Interpretacja indywidualna z dnia 7 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4015.74.2023.1.PB

W zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 maja 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 16 maja 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni jest współwłaścicielką lokalu mieszkalnego nr (…) położonego w G. przy ulicy (…), w udziałach po połowie, wraz z byłym małżonkiem, zaś udziały we współwłasności lokalu współwłaściciele nabyli przed zawarciem związku małżeńskiego. Część ceny zapłacili z kredytu udzielonego im solidarnie na zakup powyższego lokalu, w związku z czym na zabezpieczenie spłaty kredytu ustanowili na rzecz banku udzielającego kredyt na prawie własności lokalu będącego przedmiotem umowy, hipotekę umowną do kwoty 510.000,00 zł. Hipoteka umowna do kwoty 510.000,00 zł na rzecz banku jest wpisana w księdze wieczystej KW nr (…) Sądu Rejonowego, prowadzonej dla lokalu mieszkalnego nr (…), wyżej opisanego. Wnioskodawczyni oraz drugi współwłaściciel zamierzają w najbliższym czasie dokonać nieodpłatnego zniesienia współwłasności lokalu wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, w ten sposób, że wyłączną właścicielką lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej będzie Wnioskodawczyni, należąca do III grupy podatkowej względem współwłaściciela – zbywcy. W akcie notarialnym – umowie zniesienia współwłasności, Wnioskodawczyni zobowiąże się wobec współwłaściciela – zbywcy – do spłacenia całości wszelkich zobowiązań wynikających z powyższej umowy kredytowej pozostałych jeszcze do spłaty. Każdy ze współwłaścicieli jest stanu wolnego. Wnioskodawczyni określa – zgodnie z art. 8 ust. 1 i 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn – wartość rynkową ww. nieruchomości na kwotę 646.000,00 zł.

Pytania

1)Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, nabywając nieodpłatnie w ramach zniesienia współwłasności nieruchomości, zbywany przez drugiego współwłaściciela udział w opisanej we wniosku nieruchomości, ze zobowiązaniem Wnioskodawczyni wobec zbywcy do spłaty wszelkich pozostałych jeszcze do spłaty zobowiązań wynikających z zawartej solidarnie umowy kredytowej, Wnioskodawczyni – przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn – uwzględnia jako ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 tej ustawy związany z nabytym udziałem we współwłasności nieruchomości, sumę hipoteki ujawnionej w księdze wieczystej prowadzonej dla lokalu, przypadającą na nabywany udział, tj. 1/2 jej wartości, co potwierdza interpretacja indywidualna z 31 grudnia 2020 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4015.92.2020.1.DR – Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, a także wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2158/10?

2)Czy w sytuacji, gdy suma hipoteki ujawnionej w księdze wieczystej prowadzonej dla lokalu stanowiącego przedmiot umowy wynosi 510.000,00 zł, zaś wartość lokalu na moment dokonania zniesienia współwłasności wynosi 646.000.00 zł, to podstawą opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności zgodnie z art. 7 tej ustawy, na podstawie którego Wnioskodawczyni nabędzie od współwłaściciela udział wynoszący 1/2 części nieruchomości, będzie połowa wartości lokalu po potrąceniu połowy sumy hipoteki obciążającej przedmiot umowy, tj. kwota 68.000,00 zł pomniejszona o kwotę wolną od podatku w III grupie podatkowej?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Ad. 1) Nabywając nieodpłatnie w ramach zniesienia współwłasności udział wynoszący ½ części nieruchomości, ze zobowiązaniem Wnioskodawczyni wobec zbywcy do spłaty wszelkich zobowiązań wynikających z zawartej solidarnie umowy kredytowej pozostałych jeszcze do spłaty, Wnioskodawczyni – przy ustalaniu podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn na podstawie art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn – uwzględnia jako ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 tej ustawy związany z nabytym udziałem we współwłasności nieruchomości o wartości 323.000,00 zł, sumę hipoteki ujawnionej w księdze wieczystej prowadzonej dla lokalu w kwocie 510.000,00 zł, przypadającą na nabywany udział, tj. 1/2 jej wartości – 255.000,00 zł.

Ad. 2) Podstawą opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności zgodnie z art. 7 tej ustawy, na podstawie którego Wnioskodawczyni nabędzie od współwłaściciela udział wynoszący 1/2 części nieruchomości, będzie połowa wartości lokalu po potrąceniu połowy sumy hipoteki obciążającej przedmiot umowy, tj. kwota 68.000,00 zł pomniejszona o kwotę wolną od podatku w III grupie podatkowej.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):

Jako, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „współwłasność”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów uregulowanych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Na podstawie art. 195 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego. W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

1)podział rzeczy wspólnej, czyli np. podzielenie jednej nieruchomości na kilka mniejszych (tzw. podział fizyczny),

2)przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

3)sprzedaż rzeczy wspólnej (tzw. podział cywilny).

Zniesienie współwłasności bez spłat i dopłat podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Na podstawie art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

Natomiast w myśl art. 7 ust. 6 cyt. ustawy:

Ustawodawca nie podaje definicji długów i ciężarów. Jednocześnie rozszerza to pojęcie w art. 7 ust. 2 i 3 ustawy przykładowo wyliczając przypadki, które stanowią długi i ciężary. Oznacza to, iż długi i ciężary w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowią katalog otwarty. Pojęcie „długów” w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od jego wartości.

„Ciężarem” natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową, np. hipoteka. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (elementem konstrukcyjnym) podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

Stosownie do treści art. 244 ustawy Kodeks cywilny:

W świetle powyższych przepisów – hipoteka stanowi ograniczone prawo rzeczowe i regulują ją odrębne przepisy, a mianowicie ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 146).

W myśl art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece:

Na mocy art. 8 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 3 ww. ustawy:

Stosownie natomiast do art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn w powiązaniu z § 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 10 października 2022 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek (Dz.U. z 2022 r. poz. 2084):

Art. 14 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że:

Zgodnie z art. 14 ust. 2 ww. ustawy:

W myśl art. 14 ust. 3 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy w powiązaniu z § 2 ww. rozporządzenia:

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku wynika, że jest Pani współwłaścicielką lokalu mieszkalnego, w udziałach po połowie, wraz z byłym małżonkiem, zaś udziały we współwłasności lokalu współwłaściciele nabyli przed zawarciem związku małżeńskiego. Część ceny zapłacili z kredytu udzielonego im solidarnie na zakup powyższego lokalu, w związku z czym na zabezpieczenie spłaty kredytu ustanowili na rzecz banku udzielającego kredyt na prawie własności lokalu będącego przedmiotem umowy, hipotekę umowną do kwoty 510.000,00 zł. Wraz z drugim współwłaścicielem zamierza Pani w najbliższym czasie dokonać nieodpłatnego zniesienia współwłasności lokalu wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, w ten sposób, że wyłączną właścicielką lokalu mieszkalnego wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej będzie Pani, należąca do III grupy podatkowej względem współwłaściciela – zbywcy. W akcie notarialnym – umowie zniesienia współwłasności, zobowiąże się Pani wobec współwłaściciela – zbywcy – do spłacenia całości wszelkich zobowiązań wynikających z powyższej umowy kredytowej pozostałych jeszcze do spłaty. Określa Pani – zgodnie z art. 8 ust. 1 i 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn – wartość rynkową ww. nieruchomości na kwotę 646.000,00 zł.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że skoro dokonana zostanie czynność prawna dotycząca zniesienia współwłasności nieruchomości, bez spłat i dopłat, to nabycie przez Panią lokalu mieszkalnego (udziału, który przysługuje byłemu małżonkowi) podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podstawę opodatkowania należy ustalić zgodnie z art. 7 ust. 1 i 6 cyt. ustawy.

Ustanowiona na ww. prawie hipoteka stanowić będzie obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ww. ustawy. Zatem wartość 1/2 części lokalu mieszkalnego (wynikająca ze współwłasności), nabyta przez Panią w drodze zniesienia współwłasności, powinna być pomniejszona o 1/2 część kwoty hipoteki.

Dla kwestii ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia fakt jaka kwota kredytu pozostała do spłacenia. Istotna jest kwota hipoteki, którą zostało obciążone opisane we wniosku prawo do lokalu mieszkalnego i tym samym przedmiot nabycia.

Reasumując należy stwierdzić, iż nabycie udziału w lokalu mieszkalnym w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przysługiwał Pani przed jej zniesieniem będzie podlegało opodatkowaniu, zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zatem, jeżeli wartość rynkowa nabytego udziału w lokalu mieszkalnym, po odliczeniu kwoty hipoteki przypadającej proporcjonalnie na ten udział będzie wyższa niż kwota wolna określona w art. 9 ww. ustawy, to wówczas będzie Pani zobowiązana zapłacić podatek według skali określonej w art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Kwota podatku zostanie wyliczona przez płatnika – gdyż umowne zniesienie współwłasności nieruchomości (lokalu mieszkalnego) zgodnie z odrębnymi przepisami winno nastąpić w formie aktu notarialnego, co też – jak wskazała Pani – będzie miało miejsce w niniejszej sprawie.

Końcowo wskazać należy, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej, z braku stosownych uprawnień nie dokonuje – na wniosek podatnika –określenia kwotowego podstawy opodatkowania; takie uprawnienia posiada wyłącznie naczelnik urzędu skarbowego, wydając w tym zakresie stosowne decyzje.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w .... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).