Interpretacja indywidualna z dnia 1 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.604.2022.1.PRM

‒ Ustalenie, czy Działania na rzecz A stanowią odpłatne świadczenie usług przez Wnioskodawcy i w konsekwencji, powinny podlegać dokumentowaniu fakturami wystawianymi przez A (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy, ‒ Wskazanie, czy Zwrot Kosztów w relacji A – Wnioskodawca nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług i nie podlega opodatkowaniu VAT i w związku z tym A powinien udokumentować przedmiotowy Zwrot Kosztów co najwyżej notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT Wnioskodawcy, ‒ Ustalenie, czy wskazany Zwrot Kosztów, w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów, nie stanowi rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 6 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

‒ustalenia, czy Działania na rzecz A stanowią odpłatne świadczenie usług przez Państwa i w konsekwencji, powinny podlegać dokumentowaniu fakturami wystawianymi przez A (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na Państwa rzecz,

‒wskazania, czy Zwrot Kosztów w relacji A – Państwo nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług i nie podlega opodatkowaniu VAT i w związku z tym A powinien udokumentować przedmiotowy Zwrot Kosztów co najwyżej notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na Państwa rzecz, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na Państwa rozliczenia VAT,

‒ustalenia, czy wskazany Zwrot Kosztów, w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów, nie stanowi rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest polską spółdzielnią. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest handel detaliczny artykułami FMCG („Towar(y)”).

Wnioskodawca współpracuje z przedsiębiorcami z grupy kapitałowej X („Grupa X″) tj. grupy współpracującej z tysiącami niezależnych partnerów w całej Polsce. Wnioskodawca należy do sieci sklepów detalicznych, sieci partnerskiej, której organizatorem jest spółka z Grupy X B SA („B″).

Współpraca z B wygląda następująco. Wnioskodawca sprzedaje Towary własnym klientom detalicznym (najczęściej konsumentom) w swoim sklepie detalicznym. Sprzedawane klientom detalicznym Towary, Wnioskodawca kupuje zazwyczaj od sprzedawców z Grupy X będących hurtowymi dystrybutorami Towarów („Dystrybutorzy”). Dystrybutorzy kupują zaś Towary w ilościach hurtowych od dostawców, którzy najczęściej są ich producentami („Dostawcy”). Może się też zdarzyć, że Wnioskodawca będzie kupować Towar bezpośrednio od Dostawców (w tym innych dystrybutorów spoza Grupy X).

Dostawcy współpracujący z podmiotami z Grupy X realizują ogólnopolskie akcje promocyjne w sklepach detalicznych, w tym także u Wnioskodawcy za pomocą nowoczesnego systemu informatycznego („Akcje Promocyjne”).

Akcje Promocyjne są realizowane u Wnioskodawcy za pośrednictwem m.in. aplikacji sklepowej oraz platformy.

Aplikacja sklepowa oznacza oprogramowanie udostępniane przez spółkę z Grupy X tj. A sp. z o.o. („A”) przedsiębiorcom prowadzącym sklepy detaliczne, w tym także Wnioskodawcy („Aplikacja Sklepowa”). Aplikacja Sklepowa pozwala w szczególności na: rejestrowanie transakcji nabycia Towaru przez klienta, przekazywanie danych dotyczących Akcji Promocyjnych do systemu sklepowego oraz zbieranie danych transakcyjnych z kas rejestrujących transakcje w sklepach detalicznych, w tym u Wnioskodawcy i przesyłanie ich do A.

Platforma oznacza rozwiązanie informatyczne udostępnione przez A m.in. Wnioskodawcy i innym sklepom detalicznym oraz B, charakteryzujące się różnymi rozwiązaniami i funkcjonalnościami udostępnianymi użytkownikom, w szczególności obejmujące narzędzia do zakładania Akcji Promocyjnych, generowania regulaminów promocji, obsługi zgłoszeń serwisowych („Platforma”).

Realizacja Akcji Promocyjnej u Wnioskodawcy będzie wyglądała następująco:

a)A opublikuje informacje o danej Akcji Promocyjnej na Platformie i zapewni Wnioskodawcy możliwość przystąpienia do Akcji Promocyjnej,

b)Wnioskodawca będzie mógł zaakceptować warunki Akcji Promocyjnej, w tym regulamin promocji za pomocą Platformy. W ten sposób dojdzie do zawarcia między A a Wnioskodawcą umowy zlecenia na realizację danej Akcji Promocyjnej.

Następnie, informacja o Akcji Promocyjnej może zostać wyświetlona przez A w aplikacji mobilnej. Aplikacja mobilna oznacza aplikację mobilną „(...)” udostępnianą klientom detalicznym (najczęściej konsumentom) przez A (administrowaną przez B), zawierającą w szczególności informacje o Wnioskodawcy i Akcjach Promocyjnych realizowanych u Wnioskodawcy oraz obejmującą również możliwość przystąpienia przez klienta i korzystania z programu lojalnościowego, którego organizatorem jest A („Aplikacja Mobilna”).

W warunkach Akcji Promocyjnej może zostać zastrzeżone, że sprzedaż przez Wnioskodawcę Towarów zawierających najczęściej znak towarowy Dostawcy ma odbywać się po cenie nie wyższej niż określona cena maksymalna Towarów (co skutkuje atrakcyjną ceną detaliczną dla konsumenta). W takiej sytuacji Wnioskodawca zobowiąże się do sprzedaży Towarów po cenie nie wyższej niż cena maksymalna. Natomiast, Dostawcy będą zwracać Wnioskodawcy za pośrednictwem B i A koszty związane ze sprzedażą Towarów po cenie nie wyższej niż cena maksymalna tzw. cash-back („Zwrot Kosztów″). Zwrot Kosztów będzie następował w formule 1:1, tzn. całość kwoty otrzymanej od Dostawcy z tego tytułu zostanie przekazana za pośrednictwem B i A do Wnioskodawcy. Otrzymanie Zwrotu Kosztów jest niezależne od tego, czy Wnioskodawca dokonał zakupu Towaru od Dystrybutora (tj. podmiotu z Grupy X), Dostawcy, czy też innego podmiotu (Zwrot Kosztów jest naliczany w oparciu o dane sprzedażowe z paragonów fiskalnych u Wnioskodawcy). Zatem, Dostawcy przekazują Wnioskodawcy Zwrot Kosztów bez wiązania go bezpośrednio z własną sprzedażą. Model przeprowadzenia Akcji Promocyjnych zakłada, że Dostawcy, co do zasady, nie mają bezpośredniej relacji handlowej i prawnej z Wnioskodawcą w zakresie, którego dotyczy Akcja Promocyjna.

W związku z realizacją Akcji Promocyjnej u Wnioskodawcy, Wnioskodawca zobowiąże się wobec A m.in. do realizacji działań polegających na:

a)uczestnictwie w promocjach w ramach Akcji Promocyjnych zgodnie z przyjętym regulaminem;

b)udzieleniu upoważnienia do korzystania, przetwarzania i udostępniania danych transakcyjnych czyli m.in. danych paragonowych w celach weryfikacji i rozliczenia promocji w ramach Akcji Promocyjnych;

c)nieprzerwanego oferowania Towarów w punkcie sprzedaży;

d)utrzymywania odpowiedniego stanu zapasu Towarów umożliwiającego nieprzerwany udział w promocji;

e)umieszczenia Towarów w punkcie sprzedaży w eksponowanym miejscu zachęcającym do nabycia Towarów;

f)umieszczenia materiałów komunikacyjnych dotyczących promocji w punkcie sprzedaży w eksponowanym miejscu zachęcającym do nabycia Towarów;

g)wykonaniu pozostałych zobowiązań określonych w umowie z Wnioskodawcą, w tym w regulaminie do niej;

(zwanych łącznie „Działania na rzecz A”).

A zobowiąże się wobec Wnioskodawcy do przekazania jako kolejny podmiot pośredniczący (A pośredniczy w Zwrocie Kosztów razem z B) Zwrotu Kosztów od Dostawców dla Wnioskodawcy, który ma rekompensować Wnioskodawcy stratę (koszty), jaką ponosi sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna („Zwrot Kosztów w relacji A - Wnioskodawca″).

W zamian za Działania na rzecz A wykonywane przez Wnioskodawcę, wypłacane jest wynagrodzenie przez A na rzecz Wnioskodawcy.

Natomiast, w ramach zobowiązania do Zwrotu Kosztów w relacji A - Wnioskodawca, kwoty wypłacane przez A (podmiot pośredniczący) do Wnioskodawcy tytułem Zwrotu Kosztów nie stanowią wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy z tytułu jakiegokolwiek odrębnego świadczenia. B oraz A jedynie pośredniczą w przekazywaniu przez Dostawców na rzecz Wnioskodawcy Zwrotu Kosztów, które to koszty ponosi Wnioskodawca sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna.

Przyjęty, w ten sposób model Zwrotu Kosztów prezentuje się następująco:

a)B oraz A pośredniczą w Zwrocie Kosztów przez Dostawców na rzecz Wnioskodawcy. Zwrot Kosztów ma „sfinansować” Wnioskodawcy stratę, którą ponosi sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna;

b)Zwrot Kosztów będzie przekazywany przez Dostawców do B, następnie B przekaże Zwrot Kosztów do A, a A przekaże Zwrot Kosztów Wnioskodawcy (incydentalnie, nie można wykluczyć, że Zwrot Kosztów zostanie przekazany przez Dostawcę bezpośrednio do A, tj. z pominięciem B, co nie ma jednak wpływu na Dostawcę i Wnioskodawcę);

c)Zwrot Kosztów będzie równy stracie, jaką poniesie Wnioskodawca sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna;

d)A będzie informowała B, a B Dostawców o utrzymywaniu u Wnioskodawcy cen maksymalnych sprzedawanych Towarów;

(zwany łączenie „Model Zwrotu Kosztów″).

W przyjętym Modelu Zwrotu Kosztów B oraz A pełnią rolę podmiotów pośredniczących w przekazaniu Zwrotu Kosztów, otrzymujących ten Zwrot Kosztów od Dostawców tylko i wyłącznie w celu przekazania w tej samej wysokości do Wnioskodawcy.

Dodać należy, że Zwrot Kosztów w relacji A - Wnioskodawca jest dokumentowany notą księgową wystawianą przez A w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy (tzw. samonotowanie). A Działania na rzecz A są dokumentowane fakturami VAT, które wystawia A w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy w ramach samofakturowania na podstawie zawartego porozumienia, zgodnie z art. 106d Ustawy VAT.

W zakresie powyżej przedstawionego modelu rozliczeń Akcji Promocyjnych spółki z Grupy X uzyskały już kilka pozytywnych interpretacji indywidualnych m.in. interpretację indywidualną z 26 listopada 2021 r., nr 0112-KDIL3.4012.274.2021.3.MBN („Interpretacja indywidualna A”) w zakresie skutków podatkowych VAT oraz interpretację indywidualną z 24 listopada 2021 r. nr 0111-KDIB1-1.4010.384.2021.4.MF („Interpretacja indywidualna A w zakresie CIT”) w zakresie skutków podatkowych CIT. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej („DKIS”) w Interpretacji indywidualnej A wydanej dla A i dwóch innych spółek występujących w roli organizatorów sieci potwierdził, że zwrot kosztów od dostawców na rzecz sklepów detalicznych, w którego przekazaniu pośredniczy organizator sieci oraz A nie stanowi wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług, a zatem nie powinien być dokumentowany fakturą VAT. Co więcej, DKIS potwierdził, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby A dokumentowała zwrot kosztów w imieniu i na rzecz sklepów detalicznych notami księgowymi, które nie wskazują jednak kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT ani sklepu, ani A. DKIS stwierdził, że: „Podsumowując, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i w wyniku tego Sklepy otrzymują Zwrot Kosztów w ramach podejmowanych czynności stanowiących Zwrot Kosztów, to taki Zwrot Kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji, zwrotu tego nie można dokumentować fakturą, w tym w ramach mechanizmu samofakturowania. Oznacza to, że czynność ta może być dokumentowana notami księgowymi, które nie wskazują kwoty podatku VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia podatku VAT Sklepu, czy Wnioskodawcy. Jeżeli inne przepisy nie sprzeciwiają się możliwości wystawienia not księgowych przez zwracającego koszty, to Wnioskodawca w związku z dokonanym zwrotem kosztów może wystawić noty księgowe w imieniu i na rzecz Sklepów” (Interpretacja indywidualna A).

Należy zwrócić uwagę, że w przyjętym Modelu Zwrotu Kosztów podmioty pośredniczące w Zwrocie Kosztów tj. B i A nie uczestniczą w obrocie Towarem. Towary będące przedmiotem Akcji Promocyjnych są sprzedawane w ramach mechanizmu sprzedaży przewidzianego przez Dostawców. Model ten zakłada prowadzenie sprzedaży Towarów do jednej ze spółek z Grupy X (Dystrybutora), która następnie odsprzedaje Towar do Wnioskodawcy, tak jak to zostało opisane powyżej. Przy czym, może się też zdarzyć, że Wnioskodawca zakupi Towar bezpośrednio od Dostawców, czy też innego podmiotu.

Dodatkowo, DKIS w Interpretacji indywidualnej A potwierdził, że zwrot kosztów nie stanowi po stronie podmiotów pośredniczących (w tym A i innych organizatorów sieci) w zwrocie kosztów pomiędzy Dostawcą a sklepem detalicznym rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy VAT. W konsekwencji, (i) organizator sieci na wystawianych przez siebie notach księgowych do Dostawców oraz (ii) A na wystawionych przez siebie notach księgowych do organizatorów sieci i (iii) A na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz sklepów detalicznych - nie jest zobowiązany do wyodrębniania kwoty podatku VAT oraz kwoty netto zwrotu kosztów. DKIS stwierdził, że: „Podsumowując, Zwrot Kosztów, który Organizator sieci przekazuje Wnioskodawcy, a ten Sklepom, działając jako podmioty pośredniczące w Zwrocie Kosztów - od Dostawców na rzecz Sklepów - w ramach Modelu Zwrotu Kosztów nie będzie stanowił rabatu w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy. W konsekwencji, Organizator sieci na wystawionych notach księgowych do Dostawców, a Wnioskodawca na wystawionych notach księgowych do Organizatora sieci oraz Wnioskodawca na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz Sklepów, nie będą zobowiązani do wyodrębniania kwoty podatku VAT oraz kwoty netto Zwrotu Kosztów″.

Ponieważ wszystkie powyższe interpretacje zostały uzyskane przez A lub organizatora sieci franczyzowej, zatem Wnioskodawca składa niniejszy wniosek, aby potwierdzić skutki podatkowe zgodne z powyższymi interpretacjami, również dla siebie.

Pytania

1)Czy Działania na rzecz A stanowią odpłatne świadczenie usług przez Wnioskodawcę i w konsekwencji, powinny podlegać dokumentowaniu fakturami VAT, które mogą być wystawiane przez A (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy?

2)Czy jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i w wyniku tego, Wnioskodawca otrzymuje Zwrot Kosztów w ramach podejmowanych czynności stanowiących Zwrot Kosztów w relacji A - Wnioskodawca, to taki Zwrot Kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług dla Wnioskodawcy, a w konsekwencji, faktycznie otrzymany Zwrot Kosztów przez Wnioskodawcę nie podlega opodatkowaniu VAT i w związku z tym A powinien udokumentować przedmiotowy Zwrot Kosztów co najwyżej notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT Wnioskodawcy?

3)Czy wskazany Zwrot Kosztów, w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów, nie stanowi rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy VAT, tym bardziej, że na wystawionych notach księgowych przez A w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy nie jest (i nie może być) wyodrębniona kwota podatku VAT Zwrotu Kosztów?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Również art. 24 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dyrektywa 2006/112/WE) wskazuje, że „świadczenie usług″ oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów.

Z treści cytowanego wyżej przepisu art. 8 ust. 1 ustawy VAT wynika, iż ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja „świadczenia usług″ ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów″. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Uwzględniając powołane wyżej przepisy art. 5 i art. 8 ustawy VAT, wskazać należy, iż każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu mieści się w definicji usługi. Usługa w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT oraz art. 24 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, to transakcja gospodarcza, co oznacza, iż stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Ponadto zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 ustawy VAT, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Elementy, które powinny znaleźć się na fakturze zostały szczegółowo wymienione w art. 106e ustawy VAT.

W ocenie Wnioskodawcy, Działania na rzecz A stanowią świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W przypadku Działania na rzecz A istnieje wzajemność świadczeń, bowiem Wnioskodawca zobowiązuje się do wykonania świadczeń na rzecz A, w zamian za umówione wynagrodzenie. W przypadku braku wykonania usług przez Wnioskodawcę, A może domagać się ich wykonania od Wnioskodawcy lub nawet dochodzić swoich praw przed sądem.

Powyższe stanowisko potwierdzają organy podatkowe w wydanych interpretacjach indywidualnych m.in. w interpretacji indywidualnej Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 19 sierpnia 2014 r., nr ITPP1/443-554/14/KM, w której organ stwierdził, że: „Zatem, otrzymana przez Wnioskodawcę premia pieniężna stanowi rodzaj wynagrodzenia za określone zachowanie się nabywcy w stosunku do sprzedawcy, które jest przyznawane za spełnienie określonych warunków. W przedmiotowej sprawie istnieje zatem element wzajemności, konieczny do uznania, że płatność w formie premii pieniężnej jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę. W świetle powyższego, skoro jak wskazano we wniosku, wypłata wynagrodzenia uzależniona jest od określonego zachowania Wnioskodawcy, polegającego na zapewnieniu produktom dostawcy odpowiedniego eksponowania i reklamy oraz zobowiązania się Wnioskodawcy do nabywania od dostawcy produktów, które są następnie sprzedawane w lokalu gastronomicznym prowadzonym przez Wnioskodawcę, to czynności te mają charakter działań promocyjno-marketingowych zmierzających do zwiększenia (intensyfikacji) poziomu sprzedaży towarów i należy uznać je za świadczenie usług, zgodnie z powołanym art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem otrzymując premie pieniężne będące wynagrodzeniem za świadczenie usług, Wnioskodawca zobowiązany jest dokumentować je - zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy - fakturą.”

Podobne stanowisko potwierdzające prawo do dokumentowania fakturą VAT świadczonych usług zajął DKIS w interpretacji indywidualnej z 7 listopada 2017 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.424.2017.1.JG.

Spółdzielnia wskazuje, że w Interpretacji indywidualnej A, DKIS potwierdził, że analogiczne czynności podejmowane przez sklepy detaliczne na rzecz A stanowią świadczenie usług, za które sklepy detaliczne otrzymują wynagrodzenie.

Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, Działania na rzecz A powinny podlegać dokumentowaniu fakturami VAT, które mogą być wystawiane przez A (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy.

Ad 2

Jak wskazano powyżej w uzasadnieniu do pytania 1 niniejszego wniosku zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Również art. 24 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE wskazuje, że świadczenie usług oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów.

Z treści cytowanego wyżej przepisu art. 8 ust. 1 ustawy VAT wynika, iż ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Uwzględniając powołane wyżej przepisy art. 5 i art. 8 ustawy VAT, wskazać należy, iż każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu mieści się w definicji usługi. Usługa w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT oraz art. 24 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, to transakcja gospodarcza, co oznacza, iż stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym w zamian za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

W niniejszym przypadku, zdaniem Wnioskodawcy nie dochodzi do świadczenia usług. Wnioskodawca uczestnicząc w Modelu Zwrotu Kosztów i podejmując czynności w ramach Zwrotu Kosztów w relacji A - Wnioskodawca, nie świadczy na rzecz A usług w rozumieniu ustawy VAT. Dlatego A nie ma prawa dokumentować podejmowanych czynności fakturami VAT, wystawionymi w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy (na zasadzie samofakturowania). Zdaniem Wnioskodawcy, brak jest przeciwskazań do dokumentowania notami księgowymi Zwrotu Kosztów otrzymywanego przez Wnioskodawcę od A (działającego jako podmiot pośredniczący w przekazaniu tego Zwrotu Kosztów).

Dodatkowo, zdaniem Wnioskodawcy, brak jest bezpośredniego związku pomiędzy podejmowanymi przez Wnioskodawcę czynnościami tj. sprzedażą Towarów po cenie nie wyższej niż cena maksymalna, a otrzymywanym od Dostawcy, za pośrednictwem B i A Zwrotem Kosztów. Wnioskodawca zobowiązuje się bowiem bezpośrednio wobec A do podjęcia określonych czynności, natomiast A jedynie pośredniczy w Zwrocie Kosztów od Dostawcy. Mając na uwadze powyższe, A nie wypłaca wynagrodzenia Wnioskodawcy, a jedynie pełni funkcję podmiotu pośredniczącego (razem z B), który przekazuje Wnioskodawcy Zwrot Kosztów od Dostawców.

Dodać należy, że w związku z tym, że podmioty pośredniczące w Zwrocie Kosztów tj. B i A nie uczestniczą w obrocie Towarem, Zwrot Kosztów nie będzie stanowił rabatu w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT (ani rabatu pośredniego).

Spółdzielnia wskazuje, że w Interpretacji indywidualnej A, DKIS potwierdził, że analogiczne czynności tj. przekazywanie zwrotu kosztów od Dostawców do sklepów detalicznych, z tym że z udziałem innego organizatora sieci i A jako podmiotów pośredniczących nie powinno być dokumentowane fakturami VAT. A zatem, zdaniem Wnioskodawcy, również Zwrot Kosztów w relacji A - Wnioskodawca nie powinien być dokumentowany fakturą VAT.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, pomiędzy A a Wnioskodawcą nie dochodzi do świadczenia usług związanego ze Zwrotem Kosztów, dlatego taki Zwrot Kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług dla Wnioskodawcy, a w konsekwencji, faktycznie otrzymany Zwrot Kosztów przez Wnioskodawcę nie podlega opodatkowaniu VAT i w związku z tym nie podlega udokumentowaniu fakturą VAT w oparciu o zasadę samofakturowania przez A. A nie ma prawa dokumentować takich transakcji w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy fakturami VAT, wobec czego mechanizm samofakturowania nie znajdzie tutaj zastosowania. Natomiast, nic nie stoi na przeszkodzie, aby Zwrot Kosztów przez A na rzecz Wnioskodawcy był dokumentowany notami księgowymi, które nie wskazują jednak kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT Wnioskodawcy, ani A.

Ad 3

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W myśl art. 29a ust. 6 ustawy VAT, podstawa opodatkowania obejmuje:

1)podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2)koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Podstawa opodatkowania, zgodnie z art. 29a ust. 7 ustawy VAT, nie obejmuje kwot:

1)stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

2)udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;

3)otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Dodatkowo, w myśl art. 29a ust. 10 ustawy VAT, podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o:

1)kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;

2)wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;

3)zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;

4)wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że przepisy Ustawy VAT nie definiują pojęcia rabat. Zatem, pojęcia te należy interpretować stosując przede wszystkim wykładnię językową.

Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, str. 825), rabat to „zniżka, opust od sumy należnej za towar przyznawany, np. przy kupnie dużej ilości towarów”. Zatem, rabat polega na pomniejszeniu ustalonej wcześniej ceny towaru lub usługi. Rozróżnia się przy tym rabaty na te przyznane przed ustaleniem ceny oraz udzielane po jej ustaleniu. Z powyższego wynika, że rabat związany jest bezpośrednio z transakcją sprzedaży towarów lub usług, tj. musi zaistnieć sprzedaż towaru lub usługi, aby mogło dojść do udzielenia rabatu.

Tymczasem, podmioty pośredniczące tj. zarówno B jak i A w ramach Akcji Promocyjnej przedstawionej w opisie zaistniałego stanu faktycznego będą pośredniczyć w przekazaniu przez Dostawców do Wnioskodawcy Zwrotu Kosztów w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów. Zwrot Kosztów ma rekompensować Wnioskodawcy stratę (koszty), jaką ponosi sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna. Zatem, celem cash-backu nie jest obniżka ceny sprzedaży towaru / usługi, lecz zrekompensowanie kosztu / straty poniesionej przez Wnioskodawcę, który uczestniczy w Akcji Promocyjnej.

Co istotne, podmioty pośredniczące (B i A) w ramach Modelu Zwrotu Kosztów nie będą uczestniczyć w obrocie Towarem (tj. nie nabywają / nie odsprzedają Towarów). Zdaniem Wnioskodawcy, nie można zatem mówić o udzieleniu rabatów pośrednich, w sytuacji gdy podmioty pośredniczące w ramach Modelu Zwrotu Kosztów nie uczestniczą w obrocie Towarem. Brak jest transakcji sprzedaży Towaru między Dostawcą i B, pomiędzy B i A oraz pomiędzy A i Wnioskodawcą, które miałyby być objęte rabatem.

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe okoliczności tj. fakt, iż:

1.Zwrot Kosztów ma rekompensować Wnioskodawcy stratę (koszty), jaką ponosi sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna;

2.Podmioty pośredniczące (B i A) w Zwrocie Kosztów pomiędzy Dostawcą a Wnioskodawcą nie uczestniczą w obrocie Towarem;

- należy przyjąć, iż Zwrot Kosztów (tzw. cash-back) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów nie stanowi rabatu w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT.

Dodatkowym argumentem potwierdzającym, że Zwrot Kosztów nie stanowi rabatu pośredniego jest fakt, że jego przyznanie jest niezależne od tego, czy Wnioskodawca dokonał zakupu Towaru od Dystrybutora (tj. podmiotu z Grupy X, Dostawcy, czy też innego podmiotu (Zwrot Kosztów jest naliczany w oparciu o dane sprzedażowe z paragonów fiskalnych u Wnioskodawcy). Inaczej mówiąc, Dostawcy finansując Zwrot Kosztów promują nie tyle własną sprzedaż, co po prostu fakt obrotu towarami z ich oznaczeniem (znakiem towarowym), niezależnie skąd te towary pochodzą.

Zgodnie z Modelem Zwrotu Kosztów, Zwrot Kosztów dokumentowany jest notami księgowymi. Skoro Zwrot Kosztów przekazywany w ramach Modelu Zwrotu Kosztów nie stanowi rabatu w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT, należy przyjąć, iż nie wpływa na rozliczenia VAT, ani podmiotów pośredniczących tj. B i A (co oczywiste, skoro B i A nie uczestniczą w obrocie Towarem), ani Wnioskodawcy, czy Dostawcy.

Z tego względu, A na wystawianych notach księgowych w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy nie ma obowiązku wyodrębniać kwoty podatku VAT.

Spółdzielnia wskazuje, że we wskazanej w stanie faktycznym Interpretacji indywidualnej A, DKIS potwierdził, że zwrot kosztów nie stanowi po stronie podmiotów pośredniczących (w tym A i innych organizatorów sieci) w zwrocie kosztów pomiędzy dostawcą a sklepem detalicznym rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT, a w konsekwencji DKIS potwierdził, że A na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz sklepów detalicznych nie jest zobowiązany do wyodrębniania kwoty podatku VAT oraz kwoty netto zwrotu kosztów, gdyż Zwrot Kosztów nie ma wpływu na rozliczenia VAT sklepów (tut. Wnioskodawcy).

Podsumowując, Zwrot Kosztów, który Wnioskodawca otrzymuje od Dostawców za pośrednictwem B i A w ramach Modelu Zwrotu Kosztów nie będzie stanowił rabatu w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT. W konsekwencji, prawidłowo A na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy, nie wyodrębnia kwoty podatku VAT oraz kwoty netto Zwrotu Kosztów (co zresztą byłaby niemożliwe, gdyż Zwrot Kosztów jest kalkulowany wyłącznie w kwocie brutto, bez naliczania VAT).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Należy przy tym podkreślić, że aby dana czynność (dostawa towarów lub świadczenie usług) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi zostać wykonywana przez podatnika tego podatku.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z wyżej wskazanymi regulacjami, przy ocenie charakteru świadczenia, jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie stanowi dostawy w rozumieniu art. 7 ustawy.

Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku, którego istnieje bezpośredni jego odbiorca odnoszący korzyść związaną z tym świadczeniem.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r., s. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów i tym samym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Z opisu sprawy wynika, że jesteście Państwo polską spółdzielnią, której przedmiotem działalności jest handel detaliczny artykułami FMCG („Towar(y)”).

Współpracujecie Państwo z przedsiębiorcami z grupy kapitałowej X(„Grupa X”) tj. grupy współpracującej z tysiącami niezależnych partnerów w całej Polsce. Wnioskodawca należy do sieci sklepów detalicznych, sieci partnerskiej, której organizatorem jest spółka z Grupy X B SA („B”).

W ramach współpracy z B sprzedajecie Państwo Towary własnym klientom detalicznym (najczęściej konsumentom) w swoim sklepie detalicznym. Sprzedawane klientom detalicznym Towary, kupujecie Państwo zazwyczaj od sprzedawców z Grupy X będących hurtowymi dystrybutorami Towarów („Dystrybutorzy”). Dystrybutorzy kupują zaś Towary w ilościach hurtowych od dostawców, którzy najczęściej są ich producentami („Dostawcy”). Może się też zdarzyć, że będziecie Państwo kupować Towar bezpośrednio od Dostawców.

Dostawcy współpracujący z podmiotami z Grupy X realizują ogólnopolskie akcje promocyjne w sklepach detalicznych, w tym także u Państwa za pomocą nowoczesnego systemu informatycznego („Akcje Promocyjne”), które są realizowane za pośrednictwem m.in. aplikacji sklepowej oraz platformy.

Aplikacja sklepowa oznacza oprogramowanie udostępniane przez spółkę z Grupy X tj. Asp. z o.o. („A″) przedsiębiorcom prowadzącym sklepy detaliczne, w tym także Państwa („Aplikacja Sklepowa”). Platforma oznacza rozwiązanie informatyczne udostępnione przez A m.in. Państwu i innym sklepom detalicznym oraz B, charakteryzujące się różnymi rozwiązaniami i funkcjonalnościami udostępnianymi użytkownikom, w szczególności obejmujące narzędzia do zakładania Akcji Promocyjnych, generowania regulaminów promocji, obsługi zgłoszeń serwisowych („Platforma”).

Realizacja Akcji Promocyjnej u Państwa będzie wyglądała następująco:

a)A opublikuje informacje o danej Akcji Promocyjnej na Platformie i zapewni Państwu możliwość przystąpienia do Akcji Promocyjnej,

b)będą mogli Państwo zaakceptować warunki Akcji Promocyjnej, w tym regulamin promocji za pomocą Platformy. W ten sposób dojdzie do zawarcia między A a Państwem umowy zlecenia na realizację danej Akcji Promocyjnej.

Następnie, informacja o Akcji Promocyjnej może zostać wyświetlona przez A w aplikacji mobilnej. Aplikacja mobilna oznacza aplikację mobilną „(…)” udostępnianą klientom detalicznym (najczęściej konsumentom) przez A (administrowaną przez B), zawierającą w szczególności informacje o Państwie i Akcjach Promocyjnych realizowanych u Państwa oraz obejmującą również możliwość przystąpienia przez klienta i korzystania z programu lojalnościowego, którego organizatorem jest A („Aplikacja Mobilna”).

W warunkach Akcji Promocyjnej może zostać zastrzeżone, że sprzedaż przez Państwa Towarów zawierających najczęściej znak towarowy Dostawcy ma odbywać się po cenie nie wyższej niż określona cena maksymalna Towarów (co skutkuje atrakcyjną ceną detaliczną dla konsumenta). W takiej sytuacji zobowiążecie się Państwo do sprzedaży Towarów po cenie nie wyższej niż cena maksymalna. Dostawcy będą zwracać Państwu za pośrednictwem B i A koszty związane ze sprzedażą Towarów po cenie nie wyższej niż cena maksymalna tzw. cash-back („Zwrot Kosztów”). Zwrot Kosztów będzie następował w formule 1:1, tzn. całość kwoty otrzymanej od Dostawcy z tego tytułu zostanie przekazana za pośrednictwem B i A do Państwa.

W związku z realizacją Akcji Promocyjnej u Państwa, zobowiążecie się Państwo wobec A m.in. do realizacji działań polegających na:

a)uczestnictwie w promocjach w ramach Akcji Promocyjnych zgodnie z przyjętym regulaminem;

b)udzieleniu upoważnienia do korzystania, przetwarzania i udostępniania danych transakcyjnych czyli m.in. danych paragonowych w celach weryfikacji i rozliczenia promocji w ramach Akcji Promocyjnych;

c)nieprzerwanego oferowania Towarów w punkcie sprzedaży;

d)utrzymywania odpowiedniego stanu zapasu Towarów umożliwiającego nieprzerwany udział w promocji;

e)umieszczenia Towarów w punkcie sprzedaży w eksponowanym miejscu zachęcającym do nabycia Towarów;

f)umieszczenia materiałów komunikacyjnych dotyczących promocji w punkcie sprzedaży w eksponowanym miejscu zachęcającym do nabycia Towarów;

g)wykonaniu pozostałych zobowiązań określonych w umowie z Państwem, w tym w regulaminie do niej;

(zwanych łącznie „Działania na rzecz A”).

W zamian za Działania na rzecz A wykonywane przez Państwa, wypłacane jest wynagrodzenie przez A na Państwa rzecz.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą kwestii ustalenia, czy Działania na rzecz A stanowią odpłatne świadczenie usług przez Państwa i w konsekwencji, powinny podlegać dokumentowaniu fakturami wystawianymi przez A (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na Państwa rzecz.

W tym miejscu należy wskazać, że jak wynika z powołanych powyżej przepisów, każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

Należy w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie C-89/91 Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto, TSUE przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj także orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie podkreślono, że dla wystąpienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności.

Zatem, pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub jej ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Podsumowując należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to odpłatne świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że w zamian za Działania na rzecz A wykonywane przez Państwa, wypłacane jest wynagrodzenie przez A na Państwa rzecz.

Tym samym, w przedmiotowej sprawie będzie istniał bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami przez Państwa na rzecz A a wypłaconym wynagrodzeniem. Wobec powyższego, otrzymane przez Państwa wynagrodzenie będzie stanowiło wynagrodzenie za świadczone przez Państwa na rzecz A usługi, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, które będą podlegać opodatkowaniu zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zatem działania podejmowane przez Państwa stanowić będą odpłatne świadczenie usług na rzecz A w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy.

Zasady dotyczące dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zawarte w Dziale XI rozdziale 1 ustawy.

Należy podkreślić, że celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział.

Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Przepis art. 106b ust. 2 ustawy stanowi, że:

W świetle art. 106b ust. 3 ustawy:

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT. Niemniej jednak, stosownie do art. 106b ust. 3 ustawy, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż zwolnioną, jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w przewidzianym przepisem terminie.

Elementy, jakie powinna zawierać faktura, zostały wymienione w art. 106e ustawy. Stosownie do treści art. 106e pkt 1-15 ustawy:

Stosownie do treści art. 106d ust. 1 ustawy:

W tym miejscu należy wskazać, że art. 106d ustawy dotyczy instytucji tzw. „samofakturowania”. Przepis ten określa przypadki i warunki, których spełnienie pozwala na wystawianie faktur dokumentujących dostawy towarów i świadczenie usług przez podmioty inne niż wykonujące sprzedaż. Takim podmiotem może być przykładowo nabywca towarów lub usług. Pomimo więc, że zgodnie z ogólną regułą, to podatnik dokonujący dostawy towarów lub świadczących usługę wystawia fakturę dokumentującą daną transakcję, to jednak w myśl ww. przepisu ustawy, funkcja ta może zostać powierzona także nabywcy towarów lub usług.

Wystawianie faktur w procesie „samofakturowania” może zostać zastosowane pod warunkiem istnienia wcześniej zawartej (a zatem zawartej przed wystawieniem pierwszej faktury przez nabywcę w imieniu i na rzecz podatnika dokonującego sprzedaży) umowy. Ustawodawca nie określa żadnych – poza jednym – elementów, które umowa ta powinna zawierać. Ww. elementem, który powinien zostać ujęty w przedmiotowej umowie jest określenie procedury zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę, w imieniu i na rzecz którego faktury są wystawiane.

Należy wskazać, że przepisy ustawy wymagają istnienia procedury zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę, nie wskazują natomiast, jak procedura ta ma być określona. Jednocześnie należy wskazać, że przepisy w zakresie podatku VAT nie przewidują jakichkolwiek ograniczeń lub wymogów odnośnie sposobu zatwierdzania przez podatnika faktur, wystawionych w jego imieniu i na jego rzecz przez nabywcę, w procedurze samofakturowania. Strony umowy o samofakturowaniu mogą zatem w dowolny sposób kształtować formę zatwierdzania poszczególnych faktur wystawianych przez nabywcę w imieniu i na rzecz podatnika ‒ sprzedawcy towarów lub usług.

Jednakże, w najlepszym interesie podatnika dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę jest to, aby procedura ta była właściwie określona i przestrzegana, albowiem wystawienie faktury przez nabywcę towaru lub usługi oznacza określenie kwoty podatku należnego po stronie podatnika, który dokonał dostawy towarów lub wyświadczył usługę. W sytuacji, gdy nabywca nie przedstawi faktury do akceptacji sprzedawcy, to i tak sprzedawca nie będzie zwolniony z obowiązku odprowadzenia podatku należnego z tytułu dokonanej dostawy lub wyświadczonej usługi.

W tym miejscu należy wskazać, że umowa jest czynnością prawną, którą zawiera się poprzez zgodne oświadczenia woli dwóch stron. Oświadczenie woli może być złożone w dowolnej formie, przez każde zachowanie się składającego oświadczenie woli, które ujawnia jego wolę w sposób dostateczny. Zatem umowy zawierane w formie elektronicznej, stanowią także prawnie skuteczne umowy.

Należy wskazać ponadto, że zgodnie z art. 106d ust. 1 ustawy, ważne jest aby strony transakcji potrafiły udowodnić, że umowa taka została zawarta i że sprzedawca zatwierdza poszczególne faktury według określonej przez strony zasady. Istotne jest także określenie właściwej procedury akceptacji faktur przez sprzedawcę. Jak już bowiem wyżej wskazano w sytuacji, gdy nabywca nie przedstawi faktury do akceptacji sprzedawcy, to i tak dostawca nie będzie zwolniony z obowiązku odprowadzenia podatku należnego z tytułu dokonanej dostawy.

Ponownie należy podkreślić, że przepisy ustawy nie przewidują jakichkolwiek wymagań co do formy i sposobu akceptacji faktur wystawionych w ramach tzw. samofakturowania. Tym samym, podmioty mogą swobodnie określać sposób i formę akceptacji poszczególnych faktur. Istotne jest wyłącznie, by przyjęta procedura akceptacji poszczególnych faktur została określona w umowie zawartej pomiędzy nabywcą a sprzedawcą towaru lub usługi. Skoro zatem, żaden przepis w zakresie podatku VAT nie określa w jakiej konkretnie formie ma być dokonane zatwierdzenie faktur wystawionych w systemie samofakturowania, ani nie wskazuje żadnych niedopuszczalnych form zatwierdzania, należy przyjąć, że każda określona przez strony umowy o samofakturowaniu forma zatwierdzania faktur jest dopuszczalna.

W analizowanej sprawie – jak wskazano powyżej – działania podejmowane przez Państwa stanowić będą odpłatne świadczenie usług na rzecz A w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy. Zatem czynność taka powinna zostać udokumentowana fakturami.

Wobec powyższego, jeżeli Państwo i A wcześniej zawarli umowę w sprawie wystawiania faktur w imieniu i na Państwa rzecz, w której została określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez strony tj. Państwo i A zaakceptowaliście formę i sposób wystawionych faktur, to będą mogli Państwo wprowadzić system samofakturowania, ponieważ będą spełnione warunki wskazane w art. 106d ust. 1 ustawy. Zatem to A będzie mógł w takim przypadku wystawiać faktury w imieniu i na Państwa rzecz dokumentujące świadczenie usług na rzecz A.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w zaistniałej sytuacji, skoro będą świadczyć Państwo usługi na rzecz A, za które otrzymywać będziecie wynagrodzenie, to czynność taką powinna zostać udokumentowana poprzez wystawienie faktury przez A (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na Państwa rzecz.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 1 uznaję za prawidłowe.

Kolejne Państwa wątpliwości dotyczą wskazania czy Zwrot Kosztów w relacji A – Państwo nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług dla Państwa i nie podlega opodatkowaniu VAT i w związku z tym A powinien udokumentować przedmiotowy Zwrot Kosztów co najwyżej notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na Państwa rzecz, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na Państwa rozliczenia VAT.

Jak wskazano powyżej, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

W tym miejscu należy zaznaczyć, że w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy, środki pieniężne – jako środek płatniczy – nie stanowią towaru.

Zatem skoro środki pieniężne nie są uznane za towar w rozumieniu przepisów ustawy, to przekazanie Państwu przez A Zwrotu Kosztów nie może być utożsamiane z dostawą towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Należy w tym miejscu powtórzyć, że zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Zatem przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie jest usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem w odniesieniu do każdej płatności pieniężnej rozpatrywać należy, czy nie stanowi ona otrzymanego wynagrodzenia za jakieś świadczenia wykonane przez dany podmiot. Jeśli można zidentyfikować takie świadczenie, to wówczas otrzymaną płatność należałoby potraktować jako wynagrodzenie za usługę. W przypadku więc, gdy podmiot płacący uzyskuje korzyść z pewnego rodzaju sytuacji, zobowiązanie takie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usługi. W konsekwencji powinno być ono opodatkowane podatkiem VAT.

Jak już wyżej wskazano aby dana usługa podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Jak wynika z powyższej analizy art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie stanowi, co do zasady, usługę. Muszą być jednak przy tym spełnione następujące warunki:

‒istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

‒wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługę świadczoną na rzecz usługobiorcy,

‒istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy usługi,

‒odpłatność za otrzymane świadczenie (usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

‒istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zaprezentowana argumentacja w przedmiocie wzajemności świadczeń jako warunku koniecznego do uznania usługi za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT znajduje szerokie poparcie w orzecznictwie krajowych sądów administracyjnych, jak i w powołanym już powyżej orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Szczególnie trafnie kwestię tę ujął WSA w Kielcach w wyroku z 15 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Ke 89/12, w którym stwierdził, że:

Z kolei w wyroku z 29 października 2009 r. C-246/08 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przypomniał, że jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT (teza 43). Świadczenie usług tylko wtedy dokonywane jest odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy, jeżeli pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy (teza 44).

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że aby czynność podlegała obowiązkowi zapłaty podatku, musi mieć miejsce dostawa towarów lub świadczenie usług, które podatnik działający w takim charakterze dokonuje odpłatnie na terytorium państwa członkowskiego.

Z opisu sprawy wynika, że Dostawcy będą zwracać Państwu za pośrednictwem B i A koszty związane ze sprzedażą Towarów po cenie nie wyższej niż cena maksymalna tzw. cash-back („Zwrot Kosztów”). Zwrot Kosztów będzie następował w formule 1:1, tzn. całość kwoty otrzymanej od Dostawcy z tego tytułu zostanie przekazana za pośrednictwem B i A do Państwa.

A zobowiąże się wobec Państwa do przekazania jako kolejny podmiot pośredniczący (A pośredniczy w Zwrocie Kosztów razem z B) Zwrotu Kosztów od Dostawców dla Państwa, który ma rekompensować Państwa stratę (koszty), jaką ponosicie sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna.

W ramach zobowiązania do Zwrotu Kosztów w relacji A - Państwo, kwoty wypłacane przez A (podmiot pośredniczący) do Państwa, tytułem Zwrotu Kosztów, nie stanowią wynagrodzenia należnego Państwu z tytułu jakiegokolwiek odrębnego świadczenia. B oraz A jedynie pośredniczą w przekazywaniu przez Dostawców na Państwa rzecz Zwrotu Kosztów, które to koszty ponosicie Państwo sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna.

Przyjęty, w ten sposób model Zwrotu Kosztów prezentuje się następująco:

a)B oraz A pośredniczą w Zwrocie Kosztów przez Dostawców na Państwa rzecz. Zwrot Kosztów ma „sfinansować” Państwa stratę, którą ponosi sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna;

b)Zwrot Kosztów będzie przekazywany przez Dostawców do B, następnie B przekaże Zwrot Kosztów do A, a A przekaże Zwrot Kosztów Państwu (incydentalnie, nie można wykluczyć, że Zwrot Kosztów zostanie przekazany przez Dostawcę bezpośrednio do A, tj. z pominięciem B, co nie ma jednak wpływu na Dostawcę i Państwo);

c)Zwrot Kosztów będzie równy stracie, jaką poniesiecie Państwo sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna;

d)A będzie informowała B, a B Dostawców o utrzymywaniu u Państwa cen maksymalnych sprzedawanych Towarów;

Model ten zwany jest łączenie: „Model Zwrotu Kosztów”.

W przyjętym Modelu Zwrotu Kosztów B oraz A pełnią rolę podmiotów pośredniczących w przekazaniu Zwrotu Kosztów, otrzymujących ten Zwrot Kosztów od Dostawców tylko i wyłącznie w celu przekazania w tej samej wysokości do Państwa.

W przyjętym Modelu Zwrotu Kosztów podmioty pośredniczące w Zwrocie Kosztów tj. B i A nie uczestniczą w obrocie Towarem. Towary będące przedmiotem Akcji Promocyjnych są sprzedawane w ramach mechanizmu sprzedaży przewidzianego przez Dostawców. Model ten zakłada prowadzenie sprzedaży Towarów do jednej ze spółek z Grupy X (Dystrybutora), która następnie odsprzedaje Towar do Państwa.

Zwrot Kosztów w relacji A - Państwo jest dokumentowany notą księgową wystawianą przez A w imieniu i na Państwa rzecz (tzw. samonotowanie).

W przedstawionych okolicznościach sprawy w związku ze Zwrotem Kosztów nie jest możliwe zidentyfikowanie jakiegokolwiek świadczenia, które mogłoby stanowić przedmiot opodatkowania podatkiem od towarów i usług po Państwa stronie.

W rezultacie, uznać należy, że Zwrot Kosztów otrzymywany przez Państwa od Dostawcy za pośrednictwem B i A w tej samej wysokości, w jakiej B i A otrzyma zwrot od Dostawcy, nie stanowi po Państwa stronie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT z uwagi na brak możliwości zidentyfikowania przedmiotu opodatkowania podatkiem VAT (brak dostawy towarów, świadczenia usług w rozumieniu ustawy).

W konsekwencji, skoro czynności polegające na przekazaniu Państwu od Dostawcy za pośrednictwem B i A kwoty zwrotu kosztów nie stanowi dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ustawy, ani wynagrodzenia za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, to ww. czynności nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy.

Przywołany wyżej przepis art. 106b ust. 1 ustawy wskazuje jednoznacznie, w jakich sytuacjach podatnik jest zobowiązany do wystawienia faktury. Obowiązek ten występuje w sytuacji dokonania sprzedaży, jak również innych czynności wskazanych w tym przepisie.

Należy podkreślić, że celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych. Pełni ona bowiem szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt sprzedaży określonych towarów lub usług.

Zatem w sytuacji gdy między stronami nie dochodzi do świadczenia usług ani do dostawy towarów, wówczas brak jest podstaw do dokumentowania takiego Zwrotu Kosztów fakturą.

Wobec powyższego, jeżeli uczestniczycie Państwo w Modelu Zwrotu Kosztów, w wyniku czego otrzymujecie od Dostawcy za pośrednictwem B i A zwrot kosztów (który przekazywany jest w tej samej wysokości do Państwa, w jakiej B i A otrzymał od Dostawy), to taki Zwrot Kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Skoro nie podejmujecie Państwo żadnych czynności, za które otrzymujecie Zwrot Kosztów, to taki Zwrot Kosztów nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w konsekwencji nie podlega udokumentowaniu fakturą.

W analizowanej sprawie należy wskazać, że Zwrot Kosztów będzie pozostawać poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT, tym samym brak jest/będzie podstaw do wystawienia faktury dokumentującej takie zdarzenie, bowiem – jak wynika z art. 106b ust. 1 ustawy – faktury są dowodem dokumentującym sprzedaż. Tym samym Zwrot Kosztów nie powinien być dokumentowany fakturami, lecz innym dokumentem księgowym, np. notą księgową.

Wskazać należy, że ustawa oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie jej upoważnienia w żadnym zakresie nie regulują kwestii wystawiania not księgowych. Noty księgowe stanowią dokumenty księgowe na podstawie ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 120), a nie przepisów dotyczących podatku VAT.

Nota księgowa jest dokumentem rozliczeniowym. Stosuje się ją przy dokumentowaniu transakcji, które nie podlegają przepisom ustawy o podatku VAT. Noty księgowe są dokumentami stosowanymi także w przypadku dokonywania wzajemnych rozliczeń pomiędzy powiązanymi jednostkami nieuprawnionymi do wystawiania faktur VAT.

Przepisy krajowe nie określają dokumentu, jakim powinien zostać udokumentowany Zwrot Kosztów. Nie jest tym dokumentem faktura. Przepisy nie wskazują, że nie może nim być np. nota księgowa. Wobec tego, wystawiona nota jest dokumentem, który w świetle regulacji prawnych umożliwi udokumentowanie przedmiotowego Zwrotu Kosztów.

Zwrot Kosztów nie wpływa na Państwa rozliczenia VAT (co oczywiste, skoro B i A nie uczestniczą w obrocie Towarem). Brak jest bowiem bezpośredniego związku pomiędzy podejmowanymi przez Państwa czynnościami, tj. sprzedażą Towarów po cenie nie wyższej niż cena maksymalna, a otrzymywanym za pośrednictwem, B i A Zwrotem Kosztów. Z tego względu w wystawianych notach księgowych nie mają Państwo obowiązku wyodrębniać kwoty podatku VAT.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że jeżeli uczestniczycie Państwo w Modelu Zwrotu Kosztów w wyniku czego otrzymujecie od A Zwrot Kosztów (który przekazywany jest w tej samej wysokości do Państwa, w jakiej B i A otrzymał od Dostawy), to taki Zwrot Kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, a w konsekwencji, faktycznie otrzymany Zwrot Kosztów przez Państwa nie podlega opodatkowaniu VAT i A może udokumentować przedmiotowy Zwrot Kosztów notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na Państwa rzecz, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na Państwa rozliczenia VAT.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 2 uznaję za prawidłowe.

Wątpliwości Państwa dotyczą również ustalenia, czy wskazany Zwrot Kosztów, w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów, nie stanowi rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy VAT.

Jak wynika z treści wniosku, B oraz A pośredniczą w Zwrocie Kosztów przez Dostawców na Państwa rzecz, w sytuacji, gdy Zwrot Kosztów ma „sfinansować” Państwu stratę, którą ponosicie sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna. Jak wyżej wskazano Zwrot Kosztów nie jest wynagrodzeniem w zamian za świadczenie usług, zatem nie dochodzi do świadczenia usług. A pełni jedynie funkcję pośrednika w Zwrocie Kosztów. A tylko przekazuje Państwu Zwrot Kosztów. A nie uczestniczy w obrocie Towarem, nie jest zatem stroną (nie pośredniczy) w transakcji dostawy towaru między Dostawcą i Państwem. A ma jedynie przekazać Zwrot Kosztów na Państwa rzecz, gdyż ponosicie stratę sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna. W ramach zobowiązania do Zwrotu Kosztów w relacji A - Państwo, kwoty wypłacane przez A (podmiot pośredniczący) do Państwa tytułem Zwrotu Kosztów nie stanowią wynagrodzenia należnego Państwu z tytułu jakiegokolwiek odrębnego świadczenia.

Według art. 29a ust. 1 ustawy:

Z powyższego wynika, że art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.

Przepis art. 29a ust. 6 ustawy precyzuje dodatkowe elementy, jakie obejmuje podstawa opodatkowania. Jak stanowi ww. przepis:

W myśl art. 29a ust. 7 ustawy:

Zgodnie z art. 29a ust. 10 ustawy:

Z kolei na mocy art. 29a ust. 13 ustawy:

Zgodnie z art. 29a ust. 14 ustawy:

W analizowanej sprawie celem dokonania prawidłowej kwalifikacji Zwrotu Kosztów w świetle przepisów o podatku od towarów i usług, należy przeprowadzić obiektywną analizę całokształtu okoliczności faktycznych konkretnej transakcji, która pozwoli na ocenę skutków takiej transakcji w świetle regulacji dotyczących podatku od towarów i usług.

Przepisy ustawy nie definiują pojęcia „bonifikata” ani „rabat”. Zatem, pojęcia te należy interpretować stosując przede wszystkim wykładnię językową.

Przyjmując za „Uniwersalnym słownikiem języka polskiego” pod redakcją prof. Stanisława Dubisza (Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2003, tom 1, str. 303) „bonifikata” – to „zniżka, odstępstwo od ustalonej ceny towaru, zwłaszcza jako forma odszkodowania za poniesioną stratę albo w celach reklamowych: opust, rabat”. Przez bonifikatę należy więc rozumieć pomniejszenie ustalonej uprzednio ceny towaru lub usługi.

Z kolei zgodnie ze „Słownikiem języka polskiego” (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, str. 825), „rabat” to „zniżka, opust od sumy należnej za towar przyznawany, np. przy kupnie dużej ilości towarów”. Zatem, rabat polega na pomniejszeniu ustalonej wcześniej ceny towaru lub usługi. Rozróżnia się przy tym rabaty na te przyznane przed ustaleniem ceny oraz udzielane po jej ustaleniu.

Rabat udzielony w momencie wystawienia faktury (rabat transakcyjny) nie ma znaczenia dla ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ kwota należna od nabywcy już go uwzględnia – dane dotyczące rabatu znajdą swoje odzwierciedlenie w wystawionej fakturze stwierdzającej dokonanie sprzedaży.

Natomiast, jeżeli udzielenie rabatu ma miejsce po dokonaniu sprzedaży i wystawieniu faktury, w której dokonano pierwotnego określenia podstawy opodatkowania (rabat potransakcyjny), wówczas czynność ta wymaga wystawienia faktury korygującej zmniejszającej wartość towarów, zgodnie z art. 106j ustawy. Jednakże możliwe jest wystawienie faktury korygującej wyłącznie w sytuacji udzielenia rabatu bezpośredniemu nabywcy towarów i usług.

Uregulowania krajowej ustawy mają swoje odzwierciedlenie w przepisach wspólnotowych i są konsekwencją przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. I tak, art. 29a ustawy stanowi odniesienie do przepisu art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym:

Natomiast z art. 90 ust. 1 i 2 Dyrektywy 2006/112/WE wynika, że:

Dyrektywa 2006/112/WE w art. 73 oraz art. 90 ust. 1 określa podstawę opodatkowania, przewidując uprawnienia do jej obniżenia w przypadku każdorazowego, faktycznego zmniejszenia obrotu. Zgodnie z Dyrektywą 2006/112/WE, przesłanką wystarczającą dla ustalenia podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia obrotu. Przepis ustawy przewiduje jednakże, że kwoty rabatów mają być udokumentowane, prawnie dopuszczone i obowiązkowe.

Konstrukcja podstawy opodatkowania oparta jest bowiem na założeniu proporcjonalności podatku VAT do ceny towarów i usług. W efekcie, każda transakcja podlega podatkowi VAT obliczonemu od rzeczywistej ceny towarów lub usług według stawki, jaka ma zastosowanie do takich towarów i usług. Przepisy Dyrektywy 2006/112/WE wskazują, że zasada proporcjonalności obowiązuje również w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku rabatów, opustów lub obniżek cen. Ponadto, powyższe dotyczy anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy. Oznacza to, że podatek VAT należny powinien być, co do zasady, proporcjonalny do ceny faktycznej pobranej przez dany podmiot.

Ponadto, należy mieć na uwadze, że konstrukcja podstawy opodatkowania jest wyrazem zasady neutralności podatku VAT. Oznacza ona, że ekonomicznego ciężaru podatku VAT nie powinny ponosić podmioty niebędące ostatecznymi odbiorcami towarów lub usług.

W konsekwencji, po obniżeniu ceny transakcyjnej powinno następować proporcjonalne obniżenie podstawy opodatkowania. W innym przypadku, tj. gdyby podstawa opodatkowania przewyższała kwotę wynagrodzenia należnego podatnikowi, podatnik ponosiłby ekonomiczny ciężar podatku, co naruszałoby wskazaną wyżej zasadę neutralności.

Zasada neutralności była wielokrotnie podkreślana przez TSUE. Na szczególną uwagę zasługuje wyrok w sprawie C-317/94 pomiędzy Elida Gibbs Ltd a Commissioners of Customs and Excise, w którym TSUE stwierdził, że:

Ponadto, TSUE wskazuje, że:

Powyższy wyrok potwierdza zatem jednoznacznie, że w przypadku udzielania zniżki podmiotowi niebędącemu bezpośrednim nabywcą towarów, sprzedawca powinien obniżyć obrót z tytułu sprzedaży.

Jak wskazano we wniosku, uczestniczycie Państwo w ogólnopolskiej akcji promocyjnej w sklepach detalicznych, którą organizują Dostawcy współpracujący z podmiotami z Grupy X. A w ramach Akcji Promocyjnej będzie pośredniczyć w przekazaniu przez Dostawców do Państwa zwrotu kosztów (tzw. cash-back) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów. Zwrot kosztów ma rekompensować Państwu stratę (koszty), jaką poniesiecie sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna. Celem cash-backu jest zrekompensowanie kosztu/straty poniesionej przez Państwo, jako podmiot uczestniczący w promocji. A nie będzie uczestniczyć w obrocie Towarem (tj. nie nabywa/nie odsprzedaje Towarów). W przyjętym Modelu Zwrotu Kosztów podmioty pośredniczące w Zwrocie Kosztów tj. B i A nie uczestniczą w obrocie Towarem. Towary będące przedmiotem Akcji Promocyjnych są sprzedawane w ramach mechanizmu sprzedaży przewidzianego przez Dostawców. Model ten zakłada prowadzenie sprzedaży Towarów do jednej ze spółek z Grupy X (Dystrybutora), która następnie odsprzedaje Towar do Państwa.

Zgodnie z Modelem Zwrotu Kosztów, Zwrot Kosztów (tzw. Cash-back) dokumentowany jest notą księgową wystawianą przez A w imieniu i na Państwa rzecz.

Zatem na tle przedstawionych przepisów oraz opisu sprawy należy wskazać, że Zwrot Kosztów (tzw. cash-back) nie stanowi rabatu w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy, ponieważ podmioty pośredniczące – B i A - nie pośredniczą między stronami – Dostawcą i B, pomiędzy B i A oraz pomiędzy A i Państwem w dostawie Towarów, które miałyby być objęte rabatem. Podmioty pośredniczące – B i A dokonują tylko przekazania środków pieniężnych w tej samej kwocie między Dostawcą a Państwem pośrednicząc jedynie w tym przekazaniu.

Zwrot Kosztów nie wpływa na Państwa rozliczenia VAT (co oczywiste, skoro B i A nie uczestniczą w obrocie Towarem). Z tego względu w wystawianych notach księgowych nie mają Państwo obowiązku wyodrębniać kwoty podatku VAT.

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że Zwrot Kosztów (tzw. cash-back), który otrzymujecie Państwo od Dostawcy za pośrednictwem B i A w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów nie stanowi po Państwa stronie rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego).

Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (oraz z opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. Zatem niniejsze rozstrzygnięcie oparto w szczególności na informacji, że „(…) Dostawcy będą zwracać Wnioskodawcy za pośrednictwem B i A koszty związane ze sprzedażą Towarów po cenie nie wyższej niż cena maksymalna tzw. cash-back („Zwrot Kosztów”). Zwrot Kosztów będzie następował w formule 1:1, tzn. całość kwoty otrzymanej od Dostawcy z tego tytułu zostanie przekazana za pośrednictwem B i A do Wnioskodawcy.”, oraz „(…) w ramach zobowiązania do Zwrotu Kosztów w relacji A - Wnioskodawca, kwoty wypłacane przez A (podmiot pośredniczący) do Wnioskodawcy tytułem Zwrotu Kosztów nie stanowią wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy z tytułu jakiegokolwiek odrębnego świadczenia.” Jak również na informacji, że „(…) w przyjętym Modelu Zwrotu Kosztów podmioty pośredniczące w Zwrocie Kosztów tj. B i A nie uczestniczą w obrocie Towarem. Towary będące przedmiotem Akcji Promocyjnych są sprzedawane w ramach mechanizmu sprzedaży przewidzianego przez Dostawców. Model ten zakłada prowadzenie sprzedaży Towarów do jednej ze spółek z Grupy X (Dystrybutora), która następnie odsprzedaje Towar do Wnioskodawcy, tak jak to zostało opisane powyżej.”

Należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie sprawy będącej przedmiotem wniosku, w zakresie zadanych przez Państwa pytań w zakresie podatku od towarów i usług. Inne kwestie, nieobjęte pytaniami nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone. W szczególności interpretacja nie rozstrzyga kwestii skutków podatkowych dla czynności realizowanych bezpośrednio między Dostawcami a Sklepami oraz rozliczeń między tymi podmiotami.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).