Projekt ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia projektu ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, rozwiązania zawarte w tym projekcie będą podstawą realizacji nowego rządowego programu „Pierwsze Mieszkanie”, którego celem jest poprawa stanu zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych nieposiadających mieszkania.

W istocie rozwiązań ujętych w projekcie wskazano trzy rozwiązania:

pierwsze rozwiązanie to Konto Mieszkaniowe:

• wsparcie systematycznego, wspieranego ze środków budżetu państwa, oszczędzania na cele mieszkaniowe związane z nabyciem lub budową pierwszego własnego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego na dedykowanym rachunku bankowym;
• źródłem finansowania programu będzie Rządowy Fundusz Mieszkaniowy utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego na podstawie ustawy o gwarantowanym kredycie mieszkaniowym, w celu finansowania programu Rządowy Fundusz Mieszkaniowy będzie zasilany środkami budżetu państwa w ramach zwiększonego limitu finansowego części 18;
• do programu systematycznego oszczędzania będą mogły przystąpić gospodarstwa domowe, o ile osoba prowadząca gospodarstwo nie jest i przed rozpoczęciem oszczędzania nie była właścicielem mieszkania;
• przepisy ustawy określą przypadki, w których pomimo posiadania prawa do mieszkania prowadzący gospodarstwo domowe będzie mógł rozpocząć oszczędzanie w ramach rządowego programu;
• Konta Mieszkaniowe będą mogły być prowadzone w instytucji ustawowo upoważnionej do udzielania kredytów przystępującej do programu na podstawie umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego;
• oszczędzanie na Koncie Mieszkaniowym, polegające na comiesięcznym dokonywaniu wpłat na rachunek, będzie mogło dotyczyć osoby małoletniej;
• przepisy ustawy określą czas systematycznego oszczędzania;
• przepisy ustawy określą minimalną i maksymalną wpłatę na Konto;
• wpłacane w okresie systematycznego oszczędzania środki będą objęte finansowym wsparciem w formie tzw. premii mieszkaniowej;
• wsparciem dla oszczędzających będzie też zwolnienie podatkowe – odsetki naliczane od gromadzonych oszczędności na Koncie Mieszkaniowym będą zwolnione z podatku dochodowego od zysków kapitałowych;
• oprocentowanie środków będzie elementem konkurencji rynkowej;
• przepisy ustawy określą termin wydatkowania środków na cel mieszkaniowy.

drugie rozwiązanie to dopłaty do rat kredytów:

• zmiany projektowane w ustawie o gwarantowanym kredycie mieszkaniowym¹ określą zasady udzielania kredytów mieszkaniowych z prawem dopłaty do rat udzielanych i spłacanych w określonej ustawą formule;
• w zakresie dotyczącym udzielania kredytów stosowane będą odpowiednio dostosowane przepisy dotyczące współpracy Banku Gospodarstwa Krajowego z bankami kredytującymi w programie rodzinnych kredytów mieszkaniowych oraz zasady udzielania przez BGK gwarancji wkładu własnego;
• przepisy ustawy określą warunki ubiegania się o kredyt;
• kredyt będzie mógł zostać udzielony na pokrycie całości albo części wydatków ponoszonych w celu poprawy warunków mieszkaniowych;
• przepisy ustawy określą sposób obliczania dopłaty do rat kredytu;
• przepisy ustawy określą okres udzielania kredytu i stosowania dopłat do rat;
• źródłem finansowania dopłat do rat będzie istniejący już w BGK Rządowy Fundusz Mieszkaniowy, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o rodzinnym kredycie mieszkaniowym, dopłaty do rat kredytu będą rozliczane między BGK a bankiem kredytującym w cyklach kwartalnych;
• uwzględniając przyjęte zasady stosowania dopłat do rat przyjęto, że oprocentowanie kredytów oferowanych przez banki uczestniczące w programie będzie elementem konkurencji rynkowej;
• określone zostaną przypadki, których wystąpienie skutkować będzie wygaśnięciem uprawnienia do otrzymywania dopłat do rat kredytu;

trzecie rozwiązanie to dodatkowa dopłata do oprocentowania kredytu udzielanego w programie SBC:

• w celu zabezpieczenia inwestorów budujących mieszkania w ramach rządowego programu wsparcia budownictwa społecznego czynszowego oraz najemców mieszkań przed wzrostami obciążeń finansowych związanych ze spłatą preferencyjnego kredytu w okresie wysokich stóp procentowych proponuje się wprowadzenie do obowiązującego modelu finansowania programu SBC instrumentu dodatkowej dopłaty do oprocentowania, zwiększającej i stabilizującej preferencyjne warunki spłaty kredytu w okresie najbliższych lat;
• określono termin dodatkowej dopłaty do oprocentowania dla BGK w programie SBC;
• wsparciem objęty zostanie okres karencji w spłacie kapitału albo kapitału i odsetek, jeśli są stosowane;
• dopłatą do oprocentowania zostanie objęta część kredytów udzielonych w programie SBC przed dniem wejścia w życie projektowanych rozwiązań;
• instrument dodatkowej dopłaty zostanie zaprojektowany w sposób zabezpieczający budżet państwa przed niekontrolowanym wzrostem wydatków budżetowych;
• dodatkowa dopłata będzie sfinansowana ze środków zasilanego z budżetu państwa Funduszu Dopłat (tj. zgodnie z zasadami jakie już obowiązują w ustawie o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa), w celu finansowania programu Fundusz Dopłat zasilany będzie środkami budżetu państwa w ramach zwiększonego limitu finansowego części 18.

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to pierwszy kwartał 2023 r.

Redakcja INFORLEX

¹ od 1 marca 2023 r. po wejściu w życie zmian wprowadzonych ustawą o kooperatywach mieszkaniowych oraz zasadach zbywania nieruchomości należących do gminnego zasobu nieruchomości w celu wsparcia inwestycji mieszkaniowych będzie to ustawa o rodzinnym kredycie mieszkaniowym.