położeniu. Po zamieszkaniu matki w domu pomocy społecznej D.S. wyraził wolę sprzedaży kilku hektarów ziemi. Strony, do których dołączyła także pozwana M.Z., omawiały szczegóły transakcji na kilku spotkaniach. W ich trakcie pozwane przekazywały po 200 - 300 zł, które D.S. przeznaczał na alkohol.