Projekt senacki w sprawie zmian w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków trafił do Sejmu

Skrócenie z trzech lat do jednego roku okresu obowiązywania taryf za wodę oraz przywrócenie gminom nadzoru nad procesem taryfikacji – przewiduje senacki projekt nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków.

W piątek do Sejmu trafił senacki projekt, którego celem jest powrót do rozwiązań prawnych obowiązujących przed wprowadzeniem zmian w ustawie z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2023 r. poz. 537) nowelizacją z dnia 27 października 2017 r. 

Kompetencje dla gmin

Zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami zarówno realizacja zadań z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, jak i nadzór nad wykonaniem tych zadań znajdą się ponownie w kompetencjach gminy. 

Projekt przewiduje, że to rada gminy, w drodze uchwały, będzie zatwierdzać taryfę za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, na podstawie przekazanego przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne wniosku o zatwierdzenie taryfy, do którego dołącza szczegółową kalkulację cen i stawek opłat oraz aktualny plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych. 

Proces weryfikacji wniosków taryfowych i ich zatwierdzanie, tak jak w przypadku regulacji obowiązujących przed nowelizacją z dnia 27 października 2017 r., oparty będzie na podziale kompetencji pomiędzy wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i radę gminy.

Krótsze okresy

 Zgodnie z projektem przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne określać będzie taryfę na okres 1 roku (dotychczas taryfy obowiązywały przez okres 3 lat).

W regulacji zaproponowano również specjalną procedurę obejmującą możliwość skrócenia obowiązywania dotychczasowych taryf. 

Autorzy projektu zwrócili uwagę, że obecny model ustalania i zatwierdzania taryf budzi sprzeciw i niezadowolenie znaczącej części przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, a co za tym idzie jednostek samorządu terytorialnego. Podkreślono, że podmioty te w ostatnich latach odczuły znaczny wzrost kosztów funkcjonowania, spowodowany zwłaszcza wzrostem kosztów energii elektrycznej oraz kosztów inwestycyjnych (wzrost cen na rynku robót budowlanych). 

„Przedstawiciele środowiska podkreślają, że występująca, zwłaszcza w ostatnim roku, dynamika zmiany kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw, spowodowała konieczność dostosowania planów finansowych do występujących warunków gospodarczych. W efekcie tego przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne występowały do organu regulacyjnego o skrócenie czasu obowiązywania dotychczasowych (ustalanych w 3-letniej perspektywie) taryf” – wskazano w uzasadnieniu projektu. 

Tymczasem, jak zauważyli projektodawcy, organ regulacyjny (PGW Wody Polskie) w 2022 r. na 310 złożonych wniosków, wydał decyzję zatwierdzającą nowe taryfy jedynie w 30 przypadkach. W pozostałym zakresie wnioski zostały odrzucone lub są nadal procedowane. 

Zdaniem Wód Polskich najczęstszym powodem negatywnie rozpatrzonych wniosków są ich wady formalnoprawne oraz błędy merytoryczne. Regulator wielokrotnie zwracał uwagę, że skrócenie okresu obowiązywania aktualnej taryfy na podstawie art. 24j ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków "ma charakter wyjątku ustawowego od standardowego trybu zatwierdzania taryf". Zdaniem Wód Polskich oznacza to, że w przypadku wniosku o skrócenie taryfy "organ regulacyjny musi ustalić, czy okoliczności skrócenia wskazane przez przedsiębiorstwo obiektywnie uzasadniają wygaszenie taryfy i zatwierdzenie w jej miejsce nowej". 

Procedura zatwierdzania taryf za wodę i ścieki

Zgodnie z ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 2180) najistotniejsze uprawnienia organu regulacyjnego w zakresie taryf za wodę i ścieki posiada Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Uprawnienia te dotyczą przede wszystkim opiniowania projektu regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków oraz weryfikacji i oceny zasadności taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków. 

Obecnie przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne przekazuje organowi regulacyjnemu wniosek o zatwierdzenie taryfy w terminie 120 dni przed dniem upływu okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy. Podkreślenia wymaga, że taryfę określa się na okres 3 lat. Organ regulacyjny dokonuje oceny projektu taryfy oraz jego uzasadnienia, pod okres 3 lat. 

Organ regulacyjny dokonuje oceny projektu taryfy oraz jego uzasadnienia, pod względem zgodności z przepisami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. — Prawo wodne, a także analizuje zmiany warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, w tym marżę zysku, oraz weryfikuje koszty związane ze świadczeniem usług, pod względem celowości ich ponoszenia, w celu zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen. 

Jeżeli wynik weryfikacji jest pozytywny, organ regulacyjny zatwierdza taryfę w drodze decyzji. W przypadku odmowy zatwierdzenia taryfy, organ regulacyjny w decyzji nakłada na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne obowiązek przedłożenia poprawionego projektu taryfy lub poprawionego uzasadnienia, wskazując elementy projektu taryfy lub uzasadnienia wymagające poprawienia.

Za wydanie decyzji dotyczącej zatwierdzenia taryfy przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków przewidują uiszczanie opłaty przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Obecnie wysokość opłaty to 500 zł.

Redakcja INFORLEX na podstawie PAP