Interpretacja indywidualna z dnia 26 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.319.2023.3.JK3

Dotyczy skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 marca 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 16 maja 2023 r. (wpływ 22 maja 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

W dniu 1 listopada 2021 r. zmarł Pani mąż. Dnia 21 grudnia 2021 r. aktem Poświadczenia Dziedziczenia (…), po sporządzeniu w dniu 20 grudnia 2021 r. protokołu dziedziczenia pod nr (…) poświadczono, że spadek po zmarłym mężu na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza dziedziczą po 1/4 Pani i troje Państwa dzieci (M. A., J. S. i M. S.). Dnia 21 lutego 2022 r. aktem notarialnym Rep. (…) spisano umowę o częściowy podział majątku wspólnego i częściowy dział spadku. W trakcie gromadzenia potrzebnych dokumentów do sporządzenia tego aktu okazało się, że współwłaścicielami majątku po zmarłym są:

‒Pani w 5/8 częściach (gdyż gospodarstwo, które mąż objął w 1989 r. po swoich rodzicach - akt notarialny z dnia 19 października 1989 r. rep. (…) było przekazane w myśl ustawy rolnej i stanowiło współwłasność z żoną),

‒M. A. - w 1/8 części na prawach majątku osobistego,

‒J.S. - w 1/8 części na prawach majątku osobistego,

‒M. S.- w 1/8 części majątku osobistego.

Stawający oświadczyli, że całość majątku nabywa Pani bez spłat na rzecz M. A., J. S. i M. S.

Gospodarstwo rolne będące przedmiotem powyższej umowy prowadziła Pani wspólnie z mężem od 1989 r. i nadal je Pani prowadzi.

W sierpniu 2022 r. (już po śmierci męża) sprzedała Pani działkę o pow. 1036 m² (było to wywiązanie się z umowy zawartej jeszcze przez męża) oraz umową darowizny przekazała Pani działkę o pow. 1036 m² Pani siostrze (również w ramach wcześniejszej woli męża). W styczniu 2023 r. sprzedała Pani jeszcze jedną z działek i za uzbieraną gotówkę kupiła Pani mieszkanie.

Po śmierci męża Pani zdrowie zaczęło jednak mocno podupadać. Obecnie jest Pani po dwóch zabiegach operacyjnych. Te wszystkie wydarzenia uświadamiają Panią, że niczego nie można przewidzieć. Chciałaby Pani w godziwy sposób przygotować się do tego, aby Pani dzieci mogły dalej kontynuować to wszystko, na co wspólnie z mężem pracowaliście przez 40 lat i aby gospodarstwo mogło funkcjonować.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wniosek dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w przypadku sprzedaży działki nabytej w wyniku częściowego działu spadku potwierdzonego aktem notarialnym: Umowa o częściowy podział majątku wspólnego i częściowy dział spadku z 2022 r.

Stan faktyczny: w wyniku tego aktu notarialnego cały majątek został przypisany Pani bez spłat dla dzieci. Sprzedała Pani w 2022 r. - 1 działkę i w 2023 r. - 1 działkę (z wydanymi warunkami zabudowy).

W skład masy spadkowej wchodziło gospodarstwo rolne (grunty rolne, leśne, z warunkami zabudowy, objęte planem zagospodarowania przestrzennego, 2 budynki mieszkalne (z 1950 r. i 1980 r.), budynki gospodarcze (związane z produkcją rolną z 1948 r., 1978 r. , 1984 r.), 2 ciągniki rolnicze (1977 r., 1996 r.), przyczepka samochodowa i samochód osobowy (z 2008 r.). Pani mąż otrzymał część gospodarstwa rolnego w 1989 r. od swoich rodziców, przekazanie nastąpiło w myśl przepisów ustawy rolnej, w trakcie małżeństwa dokupili Państwo 7,28 ha gruntów rolnych. W trakcie procedury spadkowej okazało się, że gospodarstwo przekazane przez rodziców dla męża było przekazane w myśl ustawy rolnej i mimo tego, że nie ma Pani w tym akcie notarialnym to jednak był to majątek wspólny, gdyż byli Państwo wówczas małżeństwem, a przepisy tej ustawy tak stanowiły. Wobec tego 1/2 gospodarstwa rolnego była Pani własnością, a druga połowa - po 1/8 przysługiwało spadkobiercom (Pani i 3 dzieci) po śmierci Pani męża. Nie był to majątek odrębny Pani męża. Działki, które Pani sprzedała były częścią gospodarstwa wspólnego, które podlegało dziedziczeniu.

Nr działek wchodzących w skład gospodarstwa: Obręb (...); Obręb (…) - (A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, O, P, R); Obręb (…) - S, T, U, W, X, Z.

Przedmiotem zapytania jest sprzedaż działki N- sierpień 2022 r. oraz działki E - styczeń 2023 r. Obie sprzedane działki były przedmiotem częściowego podziału majątku wspólnego i częściowego działu spadku. Wartość nabytego majątku w wyniku częściowego działu spadku i częściowego podziału majątku przekroczyła wartość Pani udziału w całej masie spadkowej, gdyż swoje udziały spadkowe przekazały Pani dzieci bez żadnych spłat na ich rzecz (3/8 całości). W Pani małżeństwie była wspólność majątkowa. Sprzedany grunt był zgodnie z wypisem z rejestru gruntów zakwalifikowany jako rolny z wydanymi w 2015 r. warunkami zabudowy. Nabywca nie był rolnikiem (nie było takiego wymogu). Na dzień sprzedaży nie była Pani w posiadaniu informacji, że nabywca będzie wykorzystywał przedmiotowe grunty w celach rolniczych (nie było takiego wymogu). Złożyła Pani zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub prawa majątkowych SD-Z2.

Pytania

1.Czy jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego z tytułu sprzedaży działki o nr N i nr E?

2.Czy obecnie może Pani dokonać sprzedaży kolejnej działki powstałej z podziału działki w 2015 r. i czy powstanie zobowiązanie do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu? (Prosi Pani o wyjaśnienie, czy jest to związane z okresem po przyjęciu spadku w jakim dokonuje się transakcji sprzedaży majątku otrzymanego w wyniku umowy o częściowy podział majątku wspólnego i częściowy dział spadku w takiej formie jak to miało miejsce w Pani przypadku).

Pani stanowisko w sprawie

1.Według Pani wiedzy, którą udało się Pani zasięgnąć ustnie w Urzędzie Skarbowym w dniu 14 marca 2023 r., taka forma dziedziczenia pozwala Pani sprzedać działki bez podatku dochodowego.

2.Przy sprzedaży kolejnej działki również nie będzie obowiązywał Pani wymóg odprowadzenia podatku dochodowego do Urzędu Skarbowego, ze względu właśnie na formę dziedziczenia w postaci sporządzonej umowy notarialnej o częściowy podział majątku wspólnego i częściowy dział spadku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy:

Zatem, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.

Zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przy czym, jak wynika z art. 10 ust. 6 ww. ustawy:

W myśl natomiast art. 10 ust. 7:

Aby zatem ustalić, czy w przedmiotowej sprawie sprzedaż przez Panią nieruchomości podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, istotne jest ustalenie, czy jej odpłatne zbycie nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jej nabycie.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wynika, że gospodarstwo, które mąż objął w 1989 r. po swoich rodzicach - akt notarialny z dnia 19 października 1989 r. było przekazane w myśl ustawy rolnej i stanowiło współwłasność z żoną. W dniu 1 listopada 2021 r. Pani mąż zmarł. Pani oraz Pani dzieci nabyliście udziały w spadku. W dniu 21 lutego 2021 r. dokonaliście Państwo nieodpłatnego działu spadku, na mocy którego Pani dzieci zrzekły się na poczet Pani swoich udziałów w spadku. W sierpniu 2022 r. oraz w styczniu 2023 r. dokonała Pani sprzedaży dwóch działek, które były częścią wspólnego gospodarstwa, które podlegało dziedziczeniu.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Z kolei, art. 924 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:

Stosownie do art. 925 powołanej ustawy Kodeks cywilny:

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego:

Art. 1037 § 1 przywołanej ustawy wskazuje, że:

Z instytucją działu spadku mamy więc do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Nie zmienia to faktu, że dział spadku jest zawsze konsekwencją wcześniejszego nabycia spadku. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 września 2017 r. sygn. akt II FSK 3200/16: wspólność majątku spadkowego, powstała z chwilą otwarcia spadku, nie oznacza zarazem powstania współwłasności w poszczególnych składnikach majątkowych wchodzących w skład masy spadkowej. Spadkobiercy do działu spadku zachowują wyłącznie udział w majątku spadkowym, na który składają się (co do zasady) prawa, jak i obowiązki majątkowe spadkodawcy. Dział spadku natomiast, to przede wszystkim pojęcie prawne oznaczające określenie wartości majątku wchodzącego w skład spadku oraz jego podział pomiędzy poszczególnych spadkobierców. Z dokonaniem działu spadku ustaje wspólność majątku spadkowego jaka powstaje w wyniku nabycia spadku przez kilku spadkobierców.

Biorąc pod uwagę kwestię nabycia do wspólności majątkowej małżeńskiej, należy odnieść się również do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359), w której zostały uregulowane stosunki majątkowe między małżonkami.

W myśl art. 31 § 1 przytoczonej ustawy:

Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe, zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności).

Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej i obejmuje cały zbiór praw majątkowych, takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności.

Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale. Konsekwentnie, w przypadku sprzedaży tej nieruchomości (tego prawa), każdy z małżonków zbywałby nieruchomość (prawo) w całości, a nie w określonym udziale.

Mając na uwadze wyżej przywołane przepisy prawa i przedstawiony stan faktyczny wyjaśnić należy, że za datę nabycia przez Panią nieruchomości należy uznać rok 1989, kiedy to ww. nieruchomość nabyta została do majątku wspólnego małżonków. Skoro nieruchomość wchodziła wcześniej do majątku wspólnego małżeńskiego za życia Pani męża, to nie można było wyodrębnić udziałów, które Pani oraz – odrębnie – Pani mąż posiadali w chwili nabycia ww. nieruchomości w małżeństwie. Z tego tytułu przysługiwało Pani już prawo własności całej nieruchomości z chwilą nabycia do majątku wspólnego, tj. już w 1989 roku. Nie mogła Pani ponownie nabyć udziału w przedmiotowej nieruchomości w drodze dziedziczenia po zmarłym mężu, jak też udziału przekazanego Pani w drodze działu spadku przez dzieci w 2022 r. (otrzymanego przez dzieci w drodze spadkobrania po Pani mężu).

Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości (prawa majątkowego) kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku – w momencie jego poniesienia – nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości. Późniejsze/następcze zdarzenia prawne nie mają zatem, w tym aspekcie, prawnopodatkowego znaczenia dla ustalenia daty nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego.

Zatem, odpłatne zbycie przez Panią w 2022 r. i 2023 r. działki N oraz działki E, które były przedmiotem częściowego podziału majątku wspólnego i częściowego działu spadku, nie stanowi źródła przychodu, z uwagi na fakt, że upłynął pięcioletni okres czasu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, nie ciąży na Pani obowiązek zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu. Planowana sprzedaż kolejnej działki, będącej przedmiotem częściowego podziału majątku wspólnego i częściowego działu spadku również nie będzie stanowiła źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zatem Pani stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

‒stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz

‒zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.).