Interpretacja indywidualna z dnia 3 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.1004.2022.2.SR

Skutki podatkowe otrzymania przyznanego w drodze decyzji administracyjnej odszkodowania za przejęcie z mocy prawa nieruchomości (działki).

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 grudnia 2022 r. złożyła Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 27 lutego 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Pani mąż otrzymał gospodarstwo rolne od dziadka … na podstawie umowy przekazania własności i posiadania gospodarstwa rolnego z dnia 24 sierpnia 1978 r. sporządzonej w Urzędzie Gminy w … przed Naczelnikiem Gminy …. Działka nr A, obręb …, wchodziła w skład ww. gospodarstwa rolnego stanowiącego własność …. Od chwili zawarcia związku małżeńskiego w dniu 20 grudnia 1980 r. Pani oraz Pani mąż prowadziliście ww. gospodarstwo wspólnie, aż do śmierci Pani męża w dniu 12 maja 2014 r. Po śmierci Pani męża ww. gospodarstwo odziedziczyła Pani oraz Pani syn … na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 3 czerwca 2014 r., Rep. A nr …, sporządzonego przez notariusza …. W ten sposób Pani i Pani syn staliście się współwłaścicielami ww. gospodarstwa rolnego i uprawiają je Państwo do chwili obecnej.

Jeszcze gdy żył Pani mąż wspólnie postanowiliście wybudować nowy dom, bo stary, w którym mieszkaliście, był w bardzo złym stanie i nie nadawał się do remontu. W związku z tym, że nie mieliście Państwo aż tak dużej kwoty wystąpiliście do Wójta Gminy … w 2000 r. o pozwolenie na podział działki nr A, obręb …, na działki budowlane. Urząd Gminy w … sporządził wstępny projekt podziału ww. działki. Postanowieniem z dnia 29 listopada 2000 r., nr …, Wójt Gminy w … zaopiniował pozytywnie wstępny projekt podziału nieruchomości oznaczonej jako działka nr A, położonej w obrębie ewidencyjnym …, gmina …, w sposób określony na załączonej mapie jako zgodny z planem zagospodarowania przestrzennego Gminy … zatwierdzonym Uchwałą Rady Gminy … nr … z dnia … 1994 r. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że cyt. „Należy wydzielić działkę na poszerzenie drogi (nr …) o szerokości 2 m, działka ta zostanie przekazana na rzecz Gminy …”. Również na załączonej do postanowienia kopii mapy wyrysowana została linia określająca sposób wydzielenia pasa o szerokości 2 m.

Decyzją nr … z dnia 25 września 2001 r., nr …, Wójt Gminy … działając na wniosek Pani męża … w oparciu o przepisy art. 93 ust. 1, 2 i 3, art. 96 ust. 1 i 4 oraz art. 97 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1899) – zatwierdził projekt nieruchomości, oznaczonej ewidencyjnie jako działka nr A …, obręb …, gmina …. W wyniku ww. podziału zostały wyodrębnione działki o numerach od A/1 do A/10. Z uzasadnienia decyzji Wójta Gminy … wynika, że podział nieruchomości został opracowany zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego Gminy … zatwierdzonym uchwałą Rady Gminy … nr … z dnia … 1994 r. oraz postanowieniem z dnia 29 listopada 2000 r. wydanym przez Wójta Gminy …, nr …, o możliwości i sposobie podziału nieruchomości. Działki nr A/1 i nr A/10 wydzielone zostały wzdłuż dróg stanowiących własność Gminy … w celu ich poszerzenia. Przedmiotowa decyzja stała się ostateczna w dniu 24 października 2001 r.

Urząd Gminy w … nie dopełnił obowiązku przejęcia działek nr A/1 i nr A/2, obręb …. W związku z tym Pani mąż … wystąpił pismem z dnia 14 grudnia 2011 r. do Wójta Gminy … o przejęcie ww. działek nie za złotówkę, ale po cenie rynkowej. Odszkodowanie za ww. działki otrzymaliście Państwo dopiero po wydaniu decyzji Wojewody … z dnia 17 grudnia 2021 r. Gmina … została zobowiązana do wypłaty odszkodowania za ww. działki w kwocie 23 997 zł na rzecz Pani i Pani syna … w udziałach po 1/2, tj. po 11 998,50 zł. W dniu 8 kwietnia 2022 r. wpłynęło do Pani syna, tj. … pismo z dnia 4 kwietnia 2022 r. informujące o potrąceniu zaległości wobec Gminy … z ww. kwoty. Ostatecznie Gmina … w dniu 12 kwietnia 2022 r. przelała na konto Pani syna 7 724,61 zł. Pani kwotę Gmina złożyła do depozytu sądowego w dniu 27 kwietnia 2022 r. Ostatecznie na Pani konto w dniu 29 lipca 2022 r. wpłynęła kwota 11 998,50 zł plus odsetki 159,50 zł (z depozytu).

Nadmienia Pani, że działki sprzedawaliście a dochód przeznaczaliście na zakup materiałów budowlanych w celu budowy domu, który do tej pory nie jest wykończony.

Decyzja Wojewody … została wydana na podstawie:

-art. 138 § 1 pkt 1 i pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego,

-art. 98 ust. 3 i art. 129 ust. 5 pkt 1 w zw. z art. 9a ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Działka nr A/1 z mocy prawa przeszła na własność Gminy … z przeznaczeniem na poszerzenie drogi publicznej stanowiącej własność Gminy … wskutek zatwierdzenia projektu podziału nieruchomości – działki nr A w …, …, dokonanego na wniosek właściciela ….

Dodatkowo Pani wyjaśnia, że nie prowadziła nigdy i nie prowadzi działalności gospodarczej.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że prostuje Pani niespójność zawartą we wniosku i wskazuje, że otrzymane przez Panią odszkodowanie dotyczy tylko działki nr A/1.

Ponadto wskazała Pani, że:

-W skład masy spadkowej po zmarłym mężu nie weszły działki nr A/1 i nr A/2. Do masy spadkowej weszło prawo majątkowe o wypłatę odszkodowania za zajętą działkę nr A/1.

-Odnośnie postanowień zawartych w decyzji Wojewody … z dnia 17 grudnia 2021 r. – do uzupełnienia wniosku załączyła Pani kserokopię decyzji.

-W ww. decyzji Wojewoda nie wskazał z jakim dniem nastąpiło nabycie z mocy prawa działek nr A/1 i nr A/2. Pani zdaniem, ww. działki z mocy prawa przeszły na Gminę … z chwilą uprawomocnienia się decyzji Wójta Gminy … z dnia 25 września 2001 r. nr ….

Pytania

1.Czy odszkodowanie, które otrzymała Pani na mocy decyzji z dnia 17 grudnia 2021 r., nr …, dotyczącej wywłaszczenia Pani męża z działki nr A/1 przez Gminę celem poszerzenia drogi gminnej stanowi przychód w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

(pytanie ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

2.Jeżeli odpowiedź na pytanie pierwsze będzie twierdząca to czy przychód z tytułu odszkodowania za wywłaszczenie działki korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Ad 1

Uważa Pani, że otrzymane przez Panią odszkodowanie otrzymane z tytułu wywłaszczenia działki decyzją z 2021 r., nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ do wywłaszczenia doszło jeszcze przed nabyciem przez Panią prawa do gospodarstwa rolnego (co miało miejsce po śmierci męża w 2014 r.). Ponieważ do przejścia prawa własności do przedmiotowej działki na rzecz Gminy doszło z mocy prawa na podstawie decyzji o zatwierdzeniu projektu podziału nieruchomości z dnia 25 września 2001 r. (prawomocność – 24 października 2001 r.), ostatecznie nigdy własność przedmiotowej działki (objętej wywłaszczeniem na rzecz Gminy) na Panią nie przeszła (w 2014 r. już nie należała do gospodarstwa rolnego, które Pani odziedziczyła). W efekcie, po śmierci męża przeszło na Panią jedynie roszczenie o zapłatę odszkodowania za działkę wywłaszczoną już w 2001 r. Uważa Pani, że w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z przychodem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy. Nadmienia Pani, że nigdy nie prowadziła i nie prowadzi działalności gospodarczej.

Ad 2

Uważa Pani, że otrzymane w 2021 r. odszkodowanie z tytułu wywłaszczenia działki na rzecz Gminy nie stanowi również opodatkowanego przychodu z „innych źródeł” (art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy) ponieważ korzysta ono ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy, który stanowi, że wolne od podatku są: „przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłaconego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami (…)”. Przedmiotowe odszkodowanie zostało przyznane na podstawie art. 98 ust. 3 i art. 129 ust. 5 pkt 1 w zw. z art. 9a ustawy o gospodarce nieruchomościami – spełnia ono zatem w pełni przesłanki ww. przepisu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z ww. przepisem:

Na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Oznacza to, że przychodem z innych źródeł będzie każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne, czy częściowo odpłatne.

Należy zauważyć, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 cytowanej ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji. Wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej – powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy:

Treść zacytowanego przepisu wskazuje, że podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest uzyskanie przychodu między innymi z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Zasady ograniczania i pozbawiania praw do nieruchomości oraz przekazywania nieruchomości na cele publiczne i związanych z tym odszkodowań zostały uregulowane w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 344).

Zgodnie z art. 98 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 98 ust. 3 ww. ustawy:

Zgodnie z treścią art. 106 ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie natomiast do treści art. 129 ust. 1 ww. ustawy:

Według natomiast art. 129 ust. 5 ww. ustawy:

W związku z wywłaszczeniem (czy to w ramach postępowania wywłaszczeniowego, czy to w związku z podziałem nieruchomości) własność nieruchomości przechodzi z dotychczasowego właściciela na inny podmiot (Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego). Możliwe jest również przejście, względnie ustanowienie, na nieruchomości innych praw. Następuje to za odszkodowaniem. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, na podstawie art. 129 ust. 5 pkt 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 3, art. 106 ust. 1 i art. 124-126.

Biorąc powyższe pod uwagę wskazać należy, że przejęcie na rzecz jednostki samorządu terytorialnego z mocy prawa własności nieruchomości z dniem, w którym decyzja administracyjna stała się ostateczna nie jest tożsame z odpłatnym zbyciem, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odpłatne zbycie jest przeniesieniem prawa własności opartym na woli stron, nie zaś na jednostronnym akcie administracyjnym. Skutkiem odpłatnego zbycia jest przeniesienie prawa własności w zamian za określone świadczenie – najczęściej pieniężne – na rzecz zbywającego. W związku z tym przyznanego Pani w drodze decyzji administracyjnej odszkodowania za przejęcie z mocy prawa nieruchomości nie można zakwalifikować jako przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji stwierdzić należy, że otrzymane w drodze decyzji administracyjnej odszkodowanie stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponieważ podstawą jego przyznania w świetle zacytowanych wyżej przepisów były przepisy o gospodarce nieruchomościami to analizując możliwość zastosowania zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy mieć również na względzie, że ww. zwolnienie nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione zostają następujące warunki:

-nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,

-cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

Zatem w przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden z warunków albo żaden z nich, wówczas uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

W przedmiotowej sprawie prawo własności działki nr A Pani mąż nabył w 1978 r., tj. w okresie dłuższym niż 2 lata przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego. Jednocześnie z treści wniosku wynika, że Pani mąż nabył działkę nr A od swojego dziadka na podstawie umowy przekazania własności i posiadania gospodarstwa rolnego, a więc nabycie miało charakter nieodpłatny i nie wystąpiła sytuacja, w której cena nabycia nieruchomości była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania, bowiem w ogóle nie wystąpiła cena nabycia.

Biorąc zatem powyższe pod uwagę, uznać należy, że nie została spełniona żadna z ww. przesłanek wyłączających zastosowanie analizowanego zwolnienia, co oznacza, że odszkodowanie, które otrzymała Pani jako spadkobierca korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny, wskazać należy, że przyznanego Pani w drodze decyzji administracyjnej odszkodowania za przejęcie z mocy prawa nieruchomości (działki nr A/1) nie można zakwalifikować jako przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wypłacone Pani odszkodowanie w oparciu o przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi dla Pani przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzystający ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy. Zatem, nie ciąży na Pani obowiązek uiszczenia z tego tytułu podatku dochodowego.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego, w tym nie analizuje załączonych dokumentów. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Należy dodatkowo wskazać, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. W związku z tym, interpretacje te wywierają skutki prawne jedynie w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Zatem, niniejsza interpretacja indywidualna jest wiążąca dla Pani jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie wywołuje skutków prawnych dla Pani syna.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze z