Interpretacja indywidualna z dnia 29 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-2.4012.156.2023.2.AR

Brak prawa do odliczenia w całości (lub części) podatku naliczonego VAT od wydatków dotyczących adaptacji lokali użytkowych na lokale socjalne.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 marca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 7 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia w całości (lub części) podatku naliczonego VAT od wydatków dotyczących adaptacji lokali użytkowych na lokale socjalne Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 21 marca 2023 r. (data wpływu 21 marca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Gmina otrzymała z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa na lata 2014-2020 (EFRR) dofinansowanie na realizację projektu pn. „…”.

W ramach projektu planuje się remont trzech budynków użytkowych, będących w zasobach Gminy, w celu ich adaptacji na mieszkania socjalne dla obywateli X. Projekt zakłada utworzenie 5 lokali mieszkalnych o łącznej powierzchni użytkowej 259,4 m² wraz z niezbędnym wyposażeniem z możliwością zakwaterowania do 20 osób.

Zakres projektu obejmuje prace budowlane i modernizacyjne w obszarach prac ogólnobudowlanych, instalacji elektrycznych, instalacyjnych c.w.u. i kanalizacji, c.o. oraz dostosowanie wejść do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Mieszkania powstałe w ramach projektu zostaną przeznaczone dla obywateli X, a po zakończeniu pełnienia tej funkcji będą wykorzystywane jako mieszkania o najmie socjalnym.

Podstawa prawna jaka będzie wykorzystywana przy realizacji procesu przyznawania mieszkań – art. 68 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom X w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 583 z późn. zm.), w formie użyczenia lokalu mieszkalnego w celu tymczasowego zaspokojenia potrzeb mieszkalnych ww. osób.

Użyczenie następować będzie nieodpłatnie tj. obywatele X nie będą opłacali czynszu najmu, lecz będą ponosili koszty eksploatacyjne i inne opłaty związane z lokalem. Umowy na dostawę mediów zawierane będą przez gminę, przy czym gmina nie będzie naliczała własnej marży (będzie wystawiała refakturę za media). Od wynajmujących pobierana będzie kaucja zwrotna.

W przypadku kiedy mieszkania będą wykorzystywane jako lokale socjalne – będą wynajmowane na cele mieszkaniowe odpłatnie, według stawek określonych w zarządzeniu wójta. Opłaty, jakie będą zobowiązani wnosić najemcy obejmować będą czynsz. Opłaty za media najemcy będą płacić odrębnie, bezpośrednio do dostawy mediów. Najemca zobowiązany będzie do zawarcia umowy na dostawę mediów we własnym imieniu. W niniejszym zadaniu kosztami kwalifikowalnymi są kwoty brutto (podatek VAT jest kwalifikowalny). Realizowane zadanie należy do zadań własnych gminy na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego (tj. Dz. U. z 2022 r. poz. 172 z późn. zm.):

„Tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gminy”.

Gmina na dzień składania wniosku o wydanie interpretacji nie wyłoniła jeszcze Wykonawcy realizacji zadania. Planowany termin zakończenia zadania to 27.10.2023 r. Faktury dokumentujące nabycie towarów i usług w związku z realizowaną inwestycją będą wystawiane na Gminę jako czynnego podatnika podatku od towarów i usług.

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że:

1.Planowany termin zakończenia realizacji projektu pn. „….” to 27 października 2023 r.

2.Nabywane w związku z realizacją ww. projektu towary i usługi będą wykorzystywane do różnych kategorii czynności, zarówno niepodlegających opodatkowaniu jak również czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług.

Mieszkania powstałe w ramach projektu zostaną przeznaczone dla obywateli X, a po zakończeniu pełnienia tej funkcji będą wykorzystywane jako mieszkania o najmie socjalnym.

Obywatelom X lokale mieszkalne zostaną przekazane w formie użyczenia w celu tymczasowego zaspokojenia potrzeb mieszkalnych ww. osób. Użyczenie następować będzie nieodpłatnie tj. obywatele X nie będą opłacali czynszu najmu, lecz będą ponosili koszty eksploatacyjne i inne opłaty związane z lokalem. Umowy na dostawę mediów zawierane będą przez gminę, przy czym gmina nie będzie naliczała własnej marży (będzie wystawiała refakturę za media).

W przypadku kiedy mieszkania będą wykorzystywane jako lokale socjalne – będą wynajmowane na cele mieszkaniowe odpłatnie, według stawek określonych w zarządzeniu wójta. Opłaty, jakie będą zobowiązani wnosić najemcy obejmować będą czynsz, który na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT będzie zwolniony z VAT. Opłaty za media najemcy będą płacić odrębnie, bezpośrednio do dostawy mediów. Najemca zobowiązany będzie do zawarcia umowy na dostawę mediów we własnym imieniu.

W obu przypadkach od wynajmujących pobierana będzie kaucja zwrotna.

3.Z najemcami lokali będą zawierane umowy cywilnoprawne. Z obywatelami X będą to bezpłatne umowy użyczenia. Natomiast kiedy mieszkania będą wykorzystywane jako lokale socjalne z Najemcami zawierane będą umowy najmu, w których zostanie określona stawka czynszu. Wynajem lokali socjalnych na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe jest zwolniony z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT.

Pytanie

Czy Gmina będzie miała prawo do odliczenia w całości (lub części) podatku naliczonego VAT od wydatków dotyczących adaptacji lokali użytkowych na lokale socjalne?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, Gmina nie będzie uprawniona do odliczenia (ani częściowego odliczenia) podatku naliczonego wynikającego z wydatków ponoszonych na poczet adaptacji lokali użytkowych na lokale socjalne, gdyż nie będzie istniał związek dokonywanych zakupów w ramach inwestycji ze sprzedażą opodatkowaną. Wynajem lokali socjalnych na własny rachunek wyłącznie na cele mieszkaniowe jest bowiem zwolniony z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z treści przywołanych regulacji wynika, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje przy łącznym spełnieniu dwóch przesłanek, tj.: nabywcą towarów/usług jest podatnik VAT oraz nabywane towary/usługi są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Powyższa zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które są związane z czynnościami zwolnionymi z podatku od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczenia podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy:

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług, wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik, w rozumieniu art. 15 ustawy ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady, status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE.L. Nr 347 z 11.12.2006 s. 1 ze zm.), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) – tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.):

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy:

Na mocy art. 7 ust. 1 cyt. ustawy:

Z kolei zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 103 ze zm.):

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:

W myśl art. 12 ust. 4 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:

Według art. 12 ust. 5 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że otrzymali Państwo dofinansowanie na realizację projektu pn. „….”. Planowany termin zakończenia realizacji projektu to 27 października 2023 r.

Planujecie Państwo remont trzech budynków użytkowych w celu ich adaptacji na mieszkania socjalne dla obywateli X. Przewidujecie, że po zakończeniu tej funkcji będą one wykorzystywane jako mieszkania do najmu socjalnego zwolnionego od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy. Projekt zakłada utworzenie 5 lokali mieszkalnych wraz z niezbędnym wyposażeniem.

Użyczenie mieszkań obywatelom X następować będzie nieodpłatnie tj. nie będą opłacali czynszu najmu, będą jedynie ponosili koszty eksploatacyjne i inne opłaty związane z lokalem. W przypadku kiedy mieszkania będą wykorzystywane jako lokale socjalne – będą wynajmowane na cele mieszkaniowe odpłatnie. Najemcy będą zobowiązani do zapłaty czynszu i zawarcia umowy na dostawę mediów we własnym imieniu.

Wskazali Państwo, że nabywane w związku z realizacją ww. projektu towary i usługi będą wykorzystywane do czynności niepodlegających opodatkowaniu jak również zwolnionych od podatku od towarów i usług.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia w całości (lub części) podatku naliczonego VAT od wydatków dotyczących adaptacji lokali użytkowych na lokale socjalne.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy przypomnieć, że odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez czynnego podatnika podatku od towarów i usług do wykonywania czynności opodatkowanych. W omawianej sprawie jak wynika z jej opisu warunek uprawniający do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie zostanie spełniony. Treść wniosku wskazuje bowiem, że nabywane w związku z projektem towary i usługi nie będą w żadnym zakresie wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

W tej sytuacji należy zgodzić się z Państwa stanowiskiem, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym prawo do odliczenia podatku VAT w całości (lub części) od wydatków ponoszonych w związku z projektem pn. „….” przysługiwało nie będzie.

Zatem Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ponadto należy nadmienić, że kryterium kwalifikowalności wydatków w ramach rozliczeń dotyczących wykorzystywanych środków pomocowych Unii Europejskiej (w tym kwalifikowalności podatku od towarów i usług), nie jest zagadnieniem regulowanym przez przepisy prawa podatkowego. Określenie kryteriów kwalifikowalności wydatków objętych dofinansowaniem w ramach programu operacyjnego, zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 225 ze zm.), należy do zadań instytucji zarządzającej, która na podstawie art. 25 ust. 1 ww. ustawy, odpowiada za prawidłową realizację programu operacyjnego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w….. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).