Interpretacja indywidualna z dnia 17 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-2.4012.604.2022.1.JO

Brak opodatkowania podatkiem VAT obciążania Kontrahentów Kosztami reklamacji, dokumentowanie tej transakcji oraz prawo do odliczenia.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 23 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT obciążania Kontrahentów Kosztami reklamacji, dokumentowania tej transakcji oraz prawa do odliczenia.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

A. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej jako: „Wnioskodawca” lub „Spółka”) z siedzibą w Polsce (w (…)) jest czynnym podatnikiem VAT zarejestrowanym na potrzeby podatku VAT w Polsce.

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji maszyn do obsługi ładunków dla statków, portów, terminali i dystrybucji lokalnej (dalej: „Działalność Operacyjna”). Elementy niezbędne do wykonania maszyn Spółka, na podstawie odrębnych umów, nabywa od innych podmiotów (dalej jako: „Kontrahenci”). Kontrahenci mogą być zarówno podatnikami mającymi siedzibę w Polsce, jak i poza terytorium Polski (na obszarze UE lub poza). Nabywane towary są wykorzystywane do produkcji maszyn.

Zdarzają się sytuacje, w których towary dostarczane przez Kontrahentów nie spełniają wymagań jakościowych lub zawierają wady i są przez Spółkę reklamowane. Wady te są / mogą być zidentyfikowane zarówno przed wykorzystaniem otrzymanych towarów do produkcji, jak i w okresie późniejszym po wyprodukowaniu maszyny i sprzedaży jej do kontrahenta. W efekcie powyższego Spółka ponosi koszty (w tym koszty niezbędne do wywiązywania się z obowiązków względem odbiorców towarów), na które składają się w szczególności:

‒ koszty transportu wadliwych towarów lub produktu zamiennego,

‒ koszty naprawy, w tym spawania, prostowania, rozwiercania, prac ślusarskich, malarskich i innych,

‒ koszty opakowań,

‒ koszty przeładunku,

‒ koszty administracyjne, na które składają się w szczególności koszty rozpoznania niezgodności / identyfikacji wady oraz wystawienia dokumentów reklamacyjnych (m.in. opis niezgodności, wystawienie dokumentu reklamacyjnego i jego przesłanie do dostawcy, itp.),

‒ koszty materiałowe,

‒ koszty godzinowe pracowników, w tym prac w godzinach nadliczbowych,

‒ koszty postoju produkcji, szczególnie w przypadkach, gdy pracownicy dokonują demontażu i ponownego montażu danego elementu,

‒ koszty demontażu produktu, a także koszty jego złomowania, w tym koszty złomowania części, do których zamontowano wadliwy produkt,

‒ inne koszty niezbędnych usług zewnętrznych,

‒ koszty inspekcji, itp.,

zwane w dalszej części jako „Koszty reklamacji”.

W tym zakresie Spółka wskazuje, że w umowach zawieranych z Kontrahentami zasadniczo znajdują się postanowienia z których wynika, iż Kontrahenci zobowiązują się do dostarczenia towarów wolnych od wad konstrukcyjnych, wad dotyczących użytych materiałów i wykonania oraz w pełni nadających się do celów, dla których zostały przeznaczone. W tym zakresie Kontrahenci udzielają gwarancji na dostarczane produkty, obejmujące najczęściej okres 24 miesięcy od daty dostawy, przy czym, jeżeli gwarancja, której Spółka udziela swoim klientom na gotowy produkt nadal obowiązuje po upływie 24 miesięcy od daty dostawy towaru przez Kontrahenta, wówczas okres gwarancji może ulec wydłużeniu. W umowach mogą być zapisy, z których wprost wynika, iż Kontrahenci ponoszą odpowiedzialność dotyczącą m.in. kosztów zastępstwa, naprawy, demontażu wadliwego produktu, a także koszty transportu, obejmujące przewóz produktu obarczonego wadą oraz produktu zamiennego.

W umowach może być również określone wprost, iż w przypadku, gdy Kontrahent odmówi wypełnienia warunków gwarancji bądź nie dopełni ich w całości w ustalonym terminie (np. w ciągu 14 dni od zawiadomienia), Spółce przysługuje prawo do naprawy bądź wymiany wadliwego towaru, dokonanej na koszt Kontrahenta. To samo prawo przysługuje Spółce, gdy w pilnych przypadkach oczekiwanie na dokonanie naprawy przez Kontrahenta będzie nieuzasadnione.

W zależności od rodzaju nabywanego towaru mogą się zdarzyć przypadki, w których odpowiedzialność za wady dostarczonych towarów jest opisana w umowach w sposób lakoniczny a reklamacje rozpatrywane są w oparciu o zasady ogóle wynikające z regulacji prawa cywilnego.

Pytania

1.Czy w przedstawionym stanie faktycznym za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym obciążanie Kontrahentów Kosztami reklamacji nie powinno być traktowane jako odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT i tym samym nie powinno być dokumentowane poprzez wystawienie przez Spółkę faktury VAT (lecz poprzez wystawienie innego dokumentu, np. noty obciążeniowej)?

2.Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, zgodnie z którym na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT Spółce przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług, w sytuacji późniejszego obciążania Kontrahentów Kosztami reklamacji, przy założeniu braku wystąpienia przesłanek wskazanych w art. 88ustawy o VAT?

3.W przypadku, gdy odpowiedź na pytanie nr 1 jest twierdząca (tj. otrzymane od Kontrahentów płatności tytułem zwrotu Kosztów reklamacji pozostają poza zakresem VAT), czy otrzymanie należności nie powoduje po stronie Spółki obowiązku obliczenia kwoty podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT zgodnie ze sposobem określenia proporcji, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT?

Państwa stanowisko

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle przytoczonego stanu faktycznego oraz zdarzeń przyszłych:

1.W przedstawionym stanie faktycznym za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym obciążanie Kontrahentów Kosztami reklamacji nie powinno być traktowane jako odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT i tym samym nie powinno być dokumentowane poprzez wystawienie przez Spółkę faktury VAT (lecz poprzez wystawienie innego dokumentu, np. noty obciążeniowej).

2.Za prawidłowe należy uznać stanowisko Spółki, zgodnie z którym na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT Spółce przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług, w sytuacji późniejszego obciążania Kontrahentów Kosztami reklamacji, przy założeniu braku wystąpienia przesłanek wskazanych w art. 88 ustawy o VAT.

3.Zdaniem Spółki, w przypadku, gdy odpowiedź na pytanie nr 1 jest twierdząca (tj. otrzymane od Kontrahentów płatności tytułem zwrotu Kosztów reklamacji pozostają poza zakresem VAT), otrzymanie należności nie powoduje po stronie Spółki obowiązku obliczenia kwoty podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT zgodnie ze sposobem określenia proporcji, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

Ad. 1

Uwagi ogólne

Art. 5 ust. 1 ustawy o VAT enumeratywnie wskazuje na następujące czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług:

1.odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2.eksport towarów;

3.import towarów na terytorium kraju;

4.wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5.wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1.użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2.nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

W konsekwencji dla oceny skutków VAT wynikających z obciążenia Kontrahentów kosztami reklamacji kluczowe jest ustalenie czy w danym przypadku dochodzi do świadczenia usługi przez Spółkę na rzecz Kontrahentów.

Obciążenie Kontrahenta kosztami dotyczącymi reklamacji a świadczenie usług

Biorąc pod uwagę brzmienie cytowanego powyżej przepisu należy zauważyć, iż w celu uznania, że dane zdarzenie gospodarcze spełnia definicję wskazaną w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, konieczne jest istnienie świadczenia. Świadczeniem tym może być jakiekolwiek przysporzenie w rozumieniu ekonomicznym przekazywane przez usługodawcę na rzecz beneficjenta jako wynik świadczenia usług - przykładowo udostępnienie określonego towaru lub prawa za wynagrodzeniem, dokonanie określonych czynności na ruchomym majątku rzeczowym, zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, itp.

Jednocześnie w doktrynie podkreśla się, iż warunkiem koniecznym pozwalającym na uznanie danego świadczenia za świadczenie za usługę w rozumieniu przepisów o VAT jest ustalenie jej konsumenta, czyli beneficjenta podejmowanych przez usługodawcę działań.  Za beneficjenta usługi można uznać podmiot, który czerpie z niej wyraźne i bezpośrednie korzyści. Kolejnym niezbędnym elementem dla uznania, że dana czynność / zdarzenie stanowi usługę w rozumieniu przepisów o VAT jest istnienie stosunku prawnego pomiędzy podmiotem świadczącym usługę a jej beneficjentem. Dodatkowo pomiędzy świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem musi istnieć bezpośrednia zależność. Dopiero spełnienie powyższych kryteriów pozwala uznać, iż dane świadczenie może być traktowane jako odpłatna usługa na gruncie przepisów o VAT.

Definicja świadczenia usług na gruncie przepisów o VAT była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: Trybunał lub TSUE). Jako przykład można wskazać orzeczenie w sprawie C-16/93 R.J. Tolsma, w którym TSUE podkreślił, iż usługi świadczone są za wynagrodzeniem (tj. podlegają opodatkowaniu) wówczas, gdy istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym otrzymane przez świadczącego usługę wynagrodzenie stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

Tym samym pod pojęciem odpłatności świadczenia usług należy rozumieć prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji należy zaznaczyć, iż w celu określenia czy obciążanie Kontrahentów kosztami reklamacji stanowi na gruncie VAT świadczenie usług podlegające opodatkowaniu, kluczowe jest ustalenie czy w danym przypadku łącznie spełnione są następujące warunki:

a)możliwe jest zidentyfikowanie określonego świadczenia;

b)istnieje bezpośredni beneficjent tego świadczenia (którym jest nabywca),

c)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy w postaci wypłaty wynagrodzenia (pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje bezpośredni związek),

d)pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą istnieje stosunek prawny na mocy którego występuje świadczenie wzajemne – tj. obie strony wyrażają wolę „wymiany” świadczeń.

Zdaniem Wnioskodawcy, w analizowanym stanie faktycznym powyższe warunki nie powinny być uznane za spełnione.

W tym względzie należy uznać, że dokonanie płatności przez Kontrahentów tytułem zwrotu poniesionych przez Spółkę Kosztów reklamacji nie wiąże się z otrzymaniem po ich stronie ekonomicznej korzyści i funkcjonowaniem odrębnej transakcji, która mogłaby być uznana za usługę w rozumieniu przepisów o VAT. Wprawdzie Kontrahenci są zobowiązani do dostarczenia towarów pozbawionych wad, jednak identyfikacja takich wad lub też działania Spółki zmierzające do zniwelowania możliwych skutków nabycia wadliwego towaru nie są realizowane na zlecenie Kontrahentów. W tym bowiem zakresie Spółka działa we własnym interesie, nie zaś w interesie Kontrahentów.

Ponadto uiszczane przez Kontrahentów płatności tytułem pokrycia Kosztów reklamacji nie jest wynikiem wyrażenia przez strony woli jakiejkolwiek współpracy w zakresie identyfikacji czy naprawy szkód po stronie Spółki. Ekonomicznym charakterem przedmiotowych płatności realizowanych przez Kontrahentów celem pokrycia Kosztów reklamacji jest wyłącznie rekompensata za szkody wynikające z działania niezgodnego z umową (dostarczenie wadliwego towaru). Oznacza to, iż przesłanki, o których mowa m.in. w orzeczeniu TSUE w sprawie C-16/93 R.J. Tolsma warunkujące uznanie danej transakcji za świadczenie usług za wynagrodzeniem nie są spełnione.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Wnioskodawcy otrzymane kwoty tytułem zwrotu Kosztów reklamacji, nie stanowią wynagrodzenia z tytułu odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Zwrot Kosztów reklamacji jako odszkodowanie

Jak wynika z ugruntowanej praktyki organów podatkowych oraz sądów administracyjnych, otrzymanie odszkodowania / kary umownej nie powoduje powstania obowiązku podatkowego na gruncie VAT (gdyż płatność taka nie może zostać uznana za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług).

Odszkodowanie jest pojęciem niezdefiniowanym w ustawie o VAT, zatem – zgodnie z utrwaloną praktyką interpretacyjną organów podatkowych – w celu określenia zakresu tego pojęcia, należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego (przykładowo interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 września 2017 r., sygn. 0113-KDIT1-1.4012.360.2017.2.RG).

W świetle uregulowań zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 z późn. zm., dalej: Kodeks cywilny), odszkodowanie jest zapłatą za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty. Na mocy art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego: „zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.” Na podstawie art. 363 § 1 Kodeksu cywilnego: „naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (…).”

Należy również zauważyć, że w myśl art. 471 Kodeksu cywilnego: „dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.”

Istotą odszkodowania jest zatem naprawienie / rekompensata szkody zaistniałej w wyniku działania bądź zaniechania zobowiązanego.

W analizowanym przypadku Spółka obciąża Kontrahentów Kosztami reklamacji, na które składa się szereg wydatków, które Spółka ponosi na skutek otrzymania wadliwego towaru. Tym samym kwoty przekazywane przez Kontrahentów tytułem Kosztów reklamacji są formą rekompensaty za szkodę, a nie płatnościami za świadczenie.

Powyższy pogląd znajduje również uzasadnienie w orzecznictwie, patrz np. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 kwietnia 2008 r., sygn. III SA/Wa 2166/07, wskazane zostało, że: „Mając na uwadze ustawową definicję świadczenia usług nie można zatem uznać, iż zapłata przez kontrahenta na rzecz strony odszkodowania stanowi wynagrodzenie za świadczoną przez nią usługę. Jak wskazano powyżej, przez pojęcie odszkodowania należy bowiem rozumieć rekompensatę, zadośćuczynienie. Istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie.”

Temat braku możliwości kwalifikacji kar umownych i odszkodowań jako wynagrodzenie za świadczenie został podniesiony również w orzecznictwie TSUE. W wyroku sygn. C-222/81 Europejski Trybunał Sprawiedliwości wskazał, że różnego rodzaju kary umowne, czy też odszkodowania nie podlegają opodatkowaniu VAT, gdyż nie stanowią one wynagrodzenia za jakiekolwiek świadczenia (dostawę towarów lub świadczenie usług), lecz wynikają one z konieczności zrekompensowana strat i kosztów poniesionych w związku z wadliwym wykonaniem zobowiązania.

W związku z powyższym, Spółka stoi na stanowisku, że obciążanie Kontrahentów Kosztami reklamacji nie spełnia przesłanek umożliwiających zakwalifikowanie takiego zdarzenia jako czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. W związku z powyższym obciążanie Kontrahentów Kosztami reklamacji nie powinno podlegać opodatkowaniu VAT, a tym samym nie powinno być dokumentowane wystawianymi przez Spółkę fakturami VAT, lecz innymi dokumentami, np. notą obciążeniową.

Stanowisko organów podatkowych, sądów administracyjnych

Stanowisko Spółki znajduje potwierdzenie w szeregu interpretacji wydawanych przez orany podatkowe. Dla przykładu:

‒ w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 2 grudnia 2009 r. sygn. IBPP3/443-711/09/KO zostało wskazane, że: „Konieczność poniesienia przez dostawców kosztów złej jakości materiałów, czy też złomowania wyrobów ma wyłącznie charakter odszkodowawczy w zamian za straty poniesione przez Wnioskodawcę i nie łączy się z wykonaniem żadnej czynności opodatkowanej, żadnego wzajemnego świadczenia. Tym samym Wnioskodawca obciążając swoich dostawców materiałów kosztami złej jakości i otrzymując od tych dostawców kwoty stanowiące zwrot kosztów nie wykonuje, w świetle cyt. ustawy VAT, żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Obciążenie swoich dostawców kosztami jakie poniósł Wnioskodawca (nabywca) wskutek niewłaściwego wykonania zobowiązania (dostarczenie surowców złej jakości) wiąże się zwykle z odpowiedzialnością odszkodowawczą (art. 471 K.c.) lub wynika z zawartej umowy. Wobec tego wskazane należności jako stanowiące należności o charakterze odszkodowawczym i nie wiążące się ze świadczeniem usług nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wzwiązku z powyższym dla udokumentowania odszkodowania Wnioskodawca powinien wystawić notę księgową lub inny dokument księgowy, a nie fakturę VAT, którą nie dokumentuje się czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”

‒ w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 5 kwietnia 2012 r. sygn. IBPP2/443-20/12/IK zostało wskazane, że: „Konieczność poniesienia przez Wnioskodawcę, będącego dostawcą złej jakości towarów, kosztów i strat jakie poniósł ich Odbiorca w związku z koniecznością poświęcenia czasu pracowników na wyselekcjonowanie wadliwych materiałów, ich naprawę (w przypadkach gdy będzie ona możliwa) złomowania, ewentualnych przestojów produkcji w związku z otrzymanymi wadliwymi materiałami oraz kosztów administracyjnych, ma wyłącznie charakter odszkodowawczy w zamian za straty poniesione przez Odbiorcę i nie łączy się z wykonaniem żadnej czynności opodatkowanej, żadnego wzajemnego świadczenia. Tym samym Odbiorca obciążając Wnioskodawcę kosztami zwrotu wydatków poniesionych w związku z niedopełnieniem przez niego obowiązku, nie wykonuje – w świetle cytowanej ustawy o VAT – żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”

‒ w wyroku WSA w Krakowie sygn. I SA/Kr 956/20 wskazane zostało, że: „W orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się pogląd, który sąd orzekający podziela (por. wyrok NSA z dnia 22 marca 2018 r., sygn. I FSK 546/16, WSA z dnia 15 grudnia 2015 r., sygn. III SA/Gl 1493/15, WSA z dnia 5 kwietnia 2017 r., sygn. III SA/Wa 873/16), że aby doszło do świadczenia usług: 1) musi istnieć związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne. Między usługodawcą i usługobiorcą musi istnieć stosunek zobowiązaniowy w ramach którego jeden z podmiotów jest zobowiązany względem drugiej strony do spełnienia określonego świadczenia polegającego na działaniu lub zaniechaniu jakiegoś działania. W stosunku zobowiązaniowym można zidentyfikować podmiot wykonujący usługi oraz podmiot będący beneficjentem tych usług, 2) wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę ma stanowić wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy, 3) istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy usługi, 4) odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem, 5) za wynagrodzenie z tytułu usługi nie można uznać jakiegokolwiek przepływu pieniężnego między usługodawcą, a usługobiorcą, tylko dlatego, że jest dokonywany między tymi podmiotami.”

‒w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 21 grudnia 2011 r. sygn. IBPP3/443-1079/11/PK zostało wskazane, że: „(…) w przedmiotowym zakresie ustawy o podatku od towarów i usług nie mieści się ponoszenie kosztów w celu naprawy szkody. Powyższe ma charakter rekompensaty, wypłacanej przez, Wnioskodawcę w celu naprawienia szkody spowodowanej jego działaniem, a zatem wykracza poza zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Sytuacja ta nie wypełnia dyspozycji przytoczonych powyżej przepisów w zakresie podatku VAT, gdyż nie stanowi żadnej z czynności w nich wskazanych. Konieczność poniesienia przez Wnioskodawcę przedmiotowych wydatków odszkodowawczy i nie łączy się z wykonaniem żadnej czynności opodatkowanej, i nie stanowi żadnego wzajemnego świadczenia. Tym samym Wnioskodawca ponosząc koszty odszkodowania, nie nabywa – w świetle cytowanej ustawy o VAT – żadnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Ponoszone obciążenie, wiąże się z odpowiedzialnością odszkodowawczą określone przepisami kodeksu cywilnego. Wobec tego wskazane kwoty, jako stanowiące należności o charakterze odszkodowawczym i nie wiążące się ze świadczeniem usług, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”

Ad. 2

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT: W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zatem w przypadku wykorzystywania nabywanych towarów i usług do wykonywania działalności opodatkowanej podatnicy mają prawo do odliczenia VAT wynikającego z faktur VAT dokumentujących nabywane towary i usługi.

Wyjątki od powyższej zasady wykazane zostały w art. 88 oraz art. 86a ustawy o VAT, które wskazuje sytuacje / kategorie towarów czy usług w odniesieniu do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego lub też prawo to jest w jakiś sposób ograniczone.

W analizowanym przypadku Spółka nabywa od Kontrahentów towary celem realizowania przez Spółkę Działalności Operacyjnej podlegającej opodatkowaniu VAT.

Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, przysługuje mu prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur dotyczących nabycia towarów od Kontrahentów, przy założeniu braku wystąpienia przesłanek wskazanych w art. 88 ustawy o VAT.

Na powyższe nie powinien mieć wpływu fakt, iż po nabyciu towarów od Kontrahentów, Spółka była zobowiązana do ponoszenia Kosztów reklamacji, które wiązały się m.in. ze zidentyfikowanymi wadami towarów, a które rozliczone zostały / zostaną przez Spółkę z Kontrahentami w formie not obciążeniowych.

Ad. 3

Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”.(…)

Ustawa o VAT przewiduje zatem, iż w przypadku, gdy podatnik wykonuje zarówno działalność gospodarczą, jak i działalność inną niż działalność gospodarcza, jest on zasadniczo obowiązany do wyodrębnienia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami wykorzystywanymi: (i) do celów działalności gospodarczej oraz (ii) do innych celów. W sytuacji natomiast, gdy bezpośrednie przyporządkowanie podatku naliczonego do obu rodzajów działalności nie jest możliwe (tj. poszczególne wydatki dotyczą zarówno działalności gospodarczej, jak i pozostałej), podatnik jest uprawniony do odliczenia VAT naliczonego z zastosowaniem odpowiedniej proporcji.

Jak wskazuje uzasadnienie do projektu nowelizacji wprowadzającej powołany powyżej art. 86 ust. 2a ustawy o VAT „cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej przepisami art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o VAT. Mieścić będą się tutaj również działania czy sytuacje występujące w ramach działalności gospodarczej, jednakże niegenerujące opodatkowania podatkiem VAT, przykładowo otrzymanie odszkodowań umownych, itp. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o VAT (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową) (…)”.

Należy zatem zauważyć, iż – zgodnie ze wskazanymi powyżej uwagami – definicja działalności gospodarczej dla celów zastosowania art. 86 ust. 2a ustawy o VAT powinna być rozumiana możliwie szeroko – jako wszelka działalność pozostająca w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą (w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, „działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.”

Działalność Spółki polegająca na nabywaniu towarów w celu użycia ich do dalszej produkcji lub sprzedaży (wykonywania Działalności Operacyjnej) niewątpliwie należy kwalifikować jako czynności podlegające opodatkowaniu VAT.

Natomiast zwrot od Kontrahentów poniesionych Kosztów reklamacji tytułem rekompensaty za poniesioną szkodę jest w istocie konsekwencją prowadzonej działalności gospodarczej. Mają one na celu ochronę interesu Spółki w kontekście ryzyka poniesienia strat w związku z nabyciem towarów zawierających wady i jako takie są konsekwencją realizowanej działalności gospodarczej, a nie odrębną czynnością, która pozostawałaby bez związku z Działalnością Operacyjną Spółki.

Wobec powyższego Wnioskodawca stoi na stanowisku, że otrzymanie należności tytułem zwrotu Kosztów niepodlegających opodatkowaniu VAT, nie powoduje po stronie Spółki obowiązku obliczenia kwoty podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2 ustawy o VAT zgodnie ze sposobem określenia proporcji, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Ponadto, informujemy, że obecny publikator:

‒ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług to: Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.,

‒ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny to: Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

‒stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz

‒zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawiliście i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Państwo ponosicie ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒ Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.