Interpretacja indywidualna z dnia 19 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-1.4011.412.2023.4.AK

Dotyczy skutków podatkowych przekazania na rzecz małżonka przedsiębiorstwa prowadzonego przez drugiego małżonka.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 kwietnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 5 kwietnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków nieodpłatnego przeniesienia przedsiębiorstwa na rzecz małżonka.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 16 czerwca 2023 r. (data wpływu 16 czerwca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą, w trakcie trwania małżeństwa, w którym obowiązuje współwłasność majątkowa. Wszystkie składniki prowadzonego przedsiębiorstwa stanowią majątek wspólny małżonków. Zamierza Pani nieodpłatnie przekazać prowadzone przedsiębiorstwo swojemu małżonkowi, który zamierza otworzyć własną działalność gospodarczą. Małżonek rozpocznie w tym celu prowadzenie działalności przed datą nieodpłatnego przekazania całości przedsiębiorstwa. Po przekazaniu przedsiębiorstwa zakończy Pani prowadzenie działalności. W skład przedsiębiorstwa, o którym mowa powyżej wchodzą w szczególności takie składniki majątkowe jak: nieruchomości, maszyny produkcyjne, pracownicy, a także wszelkie zobowiązania i należności. Przedsiębiorstwo posiada również odrębne oddziały, z których jeden objęty został decyzją o wsparciu na działanie w SSE (decyzja z 9 maja 2021 nr ...).

W związku z powyższym podjęła Pani wątpliwość w zakresie podatku dochodowego, jak i podatku VAT.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

W uzupełnieniu wniosku poinformowała Pani, że:

• wszystkie składniki majątkowe i niemajątkowe wchodzące w skład prowadzonego przez Panią przedsiębiorstwa będą przedmiotem nieodpłatnego przekazania na rzecz męża,
• wszystkie składniki wchodzące w skład nieodpłatnego przekazania będą łącznie stanowić przedsiębiorstwo rozumiane na gruncie art. 55¹ k.c.,
• pracownicy stanowiący element Pani działalności gospodarczej zostaną przejęci przez męża zgodnie z zasadami przewidzianymi w Kodeksie Pracy,
• główną (przeważającą) działalnością gospodarczą jest działalność oznaczona kodem PKD - 17.21.Z Produkcja papieru falistego i tektury falistej oraz opakowań z papieru i tektury. Pozostała wykonywana działalność gospodarcza ujawniona jest w CEIDG w treści wpisu właściwego dla Pani działalności,
• mąż Pani będzie kontynuował działalność gospodarczą w takim samym zakresie,
• przekazane składniki przedsiębiorstwa pozwolą Pani mężowi na w pełni samodzielne prowadzenie działalności gospodarczej,
• aktywa będące przedmiotem nieodpłatnego przekazania składają się na całość przedsiębiorstwa - zatem są niezbędne oraz wystarczające do prowadzenia przez Pani męża działalności gospodarczej. Nie będzie on musiał angażować żadnych innych składników majątku, które nie wchodziłyby w zakres nieodpłatnego przekazania,
• nieodpłatne przekazanie prowadzonego przez Panią przedsiębiorstwa na rzecz męża nastąpi przez umowę nienazwaną, która potwierdzi przekazanie we władanie przedsiębiorstwem pomiędzy małżonkami posiadającymi wspólność majątkową, w skład której wchodzi całe przekazywane przedsiębiorstwo składające się na działalność gospodarczą prowadzoną przez Panią i przekazywaną mężowi.

Artykuł 888 k.c. § 1 stanowi: „Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.”

Z regulacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że towary, materiały, wyroby gotowe itp., nabyte lub wytworzone w ramach działalności gospodarczej przez firmę jednego z małżonków z mocy prawa stanowią także współwłasność majątkową drugiego małżonka. W takiej sytuacji nie dochodzi do przysporzenia majątkowego po żadnej ze stron transakcji. Jeden z małżonków nie może bowiem nabyć od drugiego czegoś, co już wcześniej posiadał, nawet jeśli oboje prowadzą odrębną działalność gospodarczą.

Zatem żaden z małżonków nie może przekazać drugiemu w drodze darowizny majątku wspólnego.

Artykuł 535 k.c. stanowi, że „Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.”

Wobec powyższego przekazanie majątku z działalności gospodarczej jednego z małżonków do firmy drugiego, którzy połączeni są wspólnotą majątkową nie jest równoznaczne ani ze sprzedażą, ani z darowizną w myśl zapisów Kodeksu cywilnego.

Pytanie

Czy transakcja nieodpłatnego przeniesienia całego przedsiębiorstwa na Pani męża w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej będzie neutralna na gruncie podatku PIT dla Pani?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, w sytuacji przekazania całego przedsiębiorstwa małżonkowi nie będą miały zastosowania w stosunku co do niej przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zaistniała sytuacja nie wywoła powstania przychodu u żadnego z nich - zarówno przekazującego, jak i przyjmującego. Przekazanie majątku z działalności gospodarczej jednego z małżonków do firmy drugiego, którzy połączeni są wspólnotą majątkową nie jest równoznaczne ani ze sprzedażą, ani z darowizną w myśl zapisów Kodeksu cywilnego.

Artykuł 535 k.c. stanowi, że "Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę." Artykuł 888 k.c. § 1 "Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku."

Z regulacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika, że towary, materiały, wyroby gotowe itp., nabyte lub wytworzone w ramach działalności gospodarczej przez firmę jednego małżonków z mocy prawa stanowią także współwłasność majątkową drugiego. W takiej sytuacji nie dochodzi do przysporzenia majątkowego po żadnej ze stron transakcji. Jeden z małżonków nie może bowiem nabyć od drugiego czegoś, co już wcześniej posiadał, nawet jeśli oboje prowadzą odrębną działalność gospodarczą.

Równocześnie żaden z małżonków nie może przekazać drugiemu w drodze darowizny majątku wspólnego. W związku z powyższym w sytuacji nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa małżonkowi w stosunku do Wnioskodawczyni nie mają zastosowania przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych ani przepisu o podatku od spadków i darowizn. Przekazanie całego przedsiębiorstwa nie będzie miało zatem wpływu na wymiar ww. podatków wobec Pani.

Małżonkowie pozostają we wspólności majątkowej. Wspólność taka obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Podkreślić należy, że w skład majątku wspólnego małżonków wchodzą również, między innymi, rzeczy nabyte w trakcie trwania małżeństwa w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z nich. To oznacza, że z punktu widzenia prawa cywilnego wszystkie składniki majątku przedsiębiorstwa jednego z małżonków stanowią współwłasność drugiego z małżonków.

Zatem w przypadku nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa przez Panią na rzecz męża po stronie Pani nie powstaje przychód, bowiem w zamian za to przekazanie nie otrzymuje Pani żadnych wartości pieniężnych, ani przysporzenia majątkowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pani przedstawiła jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5a pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.),

Definicja przedsiębiorstwa zawarta została w art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.), zgodnie z którą,

Obejmuje ono w szczególności:

1.oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),

2.własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,

3.prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,

4.wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,

5.koncesje, licencje i zezwolenia,

6.patenty i inne prawa własności przemysłowej,

7.majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,

8.tajemnice przedsiębiorstwa,

9.księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Katalog składników (elementów) przedsiębiorstwa, o których mowa w ww. przepisie, nie ma charakteru zamkniętego, o czym świadczy użycie sformułowania „w szczególności”. W związku z powyższym, w skład przedsiębiorstwa w rozumieniu Kodeksu cywilnego mogą wchodzić także inne składniki majątkowe, niewymienione w cyt. wyżej przepisie, np. zobowiązania wynikające z prowadzonej w ramach tego przedsiębiorstwa pozarolniczej działalności gospodarczej.

W myśl natomiast art. 55² Kodeksu cywilnego,

Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów. Może więc nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym na podstawie umowy sprzedaży, zamiany czy darowizny.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą. W trakcie trwania małżeństwa obowiązuje współwłasność majątkowa. Wszystkie składniki prowadzonego przedsiębiorstwa stanowią majątek wspólny małżonków. Zamierza Pani nieodpłatnie przekazać prowadzone przedsiębiorstwo swojemu małżonkowi, który zamierza otworzyć własną działalność gospodarczą. Małżonek rozpocznie w tym celu prowadzenie działalności przed datą nieodpłatnego przekazania całości przedsiębiorstwa. Po przekazaniu przedsiębiorstwa zakończy Pani prowadzenie działalności. Wszystkie składniki wchodzące w skład nieodpłatnego przekazania będą łącznie stanowić przedsiębiorstwo rozumiane na gruncie art. 55¹ k.c. Pani mąż będzie kontynuował działalność gospodarczą w takim samym zakresie. Nieodpłatne przekazanie prowadzonego przez Panią przedsiębiorstwa na rzecz męża nastąpi przez umowę nienazwaną, która potwierdzi przekazanie we władanie przedsiębiorstwem.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

W myśl art. 11 ust. 1 tej ustawy:

Natomiast stosownie do art. 14 ust. 1 tej ustawy:

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy: przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:

Stosownie do art. 14 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy: przychodem z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, jest również

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „nie wymagające opłaty, takie za które się nie płaci, bezpłatne” (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN 2003 r.). Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie, kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 125 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 21 ust. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 14 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r., poz. 1043): do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1.do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;

2.do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;

3.do grupy III – innych nabywców.

W tym miejscu należy podkreślić, że w przypadku gdy do przekazania przedsiębiorstwa dochodzi między małżonkami, między którymi obowiązuje ustrój wspólności majątkowej, w ten sposób, że jeden z małżonków przekazuje nieodpłatnie składniki majątku wykorzystywane w swojej działalności gospodarczej, a drugi małżonek przyjmuje je do wykorzystywania we własnej działalności gospodarczej i składniki te objęte są wspólnością majątkową, nie dochodzi do zmiany właściciela tych składników majątku. Zmienia się jedynie sposób ich wykorzystywania.

Na podstawie art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359 ze zm.):

Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Stosownie natomiast do art. 33 tej ustawy: do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

Do majątku odrębnego małżonków nie zalicza się zatem przedmiotów służących do prowadzenia działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 34¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Stosownie natomiast do art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zatem niezależnie od tego, który z małżonków wykorzystuje składniki majątku objęte majątkową wspólnością ustawową w swojej działalności gospodarczej, oboje małżonkowie pozostają ich właścicielami. Jednocześnie należy stwierdzić, że w przypadku, gdy następuje przekazanie przedsiębiorstwa żony na rzecz męża, nie dochodzi do jego zbycia, gdyż współwłaścicielami nadal pozostają te same osoby (małżonkowie).

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zaliczają do żadnej z kategorii źródeł przychodów czynności nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa, stanowiącego współwłasność łączną małżeńską.

Zatem, transakcja nieodpłatnego przeniesienia całego przedsiębiorstwa na Pani męża   będzie neutralna podatkowo i nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pani zastosować do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. 2022 r. poz. 2651 ze zm.).