Interpretacja indywidualna z dnia 5 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDWP.4011.27.2023.2.JCH

W zakresie sprzedaży nieruchomości.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 maja 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie sprzedaży nieruchomości.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 maja 2023 r. (wpływ 13 maja 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

W dniu 29.12.2019 r. zmarł Pani ojciec pozostawiając po sobie spadek, w skład którego wchodziła nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym oraz budynkami gospodarczymi położona w A o powierzchni 1.4721 ha nabyta przez spadkodawcę w dniu 28.12.2009 r. objęta nr księgi wieczystej (…) oraz udział w wysokości 1/6 w nieruchomości zabudowanej położonej w B o powierzchni 0,3300 ha o numerze księgi wieczystej (…) nabyty przez spadkodawcę w dniu 6.07.1991 r. Wśród spadkobierców, którzy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, potwierdzonym aktem notarialnym w dniu 18.02.2020 r., była Pani oraz Pani brat. Nabyła Pani wraz z bratem spadek w częściach równych tj. po 1/2 w nieruchomości A oraz po 1/12 w prawie własności nieruchomości nr B. W dniu 25.05.2022 r. zwróciła się Pani do Sądu Rejonowego w (…) z wnioskiem o przeprowadzenie działu spadku ze zniesieniem współwłasności z uwagi na 2 letni brak kontaktu z bratem.

Postanowieniem Sądu w dniu 24.10.2022 r. dokonano działu spadku ze zniesieniem współwłasności w ten sposób, że:

1)nieruchomość położoną w A o wartości 349 000 zł przyznano na wyłączną własność Pani, z jednoczesnym zasądzeniem od Pani spłaty brata w kwocie 174 500 zł,

2)udział w wysokości 1/6 o wartości 40 500 zł w nieruchomości położonej w B przyznano Pani, z jednoczesnym zasądzeniem od Pani spłaty brata w kwocie 20 250 zł.

Wobec powyższego w wyniku nabycia spadku po zmarłym ojcu otrzymała Pani w nieruchomości położonej w A udział w wysokości 1/2, jednakże w wyniku ww. postanowienia sądu otrzymała na własność całość ww. nieruchomości, więc uzyskała udział o 1/2 większy od dotychczas posiadanego z tytułu spadku (1/2 + 1/2 = 1/1), a także w wyniku nabycia spadku po zmarłym ojcu otrzymała w nieruchomości położonej w B udział w wysokości 1/12, jednakże w wyniku ww. postanowienia sądu otrzymała udział w wysokości 1/6, więc uzyskała udział o 1/12 większy od dotychczas posiadanego z tytułu spadku (1/12 + 1/12 = 1/6).

Zgodnie z operatem szacunkowym sporządzonym przez biegłego rzeczoznawcę:

1)dla nieruchomości położonej w A określono wartość 349 000 zł,

2)dla nieruchomości położonej w B określono wartość 243 000 zł.

Wobec powyższego zasądzenie od Pani spłaty w kwocie 194 750 zł w postanowieniu Sądu Rejonowego w (…) w sprawie (...) o dział spadku ze zniesieniem współwłasności wynikało z 1/2 wartości nieruchomości wskazanej w pkt 1, tj. 349 000 zł x 1/2 = 174 500 zł oraz 1/12 wartości nieruchomości wskazanej w pkt 2, tj. 243 000 zł x 1/12 = 20 250 zł. Wskazuje Pani, że udział w wysokości 1/6 w nieruchomości położonej w B został sprzedany za kwotę 40 500 zł w dniu 03.01.2023 r., natomiast całość nieruchomości położonej w A zamierza Pani sprzedać do końca 2023 r. za kwotę 370 000 zł. Pani zdaniem mając na względzie otrzymanie w wyniku działu spadku ze zniesieniem współwłasności udziałów większych niż dotychczas posiadane z tytułu przyjęcia spadku po zmarłym ojcu, występuje przysporzenie majątkowe. Pani zdaniem przysporzenie majątkowe występuje również w zakresie wartości rynkowej udziału - wskutek działu spadku ze zniesieniem współwłasności Pani otrzymała udział o 1/2 większy niż dotychczas posiadany z tytułu spadku po ojcu, tj. większy o 174 500 zł, a także udział o 1/12 większy niż dotychczas posiadany z tytułu spadku po ojcu, tj. większy o 20 250 zł (wartość rynkowa określona została w operacie szacunkowym). Odpłatne zbycie nieruchomości oraz udziału nie następuje w wyniku wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W toku trwającego sądowego działu spadku Pani otrzymała informację o wszczęciu egzekucji z ułamkowej części nieruchomości położonej w A, wynikającej z osobistego zadłużenia brata. Na tej podstawie Komornik Sądowy dokonał wpisu w dziale III Księgi Wieczystej ograniczając tym samym możliwość sprzedaży ww. nieruchomości. Ponadto Komornik Sądowy, w odpowiedzi na Pani wniosek o umorzenie egzekucji z nieruchomości, dokonał zajęcia wierzytelności przysługującej bratu z tytułu sądowego działu spadku, a także poinformował o innych toczących się postępowaniach egzekucyjnych, których dłużnikiem był Pani brat. Z treści zajęć wierzytelności wynika, że została Pani zobowiązana do nieprzekazywania zasądzonej spłaty bezpośrednio do brata, lecz w pierwszej kolejności na rachunek Komornika Sądowego. Aby mieć możliwość sprzedaży nieruchomości, dokonała Pani spłaty zadłużeń brata składających się na łączną sumę ok. 38 000 zł. Nadmienia Pani, że jeszcze przed powzięciem zamiaru o dokonaniu sądowego działu spadku, w dziale IV Księgi Wieczystej nieruchomości położonej w A, pojawiła się informacja o przymusowej hipotece na łączną kwotę 10 000 zł, która również obciążała udział 1/2 przypadający wówczas Pani bratu. Analogicznie do zadłużeń egzekucji komorniczej, celem zwolnienia nieruchomości z zabezpieczenia majątkowego, dokonała Pani spłaty hipoteki przymusowej w kwocie 10 000 zł.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Spłata Pani brata, wynikająca z postanowienia sądu o dział spadku ze zniesieniem współwłasności, tak jak to zostało nadmienione w stanie faktycznym, stała się przedmiotem zajęcia komorniczego wynikającego z osobistych zadłużeń Pani brata. Mając to na uwadze, uważa Pani, że spłata osobistych zadłużeń Pani brata stanowi element spłaty wynikający z sądowego działu spadku ze zniesieniem współwłasności.

Była Pani zobowiązana do uiszczenia wszystkich kosztów wymienionych w treści pytania 4 i 5 , bowiem koszty te były niezbędne do przeprowadzenia postępowania sądowego działu spadku ze zniesieniem współwłasności.

Wszystkie wydatki wymienione w treści pytania 4 i 5 związane były z nabyciem udziałów w drodze sądowego działu spadku ze zniesieniem współwłasności.

Pytania

1.W jaki sposób ustalić przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości położonej w A oraz udziału w 1/16 w nieruchomości położonej w B?

2.Czy będzie możliwe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu, z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości położonej w A i udziału w nieruchomości położonej w B, obowiązku spłaty Pani brata wynikającego z sądowego działu spadku ze zniesieniem współwłasności, jeżeli spłata ta stała się przedmiotem zajęcia komorniczego (zajęcie wierzytelności wynikające z osobistego zadłużenia Pani brata) wraz z uwzględnieniem przymusowej hipoteki (obciążającej udział 1/2 Pani brata w nieruchomości położonej w A)?

3.W jaki sposób powinna Pani udokumentować faktycznie poniesione koszty z tytułu osobistych zadłużeń brata wynikające z treści postanowień komornika sądowego oraz spłatę przymusowej hipoteki obciążającej udział 1/2 Pani brata w nieruchomości położonej w A w kontekście zaliczenia ich jako spłaty spadkobiercy (Pani brata)?

4.Czy będzie możliwe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu kosztów wynikających z postępowania sądowego o dział spadku ze zniesieniem współwłasności, takich jak:

‒koszt złożenia wniosku o dokonanie działu spadku ze zniesieniem współwłasności,

‒koszt zastępstwa procesowego,

‒koszt kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu,

‒koszt opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa,

‒podatek od czynności cywilnoprawnych wynikający z nabycia nieruchomości ponad przysługujący udział w spadku,

‒koszt wyceny sporządzonej przez biegłego rzeczoznawcę na potrzeby sądowego działu spadku,

jeżeli wyżej wymienione koszty nie zostaną zwrócone od uczestnika postępowania, tj. Pani brata, zgodnie z treścią postanowienia sądu o dział spadku ze zniesieniem współwłasności?

5.W jaki sposób powinna Pani udokumentować faktycznie poniesione koszty wynikające z postępowania sądowego o dział spadku ze zniesieniem współwłasności? Na wspomniane koszty składają się koszty postępowania sądowego takich jak:

‒koszt złożenia wniosku o sądowy dział spadku ze zniesieniem współwłasności,

‒koszt ustanowienia kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu,

‒koszt zastępstwa procesowego,

‒opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa,

‒podatek od czynności cywilnoprawnych wynikający z nabycia nieruchomości ponad przysługujący udział w spadku,

‒koszt wyceny sporządzonej przez biegłego rzeczoznawcę na potrzeby sądowego działu spadku.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytania nr 1, 2 i 4 w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie pytań nr 3 i 5 dotyczących udokumentowania wydatków zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 1

Pani zdaniem ustalając przychód należy wskazać ceny z umów sprzedaży, mając na uwadze dwa momenty nabycia ww. nieruchomości, w ten sposób, że:

1)w przypadku nieruchomości położonej w A nabycie przez Panią nastąpiło:

‒w części odpowiadającej Jej udziałowi spadkowemu po zmarłym ojcu (tj. 1/2), czyli po upływie 5 lat od momentu nabycia przez spadkodawcę (Pani ojciec nabył ww. nieruchomość 28.12.2009 r.), zatem w tej części odpłatne zbycie nie stanowi źródła przychodu i tym samym nie podlega opodatkowaniu;

‒w części ponad Pani udział spadkowy po zmarłym ojcu (tj. 1/2) uzyskany w drodze sądowego działu spadku, w wyniku którego Pani została przyznana na własność całość ww. nieruchomości, w dniu uprawomocnienia się postanowienia sądu o dziale spadku i zniesieniu współwłasności (tj. w dniu 1.11.2022 r.), zatem w tej części odpłatne zbycie stanowi źródło przychodu i podlega opodatkowaniu.

2)w przypadku nieruchomości położonej w B nabycie przez Panią nastąpiło:

‒w części odpowiadającej Jej udziałowi spadkowemu po zmarłym ojcu (tj. 1/12), czyli po upływie 5 lat od momentu nabycia przez spadkodawcę (ojciec Pani nabył udział w ww. nieruchomości 6.07.1991 r.), zatem w tej części odpłatne zbycie nie stanowi źródła przychodu i tym samym nie podlega opodatkowaniu;

‒w części ponad Pani udział spadkowy po zmarłym ojcu (tj. 1/12) uzyskany w drodze sądowego działu spadku, w wyniku którego uzyskała Pani całość udziału 1/6 w ww. nieruchomości, w dniu uprawomocnienia się postanowienia sądu o dziale spadku i zniesieniu współwłasności (tj. w dniu 1.11.2022 r.), zatem w tej części odpłatne zbycie stanowi źródło przychodu i podlega opodatkowaniu.

Podsumowując, ustalając przychód z odpłatnego zbycia ww. nieruchomości, w zeznaniu podatkowym PIT-39 za rok 2023, wykaże Pani przychód wynoszący 1/2 wartości ceny ze sprzedaży nieruchomości położonej w A oraz 1/2 wartości ceny ze sprzedaży udziału w nieruchomości położonej w B. Wynika to z faktu, że udziały nabyte w spadku nie podlegają opodatkowaniu z uwagi na upływ 5 lat od daty nabycia przez spadkodawcę, jednak udziały nabyte w wyniku sądowego działu spadku ze zniesieniem współwłasności będą podlegać opodatkowaniu, ponieważ nie upłynął jeszcze 5 letni termin od daty sądowego działu spadku ze zniesieniem współwłasności.

Ad. 2

Pani zdaniem spłata brata wynikająca z sądowego działu spadku ze zniesieniem współwłasności może zostać zaliczona jako koszt uzyskania przychodu w związku z nabyciem przez Panią udziałów w nieruchomościach, ponieważ mieści się ona w definicji kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości, zgodnie z art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uważa Pani, że nie ma przy tym znaczenia fakt, że część środków z tejże spłaty, trafiła na konto Komornika Sądowego, w związku z osobistym zadłużeniem Pani brata. Podobnie w kwestii hipoteki przymusowej, która, jak zostało to wyżej nadmienione, wynikała wyłącznie z osobistego zadłużenia brata i obciążała ona udział 1/2 przysługujący wówczas Pani bratu. Pani zdaniem poniesienie ww. kosztów z tytułu osobistego zadłużenia brata, nie powinno powodować odpowiedzialności podatkowej po Pani stronie, szczególnie, że z treści zajęć wierzytelności wynika, że w pierwszej kolejności środki winien otrzymać Komornik Sądowy. Analogiczne stanowisko wyraża Pani w kwestii hipoteki przymusowej, która podobnie jak ww. inne zadłużenia brata, stanowiła wynik jego osobistych poczynań, w których nie upatruje Pani swojej odpowiedzialności, szczególnie podatkowej.

Ad. 4

Pani zdaniem będzie możliwe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu w całości kosztów wskazanych w treści pytania czwartego, ponieważ były one ściśle związane z nabyciem udziału w dziale spadku, a więc mieszczą się w definicji kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości, zgodnie z art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku dotyczące pytań nr 1, 2 i 4 jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości i ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonywaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2159) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 10 ust. 5, który stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 5 ww. ustawy:

Biorąc pod uwagę przedstawione we wniosku okoliczności, dla ustalenia roku kalendarzowego, od końca którego należy liczyć pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczący nabycia udziału w nieruchomościach w drodze spadku po zmarłym ojcu, zastosowanie znajdzie przepis art. 10 ust. 5 ustawy.

Tym samym od dnia 1 stycznia 2019 r. pięcioletni okres, po upływie którego nie powstanie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego z tytułu sprzedaży nieruchomości nabytych w drodze spadku, liczony jest od końca roku, w którym spadkodawca ją nabył lub wybudował.

Do wyliczenia pięcioletniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres posiadania nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę, który dokonuje sprzedaży, ale także okres posiadania nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkodawcę. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat – to sprzedaż nie podlega opodatkowaniu.

Zatem ustalenie daty nabycia nieruchomości, ich części oraz udziału w nieruchomości i ww. praw majątkowych ma istotne znaczenie dla określenia skutków podatkowych ich odpłatnego zbycia.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiuje pojęcia „nabycie w drodze spadku”.

Należy zauważyć, że w orzecznictwie sądów administracyjnych pod pojęciem „nabycie w drodze spadku”, użytym w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy rozumieć nabycie w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego (np. wyroki NSA z dnia 15 grudnia 2010 r. sygn. akt II FSK 1437/09, z dnia 28 listopada 2013 r. sygn. akt II FSK 2983/11, z dnia 25 stycznia 2013 r. sygn. akt II FSK 1120/11, z dnia 6 czerwca 2013 r. sygn. akt II FSK 1966/11, z dnia 19 czerwca 2015 r. sygn. akt II FSK 625/13, z dnia 29 listopada 2015 r. sygn. akt II FSK 3281/15).

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że pojęcie „nabycia w drodze spadku” użyte w art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje zarówno nabycie nieruchomości w drodze dziedziczenia ustawowego i testamentowego, jak i nabycie nieruchomości w wyniku zwolnienia się z obowiązku wypłaty zachowku przez przeniesienie własności nieruchomości na rzecz osoby pominiętej w testamencie oraz nabycie nieruchomości na podstawie rozporządzenia testamentowego w drodze zapisu zwykłego i windykacyjnego.

Dodatkowo należy zauważyć, że we wszystkich wymienionych wyżej przypadkach nieruchomości będące przedmiotem nabycia muszą stanowić część masy spadkowej.

W świetle art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Stosownie do art. 924 tej ustawy:

Powyższe oznacza, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1025 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

W przedmiotowej sprawie datą nabycia, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi położonej w A przez spadkodawcę (Pani ojca) – jest dzień 28 grudnia 2009 r., natomiast udział w 1/6 nieruchomości zabudowanej położonej w B – 6 lipca 1991 r. Uwzględniając zatem powyższe – w szczególności treść art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – pięcioletni okres dotyczący nabycia udziału w nieruchomości położonej w A w drodze spadku po zmarłym ojcu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, należy liczyć od końca 2009 r., natomiast w nieruchomości położonej w B od końca 1991 r.

Sprzedaż nabytych w drodze spadku udziałów w nieruchomościach w 2023 r., tj. po upływie pięciu lat, nie stanowi źródła przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Zgodnie z treścią art. 1035 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 1037 § 1 ww. Kodeksu:

W myśl art. 1037 § 2 ww. Kodeksu:

Jak stanowi art. 195 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 196 § 1 ww. Kodeksu:

Art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Natomiast w myśl art. 210 ww. Kodeksu:

Stosownie do art. 211 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 212 § 1 ww. Kodeksu:

Z kolei art. 212 § 2 ww. Kodeksu stanowi, że:

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Jeżeli zatem wartość nieruchomości lub prawa (udziałów w nieruchomości lub prawie) nabytych w wyniku działu spadku jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku – nie następuje nabycie, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem, jak i stan jej majątku osobistego. Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości lub prawie nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jednakże, nabycie nieruchomości lub prawa w drodze działu spadku w części przekraczającej udział spadkowy, stanowi w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabycie nieruchomości lub prawa w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku. Jeżeli w wyniku dokonanego działu spadku, przedmiotem którego były nieruchomości lub prawa majątkowe, udział w nich zwiększa się, tj. przekracza wartość udziału dotychczas posiadanego, to data działu spadku będzie również datą nabycia tego udziału, o który uległ powiększeniu udział w nich po dokonaniu tej czynności (tj. dzień zawarcia umowy bądź uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli dział spadku dokonany był na drodze postępowania sądowego). Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem. Bezsprzeczne jest, że udziały, jakie otrzymuje spadkobierca powyżej swojego udziału (jeżeli nabywa majątek w dziale spadku o wartości większej od swojego udziału w spadku) były własnością pozostałych spadkobierców. Spadkobierca nie miał do nich żadnych praw, aż do momentu działu spadku.

Zatem datą nabycia przez Panią udziałów w ww. nieruchomościach w drodze zniesienia współwłasności ponad przysługujący Pani udział w spadku jest 1 listopada 2022 r. Pięcioletni okres dotyczący nabycia udziałów w drodze zniesienia współwłasności ponad przysługujący udział w spadku należy liczyć od końca 2022 r.

Sprzedaż tych udziałów w nieruchomościach w 2023 r., tj. przed upływem pięciu lat, stanowi źródło przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odpłatne zbycie udziałów w nieruchomościach nabytych w drodze zniesienia współwłasności ponad przysługujący udział w spadku

Na podstawie art. 30e ust. 1 wskazanej ustawy:

Art. 30e ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, że:

W świetle art. 19 ust. 1 tej ustawy:

Zgodnie z art. 19 ust. 3 ustawy:

Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, o ile odpowiada wartości rynkowej, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.

Ustalenie kosztów uzyskania przychodu, o które pomniejsza się przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości odbywa się natomiast zgodnie z art. 22 ust. 6c lub 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zależności od tego, czy zbywaną nieruchomość lub prawo nabyto odpłatnie, czy nieodpłatnie.

W myśl art. 22 ust. 6c ustawy:

Koszt nabycia, co do zasady określa notarialna umowa sprzedaży, na podstawie której podatnik staje się właścicielem nieruchomości (prawa). Kosztem nabycia bez wątpienia jest cena, jaką zapłacił nabywca zbywcy za nieruchomość, którą następnie sprzedał, niezależnie od tego czy zakup nieruchomości był sfinansowany kredytem bankowym, czy też środki na jego zakup pochodziły np. z oszczędności nabywcy.

Stosownie do art. 22 ust. 6d ww. ustawy:

Jak stanowi art. 22 ust. 6e ww. ustawy:

W przypadku nieruchomości nabytych odpłatnie w drodze działu spadku, tj. z obowiązkiem spłaty pozostałych spadkobierców, zastosowanie znajduje art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podkreślić również należy, że spłata spadkobierców nie stanowi ciężaru spadkowego, o którym mowa w art. 22 ust. 6d ww. ustawy.

Pojęcie kosztów nabycia, o których mowa w art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dotyczy tych wydatków, które zbywca musiał ponieść, aby nabyć zbywaną przez siebie nieruchomość lub prawo.

Zgodnie z opisem zawartym we wniosku w 2023 roku sprzedała Pani udział w nieruchomości położonej w B nabytą w części w drodze spadku, a w części w drodze zniesienia współwłasności. Do końca 2023 r. zamierza Pani również sprzedać nieruchomość położoną w A również nabytą w części w drodze spadku, a w części w drodze zniesienia współwłasności. Dokonała Pani spłaty na rzecz brata wynikającej z sadowego działu spadku ze zniesieniem współwłasności. Spłata ta stała się przedmiotem zajęcia komorniczego (zajęcie wierzytelności wynikające z osobistego zadłużenia Pani brata). Dokonała Pani również spłaty przymusowej hipoteki (obciążającej udział Pani brata w nieruchomości położonej w A). Poniosła Pani wydatki wynikające z postępowania sądowego o dział spadku ze zniesieniem współwłasności: koszt złożenia wniosku o dokonanie działu spadku ze zniesieniem współwłasności, koszt zastępstwa procesowego, koszt kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, koszt opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, podatek od czynności cywilnoprawnych wynikający z nabycia nieruchomości ponad przysługujący udział w spadku, koszt wyceny sporządzonej przez biegłego rzeczoznawcę na potrzeby sądowego działu spadku. Powzięła Pani wątpliwość w jaki sposób ustalić przychód ze sprzedaży nieruchomości, czy wymienione wydatki mogą zostać uwzględnione w kosztach uzyskania przychodów przy ich zbyciu i w jaki sposób należy te koszty udokumentować.

W Pani sytuacji przy obliczaniu dochodu z odpłatnego zbycia udziałów w nieruchomościach nabytych ponad przysługujący udział w spadku przychód będzie stanowiła kwota za którą Pani zbywa udziały w tych nieruchomościach pomniejszone o koszty odpłatnego zbycia. Natomiast kosztami uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia będzie spłata, dokonana na rzecz drugiego spadkobiercy tj. Pani brata w postaci spłaty osobistych zadłużeń brata w związku z zajęciem komorniczym wraz z uwzględnieniem przymusowej hipoteki obciążającej udział brata w nieruchomości. Wydatki wynikające z postępowania sądowego o dział spadku ze zniesieniem współwłasności: koszt złożenia wniosku o dokonanie działu spadku ze zniesieniem współwłasności, koszt zastępstwa procesowego, koszt kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, koszt opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, podatek od czynności cywilnoprawnych wynikający z nabycia nieruchomości ponad przysługujący udział w spadku, koszt wyceny sporządzonej przez biegłego rzeczoznawcę na potrzeby sądowego działu spadku, jeżeli ww. koszty nie zostaną zwrócone od uczestnika postepowania tj. Pani brata, zgodnie z treścią postanowienia sądu o dział spadku ze zniesieniem współwłasności może Pani zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Wszystkie wymienione koszty należy uwzględnić przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia udziałów w poszczególnych nieruchomościach w takiej części w jakiej dotyczą zbywanych udziałów w poszczególnych nieruchomościach.

Podkreślić należy, że kwestia kosztów uzyskania przychodów ze sprzedaży udziałów w nieruchomościach powinna być dla celów podatkowych udokumentowana rzetelnymi i wiarygodnymi dowodami. Jednakże ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje ściśle określonego sposobu dokumentowania poniesionych wydatków. Wynikający z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązek udowodnienia, że określony wydatek został poniesiony przy spełnieniu wszystkich warunków wynikających z przepisów podatkowych spoczywa na podatniku, który wywodzi z tego określone skutki prawne. Natomiast organ podatkowy weryfikujący możliwość uwzględnienia danych wydatków w kosztach uzyskania przychodów, uprawniony jest żądać od podatników przedłożenia dokumentów, z których będzie wynikało, kiedy i przez kogo wydatki zostały poniesione. Takimi dokumentami mogą być m.in. rachunki, faktury VAT, dowody opłat, bądź też inne dokumenty, które ten fakt mogą w sposób wiarygodny potwierdzić.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznania złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone w dniu 15 lutego roku następującego po roku podatkowym. Natomiast na podstawie art. 45 ust. 1a pkt 3 tejże ustawy, w terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30e (PIT-39).

W myśl art. 30e ust. 4 ww. ustawy, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

Stosownie do art. 30e ust. 5 tej ustawy:

Reasumując, sprzedaż mieszkania w części nabytej w 2022 r. w drodze działu spadku stanowi dla Pani źródło przychodu, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegające opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30e ust. 1 ww. ustawy. W związku z powyższym, powinna Pani rozliczyć się z tej transakcji na formularzu PIT-39 do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonana zostanie sprzedaż.

W zeznaniu tym powinna Pani wykazać przychód przypadający na udziały nabyte w drodze działu spadku oraz koszty uzyskania tego przychodu. W analizowanej sprawie, kosztem uzyskania przychodu będą udokumentowane (faktyczne) kwoty spłat na rzecz Pani brata w postaci spłaty osobistych zadłużeń brata w związku z zajęciem komorniczym wraz z uwzględnieniem przymusowej hipoteki obciążającej udział brata w nieruchomości, ponieważ mieszczą się one w kategorii kosztów nabycia, o których mowa w art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Spłaty stanowią bowiem wydatek na nabycie od Pani brata udziałów w nieruchomości. Do kosztów uzyskania przychodu może Pani zaliczyć również koszt złożenia wniosku o dokonanie działu spadku ze zniesieniem współwłasności, koszt zastępstwa procesowego, koszt kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, koszt opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa, podatek od czynności cywilnoprawnych wynikający z nabycia nieruchomości ponad przysługujący udział w spadku, koszt wyceny sporządzonej przez biegłego rzeczoznawcę na potrzeby sądowego działu spadku, jeżeli ww. koszty nie zostaną zwrócone od uczestnika postępowania tj. Pani brata, zgodnie z treścią postanowienia sądu o dział spadku ze zniesieniem współwłasności może Pani zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, w takiej części w jakiej przypadają na udziały nabyte w drodze działu spadku i dotyczą zbywanych udziałów.

Jeżeli z rozliczenia ww. przychodów i kosztów nie wystąpi dochód, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z tytułu rzeczonej transakcji. W przeciwnym wypadku, będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku od różnicy pomiędzy wartością przychodu a kosztami jego uzyskania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy prawidłowo postrzega Pani, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez Panią stan faktyczny. W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego. Stąd też Organ interpretacyjny nie analizował przedstawionych przez Panią kwot.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).